FOXEL-SCHOLTENSKANAAL

Foxel-Scholtenskanaal, kortweg Foxel, bestaat uit twee lintdorpen: Foxel en Scholtenskanaal, die respectievelijk aan de Oost- en Westzijde van de beek de Runde gelegen. Het is een agrarische en MKB-gemeenschap. De kernen heb- ben geen goede verbindingen met het hoofdwegennet.

In Foxel staat een standbeeld ‘de vrijwilliger’. Wiebe Russchen, oud voorzitter van de EOP Foxel, stond model voor het beeld dat in 2008 is onthuld door burgemeester Cees Bijl.13

Foxel is een van de kleinere EOP’s, maar tegelijk een van de meest actieve. Vanuit inhoudelijk perspectief (rechtvaardige verdelingstheorie) is men over- wegend positief. Zo is dit EOP zeer actief geweest bij de verbreding van de beek de Runde en heeft het bestuur een project voor de verbouwing van het buurthuis op poten gezet voor € 100.000. Voor de financiering wordt uit diver- se bronnen geput, deels uit het eigen EOP-budget, maar ook uit het Oranje-

13

http://www.emmen.nu/nieuws/regio/187857/wiebe-russchen-symbool-van-de- vrijwilligers.html

Buurtbudgetten in Emmen

fonds, het VSB-fonds en subsidies van de provincie en de gemeente. Ook werd de interviewer onder andere gevraagd in het toilet het tegelzetwerk te bekijken, omdat het was aangebracht door een tegelzetter uit het dorp die door een ziekte nagenoeg blind was. De boodschap was: dit doen wij voor elkaar.

Over de verdeling van de middelen is het EOP-bestuur positief. Het budget is weliswaar niet toereikend, maar het EOP-bestuur is trots dat zij in staat is an- dere fondsen aan te boren. Het EOP-bestuur is groot voorstander van zelfstan- dig aanbesteden en heeft daar al mee geëxperimenteerd, voordat de gemeente op de gedachte kwam dat dit zelfstandig uitbesteden een volgende stap in het EOP-beleid zou kunnen zijn. Zo hebben de EOP-bestuurders tweedehands straatstenen ingekocht voor de aanleg van de parkeerplaats bij het dorpshuis, zodat er meer vierkante meter parkeerplaats kon worden aangelegd. De ge- meente heeft vervolgens de parkeerplaats met de hergebruikte stenen aange- legd.

Foxel heeft, samen met Weerdinge, een deel van haar budget uitgeleend aan Roswinkel, zodat de EOP-Roswinkel de uitvoering van een door haar gewenst project eerder kon uitvoeren. Dit gebeurt door het budget van Roswinkel in een bepaald jaar even veel op te hogen als dat van Foxel verlaagd wordt. Een later jaar volgt de omgekeerde actie. Samenvattend blijkt dat het EOP-bestuur zeer tevreden is over de vrijheid die ze hebben bij de besteding van het budget. Deze vrijheid is belangrijker dan de omvang van het budget, mede doordat het bestuur in staat is met een klein budget veel tot stand te brengen en trots op is op deze doelmatigheid.

Vanuit procedureel perspectief (rechtvaardige proceduretheorie) is de houding van deze EOP in de richting van de ambtelijke organisatie kritisch. Deze kri- tiek richtte zich tijdens een interview op een ambtenaar die het gemeentelijk deel (25%) van de subsidie voor de verbouwing van het buurthuis pas wilde geven nadat een haalbaarheidsonderzoek was afgerond. Daar was het EOP- bestuur niet van gediend. De bestuurders meenden zelf te kunnen bepalen of het project haalbaar was of niet. De kosten van het onderzoek vond men zonde van het geld. Bovendien was de doorlooptijd een struikelblok. De start van de bouw was te laat voor de eigen planning (het dorpshuis kan in de zomermaan- den wel een tijdje dicht), maar ook te laat om te kunnen voldoen aan de subsi- dievoorwaarden voor het Oranjefonds. Door ingrijpen van het college op ver- zoek van het bestuur, kreeg de EOP alsnog toestemming en is het project tijdig gerealiseerd.

