3.2 SWOT fauna & flora
3.2.3 Confrontatie-matrix en kwesties
Zoals uit de confrontatiematrix blijkt, is er een relatie tussen een aantal sterktes, zwaktes, kan-sen en bedreigingen. Sommige kankan-sen versterken sterktes of loskan-sen zwaktes op. Sommige
be-Pagina 103 van 192 kwesties zijn gecorreleerd met kansen, negatieve kwesties zijn gecorreleerd met bedreigingen.
De nummering van de kwesties is weergegeven in de confrontatiematrix.
Tabel 3.31: Confrontatiematrix fauna en flora
De kwesties vormen de basis voor het bepalen van strategieën of doelstellingen en om verder tot oplossingen en maatregelen te komen:
- Positieve kwestie (1): in kader van de ruilverkaveling Zondereigen zal er een belangrijke natuurontwikkeling in Bootjesven plaatsgrijpen. Over 10 ha wordt de bovenste laag afge-graven met als doelstelling de ontwikkeling van natte en droge heide. Ook het afbakenen van dreefstroken met totale dreefbreedte van 60 m voor de grotere dreven (A+B dreven) en 7 à 8 m aan beide zijden van de kleinere dreven (C-dreven) zal een belangrijke meerwaar-de betekenen voor meerwaar-de aanwezige natuurwaarmeerwaar-den en zal het behoud van meerwaar-de dreefbomen op lange termijn gunstig beïnvloeden. In totaal zal na uitvoering van de ruilverkaveling Rijke-vorsel-Wortel er ongeveer 30 ha bijkomende gronden een natuurgericht beheer krijgen.
- Positieve kwestie (2): de verdere inrichting van de Castelreesche Heide zal zorgen voor een verdere toename van de biodiversiteit. Het gebied zal geschikter worden voor broedvo-gels van open terreinen zoals Veldleeuwerik, Kwartel, weidevobroedvo-gels, … In de nieuw gegra-ven gegra-vennen kunnen de populaties van Kamsalamander, Poelkikker en vegetaties van venoevers zich verder uitbreiden. Samen met Wortel Kolonie zal er op vrij korte termijn een bijna 1.000 ha groot aaneengesloten natuurgebied ontstaan met een hoge diversiteit aan biotopen en soorten.
- Positieve kwestie (3): aansluitend op de vorige kwestie zal er door de opmaak van voor-liggend beheerplan en een nog op te stellen beheerplan voor het deel van Staatsbosbeheer in Nederland een duidelijk natuurgericht beheer kunnen worden uitgevoerd met aandacht voor zeldzamere soorten als bijvoorbeeld Tortel (struwelen), Bont dikkopje (interne bosran-den), Kamsalamander (poelen), Gevlekte witsnuitlibel (gebufferde vennen), vleermuizen (dreefbomen, nieuwe overwinteringskelder), etc. Als onderdeel van het beheerplan wordt ook een drevenbeheerplan opgesteld waarbij er een afstemming is tussen het behoud van de dreven en hun ecologische waarden en de veiligheid van de recreant.
- Negatieve kwestie (1) de ligging van het gebied in een intensief landbouwgebied en de zwakke buffering van de ven- en heidebiotopen zorgt ervoor dat behoud en herstel van der-gelijke biotopen extra inspanningen zal vragen.
3.3 SWOT recratie
3.3.1 Oplijsting sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen
De verschillende elementen zijn weergegeven in de tabel confrontatiematrix op p. 107. Hierna wordt een bondige beschrijving gegeven van de verschillende sterktes, zwaktes, kansen en be-dreigingen voor de recreatie en toegankelijkheid van Wortel Kolonie en omgeving.
3.3.1.1 Sterktes
Vlotte bovenlokale ontsluiting:
Via de N124 is het gebied vlot bereikbaar en zijn er vanuit de dorpskern van Wortel recht-streekse wegen naar het centrale deel van Wortel Kolonie. Het centrale deel is wel niet be-reikbaar met het openbaar vervoer.
