Promocja 2010Promocja 2010 Forum Forum

(1)

Promocja 2010 Promocja 2010

08

sierpień 2010 rok XIII ISSN 1505-2184

cena 2,50 zł

www.sw.gov.pl

Forum penitencjarne

(2)

2

FORUM PENITENCJARNE nr 08 (147), sierpień 2010 ISSN 1505-2184

„Forum Penitencjarne”

miesięcznik funkcjonariuszy i pracowników SW Redakcja:

ul. Wiśniowa 50 02-520 Warszawa e-mail: redakcja@sw.gov.pl

Maria Sodomirska, sekretariat, łączność z czytelnikami, msodomirska@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-68 faks (22) 640-86-67

Wydawca:

Centralny Zarząd Służby Więziennej Ministerstwo Sprawiedliwości ul. Rakowiecka 37a 02-521 Warszawa

Zespół redakcyjny:

Krzysztof Kowaluk, redaktor naczelny, kkowaluk@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-65 Małgorzata Nowotny, sekretarz redakcji, mnowotny@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-68

Grzegorz Korwin-Szymanowski, gszymanowski@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-64

Aneta Łupińska, alupinska@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-64 Agata Pilarska-Jakubczak, apilarska@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-64

Łukasz Stec, lstec@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-68 Grażyna Wągiel-Linder, glinder@sw.gov.pl, tel. (22) 640-86-69

Piotr Kochański, fotoreportaż, fotoedycja, archiwum, tel. (22) 640-86-68

Rada programowa:

Krzysztof Keller, przewodniczący Grzegorz Breitenbach Artur Cyruk Kajetan Dubiel Zbigniew Głodowski Jacek Moczulski Lidia Olejnik Edward Wasilewski

Warunki prenumeraty: Miesięcznik kolportowany jest w systemie prenumeraty, którą przyjmuje redakcja. Cena prenumeraty rocznej 30 zł, płatne na konto: Centralny Zarząd Służby Więziennej 76 1010 1010 0401 5222 3100 0000 NBP o/o W-wa z adnotacją: „Forum Penitencjarne”. Reklama w „Forum Penitencjarnym”: Cała strona – 1500 zł.

+ 22% VAT; 1/2 strony – 1000 zł. + 22% VAT; 1/4 strony – 700 zł. + 22% VAT. Na stronach czarno-białych – 50% ceny. Ogłoszenia drobne – bezpłatne. Należność płatna prze- lewem na konto: Drukarnia Offsetowa ATU 66 1240 1095 1111 0000 0324 8115 PKO S.A. X o/W-wa, ul. Omulewska 27. Łamanie i druk: Drukarnia Offsetowa ATU, ul. Dzia- łyńczyków 21 i 21a, 04-495 Warszawa, tel./fax (22) 673-46-48, biuro@drukarniaatu.pl. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów, adiustacji i zmiany tytułów na- desłanych materiałów. Numer zamknięto 25 lipca 2010 r. Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca.

FORUM PENITENCJARNE Sierpień 2010 r.

OKŁADKA: ppor. Anna Ostrowska z ZK w Płocku podczas promocji ofi- cerskiej w Kaliszu, fot. Piotr Kochański Z KRAJU

3 Za ofiarność i odwagę

Funkcjonariusze naszej Służby wy- różnieni za pomoc powodzianom 3 Pożegnaliśmy Lesława Koreckiego

Panie Dyrektorze, dziękujemy i będziemy zawsze pamiętać 4 Przedsiębiorstwa po nowemu

Służba Więzienna na XI Bałtyc- kich Targach Militarnych

5 Instytucje zastąpią gospodarstwa Firmy przywięzienne w nowej formie prawnej

6 Wielka strzelanina w Łupkowie IV Zawody Strzeleckie Służb Mun- durowych Euroregionu Karpaty 20 Duchowy drogowskaz

Rola religii w procesie resocjalizacji 21 Osiem lat starań

Powstanie nowy ozet ZK w Białej Podlaskiej

21 Czujność funkcjonariusza Kapral z wrocławskiego ZK do- prowadził do ujęcia uciekiniera 30 Konfabulacje „Dziennika GP”

Nasza odpowiedź na artykuł

„Fałszowano statystyki na temat przeludnienia więzień”

BIESZCZADZKIE KONFERENCJE 7 Zagrożenia za murami

Jak zapobiegać destrukcyjnym zachowaniom osadzonych?

7 Dobry przykład

Burza mózgów w Olszanicy PRAWO – NOWA USTAWA O SW

8 Przegląd wybranych zmian Porównanie najważniejszych rozwiązań z nowej i poprzedniej ustawy

11 Pakiet nowoczesnych standardów Od września zmiany w systemie szkolenia w Służbie Więziennej ODDZIAŁY PENITENCJARNE

12 Na początku drogi

Już widać efekty wzmocnienia pierwszej linii

PROMOCJA 2010 13 Oficerowie z Popowa

Szkoła oficerska w systemie eks- ternistycznym

14 Zamiast miecza

53. promocja oficerska w kali- skim COSSW

14 Zostałem oficerem

Czy istnieje etos naszej Służby?

15 No to jesteście oficerami!

Rozmowa z płk. Kajetanem Dubielem, dyrektorem general- nym SW

15 Fantastyczni i odpowiedzialni Rozmowa z płk. Janem Hernikiem, komendantem COSSW

16 Gwiazdozbiór kaliski

Obrazki z promocji oficerskiej 18 Nie tylko w Kaliszu

Promocje w Czarnem, Popowie, Turawie i Wadowicach

WIZERUNEK SŁUŻBY

22 Promujmy nasze działania Specyfika działań public rela- tions w służbie mundurowej 24 To ci, co pomagają

Wielka Orkiestra Świątecznej Po- mocy dziękuje Służbie Więziennej MOIM ZDANIEM

23 Włocławski PR

Jak promować jednostkę za po- mocą wydarzeń kulturalnych?

ZE ŚWIATA

25 Jak to się robi w Teksasie Doświadczenia w dziedzinie bu- dowania wizerunku i etosu służby HISTORIA

26 Strażnicy kolaboranci

Więziennicy na terenach okupo- wanych – czarna karta

27 Za służbę Polsce

Była jedyną kobietą „cichociem- ną”, kurierem AK w czasie II woj- ny światowej

27 Lekcja historii z IPN Współpraca ZK w Sieradzu i Instytutu Pamięci Narodowej 32 Jednostka z tragiczną historią

W Starem Bornem od dawna więziono ludzi

KULTURA

28 Artystyczny szturm na Sztum Ogólnopolski i Międzynarodowy Przegląd Sztuki Więziennej w Sztumie

29 Nowe twarze Monte Christo Więzienie we współczesnej literaturze i muzyce SPORT

31 Siatkówka w mundurze Okręgowe zawody w Olsztynie 31 Karate po służbie

Rozmowa Włodzimierzem Kwiecińskim, prezesem PZKT

S

łużba Więzienna to służba munduro- wa, a noszenie munduru zobowiązuje.

Szczególnie w tych miejscach, w których pracujemy. Zasada własnego przykładu to jedna z podstawowych metod pedago- gicznych i wychowawczych. A pedagoga- mi jesteśmy wszyscy. To założenia wiel- kiej, rozpoczętej reformy więziennictwa.

Pedagog to nie tylko wychowawca i psy- cholog, ale także oddziałowy, zatrudnie- niowiec, kwatermistrz, finansista i ewi- dencjonista. Tak już działają (na razie w niektórych jednostkach) oddziały peni- tencjarne. Prawda, że są trudności. Ale po- czątki zawsze są trudne, a poza tym nikt nie obiecywał, że będzie łatwo i lekko.

I niech nie zrażają się ci, którzy w eu- forii i glorii gwiazdek rozpoczynają swo- ją karierę. Karierę oficera Służby Więzien- nej, więziennika. Wszystko przed Wami.

To Wy będziecie budować nową Służbę, będziecie dbać o wzorce i normy, jej wi- zerunek i etos.

I nie wolno przejmować się ludzkim ga- daniem i pisaniem. Ale też nie można nie reagować. Brak reakcji to słabość, a sła- bość funkcjonariusza to słabość Służby.

Ostatnie miesiące i dni pokazują jak duże jest tempo. Trzeba je wytrzymać. Ja, urodzony optymista, sądzę, że to tylko chwilowe. Widać już światełka w tunelu:

To nowa ustawa o Służbie Więziennej (wchodzi w życie 13 sierpnia br.), może nie jest doskonała, ale dość precyzyjna.

To reforma, może zbyt szybka, ale ko- nieczna.

To standaryzacja (element reformy), na pewno ułatwi pracę.

To wreszcie nowa jakość kształcenia ka- dry. Może nie od razu, ale za kilka lat wy- da plony. Trzeba umieć je zbierać, życie jest zbyt krótkie.

6 lipca odszedł od nas, więzienników czło- wiek wielki duchem i sercem. Człowiek przez duże C. Dla wielu, którzy go znali, był nauczycielem, dla innych – wzorem i legen- dą. Dziękujemy i żegnamy Cię Pułkowniku.

(3)

M

edale wręczył Grzegorz Schetyna, marszałek Sejmu, wykonujący obowiązki prezydenta. – Walka z żywiołem zawsze wynika z przekona- nia, że robi się to nie dla siebie, ale dla innych – mówił do zgromadzonych w Sali Kolumnowej Sejmu. – Wy poka- zaliście, jak można solidarnie funkcjo- nować i że ta solidarność jest bardzo ważna. Dziękuję wam za to, co zrobi- liście.

