BESLUIT
Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandsemededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.
Zaaknummer: 1143/Landré en Merrem - Nedalo I. MELDING
1. Op 3 november 1998 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Koninklijke Landré en Merrem NV voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Nedalo BV. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 213 van 6 november 1998. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen.
II. PARTIJEN
2. Koninklijke Landré en Merrem NV (hierna: Landré en Merrem) is een naamloze vennootschap, opgericht naar Nederlands recht, en is houdstermaatschappij van een aantal gespecialiseerde
werkmaatschappijen.
3. Landré en Merrem is een technische handelsonderneming, waarvan de activiteiten zijn geconcentreerd in België, Nederland en Luxemburg. De onderneming legt zich toe op de handel in technische
investeringsgoederen, te weten: machines voor de
metaalbewerkingsindustrie, machines voor de kunststofverwerkende industrie, motoren, pompen en compressoren en laboratoriumapparatuur. Voorts is Landré en Merrem actief ten aanzien van vloeistof- en
luchtbehandeling, vloeren, kunststoffen en sanitair.
4. Nedalo BV (hierna: Nedalo) is een besloten vennootschap, opgericht naar Nederlands recht. De aandelen van Nedalo BV worden gehouden door Nedalo Holding BV.
5. Nedalo is producent van generatorsets ten behoeve van
warmtekrachtinstallaties en noodstroominstallaties en opereert in de sector energie-opwekking. Voorts is Nedalo actief in de handel in
voortstuwingsmotoren ten behoeve van de pleziervaart.
III. DE GEMELDE OPERATIE
IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT
7. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 6,
omschreven transactie leidt er toe dat Landré en Merrem de uitsluitende zeggenschap verwerft in Nedalo via het verwerven van een
meerderheidsdeelneming.
8. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn Landré en Merrem en Nedalo.
9. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt.
V. BEOORDELING
A. Relevante markten Relevante productmarkten
10. Landré en Merrem is importeur voor Nederland voor een fabrikant van gasmotoren en voor een fabrikant van dieselmotoren en is in Nederland actief ten aanzien van de verkoop van gasmotoren en dieselmotoren. Gasmotoren worden geleverd aan Nederlandse fabrikanten van generatorsets, pompen- en compressorinstallaties. Slechts incidenteel worden gasmotoren door Landré en Merrem aan Nedalo geleverd. Dieselmotoren worden geleverd ten behoeve van de industrie, landbouw, de pleziervaart, energie-opwekking, sprinklers, voertuigen etc.
De dieselmotoren die Landré en Merrem ten behoeve van de scheepvaart levert, hebben alleen betrekking op de pleziervaart.
11. Nedalo importeert alleen gasmotoren ten behoeve van eigen gebruik en is dus niet actief ten aanzien van de verkoop van gasmotoren. Nedalo is verder actief ten aanzien van de productie van generatorsets ten behoeve van warmtekrachtinstallaties en noodstroominstallaties en gebruikt daarvoor gasmotoren. Omdat Landré en Merrem geen activiteiten verricht op het gebied van de productie van generatorsets kan deze markt verder buiten beschouwing blijven. Ten slotte is Nedalo actief op het terrein van de import en verkoop van voortstuwingsmotoren ten behoeve van de pleziervaart. 12. Overlappende activiteiten van partijen hebben betrekking op de handel in dieselmotoren ten behoeve van de pleziervaart. Partijen hebben daarbij nog aangetekend dat Landré en Merrem zich op een andere
vermogensklasse richt (vermogensklasse tot ongeveer 100 pk) dan Nedalo (vermogensklasse vanaf ongeveer 120 pk). Voorts bestaat er een verticale relatie tussen partijen op het gebied van de levering van gasmotoren ten behoeve van generatorsets voor warmtekrachtinstallaties. De
marktomschrijving kan tot deze activiteiten beperkt blijven, omdat het niet aannemelijk is dat andere activiteiten door de voorgenomen concentratie beïnvloed worden.
13. In casu kan in het midden blijven of terzake van de
voortstuwingsmotoren ten behoeve van de pleziervaart een nadere
de pleziervaart als een aparte markt moet worden gezien of dat ook levering van dieselmotoren ten behoeve van andere gebruikswijzen in de marktomschrijving moet worden betrokken (zie punt 20 van dit besluit). Ten slotte kan in het midden blijven of de handel in dieselmotoren tot dezelfde markt gerekend moet worden als de handel in gasmotoren (zie eveneens punt 20).
