De heteroseksuele norm in Thuis Coming-out

In dit deel over coming-out focussen we ons enkel op Franky. Tibo heeft in de soap immers geen echte coming-out aangezien hij geïntroduceerd wordt als Franky’s nieuwe vriend. We stellen vast dat Franky eigenlijk in twee fases uit de kast komt. Eerst voor zichzelf, en tegelijkertijd ook voor het publiek, en pas later voor zijn vrienden en familie. Een coming-out is dan ook zowel het privé als

44 publiekelijk uitkomen voor een bepaalde sociale identiteit (Seidman, Meeks & Traschen, 1999). Voor de kijker waren er reeds verschillende elementen die lieten uitschijnen dat Franky een interne strijd voerde. Zo komt hij op straat Max tegen, een stereotiep afgebeelde homo die duidelijk interesse heeft in Franky. Wanneer Franky de volgende dag wordt opgeroepen om Max zijn boiler te repareren, vertelt Max hem dat hij blij is dat de boiler terug gemaakt is, aangezien hij niet graag in de koude zit. Hij zegt dat hij namelijk graag gezellig met iemand aan de openhaard zit, met een lekker glaasje wijn. Hiermee insinueert hij dat Franky bij hem altijd welkom is om het gezellig te maken.

Wanneer Bram hier slecht op reageert, is Franky duidelijk teleurgesteld in Brams reactie. Ook wanneer Franky met Bram op reis is, wordt duidelijk dat Franky gevoelens heeft voor Bram. Zo wil hij Brams zadel hoger zetten, waarop Bram al lachend zegt dat hij van zijn ‘kloten’ moet blijven. Ook wanneer ze samen in het bubbelbad zitten, wordt duidelijk dat Franky met een verliefde blik naar Bram staart. Later komt hij ook voor zijn vrienden en familie uit de kast. Dit doet hij eigenlijk op drie verschillende manieren. Hij probeert zijn beste vriend Bram te zoenen, hij vertelt zijn moeder Simonne dat hij verliefd is op Bram en zijn vader Frank vertelt hij dat hij homo is. Volgens Chirrey (2003) kunnen we hier een onderscheid maken tussen ‘coming-out’ en ‘outing’. Outing impliceert immers verbale woorden, zoals Franky tegen zijn moeder en vader vertelt dat hij verliefd is op een jongen of dat hij homo is. Bij Bram is dit echter niet het geval. Franky gebruikt geen woorden om hem duidelijk te maken dat hij verliefd is op Bram, hij probeert hem immers gewoon te zoenen.

Reacties op coming-out

Nadat Franky tegen zijn moeder, Simonne, heeft verteld dat hij verliefd is op Bram, reageert zij heel zorgzaam (figuur 14). Ze geeft echter wel toe dat ze verschoten is en wordt er zelfs wat emotioneel van. Des te meer omdat Franky voordien reeds enkele vriendinnetjes heeft gehad. Franky verontschuldigt zich bij zijn moeder, maar zij verzekert hem dat hij zich nergens voor hoeft te excuseren. Ze benadrukt dat ze hem altijd graag zal blijven zien. Ze geeft hem een dikke knuffel en vertelt hem dat Franky altijd haar Franky zal blijven, of hij nu op mannen of vrouwen valt.

Figuur 14: Simonne troost Franky

45 Wanneer Franky Bram probeert te zoenen, is Bram woest (figuur 15 en 16). Hij komt erachter dat Franky stiekem een oogje op hem heeft en dat kan hij niet verwerken. Hoewel Franky probeert om alles uit te leggen, wil Bram er niets van weten. Hij wil zelfs niet meer in de buurt van Franky komen.

Hij heeft het er geregeld over dat hij gruwelt van het feit dat hij en Franky samen op reis zijn geweest en dus samen in dezelfde tent en in hetzelfde bed hebben geslapen. Hoewel hij en Franky voorheen de beste vrienden waren, moet Bram niets meer van Franky weten. Verschillende andere personages willen hem nog op andere gedachten brengen, waaronder zijn vriendin Paulien. Zij vindt dat Bram terug contact moet opnemen met Franky. Ze weet immers dat het voor Franky niet gemakkelijk moet zijn geweest om uit de kast te komen, aangezien er volgens haar nog altijd ‘onnozelaars’ rondlopen die zo’n dingen niet kunnen verdragen. Bram moet Franky volgens haar gewoon zien als zijn beste vriend. Dat hij homo is, is voor haar bijkomstig. Later wil ook Simonne Bram overtuigen om Franky te aanvaarden zoals hij is. Ze is immers van mening dat Franky niet veranderd is. Hij is nog steeds dezelfde, enkel weten ze nu een beetje meer over hem. Simonne wil hem doen inzien dat we niet meer in de Middeleeuwen leven en dat homoseksualiteit de dag van vandaag geen taboe meer is.