A jest za co dziękować, każdy z odznaczonych wykazał się bowiem po- święceniem dla wspólnej sprawy – ra- towania życia ludzkiego i dobytku, czasem dorobku całego życia. Plut. An- drzej Czok, i kpr. Bartosz Janik, straż- nicy działu ochrony z Zakładu Karne- go nr 1 w Strzelcach Opolskich oraz mł.

chor. Krzysztof Kapij, oddziałowy z Aresztu Śledczego w Kędzierzynie Koźlu walczyli z powodzią w czasie wolnym do służby. Cała trójka od kil- ku lat należy do Ochotniczej Straży Po- żarnej i to jako członkowie tej formacji ofiarnie wzmacniali wały (każdy w swo- jej okolicy), brali udział w wypompo- wywaniu wody z piwnic podtopionych budynków.

Wśród odznaczonych są również tacy, jak kpt. Mirosław Czuba z Zakładu Karnego nr 1 we Wrocławiu, ppor. To- masz Kusz, inspektor działu ochrony ds.

uzbrojenia i ppoż. oraz mł. chor. Jerzy Ochoński, kierownik działu kwatermistrzowskiego z Zakładu Karnego w Ja- śle, którzy prócz pracy przy zabezpie- czaniu wałów przeciwpowodziowych i usuwaniu skutków żywiołu, zaanga- żowali się w ochronę przed zalaniem swoich miejsc pracy, czyli jednostek penitencjarnych, w których na co dzień pełnią służbę.

Płk Waldemar Marek, dyrektor okrę- gowy SW w Lublinie, ppłk Sławomir Lubera, dyrektor Aresztu Śledczego w Nisku oraz kpt. Zbigniew Gospoda- rowicz, zastępca dyrektora Aresztu Śledczego w Warszawie Białołęce zaj-

mowali się głównie organizacją i koor- dynacją prowadzonych działań w swoich okręgach. Jeśli byłą taka potrzeba, sami też czynnie uczestniczyli w akcji powodziowej.

Kpt. Jan Dobrowolski, kierownik dzia- łu ochrony w Zakładzie Karnym w Hru- bieszowie czy sierż. Andrzej Puczkow- ski, starszy kierowca z Aresztu Śledcze- go w Lublinie pracowali na wałach bez dłuższego odpoczynku, czasem dzień i noc. Kpt. Dariusz Kulesz, p.o. kierow-

nika działu kwatermistrzowskiego w Za- kładzie Karnym w Wołowie swoim sprawnym, racjonalnym działaniem przyczynił się do zapobieżenia zalaniu wielu okolicznych miejscowości.

Odznaczeni nie kryją radości połączo- nej z niedowierzaniem, że ich praca zo- stała dostrzeżona. – Jestem zaskoczo- ny tym, że ktoś zauważył naszą pracę – wzrusza się plut. Andrzej Czok.

Wspomina, że akurat w tamtym czasie miał dwa tygodnie urlopu, które spę- dził na walce z powodzią. – To była praca od rana do wieczora, cała gmina by- ła zagrożona zalaniem.

Aneta Łupińska zdjęcia Piotr Kochański

FORUM PENITENCJARNE nr 08 (147), sierpień 2010

3 Z KRAJU

Dwunastu funkcjonariuszy Służby Więziennej zostało w Sejmie

odznaczonych medalami „Za ofiarność i odwagę”. To wyraz uznania za ich szczególne zaangażowanie w walkę z powodzią i usuwanie jej skutków.

Za ofiarność i odwagę

P

ożegnaliśmy zmarłego 6 lipca płk.

Lesława Koreckiego, dyrektora Biura Informacji i Statystyki w Centralnym Za- rządzie Służby Więziennej. Odszedł człowiek wybitny, doskonały fachowiec.

Ceniliśmy Go za życzliwość i otwartość na innych ludzi, choć sam o sobie nie opowiadał, zachowywał pewien dystans.

Praca była dla Niego niezwykle ważna.

Zmarł nagle, w wieku 51 lat, podczas peł- nienia obowiązków służbowych.

Lesław Korecki był absolwentem Wy- działu Finansów i Statystyki Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w War- szawie. Służbę rozpoczął 1 stycznia 1983 r. w dziale ewidencji i zatrudnienia Aresz- tu Śledczego w Warszawie Mokotowie.

Następnie pracował w Okręgowym i Centralnym Zarządzie Zakładów Karnych w Warszawie, gdzie od 1 marca 1996 r.

był kierownikiem Kartoteki Skazanych i Tymczasowo Aresztowanych. 22 czerwca 2001 r. został dyrektorem Biura In- formacji i Statystyki CZSW. Jego osobo- wość i szeroka wizja przyczyniły się do usprawnienia pracy wymiaru sprawie- dliwości. Żegnamy Człowieka, którego zapamiętamy jako aktywnego uczestni- ka procesów zmieniających oblicze SW.

Dyrektor Lesław Korecki stworzył no- woczesny system informatyczny. Spra- wił, że Kartoteka Skazanych i Tymcza- sowo Aresztowanych, a następnie także działy ewidencji przeszły ewolucję – od gromadzenia informacji o osadzonych na wypełnianych ręcznie kartach ewidencyjnych, do rozpoczętego w 1994 r. procesu komputeryzacji. Z czasem za- czął modyfikację sprzętu komputerowe- go, rozbudowę bazę danych. Stworzony przez Niego centralny system umożliwił dostęp do danych wszystkim jednostkom penitencjarnym, OISW, CZSW. Zasila on również KRK, systemy informatyczne Po- licji i Ministerstwa Sprawiedliwości.

Odznaczony brązowym i srebrnym Krzyżem Zasługi, wyróżniony złotą od- znaką Za zasługi w pracy penitencjarnej.

Panie Dyrektorze, dziękujemy. Żeg- namy Pana z bólem.

Teresa Hamerla Za naszym pośrednictwem wyrazy współczucia Rodzinie Lesława Korec- kiego w imieniu Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej IPSiR UW skła- da prof. Andrzej Rzepliński.

Pożegnaliśmy Lesława

Koreckiego

fot. archiwum

(4)

T

argi uzbrojenia są imprezą cyklicz- ną, odbywają się co roku zamiennie – raz w Gdańsku, raz w Warszawie.

Te bałtyckie organizowane są od 1998 r.

Polscy i zagraniczni wystawcy zjeżdża- ją tu, aby przedstawić najlepsze rozwią- zania, najnowocześniejsze technolo- gie. Ze względu na region, targi w Gdańsku są zdominowane przez producentów sprzętu dla Marynarki Wojennej, żeglugi przybrzeżnej. Tak też było w tym roku. Imprezie towarzyszy- ły konferencje, prezentacje, pokazy wykorzystania sprzętu ratunkowego, np. gaszenie pożaru w pomieszczeniu przez ścianę za pomocą nowoczesnego urządzenia.

Bronili swoich gospodarstw

Po raz pierwszy w nowej formule instytucji gospodarki budżetowej (IGB) wystąpiły 22 przywięzienne gospodarstwa pomocnicze (GP) z całego kraju, formalnie funkcjonujące jeszcze jako GP. W tym roku nasza obecność na targach była w głównej mierze ukierun- kowana na promowanie nowej struktu- ry organizacyjnej przedsiębiorstw przy- więziennych. W dwukondygnacyjnym pawilonie wspólnie prezentowało się sześć IGB, m.in. z Podlasia pod nazwą

„Bielik”, w której skład wchodzą gospodarstwa pomocnicze z Czerwonego Bo- ru, Kamińska, Olsztyna, Białegostoku;

z Mazowsza – „Mazovia”, do której na- leżą GP Warszawa-Bemowo i Sieradz oraz Stacja Obsługi Samochodów War- szawa-Mokotów; z Podkarpacia – „Car- patia”, pod którą podlegają przedsię- biorstwa z Tarnowa, Rzeszowa, Wado- wic i Średniej Wsi. Pozostałe IGB to „Po- merania”, „Baltica” i „Piast”.

W Ministerstwie Finansów przygoto- wywane są przepisy wykonawcze, do- tyczące sposobu i trybu przekształcenia gospodarstw pomocniczych państwo- wych jednostek budżetowych w instytucje gospodarki budżetowej.

Obecnych na targach dyrektorów przywięziennych zakładów pracy odwie- dzili Stanisław Chmielewski, wicemini-

ster sprawiedliwości i płk Kajetan Du- biel, dyrektor generalny SW. Tematem wiodącym rozmów wiceministra z dy- rektorami była przyszłość gospodarstw pomocniczych. Początkowo Stanisław Chmielewski dość sceptycznie oceniał dalsze funkcjonowanie przywięzien- nych zakładów pracy: – Nie ukrywam, że rozbiegamy się trochę w ideach.

Wszystko będzie zależało od tego, jak zatrudnienie skazanych będzie określo- ne w kkw. Czy jako droga do resocjalizacji, wtedy gospodarstwa się utrzyma- ją, czy jako nagroda – wówczas nic nie będzie przemawiało za ich utrzymaniem.

Wątpliwości wiceministra wiążą się z wyrokiem Trybunału Konstytucyjne- go, który mówi o niezgodności z Kon- stytucją RP art. 123 par. 2 kkw w zakresie, w jakim zawiera słowo „połowy”

(chodzi o wynagrodzenie więźniów za świadczoną przez nich pracę, za któ- rą według zaskarżonego przepisu skazani otrzymywali połowę najniższej krajowej pensji). Orzeczenie TK zobo- wiązuje więziennictwo do przygotowa- nia wspólnie z resortem sprawiedliwo- ści w ciągu 12 miesięcy projektu ustawy o zmianie kkw w tym zakresie.

