,jl
VRIJ
IN
Zaterdag 1
S Ootoher
1955 • No.
170
Op volle kracht
DEMO
IE
vooruit!
(Zie pag 3)
...
IS ~ HSIS - PAG. t
*
*
Tweede Kamer gaf ontwe
uteronderwijs
met algemene stemmen·· haar zegen
Over talrijke amendementen werd echter strijd gevoerd
Pater Stokman verloor wederom de
slag
'Reeds heel lanc kennen wij in oDS land enigerlei vorm van kleuteronderwijs
(vrMcer sprak men van: fröbelonderwijs en ook wel van "bewaarscholea"), maar -wettelijke regeling daarvan besta&$ er nor steeds niet. Wel waren er sinds 18'7t ver-I!Cheidene po&-ingen gedaan om tot zulk een rerelinc. te komen, maar die waren tot nu toe mislukt.
Het thans op 4 October met algemene stemmen in de Tweede Kamer aanvaarde ontwerp ,.Receling van het kleuteronderwijs en van de opleiding van leidsters bij dat onderwijs" beooct nu in deze leemte te voorzien en zal, wanneer ook de
Eerste
:Kamer het heeft aanvaard, per 1 Januari 1956 in werking treden.
Dat dit ontwerp zonder hoofdelijke stemming en zonder de aantekening van enige tegenstem kon worden aanvaard, wijst erop, dat het in grote lijnen de iDStemming van de gehele Kamer had, maar wie daaruit mocht willen afleiden, dat de behande-ling dus volkomen gesmeerd heeft gelopen, heeft' het toch mis.
Op 13, 14 en 15 September waren de algemene beschouwingen gebowden en door minister Cals beantwoord, waarna de verdere behandeling werd onderbroken voor de reeds in een der vorige aummers besproken interpellatie-Tendeloo.
Toen, op 2% September, in het nieuwe sittingsjaar, de artikelsgewijze behandeling werd begonnen, had ondertussen mondeling overleg plaats gevonden tussen de com-missie van voorbereiding en minister Cals over de op dat ocenblik ingediende reeds· talrijke amendementen.
Het resultaat daarvan was, dat de minister met een tweede nota vaa wijsiglogen was gekomen, waarin nee eeD 15-tal nieuwe veranderingen in verschillende
artikel-van het -twerp werd aancebracht.
Als gevolg hien•an konden ver~heideue amendementen worden ingetrokken, maar er werden ook weer nieuwe incediend, zodat die artikelsgewijze behandeling (op 23 en !4 September) een heel moeilijke en weinig overzichtelijke werd.
Weer een week later pas - op 4 October - kon, na een zogenaamde tweede lesing, de eindbeslissing vallen, nadat herstemming was gehouden over een amendement. Stokman, waarover in de vorige vergadering de stemmen hadden gestaakt.
Onze woordvoerster. mevrouw Forta-nier-De Wit, haalde bij de algemene
be-schouwingen over het ontwerp met in-stemming verschillende uitspraken aan uit het interim-rapport van de door het Nederlandse Congres voor Openbare Ge-zondheidsregeling ingestelde studiecom-missie voor de bouw en inrichting van kleurterscholen.
Zi.i dacht ook aan het boek, geschre-ven door mevrouw Pnilippi-Siewertsz van Reesema, getiteld: "Kleuterwereld en kleuterschool".
De schrlifster herinnert er daHrin o.a. aan, dat Thorbecke in 1866 aan mevr. Elise van Calacr-Schotling de opdracht gaf, een inspectiereis te maken, ter con-trole va:n de toestanden in de "fröbel-schooltjes", zoals die toen genoemd wer-den en die omstreeks de zestigèr jaren, mede door de propaganda van mevrouw Van Calcar, allerwegen werden opge-richt.
V/at nu het ontwerp zelf,. betreft, kon onze woordvoerster niet zeggen, dat dit onverdeeld haar instemming had (dat bleek ook wel uit de door haar inge-diende amendementen). maar zij be-schouwde het w e 1 als een belangrijke stap vooruit.
De algemene opzet . bevredigde haar wel. Het ontwerp brengt een financiële basis voor de :&leuterscholen en een sala-riëring en rechtspositie voor kleuterleid-ster, welke een grote verbetering bete-kenen.
Haar bezwaren en bedenkingen .richt-ten zich in de eerste plaats (en bij ver-scheidene andere sprekers was dat even-eens het geval) tegen het aantal kleu-ters, dat nodig was, wilde het Rijk het salaris van een kleuterleidster vergoe-den aan de gemeente of het
·schoolbe-stuur. \ ·
Het ontwerp noemde een aantal van
40 kinderen en bii 41 kinderen zou men recht hebben op vergoeding voor een tweede kleuterleidster.
Dat laatste leek tenminste zo, wan-neer men dan verder keek, bleek, dat er eerst nog 10 bij die 41 móesten ko-men om inderdaad het salaris van een 2de leidster vergoed te krijgen. Voor een derde leidster moest het grensgetal met
12 worden overschreden t!n voor vier en meer met 15 kleuters.
Mevrouw Fortanier betreurde dat bui-tengewoon en hoopte, dat de minister dit artikel wilde terugnemen en zij schaarde zich achter een amendement van mrevrouw Heroma-Meilink <Arb.),
dat het aantal kleuters in principe op 30 per leidster wilde brengen en in de over-gangsbepalingen dat getal dan voorlopig op 40 wilde stellen.
Stichting van kleuterscholen
H
en tweede belangrijk punt, waar-tegen zij bedenking had, was het aantal kleuters, dat nodig is voor de stichting van een kleuterschool, met name de bepaling, dat dit aantal nooit lager mag z\in dan 30. Voor een groot aantal van de bestaande klepterscholen zou dit betekenen, dat zij geen subsidie zouden ontvangen.Wat dit zou betekenen voor het platte-land, zette na haar vervolgens onze geestverwant de heer Zegering Hadders nog in het b\izonder uiteen.
Hij toonde. mede aan de hand van voorbeelden, ontleend aan zijn eigen woonplaats - Emmen - aan, dat
d!
practische uitwerking hiervan voor die gemeenten, die een plattelandsk!lrakter dragen, funest zou blijken te zijn. Hij wees er ook op, dat men helemaal niet speciaal behoefde te denken aan kleine dorpen, maar dat het hier speciaal gaat om de samenstelling van de bevolking en om de structuur van een dorpskern. In een komdorp zal men eerder kun-nen. voldoen aan de gestelde minimum-bepalingen dan in een streekdorp, waar de lintbebouwing overheerst.
Zijn conclusie was, dat het voorge-schreven aantal leerlingen voor de plat-telandsgemeenten veel te hoog ligt en dat het kleuterschool-bestaan op het platteland een zeer dubieuze iaa'k zou gaan worden, wanneer dit ontwerp aldus wet werd.
Terugkomend tot het betoog van me-vrouw Fortanier, gaf zij de verzekering, welke de minister ook ten aanzien van de financiële gelijkstelling tussen open-baar en biizonder onderwijs had bezield. Zij had echter bijzondere bedenkingen tegen de uitwerking,
Die bezwaren gingen speciaal tegen de derde alinea van artikel 9. De tweeie alinea behelsde, dat de gemeenteraad be_ sluit tot stichting ener openbare school hetzij eigener beweging, hetzij" indien zulks in gemeenten met 100.000 en meer inwoners wordt verlangd door de ouders van tenminste 90 kleuters, in gemeenten tussen 50.000 en 100.000 inwoners door 60 ouders en in gemeenten beneden 50.000 door 30 ouders.
MEVR. FORTANIER-DE WIT
... succes ·met amendementen ... .
Dit alles mits de leeftijd dier kleuters ten minste 3% en ten hoogste 5lh jaar is en hun woningen zijn gelegen binnen een cirkel met een straal van drie kilo-meter, waarvan het middepunt is de plaats van de te stichten school .~
Maar nu bepaalde de 3e alinea: "De
gemeenteraad is bevoegd een verzOE'k, als in het vorige lid bedoeld, niet in te willigen, indien hij van oordeel is, dat in de gemeente een genoegzaam aantal openbare kleuterscholen is gevestigd of dat door de instandhouding van één of meer openbare kleuterscholen in nabu-rige gemeenten op bevredigende wijze in de behoefte aan openbaar kleuter-onderwijs voor de ingezetenen is
voor-zien."