Bram wil er echter niets van weten.

Figuur 15: Franky wil Bram kussen Figuur 16: Bram is woest op Franky

Wanneer Franky zijn vader, Frank, op de hoogte wil brengen van zijn seksualiteit, staat Simonne hem bij. Ze vrezen allebei immers voor zijn reactie. Frank reageert eerst echter heel rustig. Hij vindt het zelfs wat lachwekkend dat Franky denkt dat hij een ‘janet’ is. Hij gelooft het niet en denkt dat Franky gewoon iets in zijn hoofd steekt. Later, wanneer Frank toch inziet dat zijn zoon het meent, kan hij dit niet verkroppen. Frank verbreekt dan ook alle contact. Hoewel er verschillende mensen zijn die op hem willen inpraten (Simonne, Yvette, Tibo), blijft hij koppig en kan hij niet aanvaarden dat zijn zoon homo is. Hij is er immers van overtuigd dat er aan zijn zoon ‘niets scheelt’. Later, echter, draait hij bij en ontwikkelen hij en zijn zoon terug een goede band met elkaar.

Ook Jens komt te weten dat Franky homo is. Hij brengt zijn vriendin Fien ervan op de hoogte en laat haar weten dat hij verschoten was, aangezien Franky volgens hem toch niet ‘verwijfd’ is. Hiermee verwijst Jens dus naar het stereotiepe beeld van homo’s met vrouwelijke eigenschappen en bevestigt

46 hij meteen dat Franky ogenschijnlijk geen vrouwelijke eigenschappen heeft. Ook wanneer Franky en Tibo samen op café gaan, worden zij in elkaar geslagen door enkele cafégangers die het niet kunnen hebben dat er twee homo’s in hun café zitten. Franky en Tibo worden dus het slachtoffer van wat ook wel gaybashing genoemd wordt. Hoewel Franky zich nog probeert te verdedigen, kan hij niet voorkomen dat hij en Tibo zwaar worden toegetakeld.

Over het algemeen kunnen we stellen dat Franky’s coming-out door de meeste personages positief wordt ontvangen. Toch is duidelijk dat bepaalde personages die dicht bij Franky staan zoals Bram en Frank, negatief reageren, hoewel ze later bijdraaien. Zij beschouwen heteroseksualiteit dus duidelijk als de norm waarbij marginale seksualiteiten niet aanvaard worden. Wat ook opvalt, is dat de meeste personages verschieten dat Franky homo is. Dit benadrukt nogmaals het heteronormatieve discours.

Men gaat er immers vanuit dat Franky hetero is.

Mannelijkheid

Franky wordt neergezet als een vrij mannelijk personage, ondanks zijn seksuele oriëntatie. Wanneer hij op bezoek is bij Max, biedt Max hem een glaasje cava aan, een eerder vrouwelijke drank. Maar Franky verkiest bier, een eerder mannelijke drank. Wanneer ze toosten, zegt Franky ‘schol’ terwijl Max ‘cheers’ zegt. Ook zit Max met zijn benen gekruist (vrouwelijk) terwijl Franky met zijn benen op zit (mannelijk) (figuur 17). Op die manier benadrukt men hier het verschil tussen de mannelijke Franky en de vrouwelijke Max. In onze literatuurstudie kwamen we deze methode reeds tegen waarbij men een homoseksueel personage volgens de heteronorm wil voorstellen. Zo wordt het homoseksuele hoofdpersonage in contact gebracht met een homoseksueel nevenpersonage dat op een uiterst stereotiepe manier wordt afgebeeld (Shugart, 2003). In Thuis worden de nevenpersonages Max en Regie op een zodanig stereotiepe manier voorgesteld, waardoor het hoofdpersonage Franky veel mannelijker overkomt. Op die manier lijkt het alsof men wil benadrukken dat Franky volledig voldoet aan de heteronorm, naast het feit dat hij op mannen valt natuurlijk. Zo wordt een zeer aanvaardbare representatie van een homoseksueel hoofdpersonage weergegeven dat waarschijnlijk minder aanstootgevend wordt bevonden door het grote publiek.

Figuur 17: Franky en Max toosten

47 Ook wanneer Franky en Bram op hotel zijn, is het Franky die absoluut iets actiefs of avontuurlijks wil ondernemen. Zo gaan ze, op verzoek van Franky, uiteindelijk mountainbiken, een eerder mannelijke sport. Ook wanneer Bram problemen heeft op zijn werk, geeft Franky hem de goede raad om zich niet te laten doen. Paulien is onder de indruk van Franky’s speech en zegt dat ze fier is dat Franky als een ‘echte vent’ praat. Franky is op dat moment nog niet naar buiten gekomen met zijn homoseksualiteit. Hij lijkt echter heel blij te zijn met de opmerking van Paulien. Hiermee wordt benadrukt dat Franky echt mannelijk is en dat zijn omgeving daar ook fier op is. Daarmee wordt de indruk gewekt dat men op vrouwelijke eigenschappen bij een man niet fier hoort te zijn.