Szefowie gospodarstw próbowali bro- nić swoich przedsiębiorstw. Andrzej Bieżuński, dyrektor Gospodarstwa Po- mocniczego Warszawa-Bemowo wyli- czał największe zrealizowane dotychczas przedsięwzięcia, m.in. prace re- montowo-budowlane na rzecz różnych instytucji – sądów, Komendy Głównej Policji, Ministerstwa Kultury i Dziedzic- twa Narodowego, ponadto prace moder- nizacyjne, projekty budowlane, usługi gastronomiczne, fumigację archiwów sądowych.

Potencjał tkwi w SW

Padały też inne argumenty przema- wiające za utrzymaniem przywięzien- nych zakładów pracy. – Likwidacja gospodarstwa wiąże się z ogromnymi kosztami – twierdzi jeden z dyrektorów GP. – W ubiegłym roku likwidacja go-

spodarstwa w Łodzi pochłonęła ponad 2 mln zł.

Na targi bałtyckie zjechało wielu przedsiębiorców z ofertą, która mogła- by zainteresować Służbę Więzienną.

Geobrugg, firma czerpiąca z doświad- czeń amerykańskich, dostarcza roz- wiązań w zakresie ochrony mechanicz- nej w oparciu o technologię siatek sta- lowych wysokiej wytrzymałości i ela- styczności. Ich produkty miałyby za- stosowanie w budowie nowoczesnych pól spacerowych dla osadzonych.

– Widzimy duży potencjał w Służbie Więziennej – mówi Mirosław Mrozik, przedstawiciel Geobrugg w Polsce.

– My sprzedajemy technologię, dostar- czamy materiał i nadzorujemy wykonanie, bo zależy nam na dokładności, całość mogłaby być wykonana przez jedno z waszych gospodarstw pomocniczych. Ze względu na wysoką wy- trzymałość siatki są odporne na uszko- dzenia, nie deformują się, np. pod na- porem śniegu.

Ciekawą propozycją są kamizelki ku- loodporne produkowane przez nie- miecką firmę MK Technology. Pełniąc funkcję tarczy idealnie chronią również przed uderzeniem nożem czy tępym na- rzędziem, np. pałką lub kijem. Są przy tym lekkie, o ergonomicznym kształcie, przepuszczają powietrze, do- pasowują się do ciała (regulacja zapię- cia). Na potrzeby niemieckiego więzien- nictwa stworzono specjalny kołnierz za- kładany pod kamizelkę, ochraniający kark przed atakiem.

Test dla mundurów

Firma DGT oferuje radiowe systemy analogowe, trunkingowe, które automa- tycznie przydzielają i dzielą ograniczo- ną pulę kanałów radiowych (trunks) między znacznie większą od tej puli licz- bę użytkowników, oraz cyfrowe (TETRA, CDMA), GSM, PSTN. W przeszłości firma realizowała już projekt dla Służby Więziennej. – Pamiętam, że były wtedy jakieś nieporozumienia między naszą fir- mą a więziennikami, ale szybko zosta- ły wyjaśnione – wspomina Sławomir Grudnik, dyrektor regionalny DGT.

DGT-MCS to zintegrowany system łącz- ności, w który przedsiębiorstwo wypo- sażyło już całą Policję w Łodzi. – Dopa- sowujemy się do klienta, pytamy jakie są jego potrzeby i oczekiwania, i potem to realizujemy – mówi Grudnik.

W tym roku Służba Więzienna planu- je wymianę umundurowania specjalne- go. Stanisław Chmielewski i płk Kaje- tan Dubiel rozmawiali o tym na targach z Jerzym Kamińskim, dyrektorem firmy Gore, dystrybutorem materiałów do pro- dukcji specjalistycznej odzieży i obuwia.

Oferowana przez nich tzw. membrana jest tkaniną najwyższej jakości o mak- symalnej przepustowości powietrza, z systemem windstopper Soft Shell, chroniącym przed wiatrem. Kamiński zaproponował sfinansowanie 30 mun- durów moro i tyle samo par butów, któ- re mieliby testować funkcjonariusze SW z tzw. pierwszej linii w różnych jednostkach penitencjarnych.

Aneta Łupińska

Z KRAJU

4 Przedsiębiorstwa po nowemu

Na XI Bałtyckich Targach Militarnych „BALT-MILITARY EXPO 2010”

swoją ofertę zaprezentowało 130 wystawców z Polski i zagranicy. Służbę Więzienną reprezentowały tworzone instytucje gospodarki budżetowej.

fot. Piotr Kochański

(5)

Z KRAJU

Kiedy i dlaczego narodził się pomysł utworzenia instytucji gospodarki budżetowej (IGB)?

Konieczność utworzenia IGB wynika z reform finansów publicznych. Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych i przepisy wprowadzające ustawę stanowią wprost: gospodarstwa pomocnicze (GP) do końca 2010 r. muszą zo- stać zlikwidowane. W związku z tym, już na etapie prac nad ustawami w resorcie finansów a później w parlamencie, zabie- galiśmy o to, aby naszym firmom przy- więziennym umożliwiono dalsze działa- nie w innej formie prawnej. Ustawodaw- ca, uwzględniając nasze argumenty, utworzył dwie nowe instytucje sektora fi- nansów publicznych: instytucje gospodarki budżetowej i agencje wykonawcze.

Uznaliśmy, że w ramach przepisów, któ- re określają formę i rodzaj funkcjonowania tych pierwszych, nasze gospodarstwa pomocnicze będą w stanie znaleźć się w tej formule. Od momentu wejścia w ży- cie ustaw reformujących finanse publicz- ne, czyli z końcem sierpnia ub. r., rozpo- częliśmy prace nad przygotowaniem za- łożeń przekształceniowych. Powstał dokument, który został zaakceptowany przez ówczesnego wiceministra sprawie- dliwości. Przedstawiliśmy w nim koncep- cję funkcjonowania instytucji gospodarki budżetowej w przyszłości, którą osta- tecznie przyjął minister sprawiedliwości w grudniu ub. r.

Co to są instytucje gospodarki budże- towej i od kiedy zaczynają funkcjo- nować?

Z założenia mają to być w pełni samodzielne, samofinansujące się firmy, dla których organem założycielskim będzie minister sprawiedliwości, a w jego imieniu – dyrektor generalny SW. Dlatego po- wstał pomysł konsolidacji kapitałowej i fi- nansowej, a w efekcie połączenia trzech, czterech gospodarstw pomocniczych w jedną instytucję, z siedzibą zlokalizo- waną w tych najlepszych – pod względem finansowym, kapitałowym, mających najlepszą kadrę – firmach. Z uwagi na skomplikowany charakter procesu przekształceń dyrektor generalny SW po- wołał w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej specjalny zespół, w którego składzie znaleźli się przedstawiciele na- szego wydziału oraz dyrektorzy i główni księgowi najlepiej prosperujących GP. Do- konano wizytacji wszystkich przywięzien- nych gospodarstw pomocniczych pod ką- tem przyszłej integracji, zapoznano się z potencjałem wytwórczym, kadrą. Cho- dziło o wypracowanie jak najlepszych roz- wiązań o charakterze scalającym i wspo- magającym, np. zlecanie w przyszłości różnych prac słabiej funkcjonującym podmiotom, dokapitalizowanie i dofinan- sowanie ich ze środków Funduszu Roz- woju Przywięziennych Zakładów Pracy.

Opracowane zostały założenia, dotyczą- ce zasad organizacyjno-funkcjonalnych przyszłych IGB, z zachowaniem gwaran- cji zatrudnienia wszystkich pracowników

na co najmniej dotychczasowych warunkach płacowych oraz utrzymaniem wszystkich aktualnie prowadzonych pro- fili działalności produkcyjnej z możliwo- ścią ich rozszerzania w przyszłości. Ko- nieczne było przeprowadzenie standary- zacji płac, planów kont, oprogramowania finansowo-księgowego oraz przygotowanie wzorów regulaminów organizacyjnych i statutów przyszłych IGB. Przeka- zując nasze propozycje ministrowi spra- wiedliwości zaznaczyliśmy, że przepisy przekształceniowe powinny zacząć obo- wiązywać jeszcze w tym roku. Obecnie na podpis czeka rozporządzenie Rady Mi- nistrów dotyczące sposobu i trybu prze- kształcania gospodarstw pomocniczych w instytucje gospodarki budżetowej.

Jakie zmiany czekają gospodarstwa pomocnicze po przekształceniu ich w instytucje gospodarki budżetowej?

Czekają je trzy fundamentalne zmiany. Po pierwsze, do tej pory GP były częścią jednostek penitencjarnych. Te- raz IGB staną się samodzielnymi, nie- zależnymi od zakładów karnych pod- miotami gospodarczymi. Po drugie, do tej pory organem założycielskim i przełożonym dyrektora gospodarstwa pomoczniczego był dyrektor zakła- du karnego. W przyszłości będzie nim minister sprawiedliwości, ale przewi- dujemy że w większości przypadków w jego imieniu funkcję tę wykonywać będzie dyrektor generalny SW.

Dlaczego w większości przypad- ków, a nie we wszystkich?

Dyrektor generalny SW będzie mógł powoływać i odwoływać ze stanowiska dyrektora instytucji i ustalać warunki jego wynagrodzenia, będzie również za- twierdzał plany finansowe oraz spra- wozdania IGB. Kwestia przydzielania majątku instytucji, ich powoływanie, łą- czenie i dzielenie oraz podpisywanie i zmiana statutów będzie natomiast le- żała w gestii ministra sprawiedliwości.

