• No results found

Overzicht hervormingen Coalitieakkoord 2019-2022

Deelprogramma 6.2 Deelname aan cultuur

6.2.2 Een leven lang cultuur

In Groningen krijgt iedereen de kans om zich te ontwikkelen met behulp van kunst en cultuur.

Cultuuronderwijs is daarbij essentieel voor de ontwikkeling van kinderen. We bevorderen daarnaast actieve cultuurparticipatie omdat dit bijdraagt aan het welzijn van onze inwoners en het de sociale cohesie bevordert. Voor de bibliotheek hebben we een uitvoeringsbeleid ontwikkeld voor een brede doelgroep met

laaggeletterden en jeugd als speerpunt.

We willen dat de inwoners kennis hebben van de geschiedenis van Groningen om bewustzijn te creëren over onze identiteit in zowel het verleden als het heden. Het historisch museum in ontwikkeling, gaat laagdrempelig en in samenwerking met (culturele) partijen, de geschiedenis van Groningen programmeren.

Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

Prestatie-indicatoren Beoogd

2019

Aantal bezoekers Groninger Forum 1.3000.000

143

Aantal leden bibliotheek 45.000

% Groningers dat wekelijks naar OOG kijkt 45%

Aantal bezoekers Noordelijk Scheepvaartmuseum 37.500

Aantal gehonoreerde projecten Plusregeling amateurkunst (en uitputting budget) 35

Aantal bereikte leerlingen in het basisonderwijs met CMK 10.000

% deelnemende scholen aan CMK 85%

Aantal scholen in het VO met de Cultuurkaart 10

Hoe staan we ervoor?

Meer muziek in de klas heeft gezorgd voor meer aandacht voor muziek in het onderwijs, de eerste stappen in deskundigheidsbevordering van leerkrachten zijn gezet door middel van netwerkbijeenkomsten en scholing. Daarnaast is er een vruchtbare samenwerking ontstaan tussen verschillende instellingen zoals het Prins Claus Conservatorium, de Pabo's en Kunst & Cultuur (K&C).

De nadruk blijft ook in 2019 liggen op deskundigheidsbevordering van leerkrachten. Dit doet K&C door het organiseren van nascholingsaanbod, symposia en studiedagen. Daarnaast kunnen scholen terecht voor advies en begeleiding met betrekking tot visieontwikkeling en individuele trajecten. In het kader van We the North werkt K&C samen met noordelijke partners aan het experiment 'Brede uitrol best practices Cultuuronderwijs Noord Nederland'. Er wordt onder andere ingezet op een noordelijke cultuuracademie.

In Ten Boer voert K&C ook de steunfunctie voor het basisonderwijs uit. De daar aanwezige cultuurcoach legt de verbinding tussen het onderwijs en de culturele organisaties. Haren kent de Culturele Commissie

Basisonderwijs Haren die jaarlijks een cultuurprogramma opstelt voor het basisonderwijs.

Wat willen we bereiken in 2019?

• We willen cultuureducatie op scholen in Haren en Ten Boer ook verder stimuleren;

• We willen een start maken met de Cultuurhopper, waarbij basisschoolkinderen kennis kunnen maken

met cultuur. Dit wordt eventueel gekoppeld aan de pilotwijken waar VRIJDAG start met culturele activiteiten;

• We willen de mogelijkheden die het rijk biedt om het aantal combinatiefunctionarissen (cultuur) uit te

breiden verkennen. Wat gaan we hiervoor doen?

• We introduceren de cultuurhopper en monitoren de voortgang;;

• We maken een plan waarin we aangeven hoe we combinatiefunctionarissen cultuur willen inzetten;

• We continueren de inzet van de cultuurcoach in Ten Boer.

Bijdrage(n) verbonden partijen

Martiniplaza BV

Beleidsrisico’s in relatie tot de verbonden partij

Budget achterstallig onderhoud

Het belangrijkste beleidsrisico voor 2018 was de vaststelling van het benodigde budget voor het vastgestelde achterstallig onderhoud voor de periode 2017 t/m 2020 (MJOP2). Dit risico is vervallen omwille van het feit dat het budget door de gemeenteraad beschikbaar is gesteld. Gebouw en installaties/ governance

144

geval van faillissement van MartiniPlaza is in samenspraak met de stadsadvocaat gekozen voor een koers waarin de huidige B.V. is gesplitst in een vastgoed-B.V. en een exploitatie-B.V. Realisatie vond plaats per 1 januari 2019.

