De personal blog: text, productie en publiek

Om een vergelijking te kunnen maken tussen de traditionele celebrity en de personal blogger wordt opnieuw gebruik gemaakt van de indeling in text, productie en publiek die Gamson

voorstelde in zijn onderzoek naar celebrity, en die is gehanteerd in het voorgaande hoofdstuk. Op deze manier kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen celebrity en personal bloggers overzichtelijk geïnventariseerd worden.

39

3.2.1 Text: technische en inhoudelijke aspecten van personal blogs

De term blog is een afkorting van het woord weblog, een woord dat in 1997 werd geïntroduceerd door Jorn Barger (Schlueter 2012: 4). Overigens bestonden er voor 1997 al blogs. Er bestond toen echter nog geen overkoepelende term voor deze nieuwe publicatievorm. De term stamt af van de oorspronkelijke functie van de blog: namelijk het bijhouden van een logboek op het internet waarin bloggers artikelen, pagina’s en informatie van het internet verzamelden op hun eigen webpagina. Deze grondleggers van de blogs traden op als een filter voor informatie op het web: de bloggers waren een soort curators.

Naast deze filter blogs kwamen in 1995 de online journals op. Dit waren sites waarop mensen een online dagboek bijhielden. Ze schreven over hun dagelijks leven, hun gedachten en gevoelens, vergelijkbaar met een papieren dagboek (Karlsson 2006: 141). Deze sites waren meestal niet openbaar, maar bijvoorbeeld beschermd met een wachtwoord. Het grote verschil tussen filter blogs en de online journal was dat bij filter blogs de connectie met andere delen van het internet aanwezig was middels links en verwijzingen, terwijl de online journals een afgesloten onderdeel van het internet waren, zonder verbindingen naar andere pagina’s (Blood 2004: 54). De eerste bloggers maakten gebruik van HTML om hun sites te coderen (Nelson 2006: 4). De eerste blogs werden dus beheerd door een groep enthousiastelingen met uitgebreide kennis van nieuwe technologie. Dit verandert wanneer er in 1999 software op de markt komt die het creëren van een blog vergemakkelijkt (Nelson 2006: 4; Schlueter 2012: 6). Kort daarna wordt de site Blogger.com gelanceerd, waar mensen gratis hun eigen webpagina kunnen openen, waarbij ze gebruik kunnen maken van bestaande formats (Schlueter 2012: 6). Kennis van HTML en code is niet langer nodig, deze innovaties maken het openen van een blog mogelijk voor elke

internetgebruiker (Karlsson 2006: 141).

Deze nieuwe technologie heeft twee gevolgen. Ten eerste verandert de vorm van blogs door de beschikbaarheid van de bestaande formats. Zowel filter bloggers als schrijvers van online dagboeken gaan dezelfde websites gebruiken voor het maken van hun blogs. Hierdoor raken elementen van deze twee vormen van online schrijverschap met elkaar vermengd (Karlsson 2006: 141-142). Filter bloggers gaan begeleidende teksten schrijven bij de links die ze online plaatsen, waarbij ze hun eigen persoonlijke smaak en voorkeuren introduceren. De mensen die blogs gebruiken als dagboek worden zich meer bewust van de verbinding van hun persoonlijke pagina met de rest van het internet. Ze schrijven niet langer meer alleen voor zichzelf, maar krijgen een publiek.

Ten tweede leidt de beschikbaarheid van nieuwe technologie tot een snelle groei van het aantal blogs. Aaron Barlow beschrijft in zijn boek The Rise of the Blogosphere: ‘Anyone who wanted to could find a way to get online and explore. Because the tools for creation of World Wide Web

40

sites were also open and easily accessible, users could begin to create their own presence on the Web, unrestricted by the economies, philosophies, or other needs of everyone else.’ (2007: 148)

3.2.1.1 Technische aspecten van de personal blog

Door de lage drempel voor het creëren van een blog en het online publiceren van je eigen

materiaal bestaan er veel varianten van blogs. Zoals eerder genoemd kan dit problemen opleveren bij pogingen tot het maken van een categorisering in specifiekere categoriëen dan die Rebecca Blood voorstelt. Blogs worden echter wel gekenmerkt door bepaalde technische aspecten, die in meer of mindere mate voorkomen op de meeste blogs. Deze overeenkomsten komen voor een groot deel voort uit het feit dat de meeste bloggers afhankelijk zijn van dezelfde sites die vaste formats aanbieden (Primo et al. 2013: 4).

