Aanpassingen aan de school- en vrijetijds-vragenlijst

De oorspronkelijke ICAST-CI vragenlijst omvat naast de vragen over mogelijke situaties van misbruik op school en op het werk.

Deze vragenlijst werd opgesplitst in een vragenlijst over 1. De schoolcontext en de buitenschoolse opvang en 2.

Vrijetijdsactiviteiten.

Algemene vragen

Vraag 52: ‘Do you think discipline at school is fair’?’ werd verplaatst.

In de nieuwe vragenlijst staat deze vraag bij de vragen over de algemene belevingen van het kind of de jongere van de school/vrije tijd.

 Deze vraag stond oorspronkelijk op het einde van de ICAST vragenlijst. De vraag sluit nu inhoudelijk beter aan bij de voorgaande vragen.

Vragen over lichamelijk geweld

Bij verschillende vragen werden de woorden ‘met opzet’ of ‘als straf’ toegevoegd. Dit omdat sommige

omschreven situaties mogelijk ook ‘per ongeluk’ kunnen gebeuren. Om te vermijden dat deze situaties zouden worden geregistreerd, wordt er expliciet vermeld dat het gaat om opzettelijk pijn doen of het pijn doen als straf.

In de oorspronkelijke vragen van de ICAST wordt deze begrippen niet consequent gebruikt. De ene keer zetten ze er ‘als straf’ bij de vraag en de andere keer laten ze het weg.

Wanneer er twijfel kon bestaan over ‘het kwaad opzet’ van de handeling, werd daarom in de nieuwe vragenlijst expliciet bijgeschreven dat de situatie met opzet is veroorzaakt of als straf.

Vraag 11: ‘Has anyone hurt you or caused pain to you?’

‘Deed iemand je met opzet pijn?’

 Het woord ‘hurt you’ werd verwijderd, omdat het eerder verwijst naar ‘emotioneel geweld’ in plaats van naar ‘lichamelijk geweld’.

 'met opzet pijn gedaan' wordt aan de vraag toegevoegd om uit te sluiten dat het pijn doen per ongeluk gebeurde.

Vraag 13: ‘Has anyone slapped you with a hand on your arm or hand?’

‘Sloeg iemand als straf met de hand op je arm of op je vingers?.

 Door twee keer ‘hand’ te gebruiken in dezelfde zin kan dit verwarring oproepen. Daarom werd ‘hand’ de tweede keer vervangen door ‘vingers’. De betekenis van de situatie van geweld blijft dezelfde, maar het werd enkel duidelijker verwoord.

Vraag 16: ‘Has anyone hit you by throwing an object at you?’.

‘Deed iemand je pijn door met opzet een voorwerp naar je te gooien?.

 Een voorwerp tegen iemand gooien hoeft niet noodzakelijk te verwijzen naar een vorm van misbruik. Kinderen of jongeren kunnen elkaar onderling ook wat plagen door bijvoorbeeld met knuffelberen naar elkaar te smijten. Daarom werd er expliciet vermeld in de vraag dat het geraakt worden door een voorwerp pijnlijk moet zijn.

Vraag 20: ‘Has anyone washed your mouth with something like soap or put something like pepper in your mouth?’

‘Waste iemand je mond met vieze zeep of stopte die er pikante dingen in?’

 Een mond wassen met zeep kan door kinderen als iets positief geïnterpreteerd worden.

Zo kan het slaan op het poetsen van de tanden met tandpasta. Daarom werd ‘vieze’ zeep er expliciet bijgeschreven.

Vraag 23: ‘Has anyone burnt you as punishment?’

‘Verwondde iemand je met opzet met vuur of een ander heet voorwerp?’.

 In het Nederlands klinkt de zin ‘Heeft iemand je verbrand’ niet goed. Als iemand je zou verbranden dan ben je dood. Daarom werd de zin taalkundig aangepast.

Vraag 27: ‘Has anyone choked you?’.

‘ Probeerde iemand je te verstikken door bijvoorbeeld je keel dicht te knijpen?’.

 De vraag riep zowel bij een aantal kinderen en jongeren alsook bij een aantal experts onduidelijkheden op. Daarom werd de vraag geïllustreerd aan de hand van een voorbeeld.

Vragen over emotioneel geweld

Vraag 36: ‘Has anyone referred to any health problems you might have in a hurtful way?’

‘Sprak iemand op een kwetsende manier over een lichamelijk probleem van je?’

 De oorspronkelijke vraag houdt een hypothese in. Deze staat in contrast met de andere vragen over emotioneel geweld, waarbij er ook gewoon omschreven wordt wat er mis is.

Als kinderen of jongeren hier dan geen ervaring mee hebben dan kunnen ze heel eenvoudig ‘nooit’ aankruisen.

Vragen over seksueel geweld

Vanuit de gesprekken met de ervaringsdeskundigen kwam de aanbeveling om net zoals bij de vragenlijst over thuis in alle vragen over situaties van seksueel misbruik het werkwoord ‘dwingen’ te vermijden.

Gezien de vragenlijst ook wordt afgenomen bij jongeren boven de 16, dient bij het vragen naar situaties van seksueel misbruik vermeden te worden dat ‘gewenste seksuele activiteiten’ via de vragenlijst geregistreerd zouden worden. Daarom wordt er bij elke vraag waarbij er nog maar enige twijfel bestaat of de situatie al dan niet gewenst is, volgende zin toegevoegd: ‘terwijl je dit niet graag had of deed’.

Vraag 42: ‘Has anyone touched your body in a sexual way or in a way that made you uncomfortable? By ‘sexual way’ we mean touching you on your genitals or breasts’.

‘Raakte iemand je lichaam aan op een seksuele manier of op een manier waarbij je je niet goed voelde?’.

 De uitleg over wat er concreet verstaan wordt onder ‘seksuele manier’ werd geschrapt omdat het kinderen of jongeren in de war kan brengen. Niet enkel de geslachtsdelen of borsten kunnen op een seksuele manier aangeraakt worden. Ook het aanraken van andere lichaamsdelen kan door kinderen en jongeren als seksueel beschouwd worden.

Door deze definitie op een zodanige manier te vernauwen geef je kinderen of jongeren impliciet de indruk dat wanneer ze niet aangeraakt zijn aan hun geslachtsdelen of borsten, maar wel op andere plaatsen van het lichamen, ze dan in feite niet kunnen zeggen dat ze ongewenst seksueel zijn aangeraakt. Bovendien wordt er verder in de lijst nog gevraagd naar situaties waarin de dader de geslachtsdelen van het kind of jongere ongewenst aanraakt.

Vraag 43: ‘Has anyone showed you pictures, magazines, or movies of people or children doing sexual things?’

‘ Deed iemand je naar een seksfilm of naar seksfoto’s kijken, terwijl je dit niet graag had?’.

 Het kijken naar seksfoto’s in magazines kan kort samengevat worden onder ‘foto’s’.

Vraag 50: ‘Did anyone involve you in making sexual pictures or video’s?’

‘Maakte iemand een seksfilm van jou alleen of samen met andere personen, terwijl je dit niet graag had?

 Zie vragenlijst thuisversie.

Vraag 55 ‘ Did anyone kiss you when you didn’t want to be kissed?’

‘Kuste iemand je terwijl je dit niet graag had’.

 Door het werkwoord kussen niet te herhalen, krijg je een zinsconstructie die beter begrijpbaar is.