Relevante geografische markten
14. Nedalo levert scheepsdieselmotoren aan dealers en scheepswerven in Nederland en in beperkte mate ook aan afnemers in België. Landré en Merrem levert scheepsdieselmotoren aan dealers op de Nederlandse markt. De relevante markt omvat derhalve in ieder geval Nederland. Of de geografische marktomvang groter is dan Nederland, kan in het onderhavige geval in het midden blijven (zie punt 21).
15. Gasmotoren worden door Landré en Merrem geïmporteerd ten behoeve van verkoop in Nederland. In casu kan in het midden blijven of de relevante markt een groter gebied omvat dan Nederland of beperkt is tot Nederland, omdat de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 26). 16. Ook ten aanzien van de productie van generatorsets ten behoeve van warmtekrachtinstallaties kan in het onderhavige geval in het midden blijven of de relevante geografische markt Nederland is of ruimer (zie punt 27). B. Gevolgen van de concentratie
(i) Dieselmotoren ten behoeve van de pleziervaart: horizontale relatie 17. Uit gegevens van partijen blijkt dat leden van de Vereniging voor Industriële Verbrandingsmotoren (VIV) in 1997 1602 dieselmotoren voor de pleziervaart in Nederland hebben afgezet. Landré en Merrem nam daarvan [..] motoren (marktaandeel [0%-10%]) voor haar rekening en Nedalo [..] motoren (marktaandeel [30%-50%]), zodat partijen gezamenlijk [..] motoren leverden. Op grond daarvan zouden partijen gezamenlijk een marktaandeel van bijna [40%-50%] realiseren. Het gecombineerde marktaandeel van partijen zal feitelijk echter lager zijn dan het genoemde percentage, omdat de motoren die geleverd worden door ondernemingen die geen lid zijn van VIV, niet in het marktvolume zijn inbegrepen. Hoewel een tweetal
marktdeelnemers van mening is dat het marktvolume lager ligt dan de genoemde [..] motoren - hetgeen aantoonbaar onjuist is - wordt door een aantal andere marktdeelnemers het beeld bevestigd dat het marktvolume aanmerkelijk hoger zal zijn dan het genoemde aantal van 1602 en het marktaandeel van partijen bijgevolg aanzienlijk lager. Partijen zelf zijn van oordeel dat het marktvolume ongeveer 2500 geleverde motoren bedraagt, zodat hun gecombineerd marktaandeel dat ten gevolge van de
voorgenomen concentratie ontstaat, rond de [25%-35%] (marktaandeel Landré en Merrem: [..]% en marktaandeel Nedalo: [..]%) zou bedragen. 18. In dit verband is voorts ook van belang dat een marktdeelnemer, die actief is ten aanzien van de levering van dieselmotoren ten behoeve van de pleziervaart, desgevraagd nog opmerkte dat ook na de voorgenomen concentratie op het gebied van de pleziervaartmotoren nog voldoende keuze op de markt aanwezig blijft. Ook andere concurrenten en afnemers waren van oordeel dat terzake van de levering van dieselmotoren geen mededingingsrechtelijke problemen ten gevolge van de voorgenomen concentratie ontstaan. Partijen zullen ook na de voorgenomen concentratie geconfronteerd worden met een aantal serieuze concurrenten.
partijen op verschillende markten actief zijn en derhalve geen overlappende activiteiten verrichten.
20. Het mededingingsrechtelijk oordeel zal niet wijzigen, wanneer uitgegaan wordt van één markt voor de verkoop van dieselmotoren, ongeacht de gebruiksbestemming, of wanneer uitgegaan wordt van één markt voor de handel in dieselmotoren en gasmotoren tezamen. Gelet op de vigerende marktposities van partijen bij de meest nauwe vormen van
marktafbakening, behoeft in casu ook bij een ruimere marktdefinitie (met een bijbehorende grotere marktomvang) niet gevreesd te worden voor het ontstaan of de versterking van een economische machtspositie, welke tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
21. Indien voor de afzet van dieselmotoren ten behoeve van de pleziervaart wordt uitgegaan van een ruimere geografische markt dan Nederland, wordt erop gewezen dat van partijen alleen Nedalo op dit vlak actief is in België. Overlappende activiteiten vinden alleen in Nederland plaats.
