De Nilotische (of preciezer: Nilo-Saharaanse) talen vormen een grote groep Afrikaanse talen, die vooral gesproken worden in Centraal Afrika. De meeste Nilotische talen zijn toontalen, die doorgaans twee tot vier verschillende tonen onderscheiden (hoog, laag, stijgend, dalend) die vooral een grammaticale functie hebben. De woordvolgorde in Nilotische talen varieert: sommige talen plaatsen het werkwoord voorop met daarna het onderwerp en voorwerp, andere plaatsen het werkwoord achteraan, met daarvoor het onderwerp en voorwerp, en in weer andere talen is de woordvolgorde tamelijk vrij. Aspect (voltooid/onvoltooid) is belangrijk bij de werkwoordvervoeging. De Nilotische talen in Eritrea zijn Kunama en Nara. Ook de Nilotische talen in Eritrea worden geschreven in het Latijnse schrift.
Kunama
De Kunama vormen een kleine groep die leeft in het zuidwesten van Eritrea tegen de grens met Ethiopië, in de omgeving van Barentu. Zij vormen ongeveer 2 procent van de bevolking. Veel Kunama vinden werk als landarbeiders op nabijgelegen plantages, of in naburige landen als Sudan. De Kunama zijn deels moslim, deels christen, maar vooral van de Kunama wordt gezegd dat ze nog volop volgers zijn van traditionele natuurreligies. De Kunama worden vooral ook genoemd als de etnische groep met een rijke danscultuur.
Het Kunama is een Nilotische taal met een onderwerp-voorwerp-werkwoordvolgorde waarin grammaticale functies worden uitgedrukt in achtervoegsels en naamvalsuitgangen. Het Kunama is een toontaal met in totaal zes verschillende tonen. Het heeft een nog simpeler lettergreepstructuur dan de meeste andere Eritrese talen, waarin eigenlijk alleen een klinker en een medeklinker-klinkerpatroon een lettergreep kunnen vormen. Een leenwoord uit een andere taal krijgt bijvoorbeeld een klinker aan het einde erbij om als Kunama woord te fungeren. Het leenwoord kubbayat (kopje) uit het Tigre, wordt in het Kunama daardoor kubbayata. Het Kunama wordt geschreven in het Latijnse schrift en sinds de onderwijshervor-mingen in 2004 worden ook de tonen in de vorm van accenttekens in het geschreven Kunama
tot uitdrukking gebracht. Met onze behandeling van het Kunama als één taal willen we overigens niet suggereren dat die taal geen variatie zou kennen. Volgens sommige bronnen kent het Kunama maar liefst zeven verschillende dialecten waarvan er minstens één zoveel afwijkt dat het ook als een aparte taal zou kunnen worden beschouwd.
Nara
De Nara, ongeveer 1 procent van de bevolking van Eritrea, wonen in het uiterste zuidwesten van het land, aan de grens met Sudan en (in het zuiden) met Ethiopië. De Nara zijn moslim. Het Nara heeft een onderwerp-voorwerp-werkwoordvolgorde, een rijke morfologie en een een-voudige lettergreepstructuur die nagenoeg geen consonantclusters kent. Er is nogal wat variatie in de verschillende Nara-dialecten. Het Nara wordt geschreven in het Latijnse schrift.
Nederlands leren
Verreweg de meeste Eritreeërs die naar Nederland komen zijn Tigrinya, en ook van de meeste Eritreeërs uit andere etnische groepen kan worden aangenomen dat ze het Tigrinya beheersen. Een deel van de vluchtelingen en immigranten beheerst ook het Engels en soms het Arabisch in enige mate.
Gelet op de kenmerken van hun moedertalen zal vooral het klanksysteem van het Nederlands (met zijn vele klinkers en medeklinkerclusters) lastig te verwerven zijn. Drie medeklinkers achter elkaar zijn lastig te horen (dat is te zien aan fouten in dictees) en lastig uit te spreken. Tussen die medeklinkers wordt in de uitspraak vaak een klinker toegevoegd. Veel gehoorde fouten bij Eritreeërs zijn fietes (i.p.v. fiets), herfest (i.p.v. herfst) en afespraak (i.p.v. afspraak). Ook de woordvolgorde in het Nederlands met het werkwoord op de tweede plaats in de hoofdzin, zal heel wat oefening vragen, net zoals de in het Nederlands zeer frequent gebruikte voltooid tegenwoordige tijd, met een vorm van hebben of zijn op de tweede plaats in de zin en het voltooid deelwoord achteraan. Er zullen ook laaggeschoolde Eritreeërs zijn die alleen kunnen lezen en schrijven in het Ge’ez schrift. Die zullen het heel lastig vinden om de afzonderlijke klanken in een woord te horen en ze zullen bovendien nog het Latijnse alfabet moeten leren. Daarnaast noemt het rapport Overleven in Nederland nog de grote culturele verschillen tussen Eritrea en Nederland, een gebrek aan studievaardigheden, weinig tot geen gelegenheid tot oefenen met Nederlands spreken en een lage mate van financiële, administratieve en prakti-sche zelfredzaamheid bij Eritrese statushouders. Maar misschien nog wel belangrijker dan de talige en andere valkuilen en hinderpalen bij het leren van het Nederlands is het feit dat veel jonge Eritrese vluchtelingen alleen naar Nederland zijn gekomen, een (vaak) zeer traumatische vluchtgeschiedenis achter de rug hebben en daardoor een hoog risico lopen op psychische klachten, posttraumatisch stresssyndroom en depressie. Ook dat vraagt tijd en energie die niet kunnen worden besteed aan het leren van Nederlands.