De directeur van de huidige B.V. is benoemd tot directeur van beide nieuwe B.V.’s. Op die manier is een eenheid van beleid rondom MartiniPlaza doorgevoerd. Door deze aanpak wordt het oorspronkelijk gemelde risico dat er rondom het vastgoed in relatie tot marketing scenario’s separate visies zouden kunnen ontstaan, voorkomen. Belastingdienst/VPB

Met de belastingdienst zijn afspraken gemaakt in het kader van de VPB. Onderdeel van die afspraken was dat de gebouwen in installaties zouden overgaan naar het gemeentelijk vastgoedbedrijf. Nu die overgang niet zal plaatsvinden maar via een b.v. constructie (zie hierboven) vorm wordt gegeven, gaat opnieuw overleg plaatsvinden met de belastingdienst. Dit overleg zal erop zijn gericht de gemaakte afspraken zoveel mogelijk te handhaven opdat de belastingdienst er geen aanleiding in zal vinden de hoogte dan wel de mate van terugwerkende kracht van de VPB-afdracht ter discussie te stellen. Schade als gevolg van werkzaamheden zuidelijke ringweg

Een geheel nieuw risico is ontstaan door de werkzaamheden aan de zuidelijke ringweg. Door het verlagen van de waterstand zijn er verzakkingen opgetreden met gevolgen voor de leidingen, afvoer, riool en bekabeling onder het gebouw. De geschatte schade bedraagt momenteel 2,7 miljoen euro.

Relevante beleidsinformatie

Onderhoud gebouw

Wij hebben opdracht gegeven om op korte termijn een inventarisatie te laten uitvoeren van de panden, de installaties en de terreinen van MartiniPlaza met als doel een Meer-Jaren-onderhouds-Plan (MJOP) 2020 – 2030 te ontwikkelen. Hierdoor zullen wij op proactieve wijze inzicht krijgen in de totale onderhoudsbehoefte van MartiniPlaza in deze periode, de bijbehorende kosten, de planning en mogelijke fasering daarvan.

Definitieve rechtsvorm

De definitieve rechtsvorm is hierboven reeds omschreven. De huidige B.V. is inmiddels gesplitst in een vastgoed B.V. en een exploitatie B.V. De huidige directeur blijft directeur van beide B.V.’s. Het vastgoed is in de bestaande B.V. achter gebleven en wordt verhuurd aan de

exploitatie B.V. Begroting 2019

De begroting 2019 is in november 2018 vastgesteld in de aandeelhoudersvergadering.

145 Groninger Archieven

Relevante beleidsinformatie De functie van de archieven verschuift naar een brede publieksinstelling met als doel om de geschiedenis van stad en provincie onder de

aandacht te brengen. Hiermee wordt de verbinding gelegd tussen het onderzoek dat in de archieven wordt gedaan en de groeiende belangstelling in regionale geschiedenis.

Digitalisering blijft de komende jaren de rode draad voor de Groninger Archieven. Het accent wordt gelegd op de groei van digitale

toegankelijkheid en digitale dienstverlening. Tot 1 januari 2021 wordt toegewerkt naar een te raadplegen collectie onderverdeeld in een fysiek en digitaal deel, met voor beide een eigen depot en eigen publieks-toegankelijkheid.

Beleidsrisico De Groninger Archieven zijn voor de opbrengsten voor het grootste deel afhankelijk van de bijdragen van de gemeente en het Rijk. Bezuinigingen van deze partijen kan invloed hebben op de opbrengsten en het realiseren van de beleidsdoelen.

146

Financiën

In dit onderdeel werken wij de financiën behorende bij dit programma uit door het financiële overzicht op het niveau van beleidsveld te geven en daarbij inzichtelijk te maken welke intensiveringen en hervormingen zijn verwerkt. Per deelprogramma geven we een toelichting op de belangrijkste onderdelen van de lasten- en baten.

Financieel overzicht lasten en baten

Cultuur

Nr Omschrijving Primitieve begroting

Bedragen x 1.000 euro 2019 2020 2021 2022

Lasten

06.1 Culturele infrastructuur 32.342 30.510 30.731 31.009

06.1.1 Ruim baan voor talent 898 902 898 898

06.1.2 Een sterke basis en ruimte ver

5.036 5.036 5.036 5.036

06.1.4 Overal cultuur 25.297 23.525 23.748 24.021

06.1.5 Evenementen 1.111 1.047 1.049 1.055

06.2 Deelname aan cultuur 16.440 16.681 16.738 16.853

06.2.1 Samenleven met cultuur 542 542 542 542

06.2.2 Een leven lang cultuur 15.898 16.138 16.195 16.310

Totaal 48.782 47.191 47.469 47.862

Baten

06.1 Culturele infrastructuur 11.712 11.957 12.002 12.002

06.1.1 Ruim baan voor talent 2 2 2 2

06.1.2 Een sterke basis en ruimte ver

0 0 0 0

06.1.4 Overal cultuur 11.351 11.596 11.641 11.641

06.1.5 Evenementen 359 359 359 359

06.2 Deelname aan cultuur 0 0 0 0

06.2.2 Een leven lang cultuur 0 0 0 0

Totaal 11.712 11.957 12.002 12.002

Geraamd resultaat voor bestemming 37.070 35.234 35.467 35.860 Reserve mutaties Totaal toevoegingen 2940 3.536 4.059 4.686 Totaal onttrekkingen 3.007 3.007 3.007 3.007 Geraamd resultaat na bestemming 37.003 35.763 36.519 37.539

147

Overzicht intensiveringen voorgaande jaren

06 Cultuur

(Bedragen x 1.000 euro) 2019 (i) 2019 (s) 2020 (i) 2020 (s) 2021 (i) 2021 (s) 2022 (i) 2022 (s)

06.1 Culturele infrastructuur

Onderhoud Martiniplaza 1.495 1.495

Interne verzelfstandiging OPSB 75

Verzelfstandiging CBK 326 54 22

Totaal 06 Cultuur 1.896 0 1.549 0 22 0 0 0

Zie het financieel meerjarenbeeld voor een totaaloverzicht en toelichting van alle intensiveringen voorgaande jaren.

Overzicht intensiveringen Coalitieakkoord 2019-2022

06 Cultuur 2019 (i) 2019 (s) 2020 (i) 2020 (s) 2021 (i) 2021 (s) 2022 (i) 2022 (s) 06.1 Culturele infrastructuur

Centrale huisvesting

kunstencentrum VRIJDAG 250

Beheer en onderhoud Synagoge 33 33

Cultuurpas en marketing 25 25

Broedplaatsen en ateliers 132 132

Subsidies en bijdragen instellingen 108 94

Cultuurnota 300

Totaal 06 Cultuur 298 0 284 250 0 300 0 0

Zie de financiële knelpunten en ambities 2019 voor een totaaloverzicht en toelichting van alle aanvullende intensiveringen 2019

Overzicht hervormingen Coalitieakkoord 2019-2022

06 Cultuur 2019 (i) 2019 (s) 2020 (i) 2020 (s) 2021 (i) 2021 (s) 2022 (i) 2022 (s) 06.1 Culturele infrastructuur

Reserves instellingen * 100

Minder subsidies aan instellingen * 145 290

Totaal 06 Cultuur 0 0 245 0 0 290 0 0

* De maatregelen reserves instellingen en minder subsidies aan instellingen is een administratieve verwerking die nader inhoudelijk ingevuld moet worden.

148

Integrale financiële toelichtingen begroting 2019

6.1 Culturele infrastuctuur Lasten Baten Saldo

(Bedrag x 1.000 euro) 32.342 11.712 -20.630

Bestaand beleid 32.044 11.712 -20.332

Onderstaande toelichting heeft betrekking op het bestaande beleid

Toelichting op de lasten van 32,0 miljoen euro:

Van de totale lasten heeft 13,6 miljoen euro betrekking op de Oosterpoort & Stadsschouwburg. Dit betreft zowel de lasten voor de culturele activiteiten als de horeca- en de facilitaire kosten. Tegenover deze lasten staat een bedrag van 8,7 miljoen euro aan huur- en horecaopbrengsten.

Voor de verkenning voor de toekomstige huisvesting van de Oosterpoort is afgerond 0,5 miljoen euro in de begroting opgenomen.

Daarnaast gaat 15,8 miljoen euro naar de culturele infrastructuur, subsidies in het kader van podiumkunsten en beeldende kunsten. Het betreft hier bijdragen aan culturele gebouwen zoals het Groninger Museum, Martiniplaza, Vrijdag, Grand Futura en bijdragen voor onder andere het Noord Nederlands toneel, Noorderlicht, Eurosonic Noorderslag, Vera, de Kunstraad en Noorderzon.