(ii) Gasmotoren ten behoeve van generatorsets voor warmtekrachtinstallaties: verticale relatie
22. Van partijen is alleen Landré en Merrem actief terzake van de verkoop van gasmotoren, zodat van overlapping van activiteiten tussen partijen geen sprake is. Van een toename van het marktaandeel ten gevolge van de voorgenomen concentratie op dit activiteitengebied is dus geen sprake. 23. Ten aanzien van de bestaande verticale relatie tussen Landré en Merrem enerzijds en Nedalo anderzijds op het gebied van de levering van gasmotoren zij vooraleerst opgemerkt dat Landré en Merrem thans slechts incidenteel aan Nedalo gasmotoren levert. Landré en Merrem levert voorts gasmotoren aan concurrenten van Nedalo. Nedalo neemt ten behoeve van haar activiteiten op het terrein van generatorsets voor
warmtekrachtinstallaties voornamelijk motoren van Perkins af. Partijen hebben in aanvulling op de melding nog aangegeven dat het niet de bedoeling is dat Landré en Merrem na de voorgenomen concentratie meer gasmotoren gaat leveren aan Nedalo dan thans het geval is.
24. Er zijn geen aanwijzingen dat Landré en Merrem over een economische machtspositie beschikt ten aanzien van de levering van gasmotoren. Het marktaandeel van Landré en Merrem terzake van de levering van gasmotoren bedraagt volgens partijen, gebaseerd op eigen schattingen, tussen de 15% en 20% in Nederland. Mede in het licht van de reacties van concurrenten en afnemers van partijen is er geen reden om te
veronderstellen dat dit marktaandeel veel hoger zal liggen. Voorts zijn er geen aanwijzingen dat Nedalo een economische machtspositie heeft op het gebied van generatorsets ten behoeve van warmtekrachtinstallaties. Naar de opvatting van partijen, onder andere gebaseerd op een rapport van adviesbureau PME, bedraagt het marktaandeel van Nedalo terzake van de voortbrenging van generatorsets voor warmtekrachtinstallaties ongeveer [10%-20%] in Nederland.
25. Het is, in het licht van voorgaande, dan ook niet aannemelijk dat de voorgenomen concentratie zodanige gevolgen heeft dat de structurele bestendiging van de verticale relatie tussen Landré en Merrem enerzijds en Nedalo anderzijds leidt tot bezwaren van mededingingsrechtelijke aard. Gelet op de posities van partijen ten aanzien van de respectieve activiteiten, behoeft niet gevreesd te worden dat ten gevolge van de voorgenomen concentratie vormen van marktafscherming kunnen plaatsvinden.
geval Landré en Merrem met meer concurrentiedruk geconfronteerd wordt dan in geval de markt beperkt is tot Nederland.
27. Ook ten aanzien van de productie van generatorsets ten behoeve van warmtekrachtinstallaties worden partijen met meer concurrenten
geconfronteerd, wanneer de markt in geografisch opzicht ruimer wordt gedefinieerd dan Nederland.
Opmerkingen van belanghebbende derde
28. Een concurrent van Landré en Merrem heeft zich kritisch uitgelaten over de voorgenomen concentratie, aangezien deze bevreesd is dat na de voorgenomen concentratie Nedalo verplicht zou kunnen worden om gasmotoren van Landré en Merrem af te nemen en dat de concurrent bijgevolg geen gasmotoren meer kan leveren aan Nedalo. Bedoelde concurrent sluit niet uit dat ten gevolge van de voorgenomen concentratie een economische machtspositie zou kunnen ontstaan of worden versterkt, als gevolg waarvan partijen zich onafhankelijk zouden kunnen gedragen van hun concurrenten en afnemers.
29. Indien Nedalo ten gevolge van de voorgenomen concentratie verplicht zal worden om gasmotoren van Landré en Merrem af te nemen, bestaat er geen reden om aan te nemen dat in het onderhavige geval een
economische machtspositie ontstaat of wordt versterkt. Na totstandbrenging van de voorgenomen concentratie zullen partijen ten aanzien van de levering van gasmotoren respectievelijk de productie van generatorsets ten behoeve van warmtekrachtinstallaties geconfronteerd blijven met evenveel concurrenten als voor totstandbrenging van de voorgenomen concentratie. Bedoelde concurrent zal ook na de totstandbrenging van de voorgenomen concentratie nog voldoende andere afzetkanalen kunnen blijven benutten. 30. Andere concurrenten en afnemers van partijen hebben aangegeven niet te verwachten dat ten gevolge van de voorgenomen concentratie een economische machtspositie ontstaat of wordt versterkt, ten gevolge waarvan partijen zich onafhankelijk van concurrenten en afnemers zouden kunnen gedragen.
VI. CONCLUSIE
31. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
32. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft, geen vergunning is vereist.
Datum: 10.12-1998
Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam.
terug
