Het Boek. Serie 2. Jaargang 32 · dbnl

Het Boek. Serie 2. Jaargang 32

bron

Het Boek. Serie 2. Jaargang 32. Martinus Nijhoff, Den Haag 1955-1957

Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/_boe031195501_01/colofon.php

Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn.

VI

[Het Boek, jaargang 1955-1957]

DEZE AFLEVERING IS GEWIJD AAN DE NAGEDACHTENIS VAN

PATER DR. BONAVENTURA KRUITWAGEN O.F.M.

22 OCTOBER 1874 - 11 MEI 1954

2

3

Lijst van boeken op 14 mei 1940 in het bezit geweest van pater dr.

F.J. Bonaventura Kruitwagen, O.F.M., destijds weste wagenstraat 55 te Rotterdam

Het komt ons voor, dat er alle reden is in het herdenkingsnummer, aan Pater Kruitwagen gewijd, een merkwaardig document te laten afdrukken, door hemzelf in November 1940 opgesteld. Merkwaardig in de eerste plaats, omdat het een overzicht geeft van zijn kostbare bibliotheek, die op 14 Mei 1940 bij het bombardement van Rotterdam verloren is gegaan. Merkwaardig nog veel meer door Kruitwagen's zeer persoonlijke toelichting over de wijze, waarop de collectie was samengesteld.

Het origineel, in zijn eigen handschrift, werd in verband met de moeilijkheden, aan de bepaling en de toekenning van de schadevergoeding verbonden, door het Departement van Financiën aan de Rijkscommissie van Advies in zake het Bibliotheekwezen voorgelegd, met verzoek om advies. Geboeid door de inhoud, liet toen de voorzitter der Rijkscommissie, Dr. L. Brummel, ter Kon. Bibliotheek een fotocopie van het stuk vervaardigen, die aldaar bewaard wordt. Onze afdruk werd gezet naar een getypte copie van het oorspronkelijke (vervaardigd door Maria Hüffer), die in het bezit is van Dr. M.E. Kronenberg. Aangezien deze echter niet nauwkeurig bleek te zijn, is bij het corrigeren der proeven ook dankbaar gebruik gemaakt van de fotocopie. De titels in de Boekenlijst zijn hier letterlijk afgedrukt, ook wanneer ze een enkele maal minder correct of onvolledig waren. Zo kan men beter beoordelen - en bewonderen - op welk een meesterlijke wijze Pater Kruitwagen indertijd te Vorden, vrijwel alleen uit het geheugen, zijn collectie heeft weten te reconstrueren.

De Redactie

Inleiding

I.Aandeel en waardebepaling van de boeken.

1. Mijn bibliotheek die ik in den tijd van 45 jaren had bijeengebracht, omvatte ongeveer9000 boeken. Wie mijn geheele boekenvoorraad gezien heeft (o.a. Dr.

J.J. MAK, Walenburgerweg 19a, Rotterdam, tel. 46099) kan dat daaraan eenigszins controleeren, dat ik twee ruime kamers bewoonde, waarvan de wanden aan alle zijden waren bedekt met hooge boekenkasten, die allemaal vol, soms méér dan vol waren. Die kasten, ten getale van 22, telden door elkaar ieder 10 planken van 1 Meter

4

lengte. Rekent met 40 boeken per plank, dan vormt dat8800 boeken. Daarenboven waren er verschillende boeken van kleineren omvang geborgen inladen, doozen, portefeuilles en lessenaars, bij de onderwerpen, waarop ze betrekking hadden.

2. De gezamenlijke waarde wordt door mij geschat op globaal60.000 gulden¹⁾. Men moet daarbij in aanmerking nemen, dat ik mij speciaal had toegelegd op boekenkennis, zoodat ik in de 45 jaren welke ik gewerkt heb, zelden of nooit een boek heb aangeschaft, dat zijn prijs niet ten volle waard was. Daarenboven waren de meeste boekenstevig en net ingebonden met vergulden rugtitel (zie beneden, nr. 14). Er is mij gezegd, dat ik den prijs van ieder boek moest berekenen volgens dencatalogus-prijs dien ze op 9 Mei 1940 hadden. Als grondslag daarvoor neem ik de gangbare prijzen in den toenmaligen grooten internationalen

antiquariaats-boekhandel, bijv. van NIJHOFF(Den Haag), HERTZBERGER(Amsterdam), QUARITCH, MAGGSBROSe.a. (Londen), HIERSEMANN(Leipzig), BAER(Frankfort), ROSENTHAL(München), OLSCHKI(Milaan), enz.

II. Mijn ‘aanteekeningen’.

3. Dat, zooals mij eveneens gezegd is, mijnpersoonlijke, wetenschappelijke aanteekeningen, waarvan ik er duizenden en duizenden bezat (ik verwijs hiervoor weer naar Dr. J.J. MAKte Rotterdam), niet voor schadevergoeding in aanmerking kunnen komen, kan ik eenigszins begrijpen. Zij vormden weliswaar mijn

wetenschappelijk bedrijfskapitaal, daar mijn ongeveer 300 publicaties²⁾hun waarde niet zoozeer ontleenden aan wat reeds in andere bekende boeken te vinden was, als wel aan datgene wat ik uit zeldzame middeleeuwsche handschriften en uit oude, bijna nergens vindbare boeken had aangeteekend, en aan de gedachten en combinaties welke ik daaraan had vastgeknoopt. Maar anderzijds moet worden toegegeven, dat in die gegevens inderdeed ook een grootsubjectief element stak, dat niet in geld is uit te drukken, of althans moeilijk.

4. Terloops zij evenwel bemerkt, dat het misschien toch wel billijk zou zijn, indien voor dat soort van aanteekeningenalthans eenige vergoeding werd gegeven. Ze zijn immers tot stand gekomen ten koste van veel reizen in binnen- en buitenland, en

1) Specificatie zie blz. 32 v. Het juiste bedrag isf 60627.50.

5

van het terleen vragen van tallooze, dikwijls uiterst zeldzame en kostbare

handschriften en boeken. Wat in die 45 jaren op eenbedrag aan reis- en porto-kosten is komen te staan van, naar ik schat, 2000 gulden. Wilde men die aanteekeningen thans reconstrueeren, dan zou daarvoor zeker eenzelfde bedrag noodig zijn. Al vallen dus de aanteekeningen-zelf niet onder de schadevergoeding, de reconstructie ervan is wèl in geldswaarde uit te drukken.Dit punt zij bij dezen ter overweging aanbevolen.

5. Ik bezat evenwel ook een groot aantal ‘aanteekeningen’, die eendocumenteel, objectief karakter droegen, daar zij, hetzij zelf documenten vormden, hetzij

betrouwbare reproducties ervan waren. Ik bezat namelijk honderden, zeer

nauwkeurige, en soms zeer uitvoerigeafschriften uit middeleeuwsche handschriften en zeldzame, nauwelijks bereikbare boeken. Verder veelfoto's - zeker meer dan 100 - uit dergelijke werken, op mijn aanvrage en kosten meestal vervaardigd in buitenlandsche bibliotheken, die vooral in de eerste 25 jaren, toen de tegenwoordige goedkoope reproductieinstrumenten nog niet bestonden, gepeperde rekeningen erbij voegden. Ook bezat ik zeer veel ‘doortrekken’ (na-teekeningen op doorschijnend papier) van middeleeuwscheminiaturen, houtsneden, watermerken en pagina's met geschreven of gedrukten tekst, waarvan het doel was, dat ik mij bijvoorbeeld na 20, 30 jaren nog een nauwkeurig denkbeeld kon vormen van de kleuren, de dispositie van de voorstellingen, de ordinantie van den tekst op een bepaalde pagina, de schaduwen en schraveeringen op middeleeuwsche houtsneden, enz. enz.¹⁾

6. Zulke ‘aanteekeningen’ hadden mijns inziens, wèl eenobjectieve waarde, die in geld is uit te drukken, vooral omdat men bij mij de garantie had - wie eenige van mijn publicaties wil lezen kan zich daarvan overtuigen, daar ik steeds met de meest pijnlijke nauwkeurigheid placht te werken - dat die ‘documenten’ volkomen

betrouwbaar waren. Men qualificeerde mij wel eens ziekelijk-nauwkeurig.

7. Tenslotte bezat ik een verzameling vanzeker 1000-tal krantenuitknipsels, niet zoo maar te hooi en te gras verzameld, maar volgens een bepaald systeem.

Verreweg de meesten waren

1) Ook ongeveer 60 zoogenaamde ‘rubbings’, d.z. afwrijfsels op dun, taai papier, van stempels en figuren op oudeboekbanden, vervaardigd met behulp van zgn. ‘rubbings’-wax’. Zie blz.

43, nr. XXXIII en nr. XXXV.

6

in daartoe bestemde boeken netjes ingeplakt, van nummers voorzien, met aangifte van bron en dag en datum, en gingen vergezeld van een alfabetischen klapper. Ze betroffen alle mogelijke onderwerpen, die met mijn studies in verband stonden.

Ook deze ‘aanteekeningen’ bezaten een objectieve waarde, daar zij documenten vormden die voor iederen gebruiker, ook na honderden jaren, dezelfde

betrouwbaarheid bezaten als de origineelen.

8.Dit soort ‘aanteekeningen’ wordt op enkele uitzonderingen na beneden vermeld in de ‘Groepen van boeken’ (blz. 33 vv.) en in de ‘Verzamelingen over speciale onderwerpen’ (blz. 42 vv.) en de waarde daarvan wordt in het geschatte bedrag¹⁾ verdisconteerd. Al die dingen stuk voor stuk op te noemen, was natuurlijk onmogelijk.

Vandaar dat zij bij deGroepen en Verzamelingen zijn ondergebracht.

III.De twee methoden volgens welke mijn bibliotheek is tot stand gekomen.

9. De vakken waarin ik in 1896-97 begon te studeeren werden toentertijd in

Nederland onder de katholieken nièt, en onder de niet-katholieken weinig beoefend.

Ze betroffen in hoofdzaak delitteraire en godsdienstige cultuur van de latere middeleeuwen (12e-16e eeuw). Aan de kloosterbibliotheken had ik dus voorloopig niet veel.

Ik moest mij dus allereerst aanschaffen dealgemeen-oriënteerende werken die mij in de middeleeuwen wegwijs maakten, zooals:Catalogi, Bibliografieën,

Bio-bibliografieën, Repertoria, Inventarissen, Registers enz. De meer speciale litteratuur moest ik onder de oogen zien te krijgen bij mijn bezoeken aan de groote openbare bibliotheken. Zoo heb ik dus een kleine 25 jaar mijn boekenvoorraad trachten op te bouwen.

10. Omstreeks 1920 begon mijn gezondheid, en dus het reizen voor bibliotheekbezoek, te verminderen en moest ikeen ander systeem van

boeken-aanschaffen gaan volgen, en de zoogenaamde klein-litteratuur²⁾in handen zien te krijgen. Het bibliotheekbezoek kon dan vervallen, of kort zijn althans. Vooral schafte

1) Vgl. blz. 11 v., nr. 26.

2) Onderklein-litteratuur versta men niet kleine boekjes, doch werken en werkjes over

7

ik mij ookdie publicaties aan, ik bedoel buitenlandsche, waarvan ik wist, dat ze nergens in Nederland te vinden waren.

Twintig jaar lang heb ik zoodoende speciaal naar klein-litteratuur, die ik overigens in de vorige jaren óók niet geheel verwaarloosd had, gezocht. En daar deze, ofschoon dikwijls moeilijker te vinden, over het algemeen goedkooper (althans per stuk) was, bestond mijn bibliotheek voor ⅔ gedeelte uit klein-litteratuur op alle gebieden die mij in die 45 jaren interesseerden (of geïnteresseerd hadden; zie nr. 12-14). Dat ⅔ gedeelte vormt dusongeveer 6000 boeken.

11. Het was mij natuurlijk niet mogelijk, in de hieronder volgende lijst die ongeveer 6000 boeken en boekjes stuk voor stuk op te noemen. Ik heb het niet verder kunnen brengen dan tot de circa 3000 boeken die in hoofdzaak behooren tot de algemeen oriënteerende litteratuur. De 6000 andere heb ik samengevat inGroepen, waarvan ik den inhoud in eenige groote lijnen heb trachten aan te geven (zie blz. 33 vv.).

IV.Het doel waarmede de klein-litteratuur werd verzameld.

12. Herhaaldelijk kocht ik klein-litteratuur die voor mijn studiesvan weinig of geen belang (meer) was.

De kwestie is namelijk deze.

Na mijn dood zou mijn bibliotheek natuurlijk niet verkocht worden, doch en bloc worden ingelijfd in een van onze bestaande kloosterbibliotheken.

Ofschoon er onder mijn medebroeders op 't oogenblik geen actieve belangstelling voor mijn studies bestaat, hield ik er toch altijd rekening mee, dat dat over 50 of 100 jaar wèl het geval zou zijn. Daaromzorgde ik ook steeds voor de toekomst, en schafte tal van werken en werkjes aan die ik zelf niet noodig had, omdat ik ze, door raadpleging elders, reeds kende, of die ik zelf niet meer noodig had, omdat ik niet meer van plan was nog ooit over het betrokken onderwerp te schrijven.

13. Bij ieder onderdeel van mijn bibliotheek trachtte ik duszoo compleet¹⁾mogelijk te zijn.

Eenerzijds verhoogde dat niet weinig de waarde ervan, en anderzijds verklaart dat nog duidelijker, waarom ik die 6000 titels zoo maar niet in mijn hoofd heb. Tal van boeken en boekjes,

1) Dat compleet zijn was vooral dáárom van belang, omdat de vakken, die ik beoefende, in onze kloosterbibliotheken zoo goed als niet vertegenwoordigd waren.

8

die ik gekocht had,keek ik bij aankomst nauwelijks, of zelfs in het geheel niet in, doch plaatste ze aanstonds in mijn boekenkasten bij de groep waartoe ze behoorden.

14. Toch liet ik vele ervan bij tijd en gelegenheidsolied inbinden, juist omdat ze werden aangeschaft met 't oog op de verre toekomst. Men houde daarmede rekening, wanneer men hierbeneden waardebepalingen van vooral nieuwere boeken vindt, die eenigszins boven den gangbaren prijs uitgaan. Het goed- en netjes-inbinden van een boek van 'n 150 à 200 bladzijden kost al gauwf 1. - à f 1.50. Bij grootere boeken stijgt dat tot 2 àf 3. -, en bij folianten tot 4 à 5 gulden (zie boven, nr. 2 en beneden, nr. 24).

V.De algemeene inhoud van mijn bibliotheek.

15. Mijn studiën betroffen, zooals gezegd (nr. 9), in hoofdzaak de litteraire en godsdienstige cultuur van de 12e tot de 16e eeuw. In de eerste jaren nam ik daarbij tot uitgangspunt:het geschreven en het gedrukte boek. Eerst in latere jaren kwam ik, juist door ‘het boek’, ook op andere gedeelten van dat uitgestrekte terrein terecht.

Behalve dus aan de gewone middeleeuwsche wetenschappelijke vakken:Bijbel, Kerkelijk recht, Philosophie & Theologie, Hagiografie, Taal- en Letterkunde, Geneeskunde, Natuurwetenschappen en Tijdrekenkunde (computus), had ik een speciale aandacht te wijden aanPaleografie en Bibliotheekgeschiedenis, en aan deIncunabelkunde en Paleotypie, plus de daarbij onmisbare Bio-bibliografie van de schrijvers der 12e tot 16e eeuw.

16. Daardoor kwam ik vanzelf in het vaarwater van de betrekkelijk-jonge tak van wetenschap, die speciaal aan de Universiteit van München werd gedoceerd door Ludwig TRAUBE(† 1907) en thans door Paul LEHMANN: de MiddeleeuwscheLatijnsche Philologie. Terwijl men evenwel te München teruggreep tot ver vóór de 12e eeuw, en over het algemeen halt hield bij de 14e eeuw (zie bijv. deGeschichte der lateinischen Literatur van Max. Manitius), en zich daarbij steeds de vraag stelde, in hoever de oudeklassieke Grieksche en Latijnsche litteratuur was blijven voortleven, liet ik deze vraag, daar ik geen klassieke opleiding had genoten, zooveel mogelijk ter zijde, doch verbond aan mijn studietwee vakken die voor de 12e-16e eeuw minstens van even groot belang waren, namelijk:

9

a. Welke was daarbij de invloed van de Liturgie, die immers het geheele kerkelijke en maatschappelijke leven van dien tijd beheerschte? En

b. In hoever is datgene wat eertijds in de geschreven boeken stond, zoowel in grafisch als in litterair opzicht overgegaan naar degedrukte boeken van het eind der 15e en het begin der 16e eeuw? Met andere woorden: naast dePaleografie stelde ik dePaleotypie, en legde mij er tevens op toe, ook den inhoud van de oudste gedrukte boeken te bestudeeren. Welk laatste tot dan toe slechts sporadisch gedaan was.

17. Door die combinatie heeft mijn bibliotheekeen organische samenstelling gekregen, waarvan de wetenschappelijke gebruikswaarde in den loop der jaren niet alleen door mij, maar ook door vele anderen erkend is geworden. Er zat dus in mijn bibliotheek, juist omdat zij volgens een vast systeem was opgebouwd,een stuk goodwill¹⁾, dat naar mijn meening, evenals in een productieve handelszaak, in geld kan worden uitgedrukt. -Ook dit punt zij ter overweging aanbevolen.

18. Het lijkt mij intusschen noodzakelijk, nog eens terug te komen op twee punten van kardinale beteekenis, hierboven reeds sub 1 en 2 even aangeroerd:Het aantal en de waarde-bepaling van de boeken.

Er doen zich hier twee vragen voor:

A. Bevatte mijn bibliotheek inderdaad alles wat beneden wordt aangegeven?

B. Had al dat materiaal werkelijk de waarde van f 60.000.-?

19. Wat A betreft, heb ik boven (nr. 1) verwezen naar Dr. MAK. Het is echter duidelijk, dat hij niet voor àlles zal kunnen instaan, zeker niet voor datgene wat in mijn meer dan 50laden, en verder in kasten, doozen, portefeuilles, étuis enz. opgeborgen was. Dat heeft hij zelden of nooit ook maar voor een gedeelte gezien.

Toch geeft dat niet veel moeilijkheid ten opzichte van de circa 3000 boeken - beter gezegd banden - die beneden met name worden opgenoemd. Zelfs zij die mijn bibliotheek nooit gezien hebben, doch alleen een paar van mijn voornamere publicaties kennen, zullen alleen al dááruit kunnen afleiden, dat

1) Die goodwill is hier echter niet in rekening gebracht, ook al, omdat ik niet weet, welken grondslag ik voor een zedelijke schatting zou moeten nemen. Wanneer ik bijv. een som noem vanf 10.000.-, dan erken ik daarbij zelf, dat het maar een willekeurige schatting is.

10

ik over 't algemeen die boeken dagelijks bij de hand moet gehad hebben.

20. Moeilijker, of liever: onmogelijk is dat evenwel te bewijzen omtrent de boeken en documenten, die ik onderGroepen en Verzamelingen heb samengevat. Hier komt alles tenslotte er op neer: dat men mij op mijn woord zal willen gelooven, daar alle bewijzen er voor totaal verbrand zijn.

Alleen éénig houvast heeft men op dit punt weer aan mijn publicaties¹⁾. Van welk kaliber die publicaties over 't algemeen waren, mag ik misschien wel even

karakteriseeren door wat een vakman mij eens zeide: ‘Alsjij over een onderwerp schrijft, dan put je het ook heelemaal uit’, of zooals een ander het formuleerde: ‘dan beheersch je je stof heelemáál’.

21. Daarmee wil ik alleen zeggen: Aan mijn meeste publicaties bemerkten de vakmenschen zeer goed, dat ik nog heel wat meer materiaal achter de hand had, dan ik in een of ander geschrift losliet. - En daar de stoffen waarover ik in die ruim 40 jaren geschreven heb nogal sterk gevarieerd zijn,móét mijn materiaal wel zeer uitgebreid zijn geweest. - En ik mag er misschien dit nog wel bijvoegen: Wanneer ik soms plotseling het plan opvatte om ergens over te gaan schrijven (vooral bij polemieken, die ik nogal eens gevoerd heb, was dat het geval), dan stond ik dikwijls zelf erover verbaasd, dat mijn materiaal, door het jarenlange, als 't ware onbewuste verzamelen,veel rijker was dan ik zelf gedacht had.

22. Om aan buitenstaanders eenigszins duidelijk te maken welken omvang mijn boeken-vooraad had, heb ik in verschillende gevallen - speciaal bij de ‘Groepen’ en de ‘Verzamelingen’ - dan ook maar de vrijheid genomen,te verwijzen naar mijn eigen geschriften. Een ander middel heb ik tot nu toe niet kunnen uitdenken.

1) Tot het najaar van 1930 was het getal daarvan 212. Men kan de titels daarvan vinden in de Lijst van geschriften van leden der Vereniging (tot het bevorderen van de beoefening der wetenschap onder de Katholieken van Nederland) (I), Leiden 1922, blz. 150-161 (nr. 1-146);

(II), 's-Gravenhage 1931, blz. 187-193, (nr. 147-212). Een ex. van die Lijsten kan ik hier niet bijvoegen, daar ook de overdrukken van mijn eigen lijsten verbrand zijn. Het ex. dat ik citeer heb ik van een ander.... ten geschenke ontvangen.

In de jaren 1930-1940 is het getal van mijn publicaties gestegen tot282. Waarbij opgemerkt zij, dat een 30 à 40-tal publicaties die ik zelf onbelangrijk vond, of waarvan ik het auteurschap

11

23. Wat B betreft, of namelijk al mijn materiaalwerkelijk op f 60.000. - mag worden geschat, zij eerstens bemerkt, dat een officieele schatting, bijv. voor de

Brandverzekering, nooit heeft plaats gehad. Van het jaar 1902-1930, dus juist in de jaren waarin mijn materiaal het sterkst gegroeid is, woonde ik in ons klooster te Woerden. Daar werd mijn bibliotheek, en alles wat ik verder aan wetenschappelijk materiaal bezat, bij de kloosterbibliotheek - die daar toentertijd zeer rijk was - gerekend. Maar hoe hoog het bedrag was, waarop de kloosterbibliotheek verzekerd was, is mij niet bekend. Alleen een ding weet ik zeker:aan mij is nooit een aparte schatting van mijn materiaal gevraagd. En ik zelf heb daaraan ook niet gedacht, eerstens omdat men in een klooster zulke dingen aan den Overste pleegt over te laten; en ten tweede omdat men zich als kloosterling weinig zorg maakt om brand of andere gevaren. En toen ik in 1930 naar Rotterdam verhuisde, en mijn materiaal bij stukjes en beetjes daarheen werd overgebracht (dat heeft 5 jaren, van 1930 tot 1934, geduurd), heb ik verder ook niet aan een aparte verzekering gedacht.

24. Wat de waarde-bepaling aangaat van de ongeveer3000 boeken die ik met name heb opgenoemd, spreekt het vanzelf, dat deskundigen de schatting van het eene boek nu en dan te hoog, van een ander boek te laag zullen vinden. Maar met het totaal bedrag vanf 35521.50 meen ik toch de grens van het redelijke niet te hebben overschreden. Bij schattingen die iets te hoog lijken bedenke men intusschen, dat verreweg de meeste boekennet en sterk waren ingebonden, zooals bij nr. 2 en nr. 14 reeds is gezegd.

25. Bij deGroepen en Verzamelingen was het mij niet mogelijk, bij ieder gedeelte een bepaalde som te noemen, niet alleen omdat ik zelf geen duidelijk beeld ervan heb wat ieder gedeelte bevatte, maar vooral ook omdat totaal àlles is verbrand, dus mij ook elk hulpmiddel ontbreekt om den juisten omvang van ook maar sommige gedeelten nauwkeurig aan te geven.

26. De gezamenlijke waarde van deGroepen en Verzamelingen heb ik globaal opf 25.000. - geschat. Neemt men de schatting van de 3000 met name genoemde boeken opf 35521.50¹⁾als redelijk aan, dan kan ook de andere schatting opf 25.000.

- niet onredelijk worden genoemd. De Groepen en Verzamelingen

1) Zie rectificatie op bl. 32.

12

omvatten immers niet 3000 doch 6000 boeken en boekjes, en daarenboven een

‘Unmasse’ vandocumenten van objectieve waarde, zooals die beneden zoo goed mogelijk worden gespecificeerd.

27. Misschien zal men eenigszins erover verwonderd zijn, dat die Groepen en Verzamelingen zoo talrijk zijn, en soms zooveel omvatten. Daarbij bedenke men evenwel het volgende:

a. Van de 45 jaren waarin ik wetenschappelijk heb gewerkt, heb ik bijna 40 jaar langover mijn tijd vrij kunnen beschikken, daar ik van alle andere verplichtingen gewoonlijk bleef vrijgesteld.

b. Tot op ongeveer mijn 50e jaar - ik ben op het oogenblik 66 - heb ik ‘op volle kracht’ kunnen werken, d.w.z.ongeveer 15 à 16 uren per dag. En herhaaldelijk werkte ik ook 's nachts, daar ik wegens mijn ingewanden-stoornissen tòch niet kon slapen. En ook als ik voor bibliotheekbezoek op reis was ging dat meestal zoo door.

c. Daarbij onderzocht ik overal waar ik kwam, alles wat maar eenigszins op een

‘bibliotheek’ geleek, en vroeg naarallerlei zeldzame dingen die meestal als

waardelooze prullen ergens op een stoffigen zolder of in een vochtigen kelder lagen.

d. Desgelijks deden eenige paters te Woerden - waar ik 27 jaar gewoond heb - wanneer zij ter stad of platteland op assistentie gingen. Vooral van het platteland heeft menheel wat zeldzame dingen voor mij meegebracht, waaraan de eigenaars weinig of geen waarde hechtten, en die ook op zichzelf genomen, geen bijzonder groote waarde hadden, maar pas tot hun recht kwamen in een ‘verzameling’.

28. En daar dat verzamelen, ook in de 15 à 20 jaren waarin mijn gezondheid minder begon te worden, steeds op denzelfden voet is doorgegaan, zal hoop ik, ook een buitenstaander zich kunnen voorstellen, dat zoowel mijn boeken- als mijn documenten-voorraad in die 45 jaren een geweldigen omvang heeft gekregen, waarvan ik zelf ieder onderdeel dàn pas in zijn geheel kon overzien, wanneer ik over een daarbij betrokken onderwerp ging schrijven, en dus in de noodzakelijkheid verkeerde, zoo'n collectie te gaan sorteeren en systematisch in te deelen. En gewoonlijk bevatte ze dan méér dan ik zelf gedacht had.

Vorden 11 November 1940.

Kranenburg D 134.

Minderbroedersklooster.

(w.g.) Pater Dr. F.J. Bonaventura Kruitwagen O.F.M.

13

N.B. De volgorde en de benaming der thans op blz. 13 tot 32 volgende rubrieken is zeer gebrekkig. Een grootere nauwkeurigheid was evenwel niet mogelijk - tenzij ik nog langer aan deze Memorie had gewerkt - daar alle hulpmiddelen om het beter te doen ontbraken. Daar verder een aantal titels mij pas in 't geheugen kwamen tijdens het schrijven van deze 56 bladzijden, werden zij ten einde raad maar dáár ingelascht waar toevallig nog een plaatsje open was. - Een en ander zal echter voor het eigenlijke doel van deze Memorie: de schatting van de cataloguswaarde, wel geen groot inconvenient vormen.

(w.g.) B.K.

Boeken (kol. 1)¹⁾

N.B. Bij sommige boeken is een jaartal geplaatst om aan te geven of het een oude, dan wel nieuwe uitgave was van een ‘modern’ werk. Bij boeken van de 15e-16e eeuw staat het ter oriënteering omtrent de waarde. Staat het jaartal tusschen () dan is het slechts bij benadering aangegeven.

IAlgemeene werken

f 72,- Brockhaus, Konversationslexikon (1910), 18 dln.

f 25,- Winkler Prins, Encyclopedie (1912), 16

dln.

f 262,50 Katholieke Encyclopedie, 25 dln.

f 12,- Catholic Encyclopedia (kleine uitg.

Londen)

f 120,- Nieuw Ned. Biograph. Woordenboek, 10

dln.

f 130,- Die Religion in Gesch. u. Gegenwart, 6

dln.

f 40,- Buchberger, Kirchliches Handlexikon, 2 dln.

f 7,50 Dictionnaire de Trévoux, dl. V

f 20,- Wie is dat? (alle 4 de uitgg. ed. Nijhoff)

f 4,50 Wie is dat? (ed. Kleijntjes)

f 125,- Annalen Kath. Wetenschap Vereen.

(Eenig exempl. dat geheel compleet was)

1) De kol. 1-44, hier tussen haakjes aangegeven, stemmen overeen met die van het origineel en worden door ons vermeld, omdat P. Kruitwagen er in het vervolg herhaaldelijk naar verwijst en ook de schatting der boeken volgens deze kolommen is berekend.

(Redactie).

f 15,- Ann. Kath. Wetensch. Ver. (eenige

zeldzame publicaties dubbel)

f 21,- Ann. Kath. Wetensch. Ver. Register,

1904-1929 (7 exemplaren)

f 130,- Kirchenlexikon, ed. Wetzer u. Welte, 13

dln.

_____

f 984,50 (kol. 2)

IIBijbel

f 20,- Biblia sacra, ed Vulgata (Tornaci;

luxe-ed.)

f 9,- Biblia sacra vert. d. Himmelreich (Ned.), 2 dln.

f 24,- Biblia sacra Allioli (Duitsch), 3 dln.

f 12,- Quentin, e.a. L'Octateuch (tekstcritiek)

f 15,- Plooij, Primitive text Diatesseron

f 9,- Berger, Histoire de la Vulgate

f 10,-

?? Oude Vulgata-tekst in Engeland, 2 dln.

f 7,50 Concordantiae bibliorum (verkorte uitg.)

14

f 15,- Concordantiae bibliorum ed. De Raze

f 35,- Concordantiae bibliorum ed. Peultier

f 16,- Biblisches Reallexikon, 2 dln.

f 8,- Textus selecti, sec. ordinem dispositi

f 90,- Cursus S. Scripturae completus, ed.

Migne, 23 dln.

f 40,- Ludolphus de Saxonia, In psalmos (1540)

f 12,- Van Druten, Gesch. Ned. Bijbelvert. 3

dln.

f 14,- De Bruin, Middelned. vert. N. Test., 2 dln.

f 5,- Ebbinge Wubben, Middelned. vert. O.

Test.

f 8,- Falk, Die Bibel im Mittelalter, 2 dln.

f 6,- De Bruin, Gesch. v.d. Statenbijbel

Zie verder Groep II (blz. 33)

_____

f 355,50 (kol. 3)

IIIKerkelijk Recht - Concilies - Aflaten - Zondagviering f 70,-

Von Schulte, Gesch. des canonischen Rechts, 4 dln.

f 18,- Von Seckel, Quellen usw. (over

Glossatoren)

f 5,-

? ? ? Handbuch Gesch. d. Röm. Rechts f 40,- Corpus iuris canonici, ed. 1591

f 12,- Corpus iuris canonici, ed. 1648

f 24,- Codex iuris canonici, c.com. Card.

Gasparri

f 5,- Fournier, Groupe de recueils canoniq.

irlandais

f 12,- Pijper, Gesch. der Boete en Biecht, 2 dln.

f 5,- Pijper, De Boeteboeken

f 60,- Bronnen gesch. kerkelijke rechtspraak

Utrecht, 5 dln.

f 60,- Eubel, Hierarchia cath. medii aevi, 3 dln.

f 20,- Eubel, Hierarchia cath. medii aevi, dl. III, 2e. uitg.

f 700,- Harduin, Concilia, 12 dln.

f 28,- Binterim-Mooren, Deutsche Concilien, 7 dln.

f 4,- La collection Mansi et ses prédécesseurs

f 5,- Codex iuris canonici (1918)

f 7.50- Denzinger-Bannwart, Enchiridion

symbolorum

f 18,- Paulus (Nic.), Die Ablässe, 3 dln.

f 12,- Frédéricq, Corpus indulgentiarum

Neerland

f 7,50 Frédéricq, Comptes des indulgences

f 4,- Eekhof, Questierders van den aflaat

f 2,50 Van den Berg, Zondagviering in de ME

Zie verder groep III (blz. 33 v.)

_____

f 1119,50 (kol. 4)

IVLiturgie

f 30,- Missale Romanum, Mediolani 1474

(herdruk), 2 dln.

f 500,- Missale Romanum, Venetiis 1485

f 300,- Missale Trajectense, Antverpiae 1540

f 250,- Missale Rom.-Seraphicum (10 uitgg., c.

1740-1930)

f 12,- Ebner, Quellen z. Gesch. des Missale

Rom

f 14,- Tracts on the Mass (herdruk)

f 8,- Franz, Die Messe im deutschen MA

f 48,- Leroquais, Sacramentaires du moyen

age, 4 dln.

f 36,- Leroquais, Livres d'heures du moyen

age, 3 dln.

f 40,- Delisle, Anciens Sacramentaires, 2 dln.

f 12,- Weale, Catalogus missalium, ed. 1a

f 20,- Weale-Bohatta, Catalogus missalium,

ed. 2a

f 48,- Weale-Misset, Analecta Liturgica, 3 dln.

f 9,- Weale, The Ecclesiologist, 3 dln.

f 14,- Ehrensberger, Codd. liturgici Vaticani

f 10,- Rituale Romanum, ed. (1930)

f 12,- Frans, Rituale von St. Florian

f 12,- Franz, Rituale Bamberg (?)

f 14,- Pontificale Romanum, ed. (1930)

15

f 10,- Caeremoniale Episcoporum, ed. (1930)

f 14,- Beissel, Evangeliarien des MA. (2

exemplaren)

f 8,- Collijn-Staff, Evangelios y Epistolas

(herdruk)

f 9,- Kellner, Heortologie, 1. en 3. Ausgabe

f 3,- Nieuwbarn, Liturgisch Woordenboek

5,- Sleumer, Liturgisches Lexikon

f 12,- Koenders, Handboek der Liturgie, 2 dln.

_____

f 1450,- (kol. 5)

f 10,- Ordinarius Ecclesiae Trajectensis, ed.

Séjourné

f 24,- Chevalier, Ordinaires Reims, etc. (Bibl.

lit. VI, VII, VIII)

f 6,- Stapper, Ordinarius eccl. Monasteriensis

f 4,50 Stapper, Festfeier zu Münster

f 18,- Exsultet-Rolls, ed. .... (British Museum)

f 80,- Caeremoniale O.F.M., Prov. Germ. Inf., ed. 1674

f 20,- Caeremoniale O.F.M., Prov. Germ. Inf., ed. 1833

f 350,- Familiaris Clericorum, Venetiis (1515)

f 450,- Sacerdotale Romanum, Venetiis (1512)

f 40,- Catalogue-Liturgies (Br. Museum)

f 5,- Sauer, Symbolik d. Kirchengebäudes, 1.

Ausg.

f 6,- Sauer, Symbolik d. Kirchengebäudes, 2.

Ausg.

f 4,- Pijper, Vereering der H. Hostie

f 5,- Epiklesis ou Elévation?

f 3,- Le désir de voir l'Hostie

f 8,- Martyrologium Romanum, ed. 1903

f 7,- Quentin, Les martyrologes historiques

f 90,- Chevalier, Repertorium hymnologicum,

6 dln.

f 4,50 Blume, Repertorium Repertorii

f 28,- Dreves-Blume, Analecta hymnica (Bd.

24, 25, 40, 48)

f 6,- Mittelalterliche Hymnen (etc.)

f 5,- Hymnes, proses, etc. du moyen age

f 12,- Martyrologium Benedictinum (1750)

f 24,- Franz, Die Benediktionen im MA., 2 dln.

f 9,- Mohlberg, Radulphus de Rivo, 2 dln.

f 6,- Duchesne, Origines du culte chrétien, 3e éd.

f 7,50 Cabrol, Le livre de la prière antique

_____

f 1232,50 (kol. 6)

f 8,- Rituale Rom. pro Holl. (met Holl. en

Friesche doopnamen, 1640)

f 6,- Rituale Rom. pro Holl. (met Holl. en

Friesche doopnamen, 1750)

f 3,50 Graaf, Doopnamen

f 5,- Prims, Limburgsch gebedenboek XVe eeuw

f 4,- De Gheldere, Getijdenboek XVe eeuw

f 18,- Meertens, Godsvrucht in de Nederl. uit

Gebedenb., 4 dln.

f 200,- Hortulus animae, ed. Ischyrius, Antverp.

1533

f 250,- Breviarium Romanum, ed. Quiñonez,

Lyon 1535

f 15,- Breviarium Romanum, ed. Quiñonez

(herdruk)

f 800,- Breviarium Trajectense. Parisiis 1517

(unicum)

f 140,- Breviarium Rom-Seraph. (7 uitgg. c.

1720-1935)

f 40.- Rubricae peculiares Breviarii Rom.

Seraph. (7 uitgg.)

f 60,- Breviarium Parisiense (1760), 4 dln.

f 5,- Dom Puniet, Les Pontificaux, I

f 12,- Bäumer, Geschichte des Breviers

f 7,50 Battifol, Histoire du Bréviaire romain

f 4,- Van Heukelum, St. Nicolaaskerk te

Jutfaas (symboliek)

f 2,- Van Heukelum, St. Nicolaaskerk te

Jutfaas (volksuitgave)

Zie verder Groep IV (blz. 34).

_____

f 1580,

16

(kol. 7)

VGregoriaansche Zang

f 14,- Wagner, Einführung in die Greg.

Melodien, 2 dln.

f 10,- Vivell, Initia tractatuum de musica

f 7,50 Kat, Gesch. kath. kerkmuziek in Ned.

f 10,- Catalogus muziekbibliotheek Scheurleer

f 5,- Middeleeuwsche dansmuziek (reprod., Londen c. 1936)

Zie verder Groep V (blz. 34 v.).

VIKalender (-Hervorming) - Tijdrekenkunde f 24,- Grotefend, Zeitrechnung des deutschen MA. 2 dln.

f 4,- Grotefend, Taschenbuch des deutschen MA.

f 5,- Cappelli, Cronologia

f 10,- L'art de vérifier les dates (ed. Migne,

verkort)

f 4,- Fruin, Handboek der Chronologie

f 5,- Perdrizet, Calendrier parisien

f 4,- Zilliken, Kölner Festkalender

f 5,- Lechner, Kalender Bayern

f 2,50 Alberdingk Thijm, Kalender en

Gezondheidsregels

f 20,- Gailliard-De Vreese, Dietsche kalenders (privé-uitg.)

f 45,- Journal of Calendar Reform, 10 dln.

(compleet N. York)

Zie verder Groep VI (blz. 35).

_____

f 175,- (kol. 8)

VIIPhilosophie-Theologie (vooral historisch) f 15,- Mandonnet, Siger de Brabant, 2 dln.

f 6,- Guibertus Tornacensis, Eruditio

principum, ed. De Poorter

f 35,- Beiträge z. Gesch. der Phil. im MA.

(Bäumker), 7 dln.

f 12,- Ueberweg, Gesch. d. Phil. im MA. (alleen Bd. II)

f 4,- De Wulf, Hist. de la phil. médiévale, 1e.

uitg.

f 10,- De Wulf, Hist. de la phil. médiévale,

nieuwste uitg., 2 dln.

f 24,- Grabmann, Gesch. d. Scholastischen

Methode, 2 dln.

f 4,- Vallet, Elementa philosophiae, 2 dln.

f 6,- Zigliara, Elementa philosophiae, 2 dln.

f 8,- Augustinus, De civitate Dei, 2 dln.

f 60,- Vattasso, Initia patrum latinorum, 2 dln.

(ed. Vaticaan)

f 15,- Initia patrum latinorum, 1865

(Vindobonens.)

f 30,- Little, Initia operum saec. XIII, XIV, XV

f 9,- Incipit des mss. théol. à Paris

f 7,50 Bardenhewer, Patrologie

f 150,- Theologiae cursus completus, ed. Migne,

25 dln.

f 40,- Nouv. revue théologique, 1933-40, 8 dln.

f 5,- Braun, Theol. Lexikon

f 20,- Compendium theologiae (1543)

f 5,- Compendium theologiae (1870)

f 45,- Van Noort, Theologia dogmatica, 9 dln.

f 24,- Féret, Faculté de théol. à Paris Moy. age, 4 dln.

f 6,- De Jonghe, Faculté de théol. à Louvain

f 7,50 De Ghellinc, Théologie XIIe siècle

f 12,- Döllinger, Moralstreitigkeiten, 2 dln.

_____

f 542,-

(kol. 9)

f 40,- Petrus Lombardus, Sententiae, ed.

Quaracchi, 2 dln.

f 420,- S. Thomas de Aquino, Opera omnia, 13

dln.

f 30,- Bibliothèque thomiste, 5 dln.

f 5,- Grabmann, Werke des hl. Thomas, 1.

Ausg.

f 7,50 Grabmann, Werke des hl. Thomas, 2.

Ausg.

f 6,- Mandonnet, Les écrits de S. Thomas

17

f 1200,- S. Thom. de Aq., Summa opusculorum

(c. 1480? Dr. v. Aug. Psalterium) (prachtig exempl.; uiterst zeldzaam)¹⁾

f 24,- Kruitwagen, Summa opusc. S. Thomae, 1924, (4 exempl. waarvan 2 op

luxepapier)

f 125,- Raymundus de Peñaforti, Summula

sacramentor. (1503)

f 3,- Fidelis a Fanna, Ratio editionis opp. S.

Bonaventurae

f 5,- Fidelis a Fanna, zelfde werk (groote

uitgave)

f 400,- S. Bonaventurae Opuscula, Coloniae c.

1483

f 400.- S. Bonaventurae Opera omnia, 10 dln.

f 150,- Bonelli, Prodromus ad opera S. Bonav.

1764

f 240,- Bonelli, Supplementum ad opera S.

Bonav. 1774, 3 dln.

f 6,- S. Bonaventura (et alii), De ratione

cognitionis

f 12,- Matthaeus ab Aquasparta, Quaestiones, 2 dln.

f 9,- Balíc, Duns Scot, 2 dln. (Leuven)

f 40,- Harphius, Opera, ed. Surius. Coloniae

1553

f 12,- Herp, Spieghel der volcomenh., ed.

Verschueren, 2 dln.

f 75,- Nic. de Lyra, In X precepta (etc.) Colon.

1503

f 40,- Petrus Joh. Olivi, In Sententias

f 300,- Angelus de Clavasio, Summa. Venetiis

1493

f 6,- Prümmer, Moraltheologie d. hl. Albertus Magnus

f 4,- Vermeersch, Petit nombre des élus

f 6,- Godts, De numero damnatorum

_____

f 3565,50

(kol. 10)

f 5,- Tauler, Sermons (Louvain)

f 40,- Tauler, Opera, ed. Franc... te Hoorn

f 30,- Tauler, Wercken, ed. De Lixbona, 2 dln.

f 3,- Endres, Honorius Augustodunensis

f 20,- Hazart, Kerckelijcke Historie (2 dln.)

f 150,- Hazart, (polemiek met den predikant

Hulsius te Breda; op 12 vliegende blaadjes, c. 40 × 25 cm., omstr. 1660.

Compleet. Geheel onbekend)

f 6,- Catechismus Concilii Tridentini, 2 dln.

Zie verder Groep VII (blz. 35 v.).

_____

f 248,-²⁾ (kol. 11)

VIIIHagiographie

f 3,- Delehaye, Les légendes hagiographiques

f 2,50 Zoepf, Das Heiligenleben im MA.

f 6,- De codicibus hagiographicis Joh.

Gielemans

f 80,- Bibliotheca hagiographica latina, 3 dln.

f 50,- Les petits Bollandistes, 18 dln.

f 6,- Van der Essen, Les Saints mérovingiens

f 24,- Analecta Bollandiana 1937-39, en 2

registers

f 4,- Gougaud, Gaelic pioneers

f 3,- Gougaud, Les Saints irlandais

f 30,- Rosweydus, Leevens der Heylighen, 2

dln.

f 3,50 Van Rhijn, Sint Maarten

f 2,50 Huisman, Sankt Pancratius

f 2,- Gessler, Sinte Ontcommer

f 2,- Lampen, Willibrord & Bonifacius

f 60,- Lagerwey-Kruitwagen, Die Legende v.

Sinte Willeboert (Luxe-uitgave 1940 12 exx.)

2) Moet zijnf 254,- (correctie P. Kr.).

f 15,- De Kerval, Saint Antoine de Padoue dans l'art

f 3,50 Vlekke, Sint Servatius

f 4,- Jac. de Voragine, La légende dorée

f 60,- Acta Sanctorum, tom. III et IV Novembris

18

f 5,- Van der Straeten, Jean Dieudonné (2

exx.)

f 28,- Kronenburg, Neerland's Heiligen, 11 dln.

f 80,- Catalogus codd. hagiograph. Parisiensis, 3 dln.

f 24,- Beissel, Mariaverehrung im MA. u. 16-18 Jh., 2 dln.

f 36,- Kronenburg, Maria's heerlijkh. in Nederl., 9 dln.

f 300,- Alva y Astorga, Radii solis pro Immac.

Conc. 1666

f 1,50 Daniëls, Theotokos

_____

f 935,50 (kol. 12)

f 3,- Bardenhewer, Der Name Maria

f 12,- De Vooys, Middelnederl. Marialegenden, 2 dln.

f 5,- Van de Graft, Marialegenden (luxe-uitg.)

f 1,50 Soulier, Confrérie des vij douleurs

f 3,- Mougel, Denis le Chartreux

f 3,- Mougel, Dionysius der Karthäuser

f 15,- Opmeer, Hist. martyrum Batavic. (1628)

f 12,- Opmeer, Catholyck Martelaarsboek, ed.

P. Pratanus

f 500,- Passionael ofte Gulden Legende m.

Martyrologio (1490)

f 2,- Tenhaeff, H. Willibrordus

Zie verder Groep VIII (blz. 36).

_____

f 556,50 (kol. 13)

IXLegenden en Exempelen

f 6,- Little, Anonymi O.F.M. Exempla saec.

XIII

f 24,- Hervieux, Les fabulistes latins, 6 dln.

f 24,- Collectie-Hilka, Exempla (compl.), 12(?) dln.

f 5,- Jan Matthijssen, Rechtsboek van Den Briel

f 600,- Speculum exemplorum, Daventriae¹⁾

1481

f 25,- Speculum exemplorum, ed. De Regio,

Venet. 1603

f 15,- Speculum exemplorum, ed. J. Major,

Duaci 1605

f 10,- Speculum exemplorum, ed. J. Major,

Duaci 1609 (andere redact.).

f 4,- Welter, Speculum laicorum

f 3,- De Vooys, Legenden en exempelen, 1e.

uitg.

f 5,- De Vooys, Legenden en exempelen, 2e.

uitg.

f 3,- Hauréau, Récits d'apparitions

f 2,50 Katona, Exempla bei Pelbart v. Temesvar

f 7,- Caesarius de Heisterbach, Dialogus

miraculor., ed. (1640)

f 4,50 Caesarius de Heisterbach, Dialogus

miraculor., ed. Strange (3 dln.)

f 5,- Etienne de Bourbon, Narrationes

f 4,- Van der Vet, Biënboec

f 10,- Herbert (Exempelen in hss. Brit.

Museum) dl. III

f 20,- Helwicus Teutonicus, De exemplis en

similitudinibus (1650)

f 3,- Alexandersage u. ihre Ueberlieferung

f 5,- Karl der Grosse in Legende u.

Geschichte

f 3,- Die hl. Kreuzsage

Zie verder Groep IX (blz. 36).

_____

f 758,- (kol. 14)

XFranciscus en Franciscana

f 150,- Archivum Franciscanum Historicum

1908-1940

f 30,- Analecta Franciscana, t. II en X

f 54,- Neerlandia Seraphica (niet i.d. handel),

18 dln.

f 24,- Collectanea Francisc. Neerlandica, 4 dln.

f 21,- Collectanea Francisc. Neerlandica, dl. I (3 exx.)

f 40,- Neerlandia Franciscana, 10 dln.

f 50,- Arth. a. Monasterio, Martyrologium

Francisc., ed. 1623

Arth. a. Monasterio, Marty-

19

f 70,- rologium Francisc., ed. (1643)

f 40,- Bullarii Franciscani (t. I-IV) Epitome

f 700,- Monumenta Ord. Minorum, Barcelona

1506 (3 dln)

f 800,- Speculum Minorum, Rothomagi 1509 (3

dln.)

f 200,- Chronologia historico-legalis Ord. Fr.

Min., t. I., Neapoli 1650

f 30,- Salimbene, Chronica, ed. Holder-Egger

f 12,- Holzapfel, Handbuch Gesch.

Franziskanerordens

f 15,- British Society of Franciscan Studies, 3

dln. enz.

f 40,- Società internazionale di Studi

Francescani (alle oorspr. document. en uitg.)

f 30,- Sabatier, Vie de S. François (3 versch.

uitgaven)

f 6,- Sabatier, Speculum perfectionis

f 6,- Sabatier, Actus B. Francisci

f 6,- Sabatier, Bartholi, De indulg.

Portiunculae

f 14,- Sabatier, Opuscules de critique

historique, 2 dln.

f 6,- Little, Chronica Eccleston

f 8,- Thomas de Celano, ed. d'Alençon

f 3,50 Thomas de Celano (Duitsche vert.)

f 4,- Goetz, Quellen z. Gesch. des hl. Franz

f 5,- Lemmens, Documenta antiqua

Franciscana, 3 dln.

_____

f 2364,50 (kol. 15)

f 5,- Boehmer, Analecta de S. Francisco, 1.

Ausg.

f 3,- Boehmer, Analecta de S. Francisco, 2.

Ausg.

f 40,- S. Francisci Opuscula, ed. Wadding,

Antverp. 1623

f 5,- S. Francisci Opuscula, ed. Wadding,

herdr. (1860)

f 2,50 S. Francisci Opuscula, ed. Lemmens

f 3,- Fratris Leonis Scripta, ed. Lemmens

f 3,- Speculum perfectionis, ed. Lemmens

f 400,- Bartholom. de Pisa, Conformitates S.

Francisc., Milaan 1510

f 150,- Rodulph. a Tossiniano, Historia

Seraphic., Venet. 1586

f 8,- Schlager, Kölner Franziskanerprovinz, 2 dln.

f 4,- Eubel, Kölner Minoritenprovinz

f 40,- Van den Haute, Breviarium hist. Ord. Fr.

Min. 1711

f 80,- Van der Haute, Breviarium hist. Ord. Fr.

Min. 1711 (andere uitg.)

f 8,- Moll, Joh. Brugman, 2 dln.

f 80,- De Casarubios, Privilegia Ord. Fr. Min., Barcelona 1526

f 50,- De Casarubios, Privilegia Ord. Fr. Min., Venetië 1532

f 20,- De Casarubios, Privilegia Ord. Fr. Min., Coloniae 1619

f 1,50 Robinson, Introduction in Franciscan

studies

f 6,- Schoutens, Antiquitates franciscanae, 3 dln.

f 4,- Schoutens, Olde legenden v. Sinte Franc

f 5,- Schoutens, Capittelen vanden ghesellen S. Franc.

f 3,- Schoutens, Leeven v. Sinte Clara

f 9,- Schoutens, Martyrologium minoriticum pro Flandriae

f 12,- Gedenkboek Franciscanessen

Roosendaal (2 exx.)

f 3,- Franz, Drei Minoritenprediger

_____

f 945,-

(kol. 16)

f 150,- Statuta (Julii II) Ord. Fratr. Min. (Lubeck

1509)

f 60,- Boener, Effigies SS. Martt. Gorcomiens.

(Buscoduci 1623)

f 15,- Marcellino da Civezza, Saggio

bibliografico

f 16,- Marcellino da Civezza, Storia delle

Missione francesc., 8 dln.

Zie verder groep X (blz. 36).

_____

f 241,- (kol. 17)

XIUitvinding van de Boekdrukkunts f 12,- Zedler, Von Coster zu Gutenberg

20

f 7,- Zedler, Doctrinale des Alex. de Villadei (Costeriana)

f 2,- Zedler, Neuere Gutenbergforschung

f 1,50 Zedler, Zum Halbjahrtausendfeier

f 4,- Enschedé, Technisch onderzoek

f 2,50 Enschedé, Laurens Jansz. Coster

f 5,- Van der Linde, Uitvinding boekdrukkunst

f 90,- Von der Linde, Erfindung d.

Buchdruck(er)kunst, 3 dln.

f 24,- Gottlob, Die Druckkunst Gutenbergs

f 6,- Hessels, The Gutenberg-fiction

f 720,- Gutenberg-Gesellschaft,

Veröffentlichungen, 23 dln.

f 180,- Gutenberg-Gesellschaft, Jahrbuch, 15

dln.

f 42,- Gutenberg-Gesellschaft, Kleine Drucke, 34 dln.

f 26,- Gutenberg-Gesellschaft, Jahresberichte usw., 21 dln.

f 6,- Koning, Bijdragen uitv. boekdrukkunst

f 7,50 Meerman-Gockinga-Visser, Uitvind.

boekdