V van cultuur

V

VOGELZANG:‘Het effect vanje handelenis meer zichtbaar. Als toezichthouder zijn wij er om de basiskwaliteit van het onderwijs

te garanderen. Daarnaast heb- ben we een stimulerende rol. Omdat op de meeste scholen de basisinmiddels op ordeis, richten we ons ook op het verder verbeteren van het onderwijs. Dat doen we door besturen en schoolleiderste stimuleren om nog bewuster omte gaan met de onderwijskwaliteit op hun school.

‘Deze nieuwefocusin het on-

derwijstoezicht komt niet uit de lucht vallen: alsinspectie staan wij voortdurendin overleg met de onderwijspraktijk. Als het onderwijs verandert, zou het gek zijn als hettoezicht onveranderd bleef. Samen met het onderwijs- veld en de politiek hebben we ons de vraag gesteld: waarover moet het nu echt gaanin het toezicht, wat willen we bereiken en wat zijn daartoe de meest ef-

Ru im anderha lf jaar ge leden is Mon ique Voge lzang overgestapt vanu it ‘het maken van ’- naar ‘het toez icht houden op ’-be le id .

Z i j werd toen de n ieuwe inspecteur- generaa l van het Onderw i js . Inhoude l i jk n iet ver naast haar achtergrond : ze heeft de lerarenop le id ing gevo lgd (TeHaTex ) en kunst- en cu ltuurwetenschappen gestudeerd . Na te hebben

gewerkt b i j de gemeente Rotterdam vertrok ze naar het M in ister ie van OCW . Inm idde ls heeft ze daar na a l d ie jaren - zoa ls ze ze lf bee ldend

verwoordt - a l le kanten van het m in ister ie p lus a l le inhoude l i jke portefeu i l les zo ’n beet je door leefd . Ze ste lde z ichze lf de log ische vraag

‘Wat is er nog meer? ’ en de Inspect ie kwam a ls geroepen op haar pad .

SPIE GELEN

van cu l tuur

| in terv iew | me t inspec teur -generaa l Mon ique Voge lzang

AUTEUR: THEA VUIK //

WET BIO

Sinds 1 augustus 2006 bestaat erin Nederland de Wet op beroepenin het onderwijs(Wet BIO) die bepaalt dat scholen aandacht moeten besteden aan de kwaliteit van het onderwijs. De kwaliteit van docenten staatin deze wet centraal, met als doel om die kwaliteit te garanderen. Of de wet goed wordt nagestreefd, controleert de Onderwijsin- spectie.

Monique Vogelzang. Foto: René Verleg VAK-, FUNCTIE- EN SECTORSPECIFIEK

58 ^KUNSTZONE.NL

fectieve stappen? Alstoezichthouder hebje een onafhanke- lijke rol: naar het veld en naar het departement. Maar door mijn ervaringin Den Haag weetik hoeik waarnemingen en bevindingen van deinspectie het bestterug kan geven.’ STATUS QUO

Wat was de aanleiding omin 2015in het primair onderwijs een onderzoek naar kunstzinnige oriëntatiete starten?

VOGELZANG:‘We zagen dat de kernvakken over de hele linie steeds meer op niveau kwamen. Maar wereldoriëntatie, lichamelijke opvoeding en de kunstzinnige vakken spelen natuurlijk ook een belangrijke rolin het onderwijs. Minister Bussemaker ziet cultuureducatie nadrukkelijk als één van de speerpuntenin haar beleid. Erlopen veel Cultuureducatie met Kwaliteit-projecten, samen met de cultuursector en scholen. Barend van Heusden heeft Cultuurin de Spiegel ontwikkeld en de SLO heeftleerlijnen uitgewerkt. Zo zijn er de afgelopenjaren heel veel elementen ontwikkeld enis detijd aangebroken omte kijken hoe het nu gaat en waar we staan. Dat willen we doen met heel hetinstrumentarium dat beschikbaaris. We concentreren onsin eersteinstantie op het primair onderwijs, omdat zowel vanuit het onder- wijsveld, de cultuursector als het ministerie gesteldis dat daar defocus moetliggen. Kinderen moeten een duidelijke basis meekrijgen, zodat zein eenlater stadium goed hun keuzesin de verschillende profielen kunnen maken.’ Is het dan niet vreemd datje dan op de PABO niet meer voor een specialisatie kunstvakken kunt kiezen?

VOGELZANG:‘Ja, eris minder ruimte voor specialisatie. Maar de discussie over vakdocentschap en bevoegdheden wordt zeker gevoerd. Er wordt momenteel vanwege de Wet BIO(zie kader, red.) een nieuwe conversietabel ontwikkeld, zodat binnenkort duidelijkis wie waarvoor bevoegdis en welkelessen hij of zij mag geven. Voor sommige vakken zijn er geen opleidingen. Daar worden ook maatregelen voor ontwikkeld. Het departement voert daar breed overleg over, onder andere met de Onderwijscoöperatie’.

VAKOVERSTIJGEND

In de vorige Staat van het Onderwijs van de Onderwijsinspectie kwam naar voren dat deleerlingenin Nederland niet erg gemotiveerd zijn. Waarom denkje datleerlingen het bijvoorbeeld zoingewikkeld vinden om verbandentussen verschillende vakken teleggen?