To druga nowość, a trzecia?

IGB, podobnie jak GP, będą funkcjo- nowały w sektorze finansów publicznych, ale będą miały znacznie większą samodzielność. Przede wszystkim zaś uzyskają osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądo- wego. Wiąże się to z większymi moż- liwościami w procesie publiczno-prawnym, bo firmy te będą mogły np. ubie- gać się o kredyty, podpisywać umowy.

Czy państwo będzie w jakiś sposób partycypować w utrzymaniu IGB?

Nie. Tak jak dotychczas, będą to w całości samofinansujące się podmio- ty. Gdyby hipotetycznie nie poradziły sobie w twardej grze rynkowej, będą musiały zostać zlikwidowane.

A jak będzie wyglądało zatrudnienie skazanych, czy IGB będą miały ten obowiązek, tak jak to jest w przy- padku gospodarstw pomocniczych?

Obowiązek będą miały nadal, bo bę- dą przywięziennymi zakładami pracy.

Przepisy mówią o 20 proc. zatrudnieniu skazanych, ale w rzeczywistości wynosi ono nawet powyżej 50 proc. Natomiast będzie różnica w relacjach szefa jednostki penitencjarnej z dyrektorem instytucji. Staną się stronami, szefami odręb- nych instytucji, nie będzie między nimi podległości. Problemem stanie się ustalanie i dotrzymywanie warunków zatrud- niania osób pozbawionych wolności, określonych w umowie o zatrudnianiu.

Czy to prawda, że likwidacja gospo- darstwa pomocniczego jest bardzo kosztowna?

Obecnie przy likwidacji cały majątek przejmuje jednostka budżetowa i to ona podejmuje dalsze decyzje, co zrobi np.

z maszynami. Teoretycznie najlepiej je sprzedać, wtedy pokryje się wszelkie koszty związane z wypłatą odpraw, roszczeń, wyzerowaniem aktywów i pa- sywów. Dążymy jednak do takiego roz- wiązania, aby nie sprzedawać potencja- łu produkcyjnego, którego wartość jest czasami większa niż koszty likwidacji.

W przypadku ubiegłorocznego zamknię- cia łódzkiego gospodarstwa pomocniczego likwidacja kosztowała ponad 2 mln zł, ale maszyny przejęło GP War- szawa-Bemowo, co powiększyło jego majątek. Samodzielne funkcjonowanie GP w Łodzi w dotychczasowej formule generowałoby coraz większe koszty.

Obowiązująca wówczas ustawa o finansach publicznych nie pozwalała na łą- czenie gospodarstw, co niewątpliwie uchroniłoby łódzkie gospodarstwo od likwidacji. W tej sytuacji najbardziej racjonalnym rozwiązaniem było zlikwido- wanie GP, spłata jego zobowiązań, a następnie zagospodarowanie poten- cjału produkcyjnego i ludzkiego przez nowy podmiot.

* * *

15 lipca br. Komitet Stały Rady Ministrów przyjął wniosek w sprawie utworzenia instytucji gospodarki budżetowej i będzie go reko- mendował rządowi do akceptacji. Ze względów proceduralnych dokument może być przyjęty najwcześniej w sierpniu.

Z ppłk. Wojciechem Kalińskim, naczelnikiem Wydziału Nadzoru

Właścicielskiego nad Przedsiębiorstwami Przywięziennymi i Zatrudnienia Osób Pozbawionych Wolności rozmawia Aneta Łupińska.

5 Instytucje zastąpią gospodarstwa

(6)

6 F

unkcjonariusze i funkcjonariuszki star- towali w konkurencjach drużynowych i indywidualnych w strzelaniu z pistole- tu centralnego zapłonu do tarczy 23p i TS4 jak również z karabinu centralnego zapłonu z przyrządem optycznym do tarczy TS23P na dystansie 100 m.

Na stanowiskach strzeleckich trwa- ła zacięta rywalizacja. Pewna ręka i celne oko uczestników zawodów sprawiły, że różnice punktowe były mi- nimalne. Dla zawodników miejsca i punkty, chociaż ważne, nie były jednak najistotniejsze. Charakter i prestiż imprezy sprawił, że nie było wśród nich przypadkowych osób. Dla wszystkich uczestników strzelectwo stanowi pasję, jest sposobem na samodoskonalenie.

Dlatego organizatorzy umożliwili im za- poznanie się z najnowszymi osiągnię- ciami w technice uzbrojenia i wyposa- żenia strzeleckiego. Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się wystawa i po- kaz przygotowane wspólnie przez Fa- brykę Broni Łucznik z Radomia, Przed- siębiorstwo Handlu Zagranicznego CENZIN Sp. z o. o., Zakłady Mechanicz-

ne w Tarnowie i Ośrodek Badawczo- -Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie.

Zawody strzeleckie w Łupkowie, organizowane wspólnie przez dyrektora okręgowego SW w Rzeszowie, dyrektora Zakładu Karnego w Łupkowie, dyrektora Wojewódzkiego Zarządu Pod- karpackiego LOK – Rzeszów i prezesa Sekcji Strzeleckiej CWKS Legia, z roku na rok cieszą się coraz większym uznaniem i zainteresowaniem.

O ich randze świadczy obecność na tegorocznej edycji Piotra Kluza, pod- sekretarza stanu w Ministerstwie Spra- wiedliwości, Macieja Szpunara, podse- kretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, delegacji Centralnego Zarządu Służby Więziennej z płk. Ka- jetanem Dubielem, dyrektorem gene- ralnym Służby Więziennej na czele, przedstawicieli innych służb mundurowych oraz delegacji zagranicznych ze Słowacji i Ukrainy.

tekst i zdjęcia Jarosław Wójtowicz Henryk Antoniewicz FORUM PENITENCJARNE nr 08 (147), sierpień 2010

Z KRAJU

fot. archiwum

W Zakładzie Karnym w Łupkowie odbyły się IV Zawody Strzeleckie Służb Mundurowych Euroregionu Karpaty. Blisko 70 uczestników reprezentowało Służbę Więzienną, Policję, Straż Graniczną, Straż Pożarną.

Wielka strzelanina

w Łupkowie

(7)

7 BIESZCZADZKIE KONFERENCJE

O

etiologii i profilaktyce tych negatywnych zachowań dyskutowano podczas Międzynarodowej Konferencji Na- ukowej w Olszanicy pod patronatem ministra sprawiedliwości, współorganizowa- nej przez CZSW, Okręgowy Inspektorat SW w Rzeszowie oraz Zakład Profilakty- ki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersyte- tu Rzeszowskiego.

W społeczeństwie powszechne jest przekonanie, że z chwilą umieszczenia w zakładzie karnym przestępca przesta- je zagrażać innym i nie ma możliwości popełniania przestępstw. Tymczasem pobyt w zamkniętym środowisku wią- że się z deprywacją wielu istotnych dla ludzkiej egzystencji potrzeb. Stąd zja- wisko prizonizacji, czyli destrukcyjnego w skutkach przystosowania człowieka do więziennej rzeczywistości, wpływa- jącego co prawda na złagodzenie dole- gliwości życia za murami, ale utrudnia- jącego późniejsze wchodzenie do świa- ta ludzi wolnych. Konieczne są więc działania mające na celu złagodzenie tego niekorzystnego procesu.

Uwierzyć w siebie

Dokształcanie zawodowe z pewnością w dużym stopniu przeciwdziała margina- lizacji i społecznemu wykluczeniu po opusz- czeniu więzienia. Przez udział w dokształ- caniu skazani zwiększają poczucie własnej wartości, zaczynają wierzyć w siebie i swoje możliwości. Przekonują się, że in- westując w siebie mogą osiągnąć sukces.

Pozytywne efekty przynosi też praca da- jąca możliwość zmiany obrazu samego siebie, samoakceptacji i samorealizacji. Po- dobnie jak działania o charakterze wolon- tariatu, które nie przynoszą wprawdzie więźniowi zysków w wymiarze material- nym, ale dają mu osobistą satysfakcję związaną z działaniem na rzecz innych, słabszych, potrzebujących pomocy. Pozwa- la to wyzwolić się z poczucia bezsensow- ności własnej egzystencji.

Podobny walor mają też działania prowadzone przez kadrę wewnątrz jednostek penitencjarnych. Z badań nad efek- tywnością oddziaływań w systemie programowanego oddziaływania i terapeu- tycznym poprzez zbadanie poziomu poczucia sensu życia oraz motywacji do jego znalezienia u osób odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy wynika, że skazani odbywają- cy karę w systemie programowanego od- działywania mają wyższe poczucie sensu życia niż osadzeni przebywający w więzieniu w systemie zwykłym. Re- alizowanie zadań wynikających z indy- widualnego programu oddziaływania powoduje wzrost zadowolenia z siebie i wpływa pozytywnie na samoocenę ska- zanego, która motywuje go i mobilizu- je do podejmowania kolejnych wyzwań.

Tacy skazani wydają się bardziej zaan- gażowani w dążenie do celu. Postrzega- nie siebie jako osoby skutecznej może pro- wadzić do zwiększenia poczucia sensu ży- cia oraz zwiększyć motywację do jego po- szukiwania. Ludzie o wysokim poczuciu

sensu życia mogą wybierać sobie ambit- ne zadania. Lepiej też radzą sobie ze stresem i z reakcjami emocjonalnymi. Daje to większą szansę na pokonanie porażek, a tym samym poprawę własnego życia.

Stąd potrzeba motywowania skazanych z systemu zwykłego do zmiany systemu na programowany lub terapeutyczny.

Realne wsparcie

Najbardziej spektakularnym przejawem zachowań destrukcyjnych w więzieniach i na wolności są próby samobójcze, akty sa- moagresji, bójki i pobicia. W 2009 r. w jednostkach okręgu rzeszowskiego zanotowa- no 2 samobójstwa, 13 prób samobój- czych, 77 przypadków samouszkodzeń, 42 pobicia. W 2008 r. było 16 usiłowań samo- bójstw, 89 samouszkodzeń, 37 bójek.

Swego rodzaju wentyl bezpieczeństwa przed kumulowaniem się w osadzonych negatywnych emocji stanowią pisane przez nich skargi. Najczęściej dotyczą opieki zdrowotnej, sposobu traktowania przez funkcjonariuszy, decyzji komisji penitencjarnej oraz warunków bytowych. W więk- szości skargi stanowią próbę wywierania presji na administrację jednostek, by wy- musić korzyści lub ulgi.

Próby samobójcze są najbardziej dra- stycznym przejawem zachowań destrukcyjnych człowieka po obu stronach mu- ru. Jak wynika z badań przeprowadzonych w radomskim areszcie, szczególną uwa- gę należy zwrócić na osadzonych mię- dzy 30. a 40. rokiem życia. Wśród więź- niów, którzy dokonali zamachu samobój- czego, większość stanowią osoby samot- ne. Tym bardziej zatem należy podejmo- wać działania zmierzające do poszukiwa- nia osób i instytucji, które będą stanowi- ły realne wsparcie dla osadzonych, a tak- że pewien punkt odniesienia.

Najbardziej narażeni

Można też odważyć się na konstatację, że niski poziom wykształcenia, a co za tym idzie brak sprawności analitycz- nego myślenia, uniemożliwia akceptowa- nie trudnej rzeczywistości bytowej, jaką jest pobyt w więzieniu. Taka ciężka sy- tuacja popycha do działań samobójczych.

Samobójcy w większości legitymują się wykształceniem podstawowym lub za- sadniczym.

W świetle przeprowadzonych badań wi- dać, że osadzeni trafiający do izolacji wię- ziennej po raz pierwszy są najbardziej na- rażeni na zachowania autodestruktywne, wymagają więc szczególnej opieki wycho- wawczej i psychologicznej. Największe ry- zyko zagrożenia działaniem samobójczym występuje w pierwszym tygodniu pobytu w odosobnieniu. Podobne zagrożenie pojawia się w momencie decyzji o prze- dłużeniu tymczasowego aresztowania bądź ogłoszenia wyroku skazującego.

Po około roku pobytu za kratami odno- towuje się najmniej prób samobójczych, co można wytłumaczyć pogodzeniem się z sytuacją i przyzwyczajeniem do więzien- nego trybu życia.

Grażyna Wągiel-Linder

Zagrożenia za murami

Jak zapobiegać zachowaniom destrukcyjnym – pobiciom, napaściom, próbom samobójczym, przemocy i presji psychicznej? Czy można to skutecznie czynić za więziennymi murami?

P

rzykład idzie z góry. To popularne po- wiedzenie w praktyce jest realizowane w okręgu lubelskim. A góra to sam dyrektor okręgowy SW w Lublinie płk Waldemar Marek, człowiek z dobrą marką.

Przed wielu laty, będąc specjalistą ewi- dencyjnym w okręgu lubelskim wpadł na pomysł corocznego organizowania odpraw, szkoleń, konferencji, kursów dla członków komisji penitencjarnych jednostek tego okręgu. Ktoś mógłby powiedzieć – nic nowego. Może i tak, ale ważny jest przede wszystkim cel i, oczywiście, skład konferencji. Cel zawsze był jasno sprecy- zowany – zwiększenie jakości pracy komisji penitencjarnej. Od lat pokutuje pogląd, że komisja to właściwie się zbiera, dokona ocen, przyjrzy się nowo przybyłym więź- niom, i to tyle. Zapominamy, jak ważną ro- lę pełni komisja, jak wiele od niej zależy.

Zapominamy, ale nie zapomina płk Ma- rek. To on dba o pamięć członków komisji, ale przede wszystkim o jakość ich pracy.

Jakość. Jak ważny to element działa- nia świadczy skład tych spotkań, bo tak je nazwijmy. A w skład wchodzą nie tylko członkowie komisji, ale też goście z sę- dziami penitencjarnymi przede wszystkim. Taki zwyczaj, wymiana poglądów, myśli, trendów i opinii trwał kilka lat.

Służba jednak nie zapominając o Walde- marze Marku rzuciła go do Łodzi. I już wy- dawać by się mogło, że dobra tradycja za- ginie. Ale nie. Po powrocie do Lublina po- wrócił też pomysł kontynuowania wysokiej jakości spotkań.

A jak już, to 22 czerwca komisje zje- chały się do Ośrodka Doskonalenia Kadr SW w Olszanicy. Burza mózgów, która tam nastąpiła, to wymiana poglądów na bezpieczeństwo jednostki, na próby przemytu przedmiotów niedozwolo- nych (narkotyków, telefonów), funkcjonowanie oddziałów penitencjarnych na przykładzie więzienia zamojskiego, to wreszcie temat wrażliwy – ocena i opiniowanie skazanych przed warun- kowym przedterminowym zwolnieniem.

Pogadali i pojechali. Tak zapewne po- myślała część czytelników. Tak: pogadali i pojechali, ale zostało coś jeszcze.

To COŚ to Całkiem Odmienna Świado- mość. Świadomość, że można, a nawet trzeba spotykać się i rozmawiać. Kłó- cić się i wymieniać poglądy. Poznawać zdanie inne niż swoje własne (oczywi- ście najlepsze). Bo gdzie się rozmawia, tam można się porozumieć.

To dobry przykład.

* * *

W tegorocznej konferencji oprócz wię- zienników uczestniczyli: przedstawiciel KWP w Lublinie podinsp. Bartosz Moczul- ski i sędziowie Sądu Okręgowego Wydzia- łu penitencjarnego w Lublinie – Marek Trojniak, zastępca przewodniczącej Wy- działu Penitencjarnego Sądu Okręgowe- go w Lublinie oraz sędziowie tegoż wy- działu: Beata Pieńkowska-Hajnrych i Ja- rosław Dąbrowski, którzy wysoko oceni- li zarówno temat konferencji, jak i mery- toryczne przygotowanie prelegentów.

kk

Dobry

przykład

(8)

8 PRAWO – NOWA USTAWA O SW

M

inęły czasy, kiedy normy prawne obowiązywały nie- zmieniane przez dziesiątki lat. Żyjemy w szczególnej epoce rewolucji naukowo-technicznej oraz przemian społeczno-ekonomicznych nacechowanych permanentną zmiennością. Prawo musi ciągle dostosowywać się do tych zmian (niestety, zdarzają się zwykłe buble prawne). Proces ten odzwierciedlają losy ustawy z 26 kwietnia 1996 r. o Służ- bie Więziennej. W ciągu sześciu lat obowiązywania 12 ra- zy była nowelizowana, co zmusiło pracodawcę do wydania w 2002 r. tekstu jednolitego. Jego treść była w okresie kolejnych czterech lat dziewięciokrotnie nowelizowana (21 no- welizacji w ciągu 10 lat), po czym w 2006 r. podjęto prace nad nową ustawą.

Zmienność prawa jest często nieunikniona, ale w nadmier- nym wymiarze staje się czynnikiem stwarzającym stan nie- pewności prawnej. Nowe prawo wymaga z reguły objaśnień, popularyzacji, wykładni, opracowań naukowych. Dotyczy to nowej ustawy o Służbie Więziennej z 9 kwietnia 2010 r. Je- stem przekonany, że łamy „Forum Penitencjarnego” będą

przez dłuższy czas właściwym miejscem krytycznej analizy, objaśniania i popularyzacji rozwiązań, przyjętych w ustawie. Proces ten zapoczątkował Michał Zoń („Nowa ustawa o Służbie Więziennej” nr 6/10 FP) ciekawą prezentacją naj- ważniejszych zmian wprowadzanych nową ustawą.

W niniejszym opracowaniu chcę dokonać analizy porów- nawczej dziesięciu wybranych rozwiązań z obydwu ustaw, które uznałem za ważne z punktu widzenia przeciętnego funkcjonariusza.

Przede wszystkim radykalnej zmianie uległa konstrukcja ustawy. W strukturze starej ustawy występuje 9 rozdziałów i 141 artykułów. Nowa ustawa o SW jest stosunkowo obszer- nym aktem prawnym, liczącym 22 rozdziały i 274 artykuły, co wynika przede wszystkim z dwóch przyczyn: poszerzenia zakresu przedmiotowego o szereg nowych rozwiązań oraz przeniesienia do niej wielu rozwiązań prawnych, które do tej pory były uregulowane w aktach wykonawczych do starej ustawy o SW.

Przegląd wybranych zmian przedstawia poniższa tabela.

Przegląd wybranych zmian

Ustawa z 26 kwietnia 1996 r. Ustawa z 9 kwietnia 2010 r.

Art. 79. 1. Funkcjonariuszowi przysługuje prawo do corocznego płat- nego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni roboczych.

2. Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego funkcjonariusz nabywa z upływem 11 miesięcy służby.

Art. 33. 1. Funkcjonariusz podlega opiniowaniu służbowemu nie rza- dziej niż co 4 lata.

2. Funkcjonariusz zapoznaje się z opinią służbową w ciągu 14 dni od jej sporządzenia. Funkcjonariusz może w terminie 14 dni od zapoznania się z opinią wnieść odwołanie do wyższego przełożonego.

