6.2.1 Wat houdt agressieve tax planning in en wat is de oorzaak en het gevolg hiervan?
Tax planning is het plannen en structureren van de (ondernemings-)activiteiten en de juridische vorm waarin deze plaatsvinden om de belastingdruk te verminderen. De laatste jaren is er een voorwaartse druk ontstaan om de problematiek rondom agressieve tax plannen aan te pakken. Een duidelijke definitie van deze term is niet te noemen. In deze scriptie is een betekenis aan tax planning toebedeeld, namelijk: op een legale manier de belastingdruk zoveel mogelijk minimaliseren door middel van fiscale constructies, die geen bedrijfseconomische betekenis bevatten. De verantwoording over het heffen ligt bij de wetgever, fiscus en de rechter. Alle voorgaande partijen dienen ieder zijn verantwoording te nemen. De fiscus heft ten behoeve van onze samenleving. Dit houdt verband met ethiek. Fiscaal ethisch verantwoord plannen is zodanig plannen dat dit niet in strijdt is met de geest van de wet. De structuren die voornamelijk gebruikt worden bij het agressief plannen zijn dikwijls fraus legis-achtige structuren, winstverschuivingsstructuren en hybrid- mismatch arrangements. Dergelijke structuren zorgen voor free-riders, die niet evident naar vermogen bijdragen aan de samenleving. Voorts kan aangenomen worden dat landen belastinginkomsten mislopen, waardoor minder kan worden geïnvesteerd in bijvoorbeeld infrastructuur en het kwaliteit van het onderwijs. Hiernaast neemt het vertrouwen in het fiscale systeem af, omdat burgers het niet eerlijk vinden dat zij de zwaarste lasten moeten dragen, terwijl multinationals
74
belastinginkomsten mis. Voor multinationals is het Nederlandse vestigingsklimaat zeer aantrekkelijk door zijn omvangrijke verdragennetwerk, die Nederland
opgebouwd heeft met andere landen. Nederland wordt door multinationals gebruikt voor doorstroompolitiek, tot ergernis van andere landen, waardoor Nederland door diverse partijen dan ook bestempeld wordt als belastingparadijs.
6.2.2. Wat houdt het rapport en het actieplan tegen BEPS van de OESO in?
Base Erosion and Profit Shifting betekent letterlijk grondslaguitholling en winstverschuiving. Om de BEPS kwestie duidelijk aan het licht te brengen is in
februari 2013 het eerste rapport opgesteld. Dit rapport is bedoeld om een overzicht te verschaffen van kernprincipes die ten grondslag liggen aan de BEPS problemen. Met het aanpakken van BEPS wil de OESO, na overleg met de G20, een gestructureerde plan van aanpak ontwikkelen om de agressieve tax planning op internationaal niveau te bestrijden en zodoende internationale belastingontwijking te minimaliseren. Naar aanleiding van dit rapport is in juli 2013 daadwerkelijk een actieplan uitgebracht door de OESO. Dit actieplan is onderverdeeld in een aantal onderwerpen en dient ultimo 2015 te worden geprepareerd om in 2016 door de landen van de G20
langzamerhand te worden geïmplementeerd. Vervolgens is in oktober 2015 de definitieve rapporten omtrent het actieplan gepresenteerd. Het voorstel om
agressieve tax planning te bestrijden volgt in actiepunt 13, waarin aangegeven wordt dat het verplicht wordt voor bepaalde multinationals een CbCR op te stellen en aan te leveren aan de belastingdienst van het land waar de moedermaatschappij
gevestigd is. Het CbCR bevat een schematisch overzicht van de verdeling van de verdiensten die wereldwijd zijn behaald door een multinational, de economische bedrijvigheid en in welke landen belasting betaald wordt. Door middel van dit rapport wordt getracht de multinationals transparanter te maken, waardoor overheden
effectiever op kunnen treden tegen agressieve tax planning. Door een uniforme regeling kunnen landen immers efficiënt en effectief informatie uitwisselen, waardoor agressieve tax planning structuren achterhaald en bestreden kunnen worden.