Zware rem
D
e redactie van dit 3e lid legt aan de stichting van openbare kleu-terscholen een b\izonder zware rem aan, Mevrouw Fortanier achtte het begrijpe-lijk, dat men niet kan stellen: 30 ouders krijgen een school, zodra zij dit wensen; er moet op de een of andere wijze een rem zijn, in die zin, dat stichting van een school ook inderdaad verantwoord moet zijn.Deze rem is bli een openbare school gelegen in de geeiste waarborgsom (te-gen de hoogte waarvan door afgevaar-digden van de rechterzijde grote bezwa-ren werden ingebracht) en bij een open-' bare school in het feit, dat de gemeenie-raad dient te beslissen of zi.i een aan-vrage tot stichting van een openbare school zal inwilligen, ja dan neen.
De rem op het stichten van een open-bare school is dus deze, dat de gemeen-teraad bevoegd is, een verzoek van 30 ouders n i e t in te willigen. Dit zou, zo merkte onze woordvoerster terecht op, in een aantal gemeenten, waar de ver-houdingen zo zijn. dat men daar het openbaar onderw\is niet al te zeer be-mint, kunnen betekenen, dat het open-baar onderw\is niet in een gelijke positie komt als het b\izonder onderwijs. Zij
moest echter zeggen, dat zij, ondanks dat, de mogelijkheid niet zag, de gemeentEO-raad hier uit te schakelen.
Het verwonderde haar echter en stel-de haar teleur, dat stel-de minister het nodig had gevonden, nog een tweede rem aan te leggen, en wel deze, dat de raad ook bevoegd is, een verzoek tot schoolstich-ting niet in te willigen, wanneer die kin-deren naar een school in een naburige gemeente kunnen gaan.
-Vandaar een door haar ingediend amendement, om deze rem op te heffen (wij komen op de amendementen Jlftder terug),
De opleiding
D
e opleiding van de kleuterleidster, -in dit ontwerp ook geregeld, was,naar spreekster meende. mislchien wel .het belangrijkste deel van het ontwerp.
En bij alle goede bedoelingen achtte zij
d)e opleiding nu teleurstellend.
Zij was het eens met die afgevaardig-den, die aan haar waren voorafgegaan en hadden gepleit voor een drie-jarige opleiding en dan ~arna een jaar voor het behalen van de B-akte. De minister beriep zich hier echter op een gebrek aan leidsters en aan lOkalen.
Wat de te subsidiëren instituten voor de opleiding van kleuterleidsters betreft (voorlopig waren er 26 gedacht, maar het aantal zou nog worden uitgebreid), vroeg mevrouw Fortanier óók aandacht voor experirnenteerscholen, waaronder
zij voor een groot deel rekende de Mon-tessori-opleidingen.
Mede aan de hand van een adres .van de Nederlandse Montessori-Vereniging, waarin werd gepleit voor een opleiding van drie jaar voor het A-diploma <waar
zij zich achter schaarde), besprak zij
ook nog andere punten van de opleiding, waarop wij hier echter niet verder kun-nen ingaan.
We! willen wij nog vermelden dat onze geestverwante nog pleitte voor ,.spreek-, onderwijs". De uitspraak bij velen van
het Nederlands is erbarmelijk, zo zei zij,
Wat deze beide laatste punten betreft was de minister reeds in eerste aanleg toeschietel\ik. Ten aanzien van verschil-lende wensen van onze geestverwante omtrent het Montessori-onderwijs zegde hij ernstige overweging en tegemoetko-ming aan bepaalde wensen toe. En wat het spreekonderw\is aangaat, deelde mi-nister Cals mede, het vak spreekonder-wijs nadrU'kkel\ik in de uit te vaardigen algemene maatregel van bestuur te zul-len noemen en hli wilde, overeenkomstig het verzoek van mevrouw Fortanier, gaarne nagaan of het mogelijk zou zijn, voor dat vak ook aparte deskundigen in te schakelen.
Tot slot van de algemene beschouwin-gen willen we nog vermelden dat de heer Zegering Hadders ook nog vrij uit• voerig sprak over de financiële verhou-ding tussen het RUk en de gemeenten op dit punt, waartegen hij een aantal be-zwaren ontwikkelde, zoals die o.a. ook door de Vereniging van Nederlandse Ge-meente werden gekoesterd.
Amendementen
E
en mooi succes boekten onze geest· verwanten mevrouwFortanier-De Wit en· de heer Zegerihg HaddP.rs met hun krachtige pleidooien voor de
kleine kleuterscholen in de gemeenten beneden 50.000.
Hoewel minister Cals daar aanvanke-lijk bezwaar tegen had gemaakt, ver-klaarde hö zich bij de voortgezette
be-handeling nameli.ik tenslotte toch
be-reid, het amendement van mevrouw For-tanier-De Wit over te nemen, om het "uiterste minimum" voor de stichting van een kleuterschool niet op 30 te stel-len, zoals het ontwerp deed, maar op 20.
Ook mevrouw Heroma-Meilink <Arb.) had een dergelijk amendement ingezon-den. Zij was echter later geweest met deze inzending, zodat de voorzitter haar uitnodigde, dit amendement nu in te trekken.
Eveneens nam de minister een amen-dement van mevrouw Fortanier over om de beslissing van Gedeputeerde Staten
op een beroep tegen een geweigerde scholenstichting te binden aan een ter-mijn (en wel van zes maanden).
Wat de reeds besprOken denle alinea van artikel 9 betreft was de minister wel bereid tot enige tegemoetkoming, maar niet zover als mevrouw Fortanier wilde.
Op
volle kracht vooruit
Breng de liberalen thuis in de _V.V.D.
Bundel de krachten der V.V. D.
In een steeds groter wordende stroom komen
de adressencoupons voor de te bewerken
candi-daatleden bij het Algemeen Secretariaat binnen.
"Dit najaar staat
in
het teken van de
stem-bus", de folder, die wij aan de adspirant-leden
toezenden, gaat dagelijks in honderdtallen
exemplaren het gehele land door.
Lange lijsten met adressen van mensen, die
door de propagandakernen in de afdelingen
moeten worden bewerkt, worden verzonden. De
actie is in volle gang. Vele aanvragen van
wil-lekeurige personen, overal uit het land vandaan,
komen bij het Algemeen Secretariaat binnen en
er gaat practisch geen dag voorbij of er zijn bij
de post brieven of briefkaarten van mensen, die
inlichtingen vragen over het lidmaatschap der
V. V.D.
Een ieder weet waar het thans om gaat: Het
aantal Partijleden moet met dui.z;enden worden
vermeerderd. Laten alle leden, die nog geen
adressen aan het Algemeen Secretariaat
opga-ven, dit thans per omgaande doen.
Mededeling van het Algemeen
Secretariaat
Het zal helaas kunnen voorkomen, dat door
het Algemeen Secretariaat niet direct kan
wor-den geantwoord op brieven, die binnenkomen.
Ook bestellingen van propagandamateriaal en
brochures kunnen thans slechts in volgorde van
binnenkomst worden uitgevoerd.
Door een grote hoeveelheid werk en een
ern-stig personeelstekort is het helaas onmogelijk
alles stipt op tijd uit te voeren.
Wij doen een dringend beroep op al onze
Partijleden om enige clementie te betrachten.
Hoe meer adressen wij binnen krijgen, hoe
meer propagandamateriaal wij kunnen
verzen-den en hoe groter het succes van onze actie
zal zijn.
leder lid heeft in zijn omgeving mensen, van
wie hij weet, dat zij met de V.V.D.
sympathi-seren.
Stuur dit' adres naar het Algemeen
Secreta-riaat en dezerzijds zal worden getracht de man
of de vrouw te bewegen tot de laatste stap,
wel-ke hem of haar in de gelederen brengt van hen,
die voor de geestelijke en maatschappelijke
vrijheid strijden.
Kampioen ledenwervers
De boekenbon van f 1 00.- beschikbaar voor
de kampioen-aanbrenger over de maand
Sep-tember zal door drie kampioenen moeten
wor-den gedeeld.
De heren: Mr Th F. Raedt te Soest,
J. H.
Becking te R'dam en L. de Geus te Strijen,
brachten elk in de maand September 5 nieuwe
leden aan. Zij mogen kiezen uit twee
mogelijk-heden:
1 e. loten om de boekenbon ad f 1
00.-2e. Het bedrag van f 100.- met hun drieën
delen.
·
Vanzelfsprekend verwachten wij van deze
drie actieve leden in de ons nog resterende
weken nog zeer veel steun bij onze
ledenwerf-campagne.
