HOOFSTUK 5: SKRIFTUURLIKE PERSPEKTIEF OP DIE MOREEL-ETIESE
6.5 GEESTELIKE OORLOGVOERING (Eksegese van Efésiërs 6:10-20)
6.5.1 Die geestelike wapenrusting (Eksegese van 6:10-17)
Hoehner (2008:126) vestig die aandag daarop dat Paulus die laaste gedeelte van die brief met “tou loipou” (eindelik) begin, om aan te dui dat hierdie sy slotgedagtes is voordat hy die brief afsluit. Hy moedig die gelowiges aan om hulleself in die Here te versterk ten einde staande te kan bly teen die liste van die duiwel en die bose geeste in die lug (6:10-12), wat dit ten doel het om die gelowiges van hulle geestelike voordele te beroof. Hierdie slotgedeelte bestaan uit drie dele: (1) aantrek van die wapenrusting (6:10-13); (2) om standvastig te wees met die wapenrusting (3:14-16); en (3) die opneem van die res van die wapenrusting (6:17-20) (vgl. De Klerk, 2001:121). Ter voorbereiding van die stryd word gelowiges aangesê om “kragtig in die Here” te wees (6:10), gevolg deur die onmiddellike opdrag om die volle wapenrusting van God aan te trek (6:11a) met die doel om al die strategieë van die duiwel teen te staan (6:11b-12). In 6:13 beklemtoon Paulus die voorafgaande verse en hy maak ‘n verklaring dat die gelowige die volle wapenrusting van God moet opneem ten einde effektief weerstand teen die bose te kan bied (Hoehner,
2008:126). De Klerk (2001:120-121) sê: “In hierdie ongelyke stryd tussen brose gelowiges en bose magte in die lug, kan net God se krag en wapenrusting die deurslag gee.” Wanneer die gelowige in hierdie wapenrusting stry, kan hy nie oorwin word nie (Mentz, s.a.:68). Volgens Roberts (1990:176) is die oorwinning net ‘n moontlikheid wanneer daar met God se wapens geveg word, en gelowiges moet te alle tye onthou dat die oorwinning altyd God se oorwinning is omdat slegs Hy die bose “in sy planne kan verydel” (Roberts, 1990:176). Die gelowige moet altyd onthou dat sy stryd nie teen mense gevoer word nie, maar teen diaboliese magte “wat hulle bose planne wil laat seëvier” (Roberts, 1990:176), en om hierdie rede moet gelowiges nie die stryd in hulle eie krag aanpak nie, maar met die wapens wat deur God voorsien word.
Volgens Hoehner (2008:126) lig die apostel Paulus in die laaste deel van die brief uit dat die gelowige homself in die Here moet versterk - dit is in die krag van Sy sterkte. “In die Here” is ‘n aanduiding van die sfeer vanwaar die gelowige se krag kom, naamlik in Jesus Christus, van Jesus Christus. Gelowiges moet versterk word in die “kratos” (krag), die bonatuurlike
“ischus” (sterkte) van God. Breed (2014:14) vestig die aandag daarop dat Paulus na alles
wat hy in die brief oorgedra het, sy lesers wegstuur
“
met die opdrag om vas te staan in dit wat hulle ontvang het sodat Satan en sy magte” nie in hulle doel sal slaag nie. Hoehner (2008:126) wys daarop dat gelowiges nie net deur Jesus Christus versterk word nie, maar ook deur sy hulpbronne. Nadat die opdrag gegee is, “word kragtig in die Here,” verduidelik Paulus hoe dit gedoen moet word (6:11a): “Trek die volle wapenrusting van God aan”. Elke gelowige is self verantwoordelik om die volle wapenrusting van God aan te trek deur die kragtige werking van die Gees. Die feit dat God hierdie wapenrusting voorsien, dui daarop dat dit nie ‘n fisiese stryd is nie, maar wel ‘n geestelike stryd. Die rede waarom God se wapenrusting aangetrek moet word, is om die gelowiges in staat te stel om staande te kan bly teen die liste van die duiwel (6:11b-12). Omdat dit nie ‘n fisiese stryd is nie, maar ‘n geestelike stryd, is God se geestelike wapenrusting ‘n