Voor CBK is een bedrag van 1,2 miljoen euro in de begroting opgenomen, tegenover deze lasten staat een bedrag van ruim 0,4 miljoen euro aan inkomsten. In de 1,2 miljoen euro is rekening gehouden met een bedrag van afgerond 0,2 miljoen euro voor de verzelfstandiging van het CBK (extra beleid).

Bij het opstellen van de begroting 2019 maakt het CBK nog onderdeel uit van de gemeente Groningen. In november 2018 is besloten dat het CBK per 1 januari 2019 verzelfstandigt. Met deze verzelfstandiging is in deze begroting nog geen rekening gehouden. Bij de eerste begrotingswijziging 2019 wordt de CBK uit de gemeentebegroting

geëlimineerd en wordt de bijdrage omgezet in een subsidiebijdrage aan de stichting CBK.

Toelichting op de baten van 11,7 miljoen euro

De baten betreffen 8,7 miljoen euro aan inkomsten bij de Oosterpoort en Stadsschouwburg en 0,4 miljoen bij het Centrum Beeldende Kunst (CBK). Het resterende deel betreft grotendeels de huurbedragen die we ontvangen onder ander van het Groninger Museum.

Coalitieakkoord 2019-2022 gezond, groen en gelukkig Groningen

298 0 -298

Onderstaande toelichting heeft betrekking op de intensiveringen in het coalitieakkoord

Van de 298 duizend euro aan intensiveringen is in 2019 132 duizend euro bestemd voor broedplaatsen en ateliers om het creatieve en innovatie klimaat te kunnen behouden.

Daarnaast zijn in de begroting 2019 middelen opgenomen voor het beheer en onderhoud van de synagoge, voor de cultuurpas en marketing hiervan, voor een dotatie aan de voorziening Kunst op Straat en voor (extra) subsidies aan de Urban House, het Noordpool Orkest, Prime en Music & Fun.

Onderstaande toelichting heeft betrekking op de hervormingen in het coalitieakkoord

In het coalitieakkoord zijn voor 2019 geen hervormingen binnen deelprogramma 6.1 opgenomen.

6.2 Deelname aan cultuur Lasten Baten Saldo

(Bedrag x 1.000 euro) 16.440 0 -16.444

Bestaand beleid 16.440 0 -16.444

Onderstaande toelichting heeft betrekking op het bestaande beleid

149

Van de lasten is 8,3 miljoen euro begroot voor het Groninger Forum. Daarnaast is 3,1 miljoen euro begroot voor Stichting Vrijdag (huis van de amateurkunst Groningen), 2,3 miljoen euro voor de bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling RHC Groninger Archieven, 0,7 miljoen euro voor de bibliotheken in Haren en Ten Boer, 0,6 miljoen euro voor de bijdrage aan mediabeleid en 0,3 miljoen euro voor het Noordelijk scheepvaartmuseum.

Verder zijn bedragen begroot voor diverse andere musea, volksfeesten, cultuureducatie, amateurkunst en het jeugdtheater.

Zie de Toelichting op reserves bij het verloopoverzicht reserves 2019 voor een nadere toelichting op de reserve mutaties.

150

Financiële risico's

Naam risico Bedrijfsrisico werkmaatschappijen (SPOT Groningen en Sport050) Programma Sport en bewegen en cultuur

Omschrijving We houden rekening met een risico bij de werkmaatschappijen Oosterpoort / Stadsschouwburg (SPOT Groningen) en sport050.

Een deel van de inkomsten van de directie SPOT Groningen is afhankelijk van de economische conjunctuur en andere externe factoren. Wij houden rekening met een bedrijfsrisico van 10% van de omzet van circa 8,7 miljoen euro euro voor SPOT Groningen.

Sport050 kent een afhankelijkheid van de economische conjunctuur en het weer. Wij houden rekening met een specifiek bedrijfsrisico ter hoogte van circa 10% van de tarief-gerelateerde omzet. Die verwachte omzet 2019 is circa 6,17 miljoen euro euro.

Het risico voor de beide werkmaatschappijen samen is 1,487 miljoen euro. We houden rekening met een kans van 25%.

Risicobedrag 2019 1,487 miljoen euro

Kans 2019 25%

Risicobedrag 2020 1,487 miljoen euro

Kans 2020 25%

Risicobedrag 2021 1,487 miljoen euro

Kans 2021 25%

Risicobedrag 2022 1,487 miljoen euro

Kans 2022 25% Structureel/Incident eel Structureel 1e signaleringsmoment Actie

Naam risico Exploitatie Groninger Forum Programma Cultuur

Omschrijving Het Groninger Forum (GF) opent eind 2019. In overleg met de stichting GF is geconcludeerd dat het dekken van eventuele tekorten in de begroting voldoende is voor een periode van 5 jaar (2020-2024). Na de periode van 5 jaar verwachten we dat de stichting GF goed zicht heeft op de structurele exploitatie met voldoende mogelijkheden om zelf (bij) te kunnen sturen.

Uit de update van het Programma van Eisen (PvE) van mei 2018 blijkt een tekort van 4,4 miljoen euro over de periode 2020-2024. Hierbij is rekening gehouden met een door de stichting GF op te lossen taakstelling van 145.000.Het tekort bestaat voor 1,0 miljoen euro uit incidentele frictiekosten. Bij de update van het PvE van mei 2018 is besloten vanaf 2020 jaarlijks 225.000 extra subsidie aan de stichting GF toe te kennen voor de bibliotheekfunctie. Het resterende tekort over de periode 2020-2024 bedraagt circa 3,3 miljoen euro. Ten aanzien van dit resterende tekort is als oplossingsrichting gekozen dit voor zover nodig op te vangen vanuit de reserve exploitatierisico Forum en voor zover aanvullend nodig door verlaging van de bijdrage van het GF aan de bouw- en grondexploitatie Grote Markt oostzijde/ Groninger Forum (B&Grex) voor de inrichting te verlagen. De besluitvorming hierover gebeurt bij de actualisering van het PvE medio 2019, waarbij ook overige ontwikkelingen worden verwerkt.

Met deze besluiten is het verwachte tekort zoals gemeld in het PvE van mei 2018 voor de periode 2020-2024 opgelost en wordt er in de berekening van het benodigde en beschikbare

weerstandsvermogen geen rekening meer gehouden met het risico en de reserve exploitatierisico Forum.

151 Risicobedrag 2019 Kans 2019 Risicobedrag 2020 Kans 2020 Risicobedrag 2021 Kans 2021 Risicobedrag 2022 Kans 2022 Structureel/Incident eel Structureel 1e signaleringsmoment Rekening 2014

152

Programma 7 Verkeer

We willen een goed bereikbare gemeente zijn, met een aangename, veilige en gezonde leefomgeving.. Uitgangspunt daarbij is 'met de fiets of het openbaar vervoer als het kan, met de auto als het moet'. In Groningen gaan veel inwoners dan ook met de fiets, mede dankzij de korte afstanden in de compacte stedelijke omgeving en het goede fietsklimaat. Voor het gebruik van openbaar vervoer, al dan niet in combinatie met het gebruik van Park+Ride (P+R), is veel draagvlak.

Onze gemeente heeft regionaal gezien een centrumfunctie voor werkgelegenheid, onderwijs, cultuur en zorg. Ook de bereikbaarheid met de auto is daarom van groot belang. Als inwoners en bezoekers toch de auto pakken, willen we dat ze vlot door kunnen rijden, zowel in de gebouwde omgeving als op onze ringwegen. De komende jaren blijven we zwaar inzetten op de fiets, gezamenlijk met de partners in de regio investeren wij daarin 85 miljoen euro. Ook in openbaar vervoer is en wordt nog flink geïnvesteerd met de gezamenlijke aanpak van de spoorknoop bij het hoofdstation en de uitrol van het hoogwaardig openbaar vervoer (HOV)-bussysteem in de combinatie met een forse uitbreiding van de P+R-capaciteit. Daarnaast investeren wij, met onze partners, de komende tijd flink in de aanpassing van de zuidelijke ringweg en studeren op de westelijke ringweg, om daarmee het autoverkeer in de stedelijke omgeving te ontlasten.

De doelstelling(en) en relevante beleidsnota's van het programma staan hieronder. Via het menu hiernaast kom je bij de relevante ontwikkelingen, de bijdrage van verbonden partijen, de deelprogramma’s met bijhorende beleidsvelden, de financiën en de financiële risico’s.

Doelstellingen en relevante beleidsnota's

We willen dat:

• Groningen een goed bereikbare gemeente is;

• Met een aangename, veilige en gezonde leefomgeving;

• Ook tijdens de uitvoering van de grote infrastructurele projecten;

• Waarin met de fiets of het openbaar vervoer gereisd wordt als het kan;

• En met de auto als het moet.

Het programma is uitgewerkt in de volgende beleidsnota’s: Parkeervisie 2018 - 2025 (2018)

Verbinden, Vervoeren, Verduurzamen, Verslimmen - Ontwerp Programma van Eisen Openbaar vervoer per bus in Groningen en Drenthe in de periode 2020 - 2029 (2017)

OV Ontwikkelagenda Noord-Nederland 2025 (2017)

Meerjarenprogramma Verkeer en Vervoer 2018 - 2021 (2017) Uitvoeringsprogramma Bestemming Binnenstad 2017 (2017) GVVP Haren 2012 - 2019 (2017)

Fietsstrategie 'Wij zijn Groningen Fietsstad' (2015) Uitvoeringsprogramma Fietsstrategie 2015-2025 (2015) Netwerkanalyse regio Groningen-Assen (2013)

HOV Visie - Bouwsteen van de Netwerkanalyse Regio Groningen-Assen (2013) Parkeren met perspectief (2012)

Beleidsregels gehandicapten parkeren 2012-2022 (2012) P+R nota 2011-2020 (2011)

Nota Duurzame Mobiliteit, geactualiseerde beleidsnota Verkeer en Vervoer 2011-2020 (2011) Programma Noord-Nederland - Spoorplan Noord-Nederland (2011)

153

Relevante ontwikkelingen

De uitvoering van de grote projecten Verbeteren Spoorzone, stationsomgeving Haren en aanpak van de Zuidelijke ringweg zijn van start. Onder coördinatie van Groningen Bereikbaar is de afgelopen jaren hard gewerkt om de belangrijke reis- en routealternatieven op tijd gereed te hebben. Voor de zomer van 2018 bleek dat er vertraging optreedt in het project Aanpak Ring Zuid van mogelijk drie jaar. De consequenties daarvan worden in een herziene planning verwerkt. We realiseren ons dat dit een forse tegenvaller is voor de omwonenden, weggebruikers en het bedrijfsleven. Tijdens de uitvoering van deze grote projecten blijft Groningen Bereikbaar alles in het werk stellen om de gemeente bereikbaar te houden met maatregelen die mobiliteit beter spreiden over de dag, verminderen en soms zelfs voorkomen.

Nu de economisch minder goede periode achter ons ligt, zien we soms weer forse druk op delen van ons vervoersysteem ontstaan. In de gemeente blijft het aandeel van de fiets in de totale mobiliteit onverminderd hoog, het openbaar vervoer is op sommige tijden en lijnen erg zwaar belast en ook de doorstroming van de auto kent knelpunten. De opgaven vanuit The Next City gaan die druk naar verwachting nog verder vergroten. Verduurzaming is al jarenlang een belangrijk thema in ons mobiliteitsbeleid. Hét uitgangspunt in ons

mobiliteitsbeleid is ”Te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer als het kan, met de auto als het moet”. Medewerkers van buiten de stad worden uitgedaagd om de auto te laten staan, met het openbaar vervoer te reizen en op de kortere afstanden naar hun werk in de stad de fiets te pakken. We blijven inzetten op deze alternatieven voor de auto, omdat we de leefkwaliteit in onze gemeente voorop hebben staan.

Naast de inzet op keuze voor duurzame vervoermiddelen, zetten we ook in op de vergroening van de

vervoermiddelen zelf. De overgang van fossiele brandstoffen naar elektrisch rijden (ook waterstof is elektrisch rijden) één van de belangrijkste veranderingen. Met diverse maatregelen ter stimulering, maar ook in ons eigen wagenpark, dragen wij bij aan deze transitie. We streven er naar dat er in 2035 in onze gemeente geen lokale uitstoot van schadelijke stoffen (NOx, fijnstof) meer plaats vindt en dat ons verkeerssysteem dan vrij van CO2 is. De (verkeers)druk op de binnenstad is hoog, met onder andere veel wandelend publiek, rijdende en

geparkeerde fietsen en bevoorradingsverkeer tot gevolg. Het primaat leggen we bij de voetganger en de kwaliteit van de leefomgeving. We blijven daarom op zoek naar meer en betere stallingsruimte voor fietsen in de binnenstad (tijdelijk en definitief) en werken samen met alle betrokkenen aan een efficiënte verduurzaming van de bevoorrading van winkels, horeca, et cetera.

Het onderwerp verkeersveiligheid blijft stevig aandacht vragen in de wijken en gebiedsgerichte aanpak. De in 2018 gestarte aanpak voorziet duidelijk in een behoefte en zetten we door.