Blogs zijn pagina’s op het web die regelmatig geüpdatet worden met nieuwe informatie, geleverd door een of meerdere schrijvers (de bloggers). De posts worden bijna altijd voorzien van een datum en een tijd van publicatie (Nelson 2006: 3; Karlsson 2006: 141; Herring et al. 2004: 1). Blogs zijn zo geprogrammeerd dat deze berichten in omgekeerd-chronologische volgorde worden getoond, dus de nieuwste post eerst. De lezer kan als het ware terugscrollen door het verhaal van de blogger. Vaak bevat een blog ook een archief met bijvoorbeeld posts gegroepeerd per maand, waarin de lezer makkelijk oudere berichten kan terugzoeken zonder pagina’s achter elkaar terug te hoeven scrollen.

Blogs worden niet alleen gekenmerkt door de omgekeerd-chronologische volgorde van de posts, maar ook door het feit dat de informatie op de blog makkelijk doorzoekbaar. Een deel van de blogs kiest er bijvoorbeeld voor posts ook in te delen in zelfgekozen categorieën. Een

personal blogger die schrijft over haar privéleven kan er bijvoorbeeld voor kiezen om haar posts onder te verdelen in bijvoorbeeld ‘personal’ (persoonlijke informatie), ‘food’ (wat ze dagelijks eet, recepten, waar ze uit eten gaat), ‘fashion’ (wat ze dagelijks draagt, welke kleding ze mooi vindt) en bijvoorbeeld ‘fitness’ (over haar sportregime). Meestal verschijnen de post op de beginpagina van de blog nog steeds in de vaste volgorde, en dus met alle categorieën door elkaar. Via het menu van de blog kan de lezer ook een bepaalde categorie selecteren die hem het meest interesseert, waardoor hij direct uitkomt bij de artikelen over dat onderwerp. Naast een archief en een indeling in categorieën bevatten blogs vaak ook een zoekfunctie, waarmee de lezer gericht informatie kan terugzoeken in de posts die de blog bevat (Nelson 2006: 3). De technische aspecten van blogs maken het zeer eenvoudig voor de lezer om toegang te krijgen tot de exacte informatie die ze willen.

Naast goed doorzoekbaar zijn de meeste blogs in zekere mate multimediaal (Nelson 2006: 3). Posts kunnen foto’s, video’s en geluidsfragmenten bevatten. Deze kunnen zowel gemaakt zijn

41

door de blogger zelf als overgenomen zijn van een andere site. Daarnaast bevatten veel blogs ook buiten de posts andere soorten media. Zo kan bijvoorbeeld het menu foto’s, video’s,

advertenties of links naar andere websites bevatten. Veel bloggers hebben op hun blog ook een doorverwijzing staan naar hun accounts op social media zoals Facebook, Twitter en Instagram. Het gemak waarmee blogs verschillende soorten media kunnen incorporeren geeft de bloggers grote vrijheid in de manier waarop ze hun leven willen representeren: via foto’s, video’s, tekst,

geluidsfragmenten, andere social media, of een combinatie hiervan.

Bijna alle personal blogs bevatten naast de posts en het menu waarmee de gebruiker makkelijk kan navigeren ook nog een soort biografie van de blogger waarin die zich voorstelt (Nelson 2006: 3). Dit kan een verhaaltje van twee of drie zinnen zijn wat soms samen met een foto van de blogger in de kantlijn wordt weergegeven, of een lange biografie op een aparte pagina. Het punt is dat bij bijna alle personal blogs duidelijk is wie de auteur is, en over wiens privéleven de blog gaat.

Het laatste en misschien wel het belangrijkste technische kenmerk van de personal blog is de mogelijkheid die blogs bieden voor lezers om direct te reageren op posts. Dit kan in de zogenaamde comments-sectie, die meestal onderaan de pagina te vinden is. Hier kunnen lezers reageren op wat de blogger schrijft en met andere lezers in discussie gaan. Zo kunnen gebruikers directe feedback geven. De mogelijkheid om te reageren kan door de blogger meestal wel

gereguleerd worden, bijvoorbeeld door de reacties eerst te controleren voor ze geplaatst worden. Zo kunnen onnodig negatieve of beledigende berichten eruit gefilterd worden, of kan

bijvoorbeeld voorkomen worden dat er reclame geplaatst wordt. Bloggers kunnen zelfs de mogelijkheid tot reageren op de posts uitzetten, maar in de praktijk is dit een minderheid. De meeste bloggers nodigen in hun posts zelfs uit tot reageren, door bijvoorbeeld de lezers te vragen hun mening te geven over bepaalde onderwerpen, of advies te vragen.