vereiste. Paulus wys verder in 6:12 die magte van duisternis uit, naamlik die owerhede, die magte, die wêreldheersers van die duisternis van hierdie eeu en die bose geeste in die lug. In 6:13 word die gelowiges aangemoedig om die volle wapenrusting van God op te neem sodat hulle teen die aanslae van die duiwel en sy trawante staande kan bly. De Klerk (2001:122-123) maak dit duidelik dat die doel van die aantrek van die wapenrusting daaroor gaan dat die gelowige weerstand kan bied in die dag van onheil en staande kan bly in sy posisie in die geveg. Die weerstand teen die aanslae van die bose gaan dus daaroor dat die gelowige stabiliteit in sy lewe sal behou. Breed (2014:14) benadruk die feit dat die teenstand teen die bose magte ‘n realiteit is en dat Satan en sy magte God se plan wil verongeluk en die kerk wil vernietig. Die apostel Paulus begelei egter “die gelowiges in die gevegskuns om hierdie vyand te verslaan”.Breed (2014:15) toon aan dat die opdrag “word kragtig in die Here” (Ef. 6:10), gelowiges begelei “om in hulle stryd krag te put vanuit ‘n noue persoonlike eenheid (wat voortvloei uit groeiende ervaringskennis) met die Drie-enige God.” Met die byvoeging van “en in die krag van sy sterkte” moet hierdie opdrag “in die lig van Paulus se twee gebede in Efésiërs 1:15- 23 en Efésiërs 3:14-21” verstaan word. Breed maak die volgende opmerking:
“In hulle stryd kan hulle in geloof, biddend verwag dat God deur sy Gees in en deur hulle sal werk met dieselfde krag waarmee Hy Jesus uit die dood opgewek het en waarmee Hy doen ver bo wat die mens kan bid of dink”Breed (2014:15).
Hierdie bekragtiging is ‘n gebeure wat kan plaasvind omdat die gelowiges “in Christus” is en Hy in hulle is (Ef. 3:17, vgl. Joh.15; Fowl, 202-203; Reinhard, 2005:521, 529-531).
Breed (2014:15) wys verder daarop dat “God se plan met die skepping, elke gelowige en die kerk” op ‘n pad geplaas het waar ‘n botsing tussen die twee koninkryke onvermydelik is (Kol. 1:13). God het dit ten doel “om die heerskappy van Christus oor die ganse skepping in volle vervulling te bring” (Ef. 1:22-23), maar hierteenoor is die duiwel en sy bose magte in opstand. In Efésiërs 6:10-20 word die kerk, met ander woorde al die gelowiges “se optrede tydens hierdie botsing” uitgespel. Die opdrag is om vas te staan in die stryd (Ef. 6:11) omdat geeneen wat goddeloos lewe, deel aan die koninkryk van Christus en God sal hê nie (Ef. 5:5). God stel deur die Heilige Gees elke gelowige in staat om vas te kan staan in hierdie worstelstryd. Breed merk op:
“Hierdie stryd gaan oor die harte en gedagtes van gelowiges (Ef. 4:20-24) want dit is ‘n stryd teen die listige aanslae van Satan (Ef. 6:11). In hierdie stryd kan die gelowige en die kerk as eenheid slegs vasstaan indien hulle hulself voortdurend bewapen met die wapenrusting wat God verskaf” (Breed, 2014:15).
By nadere bestudering van die wapenrusting bestaan daar geen twyfel nie dat hierdie wapens “die verlossingsdade van die Drie-enige God is” (Breed, 2014:15). Nadat Paulus die opdrag gegee het dat die volle wapenrusting aangetrek moet word (6:10-13), maan hy die gelowiges om staande te bly en nie te weifel nie (6:14a). Dit is belangrik om daarop te let dat die gelowiges nie ‘n bevel tot ‘n opmars ontvang nie, maar beveel word om staande te bly in hierdie geestelike geveg en nie te retireer nie. Die ferm stand van die gelowige berus op die wapenrusting wat die gelowige aantrek. Die onderskeie stukke van die wapenrusting word in 6:14-17 beskryf (Hoehner, 2008:129; vgl. De Klerk, 2001:126-129; Roberts, 1990:176-179).