Afwisselend landschap bos, natuur en landbouw:
Het is nog een intact open ruimtegebied met afwisseling van bosgebieden, dreven, open landbouwgebied, …
Grote recreatieve aantrekkingskracht met breed recreatief aanbod (dicht padennetwerk):
Door de uitgestrektheid van de bossen, de rust en de aanwezigheid van een vrij dicht net-werk aan paden, ook halfverharde en niet verharde paden, is het gebied aantrekkelijk voor heel wat recreanten (wandelaars, fietsers, ruiters, menners, …). Tevens zorgt de aanwe-zigheid van een schaapskudde in het gebied voor een duidelijke meerwaarde.
Steeds toegankelijk gebied:
Het grootste deel van het gebied is in openbaar bezit en heel wat van de paden zijn perma-nent toegankelijk.
Groot aaneengesloten gebied en connectie met Merksplas Kolonie:
Samen met de Castelreesche Heide op Nederlands grondgebied vormt het een bijna 1.000 ha groot aaneengesloten bos- en natuurgebied dat receatief goed ontsloten is. Ook is er de nabijheid van de zusterkolonie Merksplas (op 1 km in zuidelijke richting).
Stiltegebied:
het gebied is door de weinige bewoning en het ontbreken van drukke verkeersassen een bijzonder stil gebied. Momenteel is het onderzoek naar de erkenning als stiltegebied lopen-de.
Cultuurhistorisch en landschappelijk kader (drevenpatroon - Bootjesven):
Het is een gebied met een rijke ontstaansgeschiedenis en is het ontginningspatroon door het netwerk van dreven duidelijk herkenbaar. Het netwerk aan dreven is één van de typi-sche beelden van Wortel Kolonie en zijn het kruispunt van ‘de 4 gebouwen’, de hoeve, het landloperskerkhof, … waardevolle cultuurhistorische elementen. Het omvangrijke Bootjes-ven is een eeuwenoud Bootjes-ven met een bijzondere receatieve aantrekkingskracht.
Specifiek karakter als ‘grensgebied’:
Het gebied wordt in het noorden begrensd door de landsgrens en loopt er min of meer gelijk
Pagina 105 van 192 geaccentueerd wordt deze grens niet als een harde grens beleefd maar is er ‘grensgevoel’
met invloeden vanuit beide landen.
Aanwezigheid van bezoekerscentrum en horeca:
Het bezoekerscentrum De Klapekster, de kinderboerderij De Bonte Beestenboel en de dorpsgemeenschap Widar in het Casino allen gelegen rond het kruispunt ‘vier gebouwen’
benadrukken het sociaal-recreatief belang van Wortel Kolonie en en hebben een duidelijke onthaalfunctie met extensie horecavoorzieningen.
3.3.1.2 Zwaktes
Gebrek aan huisstijl en veelheid aan bebording:
De bebording van de verschillende routes en netwerken is niet gelijkvormig en is er een veelheid aan stijlen.
Snelrijdend (sluip)verkeer:
Onder meer door de rechte wegen en weinige hindernissen wordt er veelal te snel op de klinkerstraten in Wortel Kolonie gereden. Dit zorgt voor onveiligheid voor de zachte wegge-bruikers, kapotrijden van bermen en verstoring in een stil gebied. Een aanzienlijk deel van het verkeer is geen lokaal maar doorgaand verkeer.
Conflicten gebruikers en gemotoriseerd verkeer (on)verharde wegen:
Drukke assen voor zachte recreatie zoals de Torendreef zijn nog deels toegankelijk voor voertuigen en landbouwmachines. Dit zorgt voor veiligheidsrisico’s, verminderde beleving en schade aan de recreatieve paden.
Geen bediening met openbaar vervoer:
ondanks de behoefte aan bereikbaarheid met het openbaar vervoer (bus) onder andere door de uitbreiding van de gevangenis is er geen bediening.
Geen duidelijke onthaalpoort en gebrek aan bovenlokale bewegwijzering:
Het kruispunt van de vier gebouwen is in 2012 heringericht maar is er o.a. gebrek aan geïn-tegreerde parking. De bewegwijzering in de omgeving naar het centrale deel van Wortel Ko-lonie is onvoldoende en niet gelijkvormig.
Verstoring waardevolle moeraszone:
Door onvoldoende afscherming is er beperkte verstoring van pleisterende vogels in de zuid-rand van het Moeras.
Loslopende honden:
Net zoals in heel wat andere natuur- en bosgebieden is er ook hier de problematiek van los-lopende honden.
