Van bepaalde in Twintig Jaar Beeldende Kunst in Suriname exposerende kunstenaars zijn niet alle gegevens te achterhalen, vandaar dat het onmogelijk is volledig te zijn. Er is echter
getracht een zo goed mogelijk algemeen beeld te schetsen van de zichtbaarheid van deze kunstenaars binnen de Nederlandse kunstwereld in de jaren na de retrospectieve
tentoonstelling in het Stedelijk Museum.
Een enkele deelnemer van de Surinaamse overzichtstentoonstelling is naderhand vanwege de hoge leeftijd steeds minder als kunstenaar actief, legt zich toe op les geven in Suriname en/of
exposeert vooral in Suriname en de omringende regio. Twee kunstenaars van de oude generatie zijn inmiddels overleden. Rudi Getrouw overleed in 2002 en Stuart Robles de Medina in 2006. De meerderheid van de kunstenaars heeft vooral exposities in het grote algemene galeriecircuit, de kleinere culturele instellingen, kunstenaarssociëteiten en tijdens art fairs en andere culturele manifestaties – allen overwegend in het westelijk deel van Nederland.136 Daarnaast exposeert een enkeling in galeries die zich specifiek op deze kunst richten, waaronder de Amsterdamse Galerie Nola Hatterman voor Surinaams/Caribische kunst die in 1997 door de VOS wordt ingericht. De vele publiciteit rondom de expositie in het Stedelijk Museum heeft de interesse voor Surinaamse kunst gewekt en de oprichters springen hierop in door een galerie voor deze kunst te beginnen.137 Deze galerie is een belangrijke springplank voor Surinaamse kunstenaars in Nederland. Zo exposeren Tosari en Klas er hun werk in 1999 en Blaaker in 2006.138 De Vries heeft hier in 2005 en in 2009 een
solotentoonstelling.139 Wong Loi Sing exposeert er in 2013.140 Verder heeft De Vries
en solo-expositie in een andere galerie die zich speciaal oriënteert op deze kunst, namelijk de in 2003 geopende Galerie Pauw voor Zuid-Amerikaanse en Caribische kunst in Oisterwijk.141
Een deel van de kunstenaars is in wisselende samenstellingen in dezelfde exposities terug te vinden, wat ongetwijfeld te maken heeft met de kleine kring van Surinaamse
kunstenaars. In latere tentoonstellingen exposeren sommigen met de Surinaamse kunstenaars die momenteel in beeld zijn. Vermeldenswaard is de verdienste van Tosari die zich tussen 1994 en 1999 inzet voor het creëren van een platform voor Surinaamse kunstenaars in Nederland door de oprichting van veertig open ateliers in Amsterdam Zuidoost (OAZO).142 De meeste kunstenaars blijven vrijwel onzichtbaar binnen de gevestigde Nederlandse
kunstwereld, wat overigens niet wil zeggen dat dit ook voor Suriname en andere landen in de Caribische regio geldt. Door deelname aan talrijke exposities geniet een aantal daar tot op de dag van vandaag bekendheid.143
136 Zie hiervoor de biografieën van de deelnemers op diverse websites. Opgemerkt moet echter worden dat van
lang niet alle kunstenaars een (recente) biografie bestaat/te traceren is.
137 Winter: 273 <http://www.dbnl.org/tekst/meij017cult01_01/meij017cult01_01_0017.php> 6 augustus 2012.
138 Tosari <http://www.rtosari.com/Over%20de%20Kunstenaar.html> 20 september 2012 en Galerie Nola
Hatterman <http://www.zeeburgnieuws.nl/agenda/images/hatterman_september_2006.jpg> 20 september 2012.
139 De Vries <http://erwindevries.org/Exhibitions.html> 20 september 2012 en Waterkant.net
<http://www.waterkant.net/suriname/2009/08/23/weekendexpositie-van-kunstenaar-erwin-de-vries/> 20 september 2012
140 Carïbisch uitzicht <http://caraibischeletteren.blogspot.nl/2013/06/expositie-post-slavery-documentary.html>
11 juni 2013.
141 Gallery Pauw <http://www.gallerypauw.nl/highlights/> 3 oktober 2012.
142 SurinamStars <http://www.surinamstars.com/Rene%20Tosari.html> 5 oktober 2012. De organisatie OAZO
biedt wisselateliers aan en organiseert jaarlijks de kunstroute Zuidoost.