Die volle wapenrusting van God word nou bespreek om aan te toon dat dit ‘n gawe van God is en dat die gelowiges dit aktief moet gebruik in die geveg teen die duiwel (Breed, 2014:15). Eerstens is daar die lendene wat met die gordel van waarheid omgord moet word (6:14b). Hierdie waarheid verwys na God se waarheid, die waarheid soos verkondig deur Paulus, die waarheid waarvan die kerk die draer en die pilaar is (Ef. 3), die waarheid wat in Efésiërs 1-3 verkondig is. Petrenko (2005:194, vgl. Lee, 1984:537-538) wys daarop dat die waarheid waarna Paulus verwys, afgelei word vanuit Efésiërs 4:20-21 en 5:9 waar hy dit as’t ware uitspel dat die waarheid in Christus is (vgl. Breed, 2014:15). Breed (2014:15) vestig die aandag daarop dat Jesus by geleentheid self gesê dat Hy die weg en die waarheid en die lewe is (Joh. 14:6) en dat diegene wat Sy woorde bewaar, die waarheid sal ken en dat die waarheid hulle sal vrymaak (Joh. 8:31-32; vgl. Breed, 2013b:232; Onjoro, 2009:30; Petrenko, 2005:194; Robletto, 2012:17-19). Hierdie waarheid staan lynreg teenoor die leuens waarmee Satan die mens wil vermoor (Joh. 8:44; vgl. Breed, 2013b:234; Breed, 2014:16). Breed (2014:16) benadruk dat Efésiërs 4:15, “die groei van die gelowiges om meer en meer soos Christus te word”, afhanklik daarvan is “dat hulle in liefde by die waarheid sal bly”. Dit sal verseker dat hulle standvastig sal wees en nie deur enige listige en bedrieglike planne van mense verlei sal word nie (Ef. 4:14). In Efésiërs 5:6-9 word die gelowiges gewaarsku om hulle nie deur ydele woorde te laat mislei nie en “die werke van duisternis word gestel teenoor die werke van die lig. Die gelowiges is kinders van die lig, want ‘die vrug van die Gees bestaan in alle goedheid en geregtigheid en waarheid’” (Ef. 5:9) (Breed, 2014:16). Petrenko (2011:203) meen dat gelowiges as kinders van die lig die Gees van God het en om hierdie rede kan hulle die wil van God onderskei en die werke van die duisternis bestraf en teenstaan. Deur die Heilige Gees ken hulle die waarheid en daarom is dit vir hulle moontlik om in die lig te lewe en oor die duisternis te triomfeer. Die gordel wat deel van die wapenrusting uitmaak, is die waarheid wat in Christus is. Hierdie waarheid beskik oor die vermoë om gelowiges in hulle diepste wese te verander wanneer dit prakties toegepas word in elke lewensituasie onder die Heilige Gees van God se leiding (Lee, 1984:538; vgl. Petrenko, 2011:204; Reinhard, 2005:524).
Tweedens moet die gelowige die borswapen van geregtigheid aantrek (6:14c). Dit beteken dat die gelowige homself beklee met die geregtigheid wat God hom in Christus deur die geloof skenk. Jakes (2008:418) beklemtoon dat die geregtigheid se oorsprong uit God alleen is en dat dit Sy standaard is vir motief, gedrag en karakter. Volgens Petrenko (2005:195) blyk “die borswapen van geregtigheid” te verwys na die gelowiges se etiese geregtigheid as deel van hulle morele vernuwing, wat deel is van die nuwe mens (Ef. 2:10; 4:24; 5:8-9). Lee (1984:538-540) benadruk dat die borswapen van geregtigheid die gewete van die gelowige beskerm. Lee sê:
“Satan is our accuser. In fighting against him we need a conscience void of offense. But no matter how good we may feel our conscience is, we need to have it covered by the breastplate of righteousness. Righteousness is to be right with both God and man. If we have just a little problem with either God or man, Satan will accuse us, and there will be holes in our conscience through which all our faith and boldness will leak out. Hence, we need the covering of righteousness to protect us from the enemy’s accusation. Such righteousness is in Christ (1 Cor. 1:30).” (Lee, 1984:538-539).
Lee (1984:539) meen dat indien beskuldigings en oortredinge van die verlede ‘n individu se gewete vul, die persoon se geloof daaronder sal ly. Lee wys verder daarop dat Satan in hierdie geestelike oorlogvoering die gewete van die gelowige teiken omdat hy weet wanneer daar beskuldigings en oortredinge in sy gewete is. Wanneer hy die gelowige aankla oor dit wat in sy gewete aangaan, is die gelowige onmiddellik verswak. Openbaring 12:11 verklaar egter:
“En hulle het hom oorwin deur die bloed van die Lam en deur die woord van hulle getuienis” (Bybel, 1933/1953).