Wanneer Franky en Tibo op café worden lastiggevallen door homofobe cafégangers, wil Franky zichzelf en Tibo verdedigen door de cafégangers een duw te geven. Hij wil hen op hun plaats zetten, terwijl Tibo hem vertelt dat ze beter gewoon kunnen vertrekken. Op die manier wordt een beeld van Franky geschept als een ‘echte man’ die voor zichzelf durft opkomen. Bram daarentegen staat aan de zijkant toe te kijken hoe zijn beste vriend in elkaar wordt geslagen. Hij durft eerst niet in te grijpen, daarna probeert hij Franky toch nog te verdedigen. Dit schept toch een contrast tussen de

‘onbevreesde’ Franky en de ‘angstige’ Bram.

Tibo verschijnt vaak met zijn motoroutfit in beeld, aangezien hij dagelijks met zijn motor rijdt. Het rijden met een motor wordt vaak geassocieerd met mannen waardoor dit bijdraagt aan het mannelijk maken van het personage. Daarnaast is hij verpleger op de spoeddienst van het ziekenhuis.

Door deze job wordt hij door de andere personages als moedig en heldhaftig beschouwd aangezien hij vaak in benarde situaties terechtkomt. Deze eigenschappen worden dan ook steevast aan mannelijkheid gelinkt (Dyer, 2002).

Monogame relaties

Wanneer Franky tegen zijn moeder, Simonne, heeft verteld dat hij op jongens valt, hebben ze samen een gesprek omdat Simonne met enkele vragen zit. Daarbij laat ze weten dat ze het zelf allemaal nog wat moet verwerken en het een plaats moet geven. Hoewel ze benadrukt dat ze haar zoon altijd graag zal blijven zien, homo of hetero, laat ze weten dat ze het jammer vindt dat er geen leuk meisje meer over de vloer zal komen. Ook haar wens om ooit kleinkinderen te hebben zal ze waarschijnlijk moeten opbergen. Simonne had dus gehoopt dat haar zoon een heteroseksueel leven zou leiden waarbij traditionele waarden als het hebben van een gezin belangrijk zijn.

Franky heeft, na zijn knipperlichtrelatie met Max, een vaste relatie met Tibo. Deze relatie kan omschreven worden als een relatie waarbij overspel uit den boze is. Zo is Tibo bijvoorbeeld vaak

48 jaloers op de relatie tussen Franky en Bram, hoewel deze gewoon vriendschappelijk is. Bram is dan ook heteroseksueel. Later verrast Franky Tibo door hem op een originele manier ten huwelijk te vragen. Hij doet alsof hij met de ambulance wordt afgevoerd omdat hij zwaar gewond is.

Aangekomen in het ziekenhuis verschiet Tibo wanneer hij Franky ziet liggen. Uiteindelijk blijkt Franky gezond en wel te zijn en gaat hij voor Tibo op zijn knieën zitten met een verlovingsring in de hand (figuur 18). Tibo zegt ‘ja’ en enkele weken later volgt het trouwfeest (figuur 19). De meeste personages blijken verheugd te zijn opdat Franky en Tibo gaan trouwen, maar deze gebeurtenis zit ook vervat in het hele heteronormatieve systeem waarbij het huwelijk als ideaal bewijs van liefde wordt aanzien. Hierdoor wordt duidelijk dat traditionele monogame waarden voor beide personages belangrijk zijn.

Figuur 18: Franky vraagt Tibo ten huwelijk Figuur 19: Franky en Tibo trouwen

Seks in beeld

Hoewel er in de geanalyseerde afleveringen af en toe verwezen werd naar de seksuele daad tussen twee homoseksuele personages, hebben we nooit een beeld van twee homoseksuele personages in bed gezien. Het blijft steeds bij een omhelzing of een kus. Zo zien we Franky en Max er wel over praten en zelfs naar de slaapkamer vertrekken, maar we zien geen enkel beeld van de twee personages samen in bed. Dit kunnen we waarschijnlijk toeschrijven aan het feit dat de makers het publiek niet wil schofferen, er kijken immers ook jongeren mee. Maar toch zien we dat andere heteroseksuele koppels soms wel in bed worden afgebeeld, zij het dan meestal wel in een impliciet seksuele context. Hoewel expliciete seksscènes niet aanwezig zijn in de soap Thuis, ook niet tussen heteroseksuele personages, kunnen we stellen dat het mijden van (impliciete) seksuele scènes tussen homoseksuele personages, de heteronorm bevestigt (Fejes & Petrich, 1993).

2.3.2 De heteroseksuele norm in Familie