Art. 32. 1. Czas służby funkcjonariusza jest określony wymiarem jego obowiązków, z uwzględnieniem prawa do wypoczynku.

Art. 98 Minister sprawiedliwości (...) określi w drodze rozporządze- nia, uposażenie zasadnicze funkcjonariuszy (...)

Art. 100. 1. Funkcjonariusze otrzymują następujące dodatki o charakterze stałym do uposażenia zasadniczego:

1) dodatek za wysługę lat w wysokości:

a) 5 proc. uposażenia zasadniczego – po 2 latach służby, b) 10 proc. – po 5 latach służby,

c) 15 proc. – po 10 latach służby, d) 20 proc. – po 15 latach służby, e) 25 proc. – po 20 latach służby;

Brak odpowiednika

Art. 115. 1. W razie śmierci funkcjonariusza, (...) przysługuje zasi- łek pogrzebowy w wysokości:

1) trzymiesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnymi na ostatnio zajmowanym stanowisku służ- bowym – jeżeli koszty pogrzebu ponosi małżonek, dzieci, wnuki, ro- dzeństwo lub rodzice;

Art. 116. 1. W razie śmierci członka rodziny, funkcjonariuszowi przy- sługuje zasiłek pogrzebowy w wysokości:

1) dwumiesięcznego uposażenia (...) – jeżeli koszty pogrzebu ponosi funkcjonariusz;

Art. 138. 1. Funkcjonariuszowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni.

Art. 139. 1. Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego funkcjonariusz nabywa z upływem każdego miesiąca służby w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu wypoczynkowego, o którym mowa w art. 138 ust. 1.

Art. 89. 1. Opinię służbową o funkcjonariuszu wydaje się:

1) w okresie służby przygotowawczej – nie później niż 30 dni przed upływem pierwszego roku tej służby i 60 dni przed mianowa- niem na stałe;

2) w służbie stałej – nie później niż 30 dni przed upływem każdych 3 lat służby do osiągnięcia 15 lat służby oraz każdych 5 lat służby po przekroczeniu 15 lat służby.

Art. 90. 3. Funkcjonariusz, który nie zgadza się z treścią opinii, mo- że wnieść, za pośrednictwem wydającego opinię, wniosek o jej zmianę do wyższego przełożonego w terminie 14 dni od dnia zapoznania się z nią.

Art. 121. 1. Czas służby wynosi przeciętnie 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.

Art. 128. 1. Funkcjonariuszowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmują- cego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Art. 57. 2. Wysokość uposażenia zasadniczego funkcjonariusza jest uzależniona od grupy zaszeregowania jego stanowiska służbowego.

3. MS określi, w drodze rozporządzenia, grupy zaszeregowania po- szczególnych stanowisk oraz odpowiadające im mnożniki przeciętne- go uposażenia stanowiące uposażenie zasadnicze.

art. 58. 1. Funkcjonariusze otrzymują następujące dodatki do upo- sażenia zasadniczego o charakterze stałym:

1) dodatek za wysługę lat w wysokości:

a) 5 proc. uposażenia zasadniczego – po 2 latach służby, b) 10 proc. – po 5 latach służby,

c) 15 proc. – po 10 latach służby, d) 20 proc. – po 15 latach służby, e) 25 proc. – po 20 latach służby, f) 30 proc. – po 25 latach służby, g) 35 proc. – po 30 latach służby;

Art. 183. 1. Funkcjonariuszowi, który zajmuje lokal mieszkalny w miejscowości pobliskiej miejsca pełnienia służby, przysługuje zwrot kosztów dojazdu do miejsca pełnienia służby i z powrotem w wyso- kości ceny biletów za przejazd koleją lub autobusami.

Art. 209. 1. W razie śmierci funkcjonariusza przysługuje zasiłek pogrzebowy w wysokości:

1) pięciokrotności przeciętnego uposażenia funkcjonariusza, jeżeli koszty pogrzebu ponosi małżonek, dzieci, wnuki, rodzeństwo lub rodzice;

Art. 211. 1. W razie śmierci członka rodziny funkcjonariuszowi przy- sługuje zasiłek pogrzebowy w wysokości 175 proc. przeciętnego upo- sażenia funkcjonariusza.

(9)

9 PRAWO – NOWA USTAWA O SW

FORUM PENITENCJARNE nr 08 (147), sierpień 2010 Brak odpowiednika

Art. 46. W razie śmierci funkcjonariusza stosunek służbowy wygasa. Wygaśnięcie stosunku służbowego stwierdza przełożony właściwy w sprawach osobowych funkcjonariusza.

Art. 31. 2 Przez sprawy osobowe, (...) należy rozumieć: mianowa- nie funkcjonariuszy na stanowiska, przenoszenie i zwalnianie ze stanowisk, zawieszanie w czynnościach służbowych, zwalnianie ze służ- by, ustalanie uposażenia oraz inne konieczne czynności związane z po- wstaniem, zmianą, rozwiązaniem stosunku służbowego oraz realiza- cją wynikających z treści tego stosunku służbowego uprawnień i obo- wiązków funkcjonariuszy.

4. Od decyzji w sprawach osobowych służy odwołanie do odpowied- niego wyższego przełożonego, zgodnie z ust. 1, na zasadach i w ter- minach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego, a od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez dyrektora generalnego SW – odwołanie do ministra sprawiedliwości. Wyższy przełożo- ny z urzędu uchyla decyzję wydaną z naruszeniem prawa.

Art. 131. 1. Od wymierzonej kary dyscyplinarnej służy zażalenie do właściwego sądu dyscyplinarnego.

3. Zażalenie może wnieść ukarany funkcjonariusz lub wyższy prze- łożony.

Art. 132. 1. Członkowie sądów dyscyplinarnych są wybieralni.

Art. 132a. 1. Od orzeczenia sądu dyscyplinarnego funkcjonariuszowi, wyższemu przełożonemu oraz MS służy skarga do sądu administracyjnego.

Art. 161. 1. Funkcjonariusz jest obowiązany złożyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym, obejmującym majątek stanowiący mał- żeńską wspólność majątkową i jego majątek osobisty, przy nawiąza- niu stosunku służbowego, a następnie co roku do dnia 31 marca, we- dług stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, a także przy roz- wiązaniu stosunku służbowego.

Art. 162. 1. Funkcjonariusz jest obowiązany poinformować przeło- żonego o podjęciu przez małżonka lub osoby pozostające we wspól- nym gospodarstwie domowym zatrudnienia lub innych czynności za- robkowych w podmiotach świadczących usługi detektywistyczne lub usługi w zakresie ochrony osób i mienia lub podjęciu działalności go- spodarczej w tym zakresie, a także o fakcie bycia wykonawcą w ro- zumieniu przepisów ustawy z dnia 29.01.2004 r. – Prawo zamówień publicznych na rzecz organów i jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez MS, w terminie 14 dni od dnia uzyskania informacji o wystąpieniu takiej sytuacji.

2. Funkcjonariusz jest obowiązany poinformować przełożonego o ob- jęciu przez niego, małżonka lub osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym akcji lub udziałów w podmiotach świadczą- cych usługi detektywistyczne lub usługi w zakresie ochrony osób i mienia, w terminie 14 dni od dnia uzyskania informacji o wystąpieniu takiej sytuacji.

Art. 97. 1. Stosunek służbowy funkcjonariusza wygasa w przypadku:

1) ostatecznego orzeczenia przez komisję lekarską całkowitej nie- zdolności do służby;

2) prawomocnego orzeczenia o wymierzeniu kary dyscyplinarnej wy- dalenia ze służby;

3) skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wol- ności, jeżeli wykonanie tej kary nie zostało warunkowo zawieszone;

4) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyśl- ne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe z oskarżenia publicznego lub umyślnie popełnione przestępstwo skarbowe;

5) orzeczenia prawomocnym wyrokiem sądu środka karnego pozbawienia praw publicznych lub środka karnego zakazu wykonywania zawodu funkcjonariusza SW.

6) nieobecności w służbie przez okres powyżej 3 miesięcy z powodu tymczasowego aresztowania;

7) zrzeczenia się obywatelstwa polskiego;

8) porzucenia służby przez funkcjonariusza;

9) śmierci funkcjonariusza;

10) stwierdzenia zaginięcia funkcjonariusza.

Art. 219. 2. Formę rozkazu personalnego stosuje się również do stwierdzania wygaśnięcia stosunku służbowego.

Art. 218. 1. Sprawy dotyczące:

1) zwolnienia ze służby,

2) przeniesienia z urzędu do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej,

3) przeniesienia na niższe stanowisko służbowe, 4) zawieszenia w czynnościach służbowych – rozstrzyga się w formie decyzji.

2) Od decyzji wymienionych w ust. 1 funkcjonariusz może, w terminie 14 dni, wnieść odwołanie do wyższego przełożonego.

Art. 219. 1. Sprawy wynikające z podległości służbowej, dotyczące:

1) powoływania oraz mianowania na stanowiska służbowe, 2) odwoływania oraz zwalniania ze stanowisk służbowych i prze- noszenia do dyspozycji,

3) nadawania stopni SW,

4) delegowania do czasowego pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej,

5) oddelegowania do wykonywania zadań służbowych poza SW w kraju lub poza granicami państwa,

6) powierzenia obowiązków służbowych na innym stanowisku służ- bowym

– rozstrzyga się w formie rozkazu personalnego.

3. Rozkaz personalny jest wykonalny z dniem w nim określonym.

Od rozkazu personalnego odwołanie nie przysługuje.