Lee (1984:539) benadruk die feit dat die gelowige se geregtigheid deur die bloed van Jesus Christus bekom is. Wanneer die gelowige teen die magte van duisternis veg, kom Satan deur middel van beskuldigings en hy teiken die gelowige in sy gewete. Met betrekking tot die aanval van die gelowige se gewete, maak Lee dievolgende insiggewende opmerking:
“Satan, through his accusations, causes our conscience to become very sensitive. These feelings actually are not the sensitivity of the conscience, but the result of Satan's accusations. Immediately our response should be, ‘I overcome Satan, the accuser, not by my perfection and not even by a conscience, void of offence, but by the blood of the Lamb. I am defended against his accusations by the breastplate of righteousness.’ The rigteousness that covers our conscience and that guards us from Satan’s accusations is Christ Himself. He is our righteousness” (Lee, 1984:539-540).
Wanneer die middel-adolessent gestruikel en geval het en die Satan hom aanval, dan kan hy daaraan vasgryp dat hy in Christus reeds van alle sondes vrygespreek is. Op hierdie wyse kan hy die aanval van Satan wat hom soos Adam in skuld en skaamte laat wegkruip, effektief afweer. Wanneer die duiwel hom met skuldgevoelens teister, is dit moontlik om daarvan te ontvlug deur die wete dat Christus vir hom die volmaakte prys betaal het. Deur die kragtige werking van die Heilige Gees, het hy die sekerheid dat sy vryheid volmaak en
volkome in Christus is. Net soos die borswapen van die soldaat sy hart en longe teen aanvalle van die bose beskerm, so beskerm ‘n lewe uit die geregtigheid wat Jesus bewerk het (Rom. 6:13; 14:17), die gelowige se hart teen aanvalle van die duiwel (Jes. 59:17; Jak. 4:7).
Derdens praat Paulus van die skoene vir die bereidheid van die evangelie aan die voete van die gelowiges (6:15). Lee (1984:540) fokus die aandag daarop dat “die bereidheid vir die evangelie van vrede” verwys na die vestiging van die evangelie van vrede. Christus het vir ons vrede met God en die mensdom aan die kruis bewerkstellig en hierdie vrede het ons evangelie geword (Ef. 2:13-17). Volgens Lee impliseer die “bereidheid” ‘n paraatheid by gelowiges om die evangelie van vrede te verkondig (Ef. 2:17). Jakes (2008:422) is dit eens met Lee (1984:541) dat Paulus nie hier spesifiek na die verkondiging van die evangelie verwys nie, maar dat hy eerder een van die spesifieke voordele van die evangelie uitwys, naamlik die vrede van God, wat die gelowiges versterk en stabiliteit in hulle lewens bring. Dit is belangrik om daarop te let dat Paulus nie hier van die evangelie van genade, of die evangelie van die vergifnis van sondes, of die evangelie van die onnaspeurlike rykdom van Christus praat nie (Ef. 3:8), maar van die evangelie van vrede, wat ook verkondig moet word (Lee, 1984:541). Renner (2003:158) gee ‘n interessante beskrywing vir die frase “aan julle voete” wat afgelei is van die Griekse woord “hupodeomai”-‘n samevoeging van twee woorde, “hupo” en “deo”. Die woord “hupo” beteken “onder” en “deo” beteken “om vas te maak”. “Taken together as one word, it conveys the idea of ‘binding something very tightly on the
bottom of one’s feet.’” (vgl. Jakes, 2008:422; Lee, 1984:541-542; Petrenko, 2005:195).
Renner maak die volgende opmerking:
“Just as the greaves of a Roman soldier protected him from the environment and from the blows of his enemy, the peace of God - when it is operating in your life- protects and defends you from the hassles and assaults of the devil. The enemy may try to disrupt you, distract you, and steal your attention by causing negative events to whirl all around you, but his attempts will fail because the peace of God, like a protective greave, stops you from being hurt and enables you to keep marching forward!” (Renner, 2003:158).
By wyse van hierdie illustrasie wys Paulus vir die gelowiges dat God se vrede styf in hulle lewens vasgebind moet wees. “If we only give peace a loosely fitting position in our lives, it won’t be long before the affairs of life knock our peace out of place” (Renner, 2003:158). Jakes (2008:422) sê: “Ephesians 6:15 is saying that the firm foundation of the Gospel is that
Ons het vrede met God deur Jesus Christus (Rom. 5:1).