143 Zo is Carlos Blaaker, één van de jongere exposanten, na Twintig Jaar Beeldende Kunst in Suriname
Van de groep van 24 kunstenaars verschijnen na de Stedelijke expositie alleen De Vries en Jungerman, respectievelijk behorend tot de oude en de jongere generatie deelnemers, in het Nederlandse museale circuit. De Vries krijgt in 1998 ter ere van zijn vijftigjarig
jubileum als beeldhouwer en schilder zijn tweede solotentoonstelling in het Stedelijk Museum aangeboden. De Kunsthal in Rotterdam, die zich al jaren mag meten met een museale
instelling, eert hem in 2009 ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag met de
overzichtstentoonstelling Ode aan de vrouw.Ruim 125 schilderijen, tekeningen en beelden die hij vanaf de jaren vijftig maakte, geven in deze expositie een beeld van zijn omvangrijke oeuvre.144 Het is tevens zijn laatste expositie in Nederland. De Vries is eveneens bekend door verscheidene beelden en portretten van bekende Nederlanders, waaronder Rudi Fuchs, en door het ontwerp voor het in 2002 in het Oosterpark in Amsterdam onthulde Nationale Slavernij Monument.145 Daarnaast is hij de enige Surinamer wiens werk door het Rijksmuseum is aangekocht.146
Voor Jungerman betekent Twintig Jaar Beeldende Kunst in Suriname een doorbraak als kunstenaar. Vóór de tentoonstelling werkte hij merendeels lokaal in Nederland, maar na de expositie komt zijn carrière in een stroomversnelling. Veelzeggend is dat Jungerman zijn biografie met de voorloper van de expositie in het Stedelijk Museum, de tentoonstelling in het Surinaams Museum in 1995, laat beginnen. Hij beklemtoont echter dat zijn doorbraak geen verworvenheid van de curatoren is, maar dat hij daar zelf op aan heeft gestuurd door het Stedelijk Museum destijds te benaderen om in zijn atelier naar zijn in Nederland vervaardigde werken te komen kijken.147 Kort na de tentoonstelling in het Stedelijk Museum krijgt
Jungerman een vervolgexpositie in de Amsterdamse galerie Lumen Travo. Hier heeft hij tussen 1998 en 2005 nog viermaal een solotentoonstelling. Verder neemt hij tot driemaal toe deel aan groepstentoonstellingen in het Stedelijk Museum.148 Zo doet hij in 1997 mee aan de
kunstenaars in Suriname in 2012 zelfs een plaats in de eregalerij van de jaarlijkse Nationale Kunstbeurs in Paramaribo. Zie: ‘Eregalerij zet kunstenaars in het zonnetje’ 2012. Ook Soeki Irodikromo geldt nog steeds als een bekende kunstenaar in Suriname. De eregalerij van de jaarlijkse Nationale Kunstbeurs in Paramaribo is in 2012 ter ere van hem ingesteld. Zie: DWTonline.com <http://www.dwtonline.com/de-ware-
tijd/2012/10/27/kunst-mooi-en-dramatisch-met-een-boodschap/> 4 november 2012.
144 Kunsthal <http://www.kunsthal.nl/22-628-Ode-aan-de-Vrouw.html> 10 november 2012.
145 De Vries <http://erwindevries.org/Exhibitions.html> 20 september 2012. In 2009 werd Erwin de Vries tot
ereburger van de stad Amsterdam benoemd, omdat er van geen enkele andere kunstenaar zoveel beelden in Amsterdam staan. Het Nationale Slavernij Monument in het Oosterpark is daarvan de grootste en bekendste. Zie: Gummels-Relyveld en Visser: 8
<http://www.readytexartgallery.com/cms/data/images/1/SAX0210NL_reduced.pdf> 12 november 2012.
146 Redactie Suriname <http://www.rnw.nl/suriname/article/erwin-de-vries-ereburger-van-amsterdam> 18
december 2012.