VOGELZANG:‘Pubers beschouwen dat alslosse eenheden en snappen dan vaak niet waarom ze bepaalde dingen moetenleren. Eenlastige opgave voor het voortgezet onderwijs dat vaak nog erg vakgerichtis. De uitdagingis om een bredere aanpakte organiseren, zodatje recht doet aan de kennis en kunde die deleerlingen moeten hebben,

maar dieje niet vastzetin een rigide organisatie.Ik zie dat scholen steeds vaker kiezen voor een meer projectmatige aanpak waarbij dankzij een integrale vakoverstijgende benadering een meerwaarde ontstaat. Het heeft duste maken met wat kinderen eigenlijk vragen: scholen proberen daar meer opinte zetten. Je ziet hier mooie voorbeelden van in de praktijk. Op sommige cultuurprofielscholen bijvoorbeeld, waar kunst als middelingezet wordt en niet als apart vak. Medein het besef dat naast de cognitieve kennis leerlingen ook een basis van creativiteit moeten hebben: het kunnen vinden van oplossingen, het‘spelen’, door alle vakken heen. Cultuureducatie heeft sowieso al een veel bredere rolin het onderwijs dan de meeste andere vakken. De ervaring die cultuurdocenten en cultuurcoördinatoren hebbenin een school om anderste denken over hoeje doelstellingen kunt bereiken, zouik als school zeker gebruiken.’

TOEKOMSTVISIE Wat wordt nu het centrale uitgangspunt van hettoezicht?

VOGELZANG:‘Wat wilje als school bereiken metjeleerlin- gen, wat zijnje ambities en hoe zorgje voorfocus, wat verlang je vanjelerarenteam en hoe organiseerje dat? Dat zijn de vragen waarover een school moet nadenken en die zein een schoolplan beantwoordt. Wij hopen dat met meer aandacht voor de visie van de schoolje uiteindelijk ook makkelijker door organisatievraagstukken heen komt, en deleerlingen het onderwijs biedt dat aansluit bij

huninteresses en capaciteiten. De uitkomsten uit de peilings- onderzoeken gebruiken wij als uitgangspunt om verder te kijken. Hoe heeft de school het georganiseerd: hebben ze vakleerkrachteningezet of vullen ze het op een andere manierin?

Over datlaatste aspectis nog volop discussie. Je kunt ervoor kiezen om eigen vakleerkrachten aante nemen. Sommige scholen kiezen er weer voor om samen- werkingsverbanden aante gaan en mensen van buiteninte zet- ten. Kortom,je ziet heel verschil- lende oplossingen die op hun beurtinteressant kunnen zijn als voorbeeld voor anderen.’ OPENHEID

Eris veel onduidelijkheid binnen het VMBO over het vak CKV.

Valt het nu wel of niet onder de noemer Kunstvakken 1? En hoe zit het bijvoorbeeld met de

’onbevoegdheid’ van de docenten?

VOGELZANG:‘Dat klopt, we zien ook dat het vak heel verschillend wordtingevuld. Ik heb hier echter uit het veld nog geen duidelijke signalen over gekregen. Als dat wel zo zou zijn, zouden we dat terug kunnen geven aan het departement. Want als mensen van de vakvereniging vragen hebben- over bevoegdheden bijvoorbeeld ofin dit geval over CKV- kunnen ze die gewoon ook rechtstreeks aan ons stellen. Via het Loket krijgt men vanuit onze organisatieinieder geval altijd een antwoord. Als er inhoudelijke vragen zijn over wet en regelgeving dan kunnen docenten, schoolleiders ons altijd om opheldering vragen. Het voorkomt dat hardnekkige verkeerde beelden blijven bestaan van een gesloten organisatie die zegt hoe het zou moeten,in plaats van een zichzelf vernieuwende en met het onderwijs meedenkende Onderwijsinspectie.’ v

CONTACT

Loket Onderwijsinspectie (voor scholen, besturen, ge- meenten):

(088) 6696060 ofwww. onderwijsinspectie.nl/

contactformulier PEILINGSONDERZOEKEN

Voorheen kenden wein Nederland de Periodieke Peilingen van het Onderwijs Niveau(PPON), uit- gevoerd door Cito. Sinds 2014 voert de Onderwijsinspectie de regie over deze peilingen onder de naam Peil.onderwijs.In opdracht van de Onderwijsinspectie ontwikkelt Cito het toetsinstrumen- tarium voor de peiling Kunstzinnige Oriëntatie en voert het KohnstammInstituut het veldwerk uit, waaronder het werven van scholen en de dataverzameling. Deze peilingen geven gedetailleerd antwoord op vragen over watleerlingen kennen en kunnen aan het einde van de basisschool, hoe deze resultaten zichin de tijd ontwikkelen en hoe deze zich verhouden tot het onderwijsaanbod. Een vorige PPON Kunstzinnige Oriëntatie dateert uit 1997. Begin dit schooljaaris men op 150 basisscholen gestart met de peilingsonderzoeken Kunstzinnige Oriëntatie en Natuur & Techniek. De defnitieve rapportage van de peiling Kunstzinnige Oriëntatie zal hoogstwaarschijnlijkin het najaar van 2016 gepubliceerd worden.

SPIEGELEN VAN CULTUUR

59

MEI 2016