Ons het vrede tussen Jood en heiden (Ef. 2:14), sowel as tussen rasse, sosiale en ekonomiese klasse en geslagte (Gal. 3:28).
Ons het vrede deur die geloof, wat lei tot ons oorvloedige hoop (Rom. 15:13). Ons het vrede in die Heilige Gees (Gal. 5:22).
Ons is verenig as 'n liggaam deur die band van die vrede (Ef. 4:3). Ons het te alle tye die vrede van God (2 Thess. 3:16) (Jakes, 2008:422).
Jakes (2008:422) beklemtoon dat dit net die vrede van God is wat gelowiges staande kan hou teen die vyandige aanvalle van Satan. “Bereidheid vir die evangelie van vrede” wys op iets wat die middel-adolessent moet doen om hierdie evangelie te verkondig. Die Heilige Gees werk deur die Woord. Wanneer ek die Woord uitdra, bevestig die Gees dit in my hart. Indien die gelowige middel-adolessent waarlik daarop ingestel is om volgens God se wil te leef, sal hy die nodige stappe neem om musiek wat ‘n negatiewe boodskap kommunikeer en die vrede versteur, uit sy musiekversameling te verwyder. Wanneer die middel-adolessent hierdie stap neem, sal dit nie net vrede in sy gemoed bring nie, maar die Heilige Gees sal hom oortuig dat hy die regte ding gedoen het. Sodoende sal hy die vrede van Christus (Joh. 14:27) in sy gemoed ervaar. Wanneer hy dan deur die duiwel geteister sou word oor die besluit wat hy vir Christus geneem het, sal die evangelie van vrede hom in staat stel om in die stryd staande te bly en as ‘n Christenkryger te stry vir die Evangelie.
Vierdens word die gelowiges aangesê om die skild van die geloof op te neem om al die vurige pyle van die bose uit te blus (Ef. 6:16) (Hoehner, 2008:120-130, vgl. Renner, 2003:364-365; 659-660; 931). Jakes (2008:425) benadruk die noodsaaklikheid van geloof in geestelike oorlogvoering. Die Hebreërskrywer sê:
“En sonder geloof is dit onmoontlik om God te behaag; want hy wat tot God gaan, moet glo dat Hy is en ‘n beloner is van die wat Hom soek” (Bybel, 1933/1953).
Die belangrikheid van geloof is telkens deur Jesus Christus uitgewys tydens Sy bediening op aarde (Matt. 8:10, 9:22, 15:28; Mark. 2:5, 4:39-40; Luk. 8:48, 18:42).
Lee (1984:543) wys daarop dat geloof nodig is om ons hele wese te beskerm. Die skild van die geloof is nie iets wat ons aantrek nie, maar wat ons moet opneem om onsself teen die aanvalle van die vyand te beskerm. Met betrekking tot geloof, maak Lee die volgende interessante stelling:
“If we have truth in our living, righteousness as our covering, and peace as our standing, we shall spontaneously have faith” (Lee, 1984:544).
Lee (1984:544) wys gelowiges daarop dat Paulus dit duidelik maak dat dit geloof is wat ons teen die vurige pyle en aanvalle van die duiwel beskerm. Wanneer die skild van die geloof bestudeer word, moet die gelowige besef dat sy geloof nie in sy eie vermoë of krag lê nie. Ons geloof moet in God wees (Mark. 11:22). Lee lig dan uit dat die gelowige geloof moet hê in God se hart, Sy getrouheid (Rom. 3:3; 1 Thess. 5:24; 2 Thess. 3:3; 2 Tim. 2:13) en sy vermoë (Ef. 3:20). Geloof in God se Woord is ook van kardinale belang omdat Hy deur sy Woord gebonde is dat dit wat hy gespreek het, in vervulling sal gaan. Die gelowige kan God wys op Sy gesproke/geskrewe Woord, met die wete dat dit vervul sal word. Verder moet ons geloof hê in Sy wil, en besef dat sy wil met betrekking tot ons altyd positief is. As gelowiges moet ons geloof in Sy soewereiniteit hê. Omdat Hy soewerein is kan hy nie foute maak nie. Onder Sy soewereiniteit werk selfs die foute wat ons begaan, tot ons voordeel. Wanneer ons geloof in God se hart, getrouheid, vermoë, Woord en soewereiniteit het, kan die vurige pyle van die bose ons nie leed aandoen nie.
Dat die bose brandende pyle op die gelowiges afskiet, simboliseer die venynigheid en