Een boekenbon ad f 10.- ging naar mr L.
K. F. Schuitemaker, Bergerweg 20 te Alkmaar,
die het 1 OOste nieuwe lid aanbracht, terwijl de
heer G. Kaper, Kennemerstraatweg 153 te
Alk-maar eveneens een boekenbon van f 1 0.-
ont-ving, als zijnde het 1 OOste aangebrachte lid.
11 OOI'OUB ltiiJ -
PAe. I
Dringe_nde oproep aan alle
afdelingsbesturen
Zoals bekend, worden door het Algemeen
Secretariaat aan de adressen, die wij ontvangen
naar aanleiding van de aan alle Partijleden
ge-zonden krant Actie, een folder gege-zonden
geti-teld "Dit najaar staat in het teken van de
stem-bus".
Degenen, die deze folder ontvangen, vinden
daaraan een strook bevestigd, welke kan
wor-den ingevuld en zonder postzegel verzonwor-den
naar het Algemeen Secretariaat.
Vaak zal het echter nodig zijn, dat dit
can-didaatlid in een persoonlijk gesprekje nog eens
wordt bewerkt om zich als lid der Partij aan te
melden. Daarom geeft het Algemeen
Secreta-riaat de adressen, die hier binnenkomen steeds
door aan het betrokken afdelingsbestuur. Het
succes van de ledenwerfcampagne zal
afhan-gen van de activiteit van onze
afdelingabestu-ren.
Wij doen een dringend beroep op al onze
partijfunctionarissen onze ledenwerfcampagne
te steunen. Niemand blijve achter. Gebruik
even Uw-telefoon en praat eens met een
candi-daatlid. Laten wij allen medewerken de
krach-ten der vrijheid te bundelen in onze V. V.D.
SLUITZEGELS
Van de afbeelding, zoals afgedrukt op de
achterzijde van de krant "Actie", heeft het
Algemeen Secretariaat sluitzegels laten
ver-vaardigen.
Gezien het grote succes, dat werd bereikt met
de sluitzegels voor de V.V.D.-dag, rekenen wij
er stellig op, dat de afdelingen en ook
indivi-dule leden deze nieuwe fraai uitgevoerde ..
uit-zegel bij het Algemeen Secretariaat zullen
,b9:-.
stetlen.
De sluitzegels dragen als opschrift:
"Breng de liberalen thuis in de V.V.D."
Werkt mee aan de groei van de V. V.D.
en
u
hebt kans op
waar~evolle
boeken!
Gefrankeerd met 1 0 cent past-zegel opsturen in gesloten enve- ·loppe naar:
Algemeen Secretariaat der V.V.D., Koninginnegracht 61,
ADRESSEN -COUPONS
Uw naam en adres:
Naam: Adres:
Dit adres kan b e w e r k t
wor-den voor het V.V.D.
I idmaatschap.
Naam: Adres: V/oonplaats: .M.. ... . .
Woonplaats: ...•...••. Naam: Naam: ... , ... :.·~,. tt-. ~ ~ Adres: Adres: ... . te 's-Gravenhage.LEDEN-COl)PONS
Uw naam en adres:
Als lid wil zich aanmelden:
Naam: Naam: Adres: Adres: Woonplaats: ... ~·... Woonplaats: ... • ••.••••••••••••••..••.
---.---
---~atn: ,~1 .. ~ •• ~._. •••••••••••••••••••••• Naam: Adres: Adres: W I t W 1 t Woonplaats: . . . • . . . Woonplaats: ...•.•... i oonp aa s: . . . • . . . • • • • • • • . oonp aa s: .... · · · • · · · • · · • · · · • · · • •-·-1·•••••••••••••••••••••••••••••\
~---Naam: Naam: .•.•...•.••••••••..•..•...•.. Adres: Adres:...
_.... .
Woonplaats: . . . . • . • • . . • • . • • . . • . . . . • • . . Woonplaats: .. · ....•....• · · .. ·: · · · ---Naam: Naam: ...•...•... Adres: Adres: ...••... "' ... . Woonplaats: ... . Woonplaats: ...•..•...••.••..•. • · •~
-Naam:
...
Naam: Adres:...
Adres: Woopplaats: . . . • • . • . . • . . • . . . . • • . . . • Woonplaats: ... .lnschrijvingsbewijs V.V.D.-Waarborgfonds.
Ik teken in voor een bedrag van f ... in eens/p. jaar/p. kwartaal • · per postgiro op nr. 67880, t.n.v. Secretaris V.V.D., Koninginnegracht 61,
's-Gravenhage.
• per giromachtiging t.n.v. Secretaris V.V.D., Koninginnegracht 61, 's-Gravenhage.
• per bank op de rekening van het Hoofdbestuur der V.V.D., bij de firma R. Mees & Zonen, Rotterdam.
VBLJHEID Elf DJCIIOORA'l'IE wervolg van pag. a.)
de stichting van een openbare kleuteP-school te weigeren op grond va!l de aan-wezigheid van zulk een school in· een of meer naburige gemeenten nu beperkt tot de gevallen, waarin tussen gemeenten een speciale gemeenschappelijke rege-ling bestaat tot het oprichten en instand-houden van een of meer gemeenschap-pel\ike kleuterscholen.
De heren Van Sleen <Arb.) en Peters <K.V.P.) legden zich hier nu bij neer en hoewel mevrouw Fortanier haar verder gaande amendement aanvankelijk nog handhaafde, trok
z\i
het tenslotte toch,. maar in, toen bleek, dat zij er van die zijden geen steun meer voor kreeg en haar amendement dus geen errkele kans meer maakte.Voor de minimum-leeftüd van toe-lating was, naar reèds gemeld, in het ontwerp die van 31h jaar genoemd, doch in de overgangsbepalingen was neerge-legd, dat die leefti.ld tot een nader door de Kroon te bepalen tijdstip op 4 jaar werd gesteld.
BU
zijn nota van wijziging heeft de minister die vier jaar nu ge-woon in het ontwerp van wat zelf opge-nomen.Een b\izonderheid was, dat ~en der door de heer Gortzak <Comm.) inge-diende amendementen was mede-onder-tekend door mevrouw Fortanier a:ls eer-ste en de heer Van Sleen als tweede mede-ondertekenaar.
In het algemeen gebeurt dat niet. Speciaal de socialisten hebben . de ge-woonte, zich tegenover elk door de com-munisten ingediend amendement te stel· Jen. Wij hebben dat altlid onjuist gevon• den. Ook z\i z\in nu eenmaal in de Ka· mer gekozen. En nu zal ieder toegeven, dat zU meermalen volstrekt onaanvaard~
ban, amendementen indienen, maar wanneer hetgeen een op zichzelf intelli-gent man als de heer Gortzak voorstelt a:,nvaardbaar is. zien wij geen reden, daar tegen te stemmen of het niet te steunen.
ZEGERING HADDERS
... pleidooi voor het platteland ... .
Het amendement betrof het geval (en dat komt inderdaad voor), dat in een gemeente voor de kleuterleidsters (en de hoofdkleuterleidster) een gunstiger salarisregeling bestaat dan thans in de l'ichtlljnen worden opgenomen.
Daar is lang over gepraat, maar ten-slotte hadden de heer Gortzak en zUn 111ede-ondertekenaren het succes, dat het gewUzigde amendement door minister Cals werd overgenomen, waardoor in àie gevallen voor de reeds in dienst zijnde 'kleuterleidsters de hogere salarisnormen blijven gehandhaafd.
In verband met de
overstel-pe"de
hoê~eeiheid
werk voor
de ledenwerfcampagne
·en de·
te verwachten drukte tijdens ·
de verkiezingscampagne 1956
zoekt het Algemeen
Secreta-riaat
steno-typistes.
Wie van aanpakken weet en
er prijs op stelt in een preHige
sfeer te werken, schrijve even
aan het Algemeen
Secreta-riaat der V.V.D.,
Koninginne-gracht 61, Den Haag of make
telefonisch
( no.
111768,
114375)
voor een
houd.
even een afspraak
mondeling
onder-De poging van mevróuw Heroma-MEtJ.. link (Arb.) om een leerlingenschaal van 30 (inplaats van 40) in de wet in begin-sel vast te leggen en in de overgangs• bepalingen dan op te nemen, dat dit aan-ta1 voorlopig 40 zou bedragen (mevrouw Fortanier zou hieraan haar steun heb-ben gegeven) stuitte af op het "onaan• vaardbaar" van de minister.