3.2.1.2 Inhoudelijke aspecten van de personal blog

Personal blogs zijn een representatie van het dagelijks leven van een blogger, waarbij het publiek inzicht wordt verschaft in (een deel van) de gevoelens, emoties en meningen van de blogger. Dit is terug te zien in de schrijfstijl van de posts, die vaak een stream-of-consciousness-achtige structuur hebben. Deze bloggers, mits ze succesvol genoeg zijn om een groot genoeg publiek op te bouwen, vormen de groep die Gamson aanduidt als de micro-celebrities (Gamson 2011: 1067). De blogger is volledig vrij in onderwerpkeuze. Airaskorpi kiest er in haar onderzoek naar journal blogs, door Rebecca Blood ook wel getypeerd als personal blogs, voor om deze blogs te

categoriseren als lifestyle blogs, omdat ze de in principe allemaal gaan over de levensstijl van privépersonen (Airaskorpi 2014: 31). De inhoud van personal blogs wordt niet gedefinieerd door

42

bepaalde onderwerpen, maar door het feit dat ze het geheel van onderwerpen uit het dagelijks leven omvatten (2014: 32).

Airaskorpi stelt dat de inhoud van personal blogs bedoeld is om de lezer een variëteit aan verschillende levensstijlen aan te bieden waar de lezer zelf een keuze uit kan maken. De

gepresenteerde levensstijl is nauw verbonden met het privéleven van de blogger. Airaskorpi herkent veel inhoudelijke elementen die terug te voeren zijn op traditioneel vrouwelijke interesses zoals mode, beauty, interieur, gezondheid, koken en dergelijke (2014: 31). Het grote aantal

‘vrouwelijke’ onderwerpen is eenvoudig te verklaren. Uit een onderzoek uit 2004 van Herring et al. blijkt dat de journal blogs grotendeels worden gelezen en geproduceerd door vrouwelijke bloggers, terwijl mannelijke bloggers veel vaker filter blogs lezen en beheren. Ook uit andere internationale studies blijkt dat (jonge) vrouwen de meest actieve lezers en makers van blogs zijn (Lövheim 2011: 3). Deze conclusie wordt bevestigd door een onderzoek van Noppari en

Hautakangas uit 2012 (Airaskorpi 2014).

Voor het succes van een personal blog is het noodzaak dat de blog regelmatig geüpdatet wordt. Blood stelt dat bloggers bij voorkeur elke dag iets nieuws te lezen bieden. Lena Karlsson beschrijft in haar onderzoek naar het leesgedrag van blogpubliek dat de manier van lezen van blogs gefragmenteerd, serieel en cumulatief is (Karlsson 2006: 144). Ten eerste bestaat de informatie uit fragmenten, de zogenaamde posts, die steeds een stukje nieuwe informatie bieden over het leven van de blogger. De continue toevoer van nieuwe fragmenten informatie, het liefst in regelmatige intervallen, maakt een blog serieel en cumulatief. De kennis over het leven van de blogger bouwt langzaam op, waardoor het publiek steeds meer geïnvesteerd raakt. Lezers volgen als een soap dagelijks het persoonlijk narratief van de blogger, met alle gewone en buitengewone gebeurtenissen die hierin plaats vinden (Airaskorpi 2014: 66; Karlsson 2006: 143).

De personal blog vormt een expressie van een hyperrealistisch dagelijks leven (Engholm, Hansen-Hansen 2014: 148). Deze zelfrepresentatie bestaat uit een reconstructie van de identiteit van een ‘gewone vrouw’. Identiteit in lifestyle blogs wordt geconstrueerd met behulp van

persoonlijke stijl en bepaalde consumptiekeuzes (Airaskorpi 2014: 36). De zelfrepresentatie wordt gekenmerkt door de keuze voor onderwerpen die nauw verbonden zijn met de vrouwelijke privésfeer, wat ervoor zorgt dat de posts van de blogger vaak een grote mogelijkheid tot

identificatie bieden voor de lezers (Airaskorpi 2014: 36). Daarnaast maken bloggers in hun posts gebruik van een informele, gepersonaliseerde en emotioneel expressieve schrijfstijl. Zo relateren bloggers zichzelf aan het dagelijks leven van de ‘gewone vrouw’, haar dromen en haar manier van communiceren. Het persoonlijke van de blog wordt onderstreept door de terugkerende

behandeling van persoonlijke onderwerpen zoals zelfvertrouwen, liefde, relaties en

43

van het dagelijks leven als onderwerp voor posts. Bloggers maken keuzes voor wat ze wel en niet willen representeren, afhankelijk van wat voor een representatie van zichzelf ze willen tonen aan hun lezers. De meeste bloggers kiezen voor een positieve en luchtige toon in hun posts

(Airaskorpi 2014: 36).

De blogosphere is van nature zeer heterogeen, met blogs in alle soorten en maten over alle soorten onderwerpen. Enkele overkoepelende inhoudelijke aspecten die duidelijk naar voren komen bij personal blogs zijn de constructie van identiteit, het bieden van inspiratie voor het dagelijks leven en een focus op bepaalde vormen van consumptie. Blogs bieden een brede selectie van meningen en perspectieven, waartussen de lezer eenvoudig en ongebonden kan navigeren (Airaskorpi 2014: 34).

3.2.2 Productie: authentiek en gewoon

Turner beschrijft de traditionele celebrity als een product van mediarepresentatie (Turner 2004: 8). Boorstin stelt dat celebrities zich onderscheiden van mensen net als zij op basis van hun persoonlijkheid, of hun representatie van persoonlijkheid (Boorstin 1962: 83). Dit is vergelijkbaar met de manier waarop de personal blogger bekendheid genereert en uiteindelijk kan uitgroeien tot een micro-celebrity. Een micro-celebrity is het product van de representatie van een

persoonlijkheid op een blog waarmee diegene een publiek heeft weten op te bouwen. Een groot verschil tussen de traditionele celebrity en de personal blogger is echter dat die laatste zelf controle heeft over de manier waarop hij of zij gepresenteerd wordt, in tegenstelling tot de traditionele celebrity, die deels afhankelijk is van de media en de pr-industrie.

Bij personal bloggers is er naast het publiek en de blogger geen derde partij betrokken bij de creatie en representatie van de persoonlijkheid van de blogger. De afstand tussen de blogger en het publiek is hierdoor klein (Airaskorpi 2014: 2; McQuarrie et al. 2013). Dit wil echter niet zeggen dat bloggers per se waarheidsgetrouw hun dagelijks leven weergeven. McQuarrie et al. zien de verzameling van posts van bloggers als een manier om een persona op te bouwen, een weergave van hoe de blogger graag gezien wil worden door haar publiek. Deze persona kan dicht bij hun eigen persoonlijkheid liggen, maar voor hetzelfde geld kunnen personal bloggers hun blog gebruiken om een totaal andere persoonlijkheid aan te nemen. Het feit dat de blogger zelf alle instrumenten tot representatie in handen heeft geeft de blogger de macht een eigen identiteit te construeren (2013).

Voor Stenberg ligt het begin van de creatie van zo’n persona in de celebritycultuur. Maar inmiddels, zo stelt hij, is het creëren van een persona voor iedereen in de samenleving belangrijk en onvermijdelijk geworden. ‘Op elk economisch niveau is de vaardigheid om jezelf te kunnen presenteren cruciaal geworden’ (vertaling door mij) (1998: 5). De personal blog lijkt een levend

44

bewijs van Stenbergs stelling dat het creëren van een representatie van jezelf niet enkel meer is voorbehouden aan de celebrities en de media-industrie. De personal blog is hét middel voor gewone mensen om een persona te creëren, ermee te experimenteren en deze te delen met een publiek. Engholm en Hansen-Hansen noemen in hun onderzoek naar modeblogs, een categorie binnen personal blogs, de blog een onderdeel van het identity work van de blogger én het publiek (2014: 149). Het succes van personal bloggers en hun blog is direct verbonden met hun

vermogen een succesvol persona te representeren.