Recreatie rond Bootjesven:
Het Boothuis aan het Bootjesven is een belangrijk recreatieve plaats in Wortel Kolonie, ze-ker als het Bootjesven is dichtgevroren kunnen er honderden recreanten zich op en rond het Bootjesven bevinden. Dit brengt onder meer door de aanwezigheid van commerciële eetvoorzieningen (hamburgerwagen) het probleem van zwerfvuil mee.
3.3.1.3 Kansen
Opmaak geïntegreerd beheerplan:
Binnen het kader van het geïntegreerd beheerplan wordt er een toegankelijkheidsregeling opgesteld. Hierin wordt onder meer het gebruik (wandel-, fiets-, ruiter- en mennerpad) vast-gelegd en wordt er gezocht naar een hondenloopzone. Er wordt ook een bebordingsplan opgemaakt.
Ruilverkaveling Zondereigen:
In kader van de ruilverkaveling worden er dreefstroken voorzien langs heel wat dreven en komen de dreven zelf ook in openbare eigendom. Hierdoor kan de landschappelijke waarde van de dreven nog worden verhoogd en kan het recreatief netwerk worden bestendigd.
Mobiliteitsplan en PRUP Wortel Kolonie:
Bij de verdere uitwerking van het mobiliteitsplan en de opmaak van het provinciaal RUP voor Wortel Kolonie kunnen de mobiliteitsproblemen worden geremedieerd.
Europees project SHARE en voordracht als UNESCO-Werelderfgoed:
Het Europees Interreg IVB NWE programma heeft het SHARE project, dat staat voor ‘Safe-guarding Heritage And Rural Economies’, goedgekeurd. Hierdoor wordt de vzw Kempens Landschap ondersteund in het uitvoeren van landschapswerken.
De kolonies Wortel en Merksplas zijn in het voorjaar 2012 samen met de Nederlandse ko-lonies voorgedragen als UNESCO-Werelderfgoed. Een eventuele erkenning zou een be-langrijke erkenning zijn van de unieke waarde van de verschillende kolonies.
3.3.1.4 Bedreigingen
Massa-evenementen:
Er wordt geen quotum voor massa-evenementen opgelegd maar wordt door ANB strikt het naleven van de routes opgevolgd
Pagina 107 van 192
3.3.2 Confrontatie-matrix en kwesties
De verschillende sterktes, kansen, zwaktes en bedreigingen voor het thema recreatie in Wortel Kolonie en omgeving zijn in onderstaande tabel overzichtelijk weergegeven:
Tabel 3.32: Confrontatiematrix recreatie
- Positieve kwestie (1): bij de verdere uitwerking van het mobiliteitsplan Wortel Kolonie en de opmaak van het provinciaal RUP Wortel Kolonie kunnen de belangrijkste knelpunten naar mobiliteit (doorgaand verkeer, te snel rijden, etc.) worden opgelost. Ook een locatie voor een nieuwe parking wordt hier voorzien. De verdere uitwerking van het mobiliteitsplan zal ook gebeuren in samenspraak met de Technische Commissie.
Het realiseren van maatregelen kan worden ondersteund door Europese projecten.
- Positieve kwestie (2): binnen het geïntegreerd beheerplan wordt er een toegankelijkheids-regeling opgemaakt waarbij er knelpunten naar recreatie en toegankelijkheid worden weg-gewerkt. Zo zullen paden worden afgesloten voor ongewenst verkeer, wordt er een honden-loopzone vastgelegd en wordt recreatie en commerciële activiteiten aan het Bootjesven ge-regeld.
- Positieve kwestie (3): de uitvoering van de ruilverkaveling Zondereigen (en in latere fase ruilverkaveling Rijkevorsel-Wortel) zal zorgen voor een landschappelijke en recreatieve op-waardering van het drevennetwerk.
- Positieve kwestie (4): de eventuele erkenning als UNESCO-Werelderfgoed kan zorgen voor een belangrijke impuls naar het behoud en de verbondenheid tussen de verschillende kolonies. Zo werd er in kader van een europees project het kruispunt van de 4 gebouwen heringericht en wordt er samen met de Kolonie Merksplas een uniforme bebording uitge-werkt.
Pagina 109 van 192