De brug tussen het opvangcentrum en veilig terugkeren naar huis

FASE III CONCLUSIES

HERSTEL EN HULPVERLENING: LUISTEREN NAAR EN SPREKEN MET DESKUNDIGEN

3.1. De brug tussen het opvangcentrum en veilig terugkeren naar huis

Het verblijf in een opvangcentrum is veiliger en soms leuker maar meestal voelen de jongeren zich heel eenzaam. Hoe kunnen de begeleid(st)ers dit oplossen? De drie jongeren missen hun families heel erg maar vrezen ervoor om terug naar huis te gaan. Ze zijn bang voor de

confrontatie met de ouders die steeds boos op hen zijn. Ze voelen zichzelf ook boos en gefrustreerd voor het onrecht dat ze ervaren. Ze zijn bijgevolg niet volledig blij om terug naar huis te gaan wonen. Aan de ene kant is een bezoek aan hun thuis een spannende uitdaging.

Aan de andere kant missen ze de warmte van hun gezin en willen ze contact met hun

gezinsleden. Tijdens vakanties en feestdagen ervaren ze dit gemis nog meer. Ze willen graag naar huis gaan tijdens weekends en vakanties.

De ouders zijn steeds boos op de jongeren, zij zijn een schande en een teleurstelling voor hen en voor het gezin. De ouders zijn beschaamd over de problematische situatie van het gezin.

Tegelijkertijd zijn ze bezorgd over de opvoeding en de toekomst van de jongeren en willen ze de jongeren graag terug thuis hebben. Sommigen vinden de opvangcentra een oplossing en zijn ze opgelucht. Ze hebben liever dat de kinderen in de opvangcentra blijven maar toch een relatie en contact met het gezin onderhouden. Anderen willen hun kinderen graag volledig terug thuis hebben, niet alleen voor weekends en vakanties. De ouders willen bovendien een verandering in het gedrag, namelijk dat de jongeren meer verantwoordelijkheid tonen. Ze willen bovendien een betere toekomst voor hun kinderen.

Bij de begeleiding van Linda en Happy wordt er gefocust op hun studies. Ze zijn

verantwoordelijker en werken hard op school voor een betere toekomst. De omkadering van het herstel van de relaties loopt goed met af en toe moeilijke momenten. Linda heeft een betere relatie met haar vader maar met haar stiefmoeder loopt het nog moeilijk. Ze kan nog niet naar huis tijdens weekends en vakanties, maar wel op bezoek.

Bij Zavier verloopt de herstel procedure moeizaam, na het stilvallen van de begeleiding na zijn laatste agressieaanval. Door de huidige weerstand van de ouders tegen de begeleiding en hun beslissing om Zavier terug naar Afrika te sturen, is het niet duidelijk wanneer de

herstelprocedure opnieuw zal beginnen. Zavier ontkent zijn agressie, geeft zijn vader de schuld van zijn slechte gedrag en is nog heel fel bezig met het verwerken van zijn identiteitsproblemen tijdens de adolescentiefase. Zijn prestaties op school zijn niet goed en hij loopt grote risico's op een time out. De vraag is dan waar hij terecht zal komen als hij weggestuurd wordt van de

De centrale vragen hierbij zijn: moeten de jongeren terug naar huis? Hoe kan de hulpverlening deze situatie begeleiden? Kunnen de relaties en de contexten bij deze gezinnen hersteld worden zodat de jongeren veilig naar hun gezinnen kunnen terugkeren? Wat is de plaats van herstel in de begeleiding van gezinnen met degelijke opvoedingsproblemen?

In wat volgt gaan we pogen om de gestelde vragen te analyseren en te verdiepen. Om de vragen en de bijhorende elementen beter te verkennen en analyseren, zullen we de mixed onderzoeksmethoden gebruiken.

3.1.1 Onderzoekmethoden: het interview en vragenlijst

Voor een passend en resultaatgericht onderzoek heb ik gekozen voor het gemengde model van kwalitatieve en de kwantitatieve onderzoeksmethoden.

De te onderzoeken problematiek in deze studie is complex en niet gemakkelijk te controleren of te overzien. Het omvat veel kwalitatieve vragen en vraagt een afbakening en inperking van het onderzoek in problematiek, elementen en thema's. Veranderingen in de situatie van de onderzoekspopulatie (de casussen) moeten bestudeerd en bijdragen tot de verbetering van de situatie moeten geleverd worden. Daarom de keuze van deze combinatie van methoden.

