Fase 3: Bemiddeling

6.3.1 Inleiding

De derde fase gaat over de bemiddelingsperiode die vanaf begin 2018 tot heden loopt. In deze periode zijn er stappen genomen om bemiddeling tussen de gebruikers en bewoners te verbeteren na de vele klachten en de hoogopgelopen spanning tussen de gebruikers en bewoners (Bijlage 13). Mede dor deze bemiddeling heeft een tijdelijke gebruiker besloten de onderneming te verhuizen (Bijlage 12 & 14). Over het jaar 2018 zijn er al een aantal dingen veranderd in deze fase die ook doorgezet worden in 2019.

6.3.2 Gemeentelijke ambtenaren grijpen in

Naast de eerder besproken manieren van participeren heeft een deel van bewonersgroep Wolvenbuurt regelmatig meldingen gemaakt bij de buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA) van de gemeente Utrecht. Regelmatig moesten de BOA’s dan tijd spenderen in het observeren van de gebruikers om te kijken of wettelijke normen werden overschreden. Een van de BOA’s kreeg mee dat er ook brieven naar de gemeenteraad gingen over de klachten die buurtbewoners hadden, de BOA is verantwoordelijk voor alle horecaondernemingen in de binnenstad en besloot daarom te gaan bemiddelen. Hoewel de gemeenteraad is aangeschreven door bewoners heeft de BOA zelf de beslissing genomen om hier namens de gemeente zich in te betrekken, de gemeenteraad had hier dus niets mee te maken (Bijlage 13).

6.3.3 Van bemiddeling naar vermindering van klachten

Uit het interview met de betreffende BOA die nu bemiddelt in de wijk en uit de interviews met bewoners en gebruikers blijkt dat de aanpak van de BOA succesvol is (Bijlage 1, 2, 7, 8 & 13). De BOA vertelt zelf dat hij met zijn bevoegdheden veel druk kan uitoefenen op de tijdelijke gebruikers die horeca en evenementen organiseren in de gevangenis. Door zijn bevoegdheden wordt hij serieus genomen door de gebruikers en bewoners, dat helpt volgens hem. In het begin is hij aparte gesprekken met gebruikers en bewoners gaan voeren over de klachten, wat eraan gedaan kon worden en wat er allemaal volgens vergunning mocht in de gevangenis. Begin 2018 is er daaropvolgend een gesprek geweest tussen gebruikers en bewoners, uit het gesprek is een afsprakenlijst gekomen over wat de gebruikers dienen te doen om alle vormen van overlast te verminderen naar bewoners. Hoewel het breken van de afspraken niet beboet kan worden door de BOA’s lijkt het wel goed te helpen (Bijlage 1, 2 & 13). Op de participatieladder van Arnstein (1969)

krijgt de afsprakenlijst het niveau van bemiddelen, tabel 8. De bewoners zijn ‘bemiddeld’ in het maken van deze afspraken, maar omdat de afspraken niet juridisch bindend zijn kan dit omschreven worden als ‘tokenism’ (schijnparticipatie) want de gebruikers hoeven zich hier niet per se aan te houden.

Sinds het gesprek probeert de BOA het contact tussen gebruikers en bewoners weer te verbeteren. In een Whatsappgroep waar bewoners, gebruikers en de BOA inzitten kunnen klachten gedeeld worden en kunnen gebruikers op de klachten reageren. Dit systeem werkt een stuk sneller voor klachten zegt de BOA, want het gaat veel sneller dan de klachtenprocedure op de website en nu weet hij ook veel beter wat er speelt in de wijk (Bijlage 13). De Whatsappgroep is een vorm van participatie op uitnodiging en geeft de bewoners en gebruikers de mogelijkheid om gemakkelijk meldingen te maken bij de BOA, dit valt onder het niveau van ‘bemiddelen’ op de participatieladder, zoals te zien in tabel 8 (Arnstein 1969). De BOA beslist vervolgens zelf wat er met deze klachten gedaan wordt, maar geeft de bewoners op deze manier wel een manier om hun klachten gehoord te laten worden. De BOA gaf in het interview aan dat dit erg belangrijk is omdat de bewoners eerder in dit proces niet het gevoel hadden dat er naar hun zorgen en klachten geluisterd werd (Bijlage 13).