Art. 253. 1. Postępowanie dyscyplinarne jest dwuinstancyjne, z za- strzeżeniem art. 242. Od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji obwinionemu przysługuje odwołanie w terminie 14 dni od dnia do- ręczenia orzeczenia; odwołanie może zostać wycofane.

Art. 263. Od orzeczenia oraz postanowienia kończącego postępo- wanie dyscyplinarne funkcjonariuszowi przysługuje prawo wniesie- nia odwołania do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ob- winionego sądu pracy, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia lub postanowienia wraz z uzasadnieniem.

(10)

PRAWO – NOWA USTAWA O SW

10 Urlop wypoczynkowy

Problematyka urlopów uregulowana jest w odrębnym rozdziale 15 (art. 138 – 153) nowej ustawy. Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi dalej 26 dni, ale już bez określenia

„roboczych”. Będzie to miało istotny wpływ na udzielanie urlopów, ponieważ pojawia się pojęcie godzinowego wymiaru urlopu (jeden dzień urlopu odpowiada 8 godz. służby).

Urlopu udzielać się będzie w dni służby zgodnie z rozkła- dem czasu służby. Dlatego funkcjonariusz pełniący służbę w systemie wielozmianowym, w ciągu urlopu trwającego 4 dni jego służby wykorzysta 48 godz. urlopu, co daje 6 dni wykorzystanego urlopu (4 x 12 godz. = 48 godz.: 8 godz.

= 6 dni). Korzystna dla nowo przyjętych jest zmiana doty- cząca nabycia prawa do urlopu. Nie muszą już czekać 11 mie- sięcy na pierwszy urlop, lecz nabywają prawo do urlopu już po miesiącu służby w wymiarze 1/12 z 26 dni. Czyli po 6 miesiącach służby ma prawo do 13 dni urlopu. Przewidzia- no także możliwość (art. 40 ust. 3) pozostania funkcjonariuszowi części urlopu (w godzinach) niższej niż pełny do- bowy wymiar czasu służby (12 godz. lub 8 godz.). W tej sytuacji udzieli mu się urlopu w dniu służby, w ilości godzin która mu pozostała.

Opiniowanie

Poświęcono temu rozdział 10 (art. 86 – 93). Zmianie ulega przede wszystkim termin opiniowania w służbie stałej.

Do osiągnięcia 15 lat służby funkcjonariusz będzie opinio- wany częściej, bo co 3 lata. Po przekroczeniu 15 lat stażu częstotliwość opiniowania zmaleje – raz na 5 lat. Funkcjo- nariusz niezadowolony z treści opinii nie będzie już wnosił odwołania, lecz wniosek o zmianę opinii. Odchodzimy też od opisowego opiniowania na rzecz arkusza opinii, którego wzór określi minister sprawiedliwości. Nowa ustawa okre- śla też bardzo szczegółowo kryteria opiniowania.

Czas służby

Tu również mamy do czynienia z odrębnym rozdziałem 14 (art. 120 – 137). Niezmiernie ważne jest ustawowe zdefi- niowanie czasu służby oraz określenie wymiaru czasu służ- by i czasu odpoczynku. Ogranicza to znacznie dyspozycyj- ność funkcjonariusza w tym zakresie, którą bardzo wyraź- nie podkreślał art. 32 starej ustawy. Na marginesie trzeba wspomnieć, że w nowej rocie ślubowania nie ma już słów

„stawiając siebie i swoje siły do dyspozycji służby”. Ważną gwarancją jest wskazanie przyczyn oraz wymiaru przedłu- żonego czasu służby – 48 godz. tygodniowo, a także 24 godz.

– jako nieprzekraczalnej normy tygodniowego nieprzerwanego odpoczynku.

Uposażenie

Problematykę tę regulują art. 56 – 62 w rozdziale 7. Nie- wątpliwie dwie nowe stawki dodatku za wysługę lat prefe- rują funkcjonariusze z dłuższym stażem. Stanowić mogą one istotny bodziec do dalszej służby, hamujący odpływ ze służ- by doświadczonych funkcjonariuszy. Ustawa sygnalizuje nowe zasady ustalania uposażenia zasadniczego. W miejsce obecnych sztywnych kwot pojawią się (w rozporządzeniu MS odpowiednika) grupy zaszeregowania oraz odpowiadające im mnożniki przeciętnego uposażenia.

Zwrot kosztów dojazdu

W rozdziale 18 poświęconym mieszkaniom przewidziano nowe uprawnienie polegające na zwrocie funkcjonariuszowi kosz- tów dojazdu do miejsca pełnienia służby (art. 183), jeżeli zajmuje on lokal mieszkalny w miejscowości pobliskiej (art. 170 ust. 4) miejsca pełnienia służby. Nowa ustawa przyznaje zwrot kosztów dojazdu, także w sytuacji dojazdu prywatnym pojazdem mechanicznym oraz pojazdem służbowym SW. Tryb zwro- tu kosztów dojazdu oraz wzory wymaganych dokumentów określi minister sprawiedliwości w drodze rozporządzenia.

Zasiłek pogrzebowy

W rozdziale 19 uregulowano świadczenia funkcjonariuszy, w tym zasiłek pogrzebowy (ar. 209 – 213). Zmianie ulega nie tylko wymiar zasiłku, lecz także podstawa wymiaru. Wy- miar zasiłku w razie śmierci funkcjonariusza zmienia się z trzech do pięciokrotności uposażenia, a w razie śmierci uprawnionego członka rodziny funkcjonariusza z dwóch do 175 proc. uposażenia. Podstawę wymiaru stanowić bę- dzie nie uposażenie należne na zajmowanym przez danego funkcjonariusza stanowisku, lecz przeciętne uposażenie funk-

cjonariusza. Wypłata zasiłku w równej wysokości stanowi urzeczywistnienie konstytucyjnych zasad sprawiedliwości społecznej. Ustawa przewiduje też pokrycie kosztów pogrzebu funkcjonariusza zmarłego na skutek wypadku pozosta- jącego w związku ze służbą (należny zasiłek wynosi wów- czas 50 proc. należnego zasiłku) przez Służbę Więzienną.

Dodatkowo nowa ustawa przewiduje pomoc finansową na kształcenie każdego z dzieci takiego funkcjonariusza, któ- re były na jego utrzymaniu (art. 213).

Obowiązki

W rozdziale 17 odnoszącym się do obowiązków i praw funkcjonariuszy wprowadzono dwa nowe obowiązki dotyczą- ce posiadania przez kierowników jednostek wiedzy o stanie majątkowym funkcjonariusza. Musi on nie tylko co roku do dnia 31 marca składać oświadczenie o swoim stanie ma- jątkowym obejmującym majątkową wspólność małżeńską (art. 161), lecz także w terminie 14 dni winien poinformo- wać przełożonego o podjęciu zatrudnienia w określonych podmiotach (np. firmy ochroniarskie) przez małżonka lub osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 162). Ten drugi obowiązek obejmuje też objęcie akcji lub udziałów w tych podmiotach. Obowiązki te stanowią in- strumenty prawne zwalczania korupcji w aparacie państwo- wym.

Wygaśnięcie stosunku służbowego

Jest to jedna z form ustania stosunku służbowego, któ- rą uregulowano w rozdziale 12 (art. 96 – 109). Część dotychczasowych obligatoryjnych przypadków zwolnienia ze służby (np. wydalenie ze służby lub skazanie wyrokiem są- du za przestępstwo) stała się przypadkami wygaśnięcia stosunku służbowego. Ponadto dodano szereg nowych, np. po- rzucenie służby (art. 97 ust. 2) oraz trzymiesięczna nie- obecność z powodu tymczasowego aresztowania funkcjonariusza. Ważne dla funkcjonariusza w sytuacji wygaśnię- cia stosunku jest brak prawa do odprawy, za wyjątkiem cał- kowitej niezdolności do służby stwierdzonej przez komi- sję lekarską. Wygaśnięcie stosunku następuje w formie rozkazu personalnego, od którego nie przysługuje odwołanie.

Odwołanie od decyzji

Problem ten uregulowano w rozdziale 20 (art. 217 – 229), dotyczącym rozstrzygania sporów o roszczenia ze stosunku służbowego. Mamy tutaj szereg rewolucyjnych wręcz roz- wiązań. Przede wszystkim znacznie zawężono zakres spraw rozstrzyganych w formie decyzji administracyjnej (według przepisów kpa) z zagwarantowanym prawem odwołania do wyższej instancji, a następnie skargi do sądu administracyjnego. Nowa ustawa wskazuje szeroki katalog spraw rozstrzyganych jednoinstancyjnie w formie rozkazu personalnego, bez prawa do odwołania. Nie oznacza to całkowitego braku ochrony prawnej, ponieważ każdemu funkcjonariuszowi służy konstytucyjne prawo złożenia skargi. W rozdziale tym wskazano też, nieznany w starej ustawie, tryb roz- patrywania sporów o roszczenia ze stosunku służbowego przez sądy pracy (art. 220).

Odpowiedzialność dyscyplinarna

Pełna regulacja tej problematyki znajduje się w rozdziale 21 (art. 230 – 264). Odpowiedzialność dyscyplinarna ule- gła bardzo daleko sięgającym zmianom. Dotyczą one pra- wie wszystkich elementów tej odpowiedzialności. Na uwa- gę zasługuje jednak całkowita zmiana postępowania odwo- ławczego. W miejsce zażalenia do sądu dyscyplinarnego pojawia się odwołanie do wyższego przełożonego dyscyplinarnego (termin wnoszenia wydłużono z 7 do 14 dni). Tracą też właściwość w tych sprawach sądy administracyjne na rzecz sądów pracy, do których funkcjonariusz będzie mógł wnieść odwołanie w terminie 14 dni od doręczenia orzeczenia kończącego postępowanie dyscyplinarne.

Powyższy przegląd wybranych rozwiązań stanowi jedynie wstęp do ich bliższego omówienia. Podkreślić też trzeba, że pełne omówienie poszczególnych instytucji może nastąpić do- piero po wydaniu aktów wykonawczych do nowej ustawy, co w większości nastąpi 13 sierpnia 2010 r. Na część aktów wykonawczych możemy poczekać nawet do 13 lutego 2011 r., ponieważ nowa ustawa przewidziała zachowanie mocy prawnej obecnych aktów, nie dłużej jednak niż przez sześć mie- sięcy od wejścia w życie nowej ustawy. Dotyczy to m.in. tak ważnych rozporządzeń, jak w sprawie stanowisk i stopni, upo- sażeń, nagród rocznych, uznaniowych i jubileuszowych, itd.

Edward Wasilewski dokończenie ze str. 9

(11)

SZKOLENIE – NOWY SYSTEM

11 P

aweł Szczepaniak, doradca dyrektora generalnego określa zmiany mianem rewolucyjnych. – To roz- porządzenie konstruuje system szkolenia personelu we wszystkich odmia- nach i formach. Poczynając od szkolenia wstępnego, poprzez zawodowe, specjalistyczne aż do doskonalenia zawodowego. System stanowi swego rodzaju cykl, w którym każdy kolejny etap jest poszerzeniem i pogłębieniem wiedzy i umiejętności nabytych wcześniej.

Szkolenie wstępne, na które składa się kurs przygotowawczy i praktyka zawo- dowa, ma na celu przede wszystkim zdobycie wiedzy i umiejętności prak- tycznych. W odróżnieniu od wcześniej- szych rozwiązań kładzie akcent na ada- ptację zawodową młodego funkcjonariusza. Prowadzone będzie w systemie skoszarowanym w COSSW, ośrodku szkolenia lub ośrodku doskonalenia kadr SW.

To praktyczna nauka zawodu, której efektem ma być przygotowanie do wykonywania zadań na poszczególnych stanowiskach służbowych. Poza wiedzą teoretyczną i umiejętnościami praktycz- nymi ma kształtować kompetencje spo- łeczne, zgodnie z profilem osobowości określonym w ustawie o SW. W efekcie funkcjonariusze mają radzić sobie w sytuacjach trudnych i ekstremalnych, charakteryzować się asertywnością, zdyscyplinowaniem, kreatywnością, umiejętnością komunikowania i współ- działania, postępować etycznie.

Program kursu przygotowawczego został tak skonstruowany, by imitować warunki codziennej służby. To okazja, by każdy na własnej skórze mógł prze- konać się, jak sobie radzi ze stresem i zmęczeniem. – Chodzi o to, by wszelkie formy służbowego zachowania by- ły realizowane przez 24 godziny na do- bę – podkreśla Paweł Szczepaniak.

– Odchodzimy przy tym od poszczegól- nych przedmiotów na rzecz bloków te- matycznych. To kształcenie zintegro- wanych umiejętności, np. strzelanie to nie tylko teoria i celowanie do tarczy, ale również użycie broni w symulowa- nych, trudnych warunkach.

Wiedza i umiejętności

Kolejne etapy szkolenia to pogłębia- nie i rozszerzanie wiedzy funkcjonariuszy. Wszystkie mają składać się na ca- łokształt procesu kształcenia ustawicz- nego. Jak stanowi rozporządzenie, tre- ści programowe muszą być aktualizo- wane, podobnie jak metody dydaktycz- ne. Mogą być wdrażane również we współpracy ze szkołami wyższymi i pla- cówkami naukowymi. Po raz pierwszy wprowadzony został nadzór pedago- giczny. Wykładowcy mogą tworzyć własne, autorskie programy. Usankcjo- nowany został system e-learningu.

Dotychczasowy centralny nabór na szkolenia zostanie usprawniony

dzięki rejonizacji i naborowi prowadzo- nemu przez komendantów ośrodków lub ośrodków doskonalenia kadr.

Zgodnie z obowiązującym od 13 sierpnia nowym nazewnictwem, szkolenie w zakresie szkoły podoficerskiej, chorą- żych i oficerskiej zastąpi szkolenie zawodowe, zakończone egzaminem na pierwszy stopień podoficerski, chorążego i ofi- cerski. Dla każdej z tych form szkolenia opracowano nowe programy. – Ten etap szkolenia przynosi porcję umiejętności i wiedzy, która jest niezbędna w służbie podoficera, chorążego i oficera, choć już na tym etapie pojawiają się wyprofilowa- ne umiejętności charakterystyczne dla różnych kategorii stanowisk (podoficer- skich, chorążych, oficerskich) i dla różnych pionów – mówi Paweł Szczepaniak.

– Należą do nich m.in. organizowanie bez- piecznej służby i pracy, oddziaływania penitencjarne, musztra, szkolenie strzeleckie, trening komunikacji społecznej, a więc podstawowe, charakterystyczne dla naszej służby umiejętności.

Otwarty system

Szkolenie ma charakter interdyscypli- narny, obejmuje przedmioty ogólne i specjalistyczne. Jak czytamy w rozpo- rządzeniu, w szkoleniu zawodowym na- leży uwzględniać dorobek polskiej pe- nitencjarystyki oraz osiągnięcia i stan- dardy międzynarodowe, w szczególno- ści Europejskie Reguły Więzienne.

Szkolenie zawodowe zostało skrócone na rzecz specjalistycznego, które będzie zawierało skondensowaną wiedzę zgodnie z zajmowanym przez funkcjonariusza stanowiskiem. Słuchacze, w zależ- ności od potrzeb zdobywać będą wie- dzę niezbędną do prowadzenia oddzia- ływań penitencjarnych, resocjalizacyj- nych, terapeutycznych. Poznają tajni- ki ochrony i obrony jednostek, technik działań interwencyjnych. Zdobędą spe- cjalistyczną wiedzę dotyczącą zagad- nień prawnych, kadrowych, ewidencyjnych, finansowo-kwatermistrzowskich, zatrudnienia osadzonych, informatyki, organizacji więziennej służby zdrowia oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenie to prowadzone będzie w systemie skoszarowanym.

Uzupełnieniem szkolenia specjalistycznego będzie doskonalenie zawodowe. Może ono być organizowane cen- tralnie, w ramach inspektoratów i jednostek penitencjarnych oraz realizowane we współpracy z innymi instytucja- mi spoza SW na kursach, naradach, se- minariach, kursokonferencjach, szkoleniach ogólnozakładowych, działowych lub szkoleniach strzelecko-ochronnych.

Dotychczas obowiązujące przepisy nie obejmowały studiów podyplomowych.

Nowe rozporządzenie poszerza system szkoleniowy o tę formę doskonalenia zawodowego. – Nasz system szkolenia jest otwarty – mówi Paweł Szczepaniak.

– Możemy korzystać z kontaktów i za- sobów w oświacie powszechnej i szkol- nictwie wyższym.

Z udziałem ekspertów

Czyni się to już przy organizowaniu kursów pedagogicznych dla nauczycieli i wykładowców, którzy będą prowadzili szkolenia dla naszych funkcjonariuszy.

Pierwsze warsztaty metodyczne z udzia- łem metodyków i ekspertów oświato- wych zostały przeprowadzone w Zaciszu.

Uczestniczyło w nich 40 funkcjonariuszy z różnych działów służby – psycholodzy, prawnicy, specjaliści wyszkolenia ochron- nego i samoobrony, którzy na przestrze- ni ostatnich 5-6 lat prowadzili zajęcia w ramach szkolenia wstępnego. Ten kurs i kolejne będą uwzględniały specyficzne potrzeby SW (nowe rozporządzenie wprowadza pojecie kwalifikacji pedagogicznych). Uczestnicy zapoznali się m.in.

z projektem nowego programu szkolenia przygotowawczego. Wszystkie zajęcia o charakterze warsztatowym poświęco- ne były pracy nad tym programem. Dys- kutowano nad treściami i wartością edu- kacyjną programu. Pod okiem specjali- stów metodyków przygotowano kon- spekty, które stworzyły zarys pakietu edukacyjnego dla szkolenia wstępnego w naszej formacji.

Następnym etapem będzie oferta dla pracowników CZSW prowadzących szkolenia i kursy oraz sprawujących dydak- tyczny nadzór nad szkoleniami. Nowe rozporządzenie kładzie nacisk na profe- sjonalne przygotowanie personelu dy- daktycznego, który realizuje programy szkoleniowe dla funkcjonariuszy. Stąd w planach są nie tylko warsztaty pedagogiczne takie, jak w Zaciszu, ale także kursy pedagogiczne dające uprawnienia obowiązujące w całej oświacie i szkol- nictwie wyższym w kraju. Pierwszy taki kurs jest zaplanowany na pierwsze miesiące przyszłego roku. – Po uzyska- niu uprawnień pedagogicznych na spe- cjalistycznych kursach pracownicy ci bę- dą kwalifikowanymi wykładowcami spełniającymi wymogi oświatowe pra- cującymi na rzecz SW – podsumowuje Paweł Szczepaniak.

Grażyna Wągiel-Linder

Od września system szkolenia w Służbie Więziennej będzie funkcjonować na zasadach określonych w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości do ustawy z 9 kwietnia 2010 r.