Andere kritiek is gericht op het feit dat kleinere bedrijven weinig kans krijgen om opdrachten van de gemeente te verwerven. Dat betekent ook dat die op- drachten die uit buurtbudgetten gefinancierd worden, toch bij grotere bedrijven

terecht komen. Het EOP-bestuur van Foxel is mede om die reden groot voor- stander om zelfstandig de aanbesteding te gaan regelen.

Het bestuur is misschien niet onverdeeld positief over de gemeentelijke pro- cessen bij de verdeling van de middelen, maar blijkt de problemen soms met medewerking van het college op te lossen. Voor het EOP-bestuur geldt: hoe meer zelfredzaamheid aan het bestuur wordt toegestaan, hoe beter de bestuur- ders het vinden.

Het bestuur erkent dat ambtenaren beperkt de tijd hebben voor alle projecten van Foxel. ‘Iemand die bezig is met ons project, heeft meerdere projecten tegelijk om af te handelen, terwijl wij er maar één hebben.’ De contactambte- naar blijkt ook onvoldoende bereikbaar, niet uit onwil, maar doordat dat hij zijn tijd over meerdere EOP’s tegelijk moet verdelen. De erkenning van deze positie van de ambtenaar is een, in vrijwilligersland, zeldzaam vertoon van empathie voor het functioneren van ambtenaren. Deze opmerking duidt, naast alle kritiek, op begrip voor de procesmatige aspecten waarmee ambtenaren van een lokale overheid te maken hebben. Het is een heldere aanwijzing dat de kloof kleiner is geworden. De genoemde kritiek moet daarom gezien worden als het innemen van een onderhandelingspositie ten opzichte van de lokale overheid. Met dit inzicht kan onderstaande tabel worden ingevuld.

Foxel Gevoelsbeleving Fu - Vu

Rechtvaardige verdeling Zeer sterk Positief: kleinere kloof Rechtvaardige procedure Zeer sterk Positief: kleinere kloof De conclusie is dat het buurtbudget in deze buurt zowel inhoudelijk (recht- vaardige verdelingstheorie) als procedureel heeft bijgedragen aan een verklei- ning van de kloof. Het EOP-bestuur toonde zich sterk resultaatgericht, waarbij het bestuur vooral de vrije besteding van het budget apprecieert. Er ontstaat pas een conflict als deze vrijheid bedreigd wordt door de medewerker die eerst een haalbaarheidsonderzoek wenst.

De procedure wordt ook positief gewaardeerd, mede door de mogelijkheid deze ambtenaar tot de orde te roepen door via de wethouder ‘hogerop’ te gaan. Er is begrip ontstaan voor het trage opereren van de gemeente.

Het is ook belangrijk om te melden dat het EOP-bestuur van Foxel nauwe contacten onderhoudt met zijn achterban. Dat is natuurlijk eenvoudig, omdat een bestuur van acht mensen in een kern van 480 inwoners al 1,7% van het aantal inwoners uitmaakt. De dorpsvereniging heeft bovendien zo’n tachtig leden. Deze leden zijn volgens het bestuur huishoudens, zodat het daadwerke- lijk aantal personen nog groter is. In Foxel zijn 165-170 huishoudens (CBS- Statline), zodat bijna de helft van de inwoners binding heeft met de vereniging. Dit vertaalt zich ook bij de activiteiten van het bestuur: het bestuur weet bij

Buurtbudgetten in Emmen

bepaalde activiteiten soms tot over de zeventig vrijwilligers te betrekken. Voor een protestactie tegen het provinciebestuur werd een bus gehuurd om alle ac- tievoerders te vervoeren.

Gezien deze stevige betrokkenheid van burgers bij het EOP is aannemelijk dat de positieve effecten van de buurtbudgetten op de afstand van het EOP-bestuur tot de lokale overheid ook doorwerken naar de overige inwoners van dit deel van de gemeente.