6.2.3. Wat houdt de CCCTB in en wat zijn de gevolgen van implementatie?
Sinds 2001 wordt er al onderzoek verricht voor een geharmoniseerde grondslag voor de vennootschapsbelasting binnen de EU. Dit heeft in 2011 geleid tot een richtlijn welke is gepubliceerd door de EC. De richtlijn bestaat uit het geleidelijk
75
implementeren van de CCCTB. De CCCTB is een optioneel systeem waaruit
ondernemingen binnen de EU voor kunnen kiezen. De geharmoniseerde grondslag wordt geconsolideerd en vervolgens verdeeld over de lidstaten door middel van verdeelsleutels. De verdeelsleutelfactoren die in de richtlijn zijn opgenomen,
betreffen: omzet, kapitaal en arbeid. Verder is in de richtlijn antimisbruikbepalingen opgenomen. In de richtlijn is een algemene antimisbruikbepaling, de GAAR
opgenomen. Tevens zijn in de richtlijn ook specifieke antimisbruikbepalingen, zoals de renteaftrekbeperking en de CFC-regeling opgenomen.
Met de CCCTB wordt door de EC getracht enkele fiscale obstakels te doorbreken. De CCCTB-richtlijn zorgt het minimaliseren van administratieve en fiscale nalevingskosten. Verder wordt de CCCTB ingezet om als accelator te functioneren om de eurocrisis op te lossen. Ook stimuleert de CCCTB de
investeringen in de EU en zorgt het voor het verminderen van additionele compliance kosten die ontstaan in de relaties tussen belastingdiensten en ondernemingen. De one-stop-shop benadering zorgt voor een voordeel voor de onderneming met betrekking tot hun grensoverschrijdende activiteiten, omdat verliezen
grensoverschrijdend gecompenseerd kunnen worden. Er ontstaat een fiscale neutraliteit. De CCCTB zorgt voor een eliminatie van dubbele belastingen en
bevordert de werkgelegenheid en ontwikkeling. R&D is volledig aftrekbaar binnen de CCCTB en belastingconcurrentie wordt tegengegaan door de geharmoniseerde grondslag. Dit zorgt voor het verdwijnen van de transfer pricing problematiek binnen de EU. Het Nederlandse kabinet staat kritisch tegenover het voorstel, omdat het negatieve invloed zal hebben op de staatskas en de groei van de economie. Er komen veel kosten bij kijken, omdat er twee fiscale systemen gehandhaafd moeten worden. De verdeelsleutels zijn niet gevormd in het voordeel van Nederland,
waardoor minder belastbare winst aan Nederland zal worden toebedeeld.
6.2.4 Wat zijn de alternatieven ter bestrijding van agressieve tax planning?
Voordat de alternatieven op de CCCTB zijn behandeld werd eerst het verschil tussen de seperate accounting method en de formulary apportionment methode
uiteengezet. Het huidig systeem gaat uit van de seperate accounting methode, die zijn prijzen voor intra-groeptransacties baseert aan de hand van prijzen die
onafhankelijke derden elkaar zouden belasten. De juiste prijs hierbij is lastig te bepalen, omdat de interne transacties vaak niet vergeleken kunnen worden met
76
transacties die plaatsvinden op de vrije markt. Onder de formulary apportionment wordt het inkomen geconsolideerd en aan de hand van verdeelsleutels toegewezen aan partijen.
Onder de HST wordt de keus aan de Europese concerns gelaten om hun inkomen te berekenen door middel van de regelgeving die geldt in het land waar het hoofdhuis gevestigd is. Bij dit systeem zijn veel kosten gemoeid en daarenboven is het systeem niet duidelijk uitgewerkt. De reeds aangepaste MDR heeft tevens het uitgangspunt gehad om agressieve tax planning te beperken. De richtlijn is op twee punten
gewijzigd, namelijk een antimisbruikbepaling die is toegevoegd en een regel voor het voorkomen van twee keer niet-heffing. Voorts is er een antimisbruikbepaling
opgenomen in de richtlijn van de CCCTB die op dit moment niet efficiënt functioneert. Eén van de alternatieven om agressieve tax planning te bestrijden is het aanvullen van deze antimisbruikbepaling om de richtlijn efficiënter te laten functioneren en zodoende agressieve tax planning tegen te gaan. Ook kan de EUCIT een alternatief zijn om agressieve tax planning tegen te gaan. Onder dit systeem wordt er een Europese vennootschapsbelasting gecreëerd. Dit systeem zou een drastische verandering zijn voor lidstaten van de EU, omdat een land dan zijn soevereiniteit verliest. Hiernaast kan de CCTB ook een alternatief bieden, omdat onder dit systeem de consolidatie van de grondslagen wordt weggelaten.