147 Jungerman. Persoonlijk gesprek. 16 oktober 2012.
exposities In the Ditch, Out of the Ditch en Around Europa, en in 1999 aan Glad IJs.149 Jungermans solotentoonstelling Waardige Zaken in het Oude Slot in Heemstede in 1999 is nogmaals een hoogtepunt in zijn carrière. De expositie krijgt veel landelijke publiciteit.150 Ook presenteert hij werk in groepsverband in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem (MMKA) (1998, 2004, 2005) en in Museum De Paviljoens in Almere (2003).151 In Museum De Paviljoens heeft hij zelfs een solotentoonstelling in 2000, Flattened Toad Force.152 Behalve in deze drie musea is zijn werk te bezichtigen tijdens een solopresentatie in 2008 in het Zeeuws Museum in Middelburg en een solo- (2008) en groepsexpositie (2012) in Museum Het Domein in Sittard.153 Deze laatste solo heeft hij te danken aan het winnen van de Fritschy Cultuur Prijs 2008 die wordt uitgereikt aan kunstenaars die vorm geven aan culturele
diversiteit, die het wereldburgerschap tot het onderwerp van hun kunst maken en die bruggen slaan tussen verschillende culturen.154 Museale groepstentoonstellingen heeft hij ook in Museum Amstelkring in Amsterdam (2001), het Gorcums Museum (2005), Museum Het Catharina Gasthuis in Gouda (2006) en Museum Tongerlohuys in Roosendaal (2007). Solo exposeert hij verder nog in Gemak, de satellietruimte van het Gemeentemuseum Den Haag (2004); tijdens de Kunstvlaai (2006), een jaarlijkse tentoonstelling van (inter)nationale kunstenaarsinitiatieven- en kunstopleidingen in Amsterdam; de Metis-NL galerie in Amsterdam (2010); en in Galerie 23 voor hedendaagse Afrikaanse en Caribische kunst in Amsterdam (onderdeel van de SBK, 2012). Zijn meest recente werk presenteert hij tijdens een solotentoonstelling in de in 2011 geopende Amsterdamse galerie C&H art space (2013). Het grootste deel van de locaties waar hij exposeert bevindt zich in het westen van Nederland.
Werk van hem is opgenomen in de collectie van het MMKA, Museum Het Domein, het Zeeuws Museum, Museum De Paviljoens en het Stedelijk Museum.155 Het Stedelijk Museum verwerft in 1997 een kikkerschilderij uit Twintig Jaar Beeldende Kunst in Suriname, in 1998 de installatie RUTH en verder nog een collage.156 Van alle exposanten in Twintig Jaar
149 Stedelijk Museum Amsterdam <http://www.stedelijk.nl/en/40051/around-europa> 5 januari 2013.
150 Jungerman. Persoonlijk gesprek. 16 oktober 2012.
151 Jungerman <http://www.remyjungerman.com/index.php/cv/biography/> 5 januari 2013.
152 Kleizen <http://www.depaviljoens.nl/page/298> 6 januari 2013.
153 Jungerman <http://www.remyjungerman.com/index.php/cv/biography/> 5 januari 2013.
154 Museum Het Domein Sittard <http://www.hetdomein.nl/index.php?t=content&p=447> 6 januari 2013. In
2003 werd de tweejaarlijkse Fritschy Stadscultuurprijs ingesteld, genoemd naar de vertaler en polyglot Gerard Fritschy (1919-1999) uit wiens legaat Stichting MEG in Sittard-Geleen de prijs financiert. Het prijzengeld bedroeg aanvankelijk € 5000, vergezeld van een tentoonstelling in Museum Het Domein en een bijbehorende publicatie. De eerste edities van de prijs, sinds 2007-2008 Fritschy Stadscultuurprijs Sittard-Geleen genaamd, werden uitgereikt aan in Nederland of de Euregio woonachtige kunstenaars met uiteenlopende culturele achtergronden: Ni Haifeng, Hadassah Emmerich en Remy Jungerman.
155 Jungerman <http://www.remyjungerman.com/cv/biography/> 5 januari 2013 en Kleizen
<http://www.depaviljoens.nl/page/298> 6 januari 2013.
Beeldende Kunst in Suriname springt Jungerman in de jaren nadien het meest in het oog
binnen de kunstwereld. Hij heeft de meeste solo- en (hoofdzakelijk) groepsexposities en behoort tot op heden tot de groep gevestigde Surinaamse kunstenaars in Nederland.