Gradatie van participatie

8. Volledig in controle 7. Besluitvormend 6. Partnerschap 5. Bemiddelen 4. Raadplegen 3. Informeren 2. Therapie 1. Manipulatie

Tabel 8: De positie die bewoners verkregen via de afsprakenlijst en Whatsappgroep die de BOA heeft ingevoerd.

Sinds de invoering van de afsprakenlijst en Whatsappgroep delen bewoners en gebruikers de mening dat het nu beter gaat en er minder klachten zijn (Bijlage 1, 2, 7 & 8). Ook hebben bewoners nu meer het idee dat hun inspraak serieus wordt genomen en er iets mee gebeurt (Bijlage 1 & 13). Daarnaast wordt nu eens per jaar een bijeenkomst gehouden tussen bewoners en gebruikers om de afgelopen periode te evalueren en de afsprakenlijst te herzien, de BOA verwacht dat voor de volgende bijeenkomst de klachten en spanningen veel minder zullen zijn (Bijlage 13).

6.3.4 Nog een tijdelijke onderneming verlaat de gevangenis

In december 2018 is het besluit gekomen dat de cateraar Bakx & Meijer de onderneming gaat verplaatsen naar een locatie elders in de stad (Bijlage 12 & 14). Uit de buurteffecten die in paragraaf 6.3.2 zijn behandeld kwam naar voren dat de vrachtwagens die de cateraar aantrok een belangrijke bron was voor de klachten van de omwonenden. Het in- en uitladen van de vrachtwagens maakte veel geluid, en door de kleine straten van de buurt zorgde ze ook voor veel verkeersopstoppingen (Bijlage 3). De ondernemers waren niet geïnteresseerd in een interview voor dit onderzoek, maar uit een interview met een buurtbewoner die goed contact heeft met de ondernemers kwam de reden voor deze verhuizing naar voren (Bijlage 12). In de afsprakenlijst die gemaakt is met de BOA hebben de ondernemers toegezegd het in- en uitladen niet meer via de laad- en losdock te doen van de gevangenis maar in de garage achter gesloten deuren om zo geluidsoverlast tegen te gaan. Daarnaast mogen ze niet meer na 11 uur ’s avonds in- en uitladen (Bijlage 13). De efficiëntie van hun onderneming nam hierdoor af, met een dalende omzet tot gevolg. Om deze reden hebben ze besloten een andere locatie te zoeken voor de onderneming, dat bevestigd ook de projectmanager van het RVB (Bijlage 12 & 14). Hoewel de afspraken niet juridisch bindend zijn geeft de BOA aan dat hij er wel vaak op controleert en er dan op staat dat gebruikers zich eraan houden, en hebben de afspraken dus wel invloed op het tijdelijke gebruik (Bijlage 13). De afsprakenlijst die met de omwonenden is gemaakt heeft dus weldegelijk invloed gehad op de tijdelijke functies, en heeft de bewonersgroep Wolvenbuurt in deze fase dus ook invloed verkregen op de tijdelijke functies.

6.3.5 Deelconclusie fase 3

In de derde fase is een BOA van de gemeente met succes gaan bemiddelen tussen gebruikers en bewoners, door het opstellen van een afsprakenlijst en Whatsappgroep zijn de klachten afgenomen en hebben bewoners meer het idee dat ze serieus worden genomen. Volgens de BOA zijn het vrij eenvoudige oplossingen die een langdurig probleem kunnen verhelpen (bijlage 13). De participatie van bewoners heeft dus uiteindelijk geholpen omdat ze nu vinden dat het beter gaat, maar nog niet goed genoeg (Bijlage 1 & 2). De participatie van bewonersgroep Wolvenbuurt heeft invloed gehad want mede door de strengere afspraken die gemaakt zijn heeft de cateraar Bakx & Meijer besloten te gaan verhuizen. Net als in fase twee kan de invloed van de participatie in fase drie het beste omschreven worden volgens niveau vijf ‘bemiddelen’ op de participatieladder van Arnstein (1969). De bewoners zijn namelijk bemiddeld bij het opstellen van de afsprakenlijst en kunnen bemiddelen door klachten te delen via de Whatsappgroep.