Hoofdstuk 5 – Conclusie en aanbevelingen
5.3 Afsluitende opmerkingen
Tijdens dit onderzoek hebben een aantal belangrijke politieke en juridische gebeurtenissen
plaatsgevonden, zoals de Urgenda-zaak, het Green Deal plan van de EC182 en het Klimaatplan van het kabinet183, met als gevolg dat dit onderzoek zeer actueel en dynamisch is. In veel van de geciteerde
182 https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_nl.
183 https://www.internetconsultatie.nl/klimaatplan.
onderzoeken is de transportsector en het transport van mensen voorgekomen als een significante bron van CO2-uitstoot. In dit onderzoek heb ik deze zaken buiten het domein gelaten in verband met de ingewikkelde wisselwerking met andere belastingen waaraan deze sector is onderworpen, zoals de wegenbelasting of BPM en etc. De complexiteit en de aard van de problemen die voortkomen uit deze sectoren vereisen een nieuw onderzoek betreffende de CO2-heffing.
Ten slotte zijn er twee nota’s van wijzigingen doorgevoerd sinds het wetsvoorstel in juni 2019 en ligt het wetsvoorstel ter behandeling in de Tweede kamer.184 De wijzigingen brengen inhoudelijk geen significante veranderingen aan het originele wetsvoorstel.185
184 Nota van wijziging (35 216, nr. 7) van 18 oktober 2019 en Tweede nota van wijziging (35 216, nr. 9) van 6 december 2019 per inleverdatum scriptie.
185 https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/35216_wet_minimum_co2_prijs.
Literatuurlijst
Artikelen en dissertaties
J.P. Boer 2013
J.P. Boer, Sturende belastingheffer een monster? (diss. Den Haag), Den Haag: SDU 2013.
C.L.J. Caminada & L.G.M. Stevens 2017
C.L.J. Caminada & L.G.M. Stevens, ‘Instrumenteel fiscaal beleid: oorzaak van complexiteit en scheefgroei’, Weekblad Fiscaal Recht 2017/50.
P.H.J. Essers 2017
P.H.J. Essers, ‘Nudging’, Weekblad Fiscaal Recht 2017/105.
J.L.M. Gribnau 2012
H. Gribnau, ‘Legislative Instrumentalism vs. Legal Principles in Tax Law’, International Tax Law Review (3) 2012, pp. 9-42.
J.L.M. Gribnau 2013
H. Gribnau, ‘Legitieme belastingheffing: recht, governance en vertrouwen’, Maandblad Belasting Beschouwingen (7-8) 2013, pp. 203-216.
D. Hagmann, E.H. Ho & G. Loewenstein 2019
D. Hagmann, E.H. Ho & G. Loewenstein, ‘Nudging out support for a carbon tax’, Nature Climate Change (9) 2019, pp. 484–489.
M.J. Hoogeveen 2011
M.J. Hoogeveen, De kwaliteit van de fiscale bedrijfsopvolgingswetgeving (diss. Tilburg), Tilburg:
Tilburg Universiteit 2011.
J.L.L.C.C. Janssen 2018
J.L.L.C.C. Janssen, Inequality Effects of a Carbon Tax, Individual Inequality Aversion, and Limitations of Renewables Subsidies, Amsterdam: VU 2018.
R. Lakshana 2018
R. Lakshana, ‘Carbon Taxes with Reinvestment: A Global Solution to a Global Challenge’, Journal of Taxation and Regulatory Framework (1/2) 2018, pp. 23-26.
P. Kavelaars 2015
P. Kavelaars, ‘Fiscaal milieu-instrumentalisme: liever niet’, Weekblad Fiscaal Recht 2015/282.
P. Kavelaars 2019
P. Kavelaars, ‘Milieu moet: ook fiscaal’, Weekblad Fiscaal Recht 2019/144.
J. Lammers 2019
J. Lammers, ‘Nationale CO2-heffing: dood in de pot’, Weekblad Fiscaal Recht 2019/33.
M. Leroutier 2019
M. Leroutier, Carbon Pricing and Power Sector Decarbonisation: Evidence from the UK (working paper), French Association of Environmental and Resouce Economists, Paris: Universite Paris I 2019.
A. Mathur 2019
A. Mathur, Rethinking the Green New Deal: Using Climate Policy to Address Inequality, American Enterprise Institute working paper, 2019.
G.E. Metcalf & D. Weisbach 2009
G.E. Metcalf & D. Weisbach, ‘The design of a carbon tax’, Harvard Environmental Law Review (33/2) 2009, pp. 499.
A.J. Mulder 2015
A.J. Mulder, CO2 emissions trading in the EU: Models and policy applications (diss. Groningen), Groningen: University of Groningen 2015.
S. Saelim 2019
S. Saelim, ‘Carbon tax incidence on household demand: Effects on welfare, income inequality and poverty incidence in Thailand’, Journal of Cleaner Production (234) 2019, pp. 521-533.
R.E.C.M. Niessen 1997
R.E.C.M. Niessen, ‘Instrumentalisme en belastingrecht’, Weekblad Fiscaal Recht 1997/653.
R. van Tilburg 2019
R. van Tilburg, ‘Nederland heeft CO2-heffing nodig om klimaatbelofte na te komen’, Weekblad Fiscaal Recht 2019/32.
V-N 2019
Vakstudie Nieuws, ‘Wetsvoorstel minimum CO2-prijs elektriciteitsopwekking ingediend’, V-N 2019/30.18.