De opbouw van de persona begint met personification: welke eigenschappen wil de personal blogger van zichzelf overbrengen op het publiek? Dit kunnen in principe verschillende

eigenschappen zijn, afhankelijk van het onderwerp van de blog en de blogger zelf. Bij de keuze voor bepaalde eigenschappen houdt een persoon volgens Stenberg altijd rekening met de verwachtingen die het publiek heeft, om zo groot mogelijke populariteit te kunnen genereren (Stenberg 1998: 12). Het publiek verwacht van de personal blogger dat deze gewoon is, net als de lezer. Personal bloggers moeten bij personificatie goed opletten dat ze zo ‘echt’ mogelijk

overkomen. Hun posts zijn bedoeld als een representatie van het dagelijks leven, dus kunnen de eigenschappen die ze verpersoonlijken niet te ver af liggen van de eigenschappen van gewone mensen, oftewel de lezers (Airaskorpi 2014: 38). Hoewel de precieze eigenschappen die bloggers vertegenwoordigen onderling verschillen, net als bij celebrities, is bij personal bloggers in het proces van personification van belang dat ze eigenschappen vertegenwoordigen die ze gewoon maken, in plaats van buitengewoon.

De attributes van personal bloggers bestaan uit de persoonlijke stijl en consumptiekeuzes die in hun blogs naar voren komen. Veel personal blogs richten zich op vormen van consumptie in het dagelijks leven van de blogger, zoals bijvoorbeeld kleding, cosmetica, interieur of voeding (Airaskorpi 2014: 34). Middels deze consumptiekeuzes kunnen bloggers hun gekozen persona communiceren naar hun publiek. De attributen van bloggers moeten aansluiten bij het leven dat ze leiden en de eigenschappen die ze verpersoonlijken zodat het publiek blijft geloven dat de representatie van hun leven op hun blog zo echt mogelijk is. Een personal blogger die vaak schrijft over tips om geld te besparen of alleen in de uitverkoop winkelt kan moeilijk ineens een designertas van een paar duizend euro aanschaffen, omdat deze attribute dan niet aansluit bij de verpersoonlijkte eigenschappen.

De persoonlijkheid van de blogger wordt niet alleen gecommuniceerd naar het publiek middels attributes, maar ook door middel van gebeurtenissen, verhalen of situaties, oftewel

allegories. De traditionele celebrity is voor de representatie van deze gebeurtenissen grotendeels

afhankelijk van de media die hun verslag van de gebeurtenissen geven. Personal bloggers kunnen daarentegen zelf hun versie van bepaalde gebeurtenissen en situaties weergeven. Volgens

45

Airaskorpi bestaan de allegories van de personal blog uit zelfpresentatie als een gewoon meisje net als de lezers, en uit een opstelling als vriendin van de lezer (Airaskorpi 2014: 36). Lövheim stelt dat bloggers hun identiteit als gewoon meisje ondersteunen door te schrijven over de

onderwerpen die binnen de conventionele interesses van jonge vrouwen vallen (2011: 8). Het feit dat de blogger zelf beschikt over de middelen tot representatie van allegories betekent overigens niet dat deze representaties een realistischer beeld geven van het dagelijks leven. Bloggers weten namelijk dat ze van bepaalde gebeurtenissen een post zullen gaan maken. John Dovey schreef over reality tv: ‘the entire process in only happening because it is going to be on television’ (2000: 11). Hetzelfde geldt voor personal blogs. Een realiteit wordt gecreëerd zodat er een representatie van gemaakt kan worden (Turner 2004: 62). De verhalen die personal

bloggers over hun eigen leven op hun blogs delen zijn veelal ontstaan met de intentie er een post over te schrijven. Wanneer een blogger bijvoorbeeld schrijft over een restaurant is deze

waarschijnlijk naar dat restaurant gegaan met de intentie om er een artikel over te schrijven. De blog is een ultiem instrument in de creatie van een persona, omdat het bloggers in staat stelt zelf ongekende controle uit te oefenen over de attributes en de allegories die hun persona moeten benadrukken. Tegelijkertijd moet de personal blog echter een overtuigende representatie zijn van het dagelijks leven van de blogger waarbij de maakbaarheid van de persona van de blogger niet te sterk naar voren mag komen.

3.2.2.1 De blog persona: authenticiteit

De overeenkomst tussen personal bloggers is hun performance van gewoonheid. Personal blogs zijn een weergave van het echte, dagelijkse leven van de blogger. Tenminste, dat claimen ze.

Airaskorpi stelt dat deze ‘echtheid’ van de blogger werkt als een garantie voor authenticiteit. Daarom moeten alle aspecten van onafhankelijkheid (van andere soorten media of bedrijven) en eerlijkheid worden uitvergroot in de communicatie met de lezer (Airaskorpi 2014: 38). Opvallend is dat de nauwe banden die personal bloggers onderhouden met de commerciële cultuur en de