Schoolgeld
V
oor het schoolgeld was geen be-drag in het ontwerp genoemd, maar wel was in het ontwerp vastgelegd.d a t er schoolgeld zou worden geheven en dat het tarief blj algemene maatregel van bestuur zou worden vastgelegd. De minister stelde zich nu voor een uniform tarief van f 12 per jaar.
De heer Peters <K.V.P.) had ernstige bezwaren tegen dat uniforme tarief en wUde een progressief tarief, maar zag tenslotte van een poging tot wijziging af.
De heer Van Sleen (Arb.) echter wil• de in het geheel geen schoolgeld heffen
(de opbrengst zou naar schatting
f
2.5 milHoen zijn, volgens het tarief van f 12 per jaar).Minister Cals merkte hiertegenover op dat het Kabinet destijds alleen had be-sloten tot afschaffing van het schoolgeld voor de I e er p I i c h ti g e jeugd en ver-der wilde het bepaald niet gaan.
Over dit artikel (artikel 48) werd hoofdelijk gestemd. Het schoolgeld werd aanvaard met 47 tegen 39 stemmen. Te-g e n het beTe-ginsel der schoolTe-geldheffinTe-g stemden de P.v.d.A., onze V.V.D.-fractie
met uitzondering van de heren v. Leeu-wen en Cornelissen. die voorstemden, de C.P.N. en 3 leden van de C.H.-fractie (de heren Van de Wetering. Kikkert en Beernink).
De heer Roosjen (A.ll.) had nog een amendement ingediend om de voor bijz. scholen geëiste waarborgsom van resp. 25
en 40% van de stichtingskosten te verla-gen tot resp. 15 en 25 pct. Minister Cals heeft daar bij nota van wijziging tenslotte .
20 en 30 pct van gemaakt en daarbij is het gebleven. De heer Roosjen trok zijn amendement nu maar in.
Een amendement van de heer Van Sleen, dat een h3gere Rijksuitkering aan de gemeenten beoogde en f 14 millioen extra zou hebben gekost, werd onaan-vaardbaar verklaard, met de mededeling, dat de minister bij aanneming van dit amendement het hele wetsoJ;~twerp voor intrekking zou voordragen. Hiervoor moest ook deze in,diener zwichten.
Amendement- Stokman
T
.
enslotte was daar dan nog een amen-dement ván pater Stokman (KVP) waarover een heftige nachtelijke discus-sie is gevoerd, in het bijzonder tussen de heren Burger en Romme, waarbij me-vrouw Fortanier zich, met dl! heer Bur-ger en anderen, tegen de heren Stokman en Romme keerde. ·Begrijpelijk, want dit amendement was in wezen een poging, om op de princi-piële uitspraak, door de Kamermeerder-heid ( 46 tegen 44) bij het amendement-Tendeloo-Fortanier-de Wit gedaan, vlak daarop weer terug te komen. Het amen-dement beoogde namelijk, in het ontwerp nadrukkelijk v'ast te leggen, dat de ge-meentebesturen en schoolbesturen l:le-voegd waren, aan huwende kleuterleid-sters ontslag te verlenen. ·
Dit amendement was mede-ondertekend door de heren Roosjen (A.R.) en Tilanus (C.H.). Het leek dus een "rechts" amen-dement, maar dank zij vrijwel dezelfde "dissidenten" van rechts als zich vóór het amendement-Tendeloo-Fqrtanier-de Wit uitspraken, werd het amendement-Stokman tenslotte verworpen.
Wij schrijven: "tenslotte", want op 23
September staakten de stemmen met 43
teg!m 43. Toen op 4 October herstemming werd gehouden,· werd· het echter -gelukkig - verworpen en wel met 46 te-gen 45 stemmen. Met de P.v.d.A., onze V.V.D.-fractie en de C.P.N. stemden van rechts tegen: 5 K.V.P.-ers (de dames De Vink en Klompé en de heren Visch, Koersen en Blaisse), zomede jkvr. Wtte-. waall van Stoetwegen <CWtte-.ÏIWtte-.)Wtte-.
Zoals reeds vermeld, werd het ontwerp daarna z.h.s. en zonder de aantekening van enige tegenstem aanvaard.
A.
•
De
verkiezingsraad wacht een zeer
ver-taak
antwoordelijke en moeilijke
(Ingezonden)
De eerste 'lroovbereidingen voor de
komende Kamerverkiezingen hebben plaatsgehad. Overeenkomstig de bepa-lingen van de V.V.D.-reglementen, heb-ben de verschillende afdelingen enz. voor 16 September 1955, de voorlopige ca.ndidaten:lijsten samengeseteld en bij het hoofdbestuur ingediend. Ook zijn de
leden van de Verkiezingsraad benoemd. Het ia juist de zeer moeilijke en ver• antwoordelijke t~~.a~k van deze verkie· zingsraad waar i•k op wil wijzen.
Uit versebillende gebeurtenissen in den land.e ligt wellicht een stemmen· winst ook Zuidelijk van de grote rivie• ren. Verder its er een zeer groot aantal belanghebbenden inzake sanering
J)en-\Sioenen. De gezamenlijke bonden van lndisoh gepensionneerden tellen onge. veer 70.000 leden. Het zou daarom niet eens zo vreemd zijn wanneer een der voorlopige candidaten daartoe enige plaatsen omhoog gesohoven moet
wor-den.
J.k persoonlijk ben voor een z.g. een· heidslijst, g·eldi•g en bindend voor elk der 18 kiesdistricten. Deze eenheids· lijsten zouden dan de thans zittende Ie• den op de eerste 3 plaatsen moeten be· vatten. Van en met no. 10 achtereen· volgens een provi~ciale vertegenwoor-diger, waarbij de z.g. bij de V.V.D. ach-tergebleven gt>bieden Zeeland, Noord Brabant en Limburg de nummers 10, 11
en 12 zouden moeten bezetten. Vervol-gens Gelderland, Overijse!,
Utrecht, Groningen, Friesland, en Noord Holland. En waarom, zeggen?
Drente, Zuid-, zult U
Verschillende gebeurtenissen in het land op politiek gebied moeten de mo-gelijkheid scheppen stemmen te doen overhevelen op de V.V.D. De V.V.D. vindt) haar aan:lliangers. ook onder rooms-katholieken. Hier ligt duiS de kans voor deze rooms-katholieken op de eenheidslijst van de V.V.D. Ook zul-len door een eenheidslijst het aantal voorkeursstemmen ·tot het minimum beperkt blijven. Zal een bepaalde groep van de bevolking toch tot voorkeurs-sternmen overgaan, dan zullen zij daar toch zeker een voor hun belangen al-leszins deskundige uitzoeken.
Dit alles maakt voor de
verkiezings-Copie voor deze rubticJc .. · zenden naar:
Mejuffr. Joh. H. Sptingct", Alezanderstraa' 14, Haarlem.
*
* *
UITSLAG VERLOTING
O
P ·de· volgende nog niet ingewis-selde nummers zijn prijzen ge-vallen: 23 - 51 - 52 - 53 - 194.De gelukkige bezitsters, die zeker eerder vertrokken waren, kunnen haar lootjes naar ondergetekende
opzen-den. J.H.S.
RECTIFICATIE
I
n het verslag over de Ned. Fed. v. Vr. Vr. H. de vorige week zijn een paar zinsneden weggevallen, waar-door dat gedeelte onbegrijpelijk wordt. Hier volgt de betreffende alinea nog eens:Dan schijnen er, zo niet op landelijk dan op lager niveau, telkens moeilijk-heden op te duiken door het feit van het bestaan van de U.V.V. (nu reeds
15 jaar) die ongeveer hetzelfde werk doet en ook federatieve aansluiting kent. Kan men nu niet over de hele linie de feiten accepteren en tot een practische taak-verdeling komen ?
raad de taak moeilijk en verantwOOJio delijk, doch wij zullen de juiste weg moeten vinden i:n het belang van de V.V.D. in het bijzonder en het Neder• landse volk in het algemeen.
(Door de redactie bekort).
B. :S. J. HOVENT.
Foto's van de V. V.D.·
dag kunnen worden
nabesteld
Van verscllillende aöden
be-reikten ons vragen, of het moge-lijk is foto's ftn de V.V.D.-dag, wèlke in ons week!blad zijn ge-plaatst, te besteDen.