S. Weart 2015
S. Weart, ‘The Public and Climate Change (cont. – since 1980). Section: after 1988. The Discovery of Global warming’, American Institute of Physics 2015.
A.W. Zhao & R.L. Li 2019
A.W. Zhao & R.L. Li, ‘Design of Essential Elements Involved in China’s Carbon-Tax Taxation System and Its Implementation Strategies’, Low Carbon Economy (10) 2019, pp. 47-58.
Boeken
P.B. Cliteur & A. Ellian 2013
P.B. Cliteur & A. Ellian, Inleiding recht, Deventer: Kluwer 2013.
J.A.G. van der Geld 1991b
J.A.G. van der Geld, Zicht op fiscale wetgeving, Amsterdam: Rozenberg Publishers 1991.
J.L.M. Gribnau 2013b
J.L.M. Gribnau, Belastingen als moreel fenomeen, Den Haag: Boom fiscale uitgevers 2013.
F. de Kam & F. van Herwaarden 1989
F. de Kam & F. van Herwaarden, De Prijs van de Beschaving, Over de belastingen van Nederland:
zoals ze zijn en zoals ze kunnen zijn, Schoonhoven: Academic Service 1989.
R. van der Ploeg 2019
R. van der Ploeg, ‘Klimaatbeleid: uitdagingen en belemmeringen’, in: S. Cnossen & B. Jacobs (red.), Ontwerp voor een beter belastingstelsel, ESB 2019.
L.G.M. Stevens 2019
L.G.M. Stevens, Elementair belastingrecht voor economen en bedrijfsjuristen, Deventer: Kluwer 2019.
W. Kanning & H.O. Kerkmeester 2008
W. Kanning & H.O. Kerkmeester, Economie en recht, Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers 2008.
EU
EC 2006
Europese Commissie, Review of EU Emissions Trading Scheme, 2006.
EC 2015
Europese Commissie, EU ETS Handbook, 2015.
Jurisprudentie
Rechtbank Den Haag 25 juni 2015, ECLI:NL:RBDHA:2015:7145 (Urgenda).
Gerechtshof Den Haag 9 oktober 2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:2591 (Urgenda).
Parket bij de Hoge Raad 13 september 2019, ECLI:NL:PHR:2019:887 (Urgenda).
Hoge Raad 12 december 2019, ECLI:NL:HR:2019:2006 (Urgenda).
Kamerstukken
Kamerstukken II, 1990/91, 22008, A (advies RvS).
Kamerstukken II, 1990/91, 22008, 2 (Zicht op wetgeving).
Kamerstukken II, 2018/19, 35216, 3 (wetsvoorstel).
Kamerstukken II, 2018/19, 35216, 3 (MvT).
Kamerstukken II, 2018/19, 35216, 4 (advies RvS).
Rapporten en adviezen
Algemene Rekenkamer 2017
Algemene Rekenkamer. Zicht op belastingverlichtenderegelingen, Den Haag: Algemene Rekenkamer 2017.
CE Delft
CE Delft. Effecten van CO2-beprijzing in de industrie. 2018.
Carbon Pricing Leadership Coalition 2016
Carbon Pricing Leadership Coalition. What is the Impact of Carbon Pricing on Competitiveness?, 2016.
The Ex’Tax Project Foundation 2016
F. Groothuis. New era. New plan. Utrecht: The Ex’Tax Project 2016.
Frontier Economics 2018
Frontier Economics. Research on the effects of the minimum CO2 price. 2018.
NOB Commissie Wetsvoorstellen 2019
De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs Commissie Wetsvoorstellen. NOB-commentaar wetsvoorstel Wet minimum CO2-prijs elektriciteitsopwekking (35 216), Amsterdam: NOB 2019.
OECD 1994
OECD. Taxation and Small Businesses 1994. Paris: OECD: 1994.
OECD 2016
OECD. Effective Carbon Rates, Paris: OECD: 2016.
World Bank Group 2019
World Bank Group. State and Trends of Carbon Pricing 2019. Washington, DC: World Bank 2019.
World Bank Group & OECD 2015
World Bank Group & OECD. The FASTER Principles for Successful Carbon Pricing: An approach based on initial experience, OECD: 2015.
Overig
B. Crezee
B. Crezee, ‘Waarom een CO2-heffing een van de effectiefste belastingen is’, de Correspondent 14 maart 2019.
J.A.G. van der Geld 2016
J.A.G. van der Geld, De toekomst van de Nederlandse vennootschapsbelasting, Tilburg: Tilburg University 2016.
J.A.G. van der Geld 1991
J.A.G. van der Geld in zijn inaugurele rede “Zicht op fiscale wetgeving”, beschreven door E.C.C.M.
Kemmeren, Zicht op fiscale wetgeving, Weekblad Fiscaal Recht 1991/1615.
Minister van Economische Zaken en Klimaat
Minister van Economische Zaken en Klimaat, Kamerbrief van 28 juni 2019, Voorstel voor een Klimaatakkoord.
Minister van Economische Zaken en Klimaat, Kamerbrief van 4 juni 2019, Nader rapport inzake het voorstel van wet minimum CO2-prijs.