Het verkennen, de beschrijving en interpretatie van de onderzoek elementen zijn de meest opvallende wortels van het kwalitatief onderzoek. Het gaat over hoe de mens bepaalde thema's, elementen, verschijnselen of zaken beleven, ervaren, bedenken en waarderen.

Volgens Reulink en Linderman (2005) staat de beschrijving en interpretatie van de problemen in de onderzoekssituatie voorop.

Door het benoemen van gedragingen, uitspraken en tekstdelen uit verzamelde documenten en interviews worden de gegevens verzameld in werkelijke situaties:

• Een combinatie van (observatie) de opvolging van drie herenigde gezinnen (die verschillen in context en aard van de opvoedingsproblemen);

• door gesprekken thuis en in de opvangcentra met ouders en jongeren samen met andere begeleiders;

• en aan de hand van interviews met deskundigen met ervaring en kennis in de werking met jongeren en gezinnen uit Afrika en in verband met gezinshereniging.

Een combinatie van interviews en vragenlijst geeft wel een brede aanvulling van realistische voorbeelden en ervaringen, ideeën en meningen. De bedoeling van de vragenlijst is om een cijfermatig inzicht te geven in de problematiek (Albinsky, 1981). Een combinatie van observatie, interviews en vragenlijst geeft wel een brede aanvulling van realistische voorbeelden en

Er werden 8 vragenlijsten afgenomen. Desalniettemin is het een representatief aantal.

McCracken (1988), maakt gebruik van de stelling dat ‘less is more’ en verdedigt verder dat het waardevoller is om langer, dieper en zorgvuldiger te werken met minder respondenten dan met heel veel respondenten. Dus interviews met 4 respondenten en 8 ingevulde vragenlijsten.

Anderzijds zijn er veel onderzoek elementen die oproepen tot diep verdedigde antwoorden.

3.1.1.1 Het interview

Om vastliggende vragen te vermijden is er gekozen voor semigestructureerde of topic interviews, waardoor de formulering, inhoud, volgorde en antwoordkeuze niet vastliggen (Mortelmans, 2007). De gesprekken werden face to face afgenomen en de vragen werden aangepast aan de situatie van de respondent. Er werd dus rekening gehouden met de context (dienst, aanbod, ervaring en tewerkstelling van de organisatie).

De bedoeling is om zo veel mogelijk nuttige informatie, ervaringen en meningen aan bod te laten komen. Het geeft de geïnterviewde de kans om zelf zaken aan te brengen en nieuwe ideeën voor te leggen door een accent te leggen op bepaalde elementen. Er werd gesproken over zowel herenigde gezinnen met opvoedingsproblemen als over herenigde gezinnen waarin alles loopt goed. Dit om een evenwichtig beeld van de situatie van de herenigde gezinnen uit Centraal en West-Afrika in kaart te brengen.

Het kan vreemd klinken dat ik alleen interviews gevoerd heb met hulpverleners en niet met de jongeren of de ouders. Interviews met de jongeren en de ouders waren niet evident. De gevoerde gesprekken met de jongeren en de ouders en de opvolging van de gezinnen (de casussen) en andere gezinnen met opvoedingsproblemen binnen 10 maanden (3 voltijdse dagen elke week) brengen verschillende details en elementen aan het licht.

Gezien de verschillende structuren van de gekozen gezinnen en mijn ervaring met Afrikaanse gezinnen binnen mijn stageperiode enerzijds, en het feit dat ik zelf deel uitmaak van de gemeenschap, geeft me een groot inzicht in de elementen van deze studies. De

geïnterviewden zijn deskundigen met jaren ervaring. Zij hebben veel gedetailleerde informatiegegeven, over de kant van de jongeren, de ouders en de hulpverlening:

 Werner Vlijminck, contextbegeleider, staflid en kwaliteitscoördinator bij OOOC Luein (Onthaal- Oriëntatie- en Observatie Centrum), Lochristi;

 Greet Lenaerts, coördinator en intercultureel bemiddelaar bij Vzw OTA Gent (Ondersteuningsteam Allochtonen Oost- en West-Vlaanderen);

 Ann Huybrechs, Vzw OTA Antwerpen en docent Interculturele- en

juristen en verschillende diensten en groepen - ze werkt sinds 1974 met mensen van een andere cultuur.

In wat volgt, gaan we de bestudeerde thema's van de enquête - vragenlijst en interview -

grondig bekijken, analyseren en gebruiken om het verloop van de herstel procedure te bekijken.

In de literatuur is er weinig te vinden rond herstel van geschonden relaties in gezinnen.