Dat is mogelijk. De foto's kos· ten ill de grootte van 18 bJ;i 24 c.m. f 3 per stuk, in de grootte van l3 bij 18 e.m. f 2 per stuk.
Men kan de foto'• bestellen bij het Algemeen Secretariaat, Ko-ninginnegracht 61, Den Haag,
onder duidelijke opgave, welke foto en welke grootte men wenst.
'-Ontvangen telegrammen
Reeds is vermeld, dat wij ter gele-genheid van de V.V.D.·'dag verschillen-de telegrammen mochten ontvangen.Alsnog dient vermeld te worden, dat wij ook telegt·ammen ontvingen van de heer H. Citroen te Amsterdam en P. Molenaar te Bergen op Zoom, die geen van beiden aanwezig konden zijn, maar die uit de verte op deze wijze een zeer gewaardeerd blij-k van medeleven gaven.
AFDELINGSNIEUWS
Drs H. A. Korth1ds sprak
te Harderwijk
De in April 1954 opgerichte afdeling Harderwijk had op Dinsdag, 4 October j.l. onder voorzitterschap van de heer mr H. C. Vos een openbare vergadering be-legd in Hotel Zeezicht te Harderwijk.
Als spreker voor deze vergadering had de afdeling het Tweede Kamerlid, de heer drs H. A. Korthals, uitgenodigd.
Voor een zeer aandacl;ltig gehoor sprak de heer Korthals over: "De binnen_ en buitenlandse politiek van de V.V.D.".
Spreker begon met een uitvoerig over-Eiebt te geven van de na-oorlogse ont-wikkeling, waarbij hij er met nadruk op wees, dat de V.V.D. - hoewel oppositie-partij zijnde - toch een zeer positief
ge-luid heeft laten horen.
Na de pauze was er gelegenheid tot het stellen van vragen, waarvan door zeer veel aanwezigen gebruik werd gemaakt. Drs Korthals, die vergezeld was van de heer L. van Vlaardingen, organisator-pro-pagandist der Partij, maakte van de ge_ legenheid gebruik om na afloop van de vergadering nog geruime tijd met het af-delingsbestuur van gedachten te wisse-len.
Candidatenlijst Centrale
Arnhem
In de ledenvergadering der Centrale AI"nhem werd na uitvoerige discussie de volgende candidaten-Iijst samenge-steld voor de in 1956 te houden Tweede Kamer-verkiezingen:
1. Prof. mr P. J. Oud; 2. mevr. "-· Fortanier-De Wit; 3. mr H. A. van Leeuwen; 4. drs H. A. Korthals; 5. F. den Hartog; 6. G. Ritmeester; 7. J. G. H. Cornelissen; .8. R. Zegering Hadders; 9. mr dr B. W. Kranenburg; 10. mevr. mr J. M. Stoffels-Van Haatten; 11. A. Wf'llering; 12. H. J. Ankersmit; 13. M. Visser; 14. H. Hali; 15 ir J. Baas; 16.
mr D. Schuitemaker; 17. mr L. R. J.
ridd~r van Rappard; 18. mr S. Willinge Gratama; 19. mr H. P. Jager; 20. me-vrouw G. Doornbos-Oosting.
Als leden van de Verkiezingsraad voor de Centrale Arnhem werden in deze vergadering benoemd: de heren Joh. K. Fredrikze, Arnhem; C. J. v. d. Watering Wekerom; mr S. Willinge Gratama,' Wapenveld; dr W. L. Wolff, Apeldoorn en als plaatsvervangers: de heren ir W. K::JOy, Arnhem; A. W. Bos, Ede; dr. ir. A. P. A. Vink, Wagening~n en
HOOfOBER itM- PAG. I
~<)MLAAG
DAT BEDRAG!''
B
ij vorige verkiezingen werd van V.V.D.-zijde
de leuze aangeheven, die wij hierboven nog
eens weergeven. Deze leuze klonk de
regerings-partijen niet bepaald aangenaam in
deoren, reden
waarom zij dan ook met een zekere verontwaardi·
ging werd afgewezen. De V.V.D. -
zo heette het
-
zoekt haar kracht in het negatieve, zij wil de
kiezers in 't gevlei komen en ontziet zich niet
daar-bij gebruik te maken van demagogische
propaganda-leuzen. Zij ,mocht,
die boze V,V.D., in elk geval niet
met zo'n lw.e volstaan, doch oioest dan ook aan·
geven hoe men
tot'belastingverlaging c.q.
vermin-dering van overheidsuitgaven zou kunnen komen.
Ook
.in het parlement zijn soortgelijke geluiden
wel gehoord. De oppositie -
zo werd gezegd
-moest maar eens reële bezuinigingsmogelijkheden
aantonen, wat overigens nu juist niet in de eerste
plaats tot de taak van het parlement behoort, maar
veeleer op
de weg der Regering ligt. En bij alle
weerstand, welke
de leuze "Omlaag dat bedrag" ctp·
riep, vond men een dankbaar wapen in de suggestie,
dat
de drang naar belastingverlaging en bezuiniging
voor de V.V.D. wel moest voortspruiten uit de
heimelijke begeerte om de economisch zwakken te
treffen in de sociale voorzieningen, waarvan de
socialistische partij en vakbeweging het monopolie
voor zich opeisten.
Dat alles schijnt alweer tot het verleden te
be-horen. We weten nu van vergeten en verwaarloosde
groepen, voor wie anderen dan socialisten op de bres
moesten springen. We .weten nu ook, dat
belasting-verlaging inderdaad mogelij.k en 'n rechtvaardige eis
des tijds, ook in de ogen van een socialistisch
mi-nister, was. We weten voorts, dat het steeds
stijgen-de peil stijgen-der overheidsuitgaven ook socialisten wel
verontrust.
Dit laatste betekent intussen, dat wel
belasting-verlaging mogelijk bleek -
zij het dan dat het
totale bedrag, door de overheid van de gezamenlijke
belastingbetalers geheven er niet minder op werd
!-
maar dat bezuiniging op overheidsuitgaven tot de
vrome wensen bleef behoren.
Of zulk een bezuiniging dan niet even
noodzake-lijk als mogenoodzake-lijk zou zijn ...
?Ziedaar een vraag, die liefst buiten de zuiver
poli-tieke sfeer onder ogen gezien moet worden. Immers
zij vereist objectief wetenschappelijk onderzoek en
daartoe bestaat alleen gelegenheid, wanneer men
deze inderdaad toch wel brandende vraag buiten alle
politieke hartstochten om tot onderwerp van studie
maakt.
De vraag is bovendien zo veel omvattend, dat één
man haar nauwelijks tot in alle consekwenties kan
overzien en men wel over een "team" van economen
moet kunnen beschikken wil men haar zodanig
be-antwoord zien dat redelijke twijfel, op
reëel-econo-mische gronden, uitgesloten zou zijn. Dat zulk een
"team" samengesteld zou zijn uit economen van
uit-eenlopende politieke overtuigingen zou aan de
waar-de van waar-de conclusies geen afbreuk doen, integenwaar-deel!
Voorzover ons bekend, is nog nooit naar zulk
"team-work" gestreefd op dit voor heel ons
volks-leverr toch wel zeer befaugrijke gebied.
D~s
te meer verheugt het ons, dat één man zich
aan deze zware taak heeft gewaagd. Het is dr W.
Drees Jr, van wiens hand onlangs in de reeks
"As-pecten der Economische. Politiek" onder redactie van
onze geestverwant prof. dr H. J. Witteveen, een
studie verscheen, getiteld: "On the level of Govern,
ment expenditure in The Netherlands af ter the war".
Reeds vluchtige lezing schonk ons de overtuiging,
dat de schrijver met deze studie ons volk, regering
en parlement incluis, zeer aan zich heeft verplicht.
De toenemende bemoeiing van overheidswege met
het culturele, sociale en economische leven -- aldus
prof. Witteveen in zijn woord vooraf ongeveer
-heeft gdeid tot een stijging var). overheidsuitgaven.
Maar het wordt steeds duidelijker, dat het hoge peil
en de voortgaande stijging van deze uitgaven, die
men in elk land waarneemt, nieuwe problemen van
grote betekenis in het leven roepen.
Dr Drees Jr gaat van dezelfde opvatting uit, om
dan, voorzichtig, de vraag te opperen, of er
voldoen-de evenwicht bestaat tussen het nut en voldoen-de
bevredi-ging, welke deze uitgaven voor de bevolking
afwer-pen en het nadeel dat wordt ondervonden door de
belastingbetalers, die de staatsuitgaven moeten
dra-gen.
Voorzichtig als dr Drees hier in zijn formulering
moge zijn, hij gaat in zijn studie onvervaard op het
probleem in.
In
een nuchtere analyse legt hij de
vragen bloot, waarom het hier nu eigenlijk gaat, die
van de invloed van prijzen en lonen op het budget
niet uitgezonderd.
ln
het tweede deel toont
de
schrijver aan, dat bij
een moderne democratische werkwijze, waar
specia-listen een grote rol spelen, sterke krachten gericht
zijn op het scheppen van hoge uitgaven, waarbij hij
als bijzondere omstandigheid noemt de neiging van
spedalisten om voor door hen voorgestane
doelein-den grote sommen te vragen zonder rekening te
houden met andere specialisten die in hun sector
hetzelfde doen. En zo komt de heer Drees Jr dan
tot een aantal coadusies ·betreff.ende .de
mogelijk-heden tot vermirtdering \>an uitgaven. Eèn
conse-kwent streven gedurende een aantal jaren naar
lagere overheidsuitgaven, zo stelt hij, kan op de duur
belangrijke resultaten afwerpen.
Wij volstaan voorlopig met deze beknopte
weer-gave en onthouden ons van critiek op onderdelen
van deze studie, die wij om haar belangrijkheid
gaarne onder de aandacht onzer lezers brengen.
Waar van de zijde onzer geestverwanten ook in het
parlement bij herhaling op vermindering van
over-heidsuitgaven is aangedrongen, mogen wij het werk
dat de zoon van onze huidige minister-president het
licht deed zien, beschouwen als em rechtvaardiging
van de leuze "Omlaag dat bedrag!"
Het moet en het kan !
O.i. ook .wel
op korter termijn dan
de
Drees Jr
mogelijk acht.
DeR.
Eindstand
competitie
V.V.D.-dag
In de laatste ronde van de competitie voor
onze V.V.D.-dag zijn uiteindelijk drie winnaars
naar voren gekomen. In verband met de
be-schikbare plaatsruimte zullen wij in deze
eind-stand Ton de laatste ronde slechts vermelden
die afdelingen, die honderd procenten en meer
boven hun minimum streefgetal uitgingen.
Allereerst worden dan ver.meld de afdelingen
Leeuwarderadeel en Holten, die 100% boven
hun minimum streefgetal kwamen.
Oostvoorne behaalde 125%
Iterwijl onze
nieuwe Partij-afdeling Heukelum met niet
min-der dan 140% haar minimum streefgetal
voor-een voorzittershamer met daarop voor-een zilveren
plaatje met inschriptie: "V.V.D.-dag 17 Sept.
1955" worden aangeboden.
Alle afdelingsbesturen, die zich zoveel moeite
hebben getroost om van onze V.V.D.-dag zo'n
groot succes te maken, brengen wij vanaf deze
plaats dank en hulde.
Wij zijn er trots op, dat onze Partij gedragen
wordt door het enthousiasme .von de besturen
der afdelingen.
Aan de slag
~-.
ibij ging.
Het winterseizoen" het tijdperk voor
vergode;.~+<
De afdelingen Wageningen en Renkum/
ringen staat voor de deur.
..
Heelsum/Doorwerth behaalden 150% meer.
Men mag hopen, dat het signaal, gegeven op
De afdelingen Alphen a. d. Rijn,
Nieuwer-de V.V.D.-dag, zal doorklinken, tot in Nieuwer-de het
kerk a. d. IJssel, Meppel en Doetinchem gingen
met 175% boven hun minimum streefgetal uit.
verst van Scheveningen verwijderde afdelingen.
De afdelingen Anna Paulowna en Hendrik-
Dat betekent, dot ovèral In het land activiteit
Ida-Ambacht behaalden 180% meer, terwijl de
verwacht wordt.
afdeling Strijen maar liefst met 200% haar
De ledenwerf-actie is ingezet. Daaraan kan
streefgetal voorbij ging.
ieder lid afzonderlijk het nodige doen. Maa,
De drie kampioenen in deze laatste ronde . daarnaast dient er ook activiteit te zijn in
lede-van de competitie zijn echter met zeer sterke
re afdeling.
cijfers uit de bus gekomen.
Elk afdelingsbestuur kan er toe bijdragen
Allereerst willen wij op deze erelijst de eerste
om de omvang van de aanhang van onze partij
kampioen vermelden, namelijk de afdeling Hei-
te vergroten.
loo, die 400% boven haar streefgetal kwam.·
Goed voorbereide en georganiseerde
vergade-De afdeling Ede wist de
indrukw~kkende cijfers ringen kunnen er toe bijdragen, dat men ook in
van Heiloo nog weer met 70% te verbeteren
en kwam met 470% meer deelnemers naar de
eigen kring, in eigen streek de gedachten van
V.V.D.-dag dan haar streefgetal aangaf.
onze partij weet uit te spreken over een steeds
Veruif aan de kop ligt echter de afdeling
groter wordend aantal Nederlanders.
Koog-Zaandijk/Westzaan, die met een waar-
Het Algemeen Secretariaat wil U gaarne met
lijk indrukwekkende 750% alle andere afde-
raad en daad bijstaan, als men maar overgaat
lingen achter zich liet.
tot het organiseren van bijeenkomsten.
Aan deze drie kampioenen in de laatste
ron-de van onze competitie voor ron-de V.V.D.-dag zal
Als spreuk voor deze week moge gelden de
I
binnenkort namens het Hoofdbestuur der Parti! __
z_in_:_A_A_N DE SLAG!
D. W. D.
I
Aan de Administratie ·van
,;VRIJHEID EN ·DEMOCRATIE"
Postbus 43 • Amersfoort
Ondergetekende wenst zich te abonneren op het weekblad "Vrijheid
en Democratie" als
Naam:
Adres:
*
Kwartaalabonné à
f
1.90 per kwartaal
*
Jaarabonné à
f
7.50 per jaar
*
Doorhalen s.v.p. wat niet verlangd wordtPostgiro 245103 t.n.v. de Penningmeester
van "Vrijheid en Democratie", Amersfoort
VBLJ11E1D EN DEMOORATIE U 6CrOBilR I H S - PAG. I
Onderwijscommissie van de vereniging van
Staten- en Raadsleden van de V.V.D.
hesprak de tweede onderwijsnota
Geanimeerde / en opbouwende discussie over een belangrijk probleem
Op de ochtend van onze V.V .D.-dag kwam bovengenoemde commissie te 's-Graven-hage bijeen onder voorzitterschap van mevr. mr E. A. J. Scheltema-Conradi. De ver-gadering werd mede bijgewoond door mevr. A. Fortanier-de Wit, enige leden van de oommissie ter bestudering van de wetsontwerpen-Rutten en een aantal andere gasten.
In deze vergadering heeft de heer dr J. N. van den Ende, directeur van de Thor-becke-H.B.S. te 's-Gravenhage, een Inleiding over de Tweede Onderwijsnota
gehou-den. .
Het volgende geeft een aantal hoofdpunten uit deze van grote kennis van zaken getuigende voordracht.
De Tweede Onderwijsnota bevat vele plannen en voorstellen, die voorlopig wel op verwezenlijking zullen moeten wachten, öf door de nodige langdurige legislatieve arb~id, öf door de tijdsom-standi.;heden, öf doordat ze afhangen van commissies, die nog moeten rap-porteren, resp. organen, die er nog niet zijn.
Daarom moesten die plannen eri voorstellen soms ook slechts vaag wor-den aangeduid. Dit maakte, dat deze nota betrekkelijk weinig reactie heeft gewekt. Men wacht in onderwijskringen liever af wat er van al deze plannen terecht zal komen.
De in de nota geschetste toekomstige structuur van ons onderwijs moet wèl besproken worden; ·daar hierop de te verwachten ·vetsontwerpen gericht zul-len zijn. Vooral het voortgezet onder-wijs moet worden beschouwd.
Er heeft een ontzaglijke verschuiving plaats gehad in de laatste 25 jaren. In 1930 gingen naar de N.O., U.L.O. en V.H.M.O. samen 35 % van de· leeftijds-groep van 12-13-jartgen. Nu is dat 75 %! Toen, in 1930, wachtte ongeveer 50 % van de ledtijdsgroep op het V.G. L.O., dat er niet was.
.Nu is dat V.G.L.O. er wel, maar nog slechts 10 % zijn er op gebleven en zeer waarschijnlijk zullen deze 10 % beschouwd moeten worden als een "re-Sl,,·ve", die spoedig ook de scholen van het Nijverheidsonderwijs, U.L.O. en V.H.M.O. zal gaan opzoeken.
De toeloop tot het N.O. is in dE' ge-noemde periode gestegen van 13 tot 34 %, waarbij th!!Jls een zekere verza-diging schijnt op te treden. U.L.O. en V.H.M.O. trokken in 1930 samen 22 %, in 1954 reeds meer dan 40 % en hier zet de stijgb,; nog steeds door, zodat wij in de toekomst op ongeveer 50 %
voor deze groepen rekenen kunner.. De in de nota voorgestelde vierjarige streekscholen voor Lager Algemeen Voortgezet Onderwijs, met tweejarige onderbouw en een aantal 2-jarige lagere beroepsopleidingen als afsluiting, zullen in de praktijk wel niet verwezenlijkt worden.
Waarqm niet vosltaan met de gestel-de eis van behoorlijk lager algemeen voortgezet onderwijs in de voorberei-dende klassen van de diverse lagere technische scholen, de huishoudscholen, bij het land- en tuinbouwonderwijs e.d.? Indien er ook nog lagere economisch-administratieve scholen komen, is er verder niet een algemene L.A.V.O.-school nodig.
VRIJHEID EN
DÈMOCRATIE
Weekblad van d~ VolkopartU Yeer
Vr(Jheld e11 Demoeratie
Voorzitter Redactie-comm.: G. A. de Ridder.
Redactie-secretaris: G. Stempher. Adres: Prinser:~gracht 1079, telefoon 35343, Amsterdam.
Administratie: Postbus 43, Amers-foort, teL 7144.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwar-taal, f 7 .SO per jaar.
Voor het zenden van abonnements-en advertabonnements-entiegeldabonnements-en: Postgiro no. 245103, ten name van de Penning-meester van de Stichting "Vrijheid en Democratie" te Amersfoort. Losse nummers 15 cent.
Voor advertenties wende men zich tot de administratie.
llo.. ~
Die lagere beroepsscholen zijn nu bij-na overal aanwezig en trekken reeds de
gehele groep, op nog een kleine reserve na. Vermoedelijk zit die reserve in de tegenwoordige 7 e en Se klassen in hoofdzaak, omdat de afstand tot de la-gere beroepsscholen nog een bezwaar is, niet. omdat zij niet die scholen zou-den preferere!l.
Promotie
in
schijn
De tegenwoordige U.L.O.-scholen worden in de Nota-Cals wèl genoemd en zelfs in schijn gepromoveerd door de naam M.A.V.O.-school. Dat "middel-baar" is slechts in schijn een promotie. In werkelijkheid krijgt de school min-der rechten.
Na een onderbouw van 2 jaren zal ook hier differentiatie zijn in 3e en 4e jaar. gericht op het toekomstige be-roepsonderwijs. Maar dit zal "middel-baar" beroepsonderwijs zijn, de huidige U.T.S. bijvoorbeeld.
De M.T.S. zal voor U.L.O.-B-bézitters dàn niet meer bereikbaar zijn dan na een schakelklasse op U.T.S.-niveau. De nieuwe M.A.V.O.-school voert dus in 5 jaren de goede leerlingen naar hetzelfde doel, dat nu in 4 jaren voor hen te
be-reiken is.
Het lijkt vrij dubieus, dat het winst zciu betekenèn, dat voor deze grote groep van de toekomstige werkers in midden functies (denk aan verpleeg-sters, administratieve beroepen, ambte-naren) d·e algemene vorming al 2 jaren na de lagere school,_ dus op 1~-jarige
leeftijd plaats moet rnakim voor be-roepsopleiding.
De tegenwoordige U.L.O .. biedt vele mogelijkheden tot differentiatie zonder de algemene vorming nog te veel te beperken en zonder op te jonge leeftijd deze bovenste helft van onze jongelui te sterk op het beroep te richten.
De scheiding tussen H.A.V.O. en V.W.O. berust alleen op een yerschil in toekomstmogelijkheden, méér dan op verschil in wezen. Veelal zullen deze scholen worden gecombineerd en een eenheid vormen in een lyceum b.y., ter-wijl ook voor C:e leraren dezelfde be-voegdheidseisen worden gesteld.
Waarom moet dan een onwezenlijk verschil gehandhaafd blijven, waardoor wij alle narigheden behouden van de behandeling in afzonderlijke wetten bovendien? Daar hebben wij nu lang genoeg aan gesukkeld bij H.B.S. en Gymnasium. De winst door oprichting van H.A.V.O.-scholen (een verbeterde A.M.S.) als afdelingen van lycea wordt overigens ernstig betwijfeld.
Waarom een 6-jarige H.B.S.?
Bij het Voorbereidend Wetenschappe-lijk ')nderwijs werd uitvoerig gespro-ken over het zo langzamerhand (sinds 1939 reeds) als vanzelfsprekend be-schouwen van de eis, dat de H.B.S. 6-jarig moet worden. Waarom is dat zo
nodig? ·
a. Om de overlading, op de H.B.S.-B vooral, op te heffen. Maar die overla-ding gaan we afzonderlijk bestrijd~:
beperking van de leerstof, kern- en keuzevakken, differentiatie in diplo-ma's, waardoor betere aanpassing aan de gaven van de leerling. Of geloven we daar eigenlijk niet in?
b. Omdat er anders voor toelating tot dezelfde universitaire studie ver-schillende tijdsdpur zou blijven bij de diverse opleidingen en dit is in het
buitenland ook niet het geval.
Deze argumenten uit de Toelichting van minister Rutten missen wel elke overtuigingskracht.
c. Om na de afsplitsing der minder geschikten naar de 4-jarige (nu 5-jari-ge ) A.M.S. rustig tijd te hebben voor de verdieping, die de voorbereiäing op het ~ndexamen vraagt.
Maar als die afsplitsing na de 2e klas plaats vindt, zijn er toch niet
be-slist nog 4 jaren nodig?
d. Omdat voor de meesten de H.B.S. toch al 6 jaren duurt, want slechts 20 % haalt in 5 jaar het einddiploma.
Dit argument is, onbedoeld natuur-lijk, misleidend. Het blijkt n.l, dat on-geveer· 1/3 der leerlingen verdwijnt uit de laagste 3 klassen zonder diploma 3-j. c. te bereiken.
Mèt diploma 3-j. c. vertrekken onge-veer 13 % naar andere opleidingen, zo-dat ongeveer 55% in de 4e. klasse ko-men en, na verlies van een kleine groep, ongeveer 50 % het eindexamen halen.
Deze einddiplor.1a-bezitters moeten wij nu bekijken: van deZe geslaagden kwamen 60 % op tijd in de 4e klasse en kwamen 40 à 45 % op tijè door het eindexamen. Dat zijn de besten, waar juist de toekomstige studenten bij horen. Als wij nu enerzijds naast de H.B.S. een H.A.V.O.-school .rullen geven als uitwijkmogelijkheid voor de zwakkeren en als wij anderzijds de leerstofbeper-king; kern- en keuzevakken en diffe-rentiatie in diploma's invoeren, dan is voor de echte H.B.S.-ers een jaar lan-ger alleen maar schadelijke vertraging.
Zij konden het onder ongunstiger om-standigheden ook al klaarspelen in 5 jaren. En zelfs als die verbeterde A.M.S. er niet mocht komen en van alle goede andere plannen ook nog niet veel verwezenlijkt werd, dus als alles zo bleef als nu, zou de maatregel van ver-lenging tot 6 jaar een ernstige schade betekenen voor -'e beste 40 % van onze
, geslaagden. ·
e. Het jongste argument voor de
ver-l~ging is, dat door het uitsmeren van dêzelfde uren over meer jaren er voor-lopig minder leraren nodig zullen zijn en we daardoor het lerarentekort hel-pen opvangen.
"Er zit wat in.", zou Wim Kan zeg-gen. Toch moet er op gewezen worden, dat het maar even verlichting zou bren-gen en op den duur zeker vermeerde-ring van leraren zou nodig maken. Nie-mand gelooft immers in het precies ge-lijk blijven van het aanta: lesuren in die 6-jarige school. Er kon volgens het plan van minister Rutten zelfs li.l Latijn bij.
/
Onnodige verlenging
Er is haast iets onzedelijks in de ver-lenging van de studieduur, waardoor onze beste groep wetenschappelijke en maatschappelijke leiders zo lang wordt vastgehoudèn. Do<.r 6 j. L.O.
+
6 j.V.W.O.
+
ongev~er 8 j. H.O. en 2 j.militaire dienst moeten velen het maar uit hun hoofd zetten vóór hun 30e jaar een zelfstandige werkkring te krijgen, een gezin te kunnen stichten.
Hierom moet het Hoger Onderwijs oppassen voor steeds verdere speciali-satie en verlenging van de studieduur, maar ook bij de H.B.S. moeten wij niet te gemakkelijk uitbreiden.
Als de 6-jarige H.B.S. werkelijk regel zal moeten worden en dat is te vrezen, want het is moeilijk een· eenmaal opge-roepen voorstelling weer kwijt te raken, dan moeten wij zorgen, dat er toch ook
5-jarige kunnen blijven.
In verband met het leraren-tekort niet alleen, ook omdat de maatschappij grote behoefte heeft, aan wetenschappe-lijke werkers op allerlei terreinen, is
het nodig, dat de universiteit uitge-bouwd wordt en opleidingen zal geven, die .thans nog buiten het H.O. staan.
Daarnaast zullen de rechten verbon-den aan de einddiploma's der V.W.O.-scholen uitgebreid moeten worden. Eigenlijk zou ieder diploma, dat thans recht geeft tot studie in bepaalde ·facul-teiten, toegang moeten geven tot alle faculteiten.
Eventuele tekorten in de vooroplei-ding kunnen voor de serieuze student het best door aanvullende studie in uni-versitair verband worden opgeheven.
Tenslotte pleitte spreker, die een aan-dachtig gehoor vond, voor een weder in-stellen van een meer permanente
On-derwijscommissie van de V.V.D. In de geanimeerde gedachtenwisse-ling, waaraan èeelnamen mevr. Forta-nier-De Wit en de heren prof. dr C.
:r.
F. Böttcher, dr H. H. Buzeman, ir E. de Groot,
:r,
Machlelsen,:r.
Rozeman, dr P. C. Tirion en dr M. P. Vrij,be-tuigde men in he·. algemeen instemming met dit voorstel.
Er kan hier zeer belangrijk werk worden verricht, dat gewis noodzakelijk is te achten.
LIJST
VAN VERGADERINGEN TOONT
ACTIVITEIT VAN ONZE PAR TIJ AAN
Als men de lijst van vergaderingen van onze partij en van onze partij-instan. ties ziet, dan blijkt daaruit een verbeugende activiteit.
Om onze leden daarvan ook eens een indruk te reven, doen wij hier-der deze lijst volgen:
15 Oct., 10 uur, Den Haag 15 Oct., 14 uur, Den Haag 22 Oct., 11 uur, Utrecht
Vergaderinr Darelijks Bestuur Verraderinr Hoofdbestuur
25 Oct., 19 uur, Groningen ,
29 Oet., 14 uur, Amsterdam 29 Oct., 14.15 uur, Arnhem
1 Nov., 19.30, Utrecht
2 Nov., 19 uur, Rotterdam
5 Nov., 14.15 uur, Middelburr
5 Nov., 14.15 uur, Leeuwarden
12 Nov., Amsterdam 18 Nov., 19,uur, Zwolle
19 Nov., 14.15 uur, Assen
26 Nov., Amsterdam 14 Jan. 1956, Amsterdam
Bijeenkomst van leden van onze Raadsfrac-ties van de remeenten bo':en 75.000 inw. Bijeenkomst van onze in de provincie Gro-ninren wonende Raa.dsledeu.
Vergadering van de Partijraad.
Bijeenkomst van onze in de provincie Gel-derland wonende Raadsleden.
Bijeenkomst van onze in de provincie Utrecht wonende Raadsleden.
Bijeenkomst van onze in de provincie Zuid-Holland wonende Raadsleden.
Bijeenkomst van onze in de provincie Zee-land wonende Raadsleden.
Bijeenkomst van onze In de provincie Fries-land wonende Raadsleden.
Vergadering van de Verkiezingsraad. Bijeenkomst van onze in de provincie Over-ijssel wonende Raadsleden.
Bijeenkomst van onze in de provincie Drente wonende Raadsleden.
Vergadering van de Verkiezingsraad. Buitengewone Algemene Vergadering van onze partij.
.,. Maak
de
V.
V.
·D.
sterk''!!
Een
Rondvaart
door de
Rotterdamse Havens
SPI DO
VOOR UW WAS
NAAR
BORG U
Tevens Uw adres voor Chemisch
Reinigen
*
N. V
Stoom-
en
ChemischE'
Wasserij
v/h C. D. BORGH
&
Zn.
Bellevoysstraat 75
-
Rotterdam
-
Telefoon 32631-36235
een betere toekomst met de VV.D. ·
een betere
KIJK
öp die toekomst met
EEN GROENEVELD-BRIL
GROENEVELD-BRILLEN
Oostplein 45 · -
Rotterdam
T
et •
K 1800-26777
GEBR.VAN
HEEK
N.V.
TELEF. 5943 •
POST
BU!:I33 •
ENSCHEDE.
'SPINNERS • WEVERS • VERVERS • DRUKKERS
Wi''emsp'eif"
ROTTE:.RDAM
BEURS
CAFE- RESTAURANT
COOLSINGEL 48
Tel. 21795
21796
22001
*
ROTTERDAM
VERZORGING VAN GROTE EN KLEINE
GEZELSCHAPPEN.
P.RD4A KEUKEN
EN
WIJNKELDER
W. Dalkmann
NORMAAL EN DIKWANDIGE STALEN PIJPEN
fDOlJie~
V~ERSEDUKC271a
HEnDRIK 100 AMBACHT TELDORDRECHT
(KI8~01
6475en 9475
"a hur Dordrecht ( KISSOl 479'2en 9792 - Amsterdam ( K 20)
51~76De VelopA Idem
lo..,.ndlea - - " · ... bel•-""e - het
werk••·
Verhop "_dM product llfbfvltetMI
.. la liet RotterdamM kantoor
... N.V.O.~o
Schledomsedlllr. 61 A
,(
...
~. .
wu
HEBBEN
EEN BETER IDEE!'
LOODBRANDERIJ
SEYFFERT EN· VAN HILLO
ZWUNORECHT
TELEFOON l t 850~6191I.
T B
N C
4 T H 8
za.
&
Co. N. I.
~melo
Katoenen- en
Rayoo-manutacturen
GEBR. BODEGRAVEN
N_IEUWKOOP
*
Fabriek van MetaalwareR
*
IJzerhandel
Telef. 01725
Rr.
104
eA28'9
r--
H=,,
I
I
I
I
I
I
I
Er is haast bij ...
I
I
Uw exportdocumenten moeten
I
vooral tijdig op de plaats
vanbe-stem~ing
zijn. Vaak is de termijn
I
van inklaring van goederen ná ·
I
aankomst van de boot zeer kort.
I
samenwerking met luchtvaart- en
f?e HBU zorgt in voortdurende
I
scheepvaartmaatschappijen dat Uw
I
.documenten prompt en tijdig aan-
.komen.
I
·j
Ook voor lnoassl: de
HBul
I
HOLLANDSCHE BANK-UNIE
N.V.I.
L
AMSTERDAM. DEN HAAG. ROTTERDAM
..I
---N.V. BOELE'S
Scheepswerven en
·Machinefabriek
BOLNES (BIJ ROTTERDAM}
REPARATIE EN NIEUWBOUW
rELEGR. BOELIC-BOLNES
lG OCTOBER l e ö l - PAG. I
C. van der Giessen
& ·zonen's
I
Scheepswerven
N.V.I
Krimp•n aan den IJssel
N.V.
W. A. HOEK's
MACHINE. EN ZUURSTOFFABRIEIL Hoofdkankor ea MachiDefabrlellli
- &e Schiedam
Compreuor1 voor alle cassea ea ledereD druJL
1Datallatle1 voor de bereldinc van zuurlliof. 1tlkltot - .
AlJl'O.
*
ONDER
GARANTIE
MoTOB-~RACroB INDUS~RIEBANDEN
BLOM
Willem Buytewechstraat . A-MROTTERDAM, tel, Gllll
<'
JUaea)
DEN HAAG, Scheldepl, 'f, teL 'f'JOOII *Ook orig. Amerikaanse TUBELESS (binnenbandloze) banden in
rayon-en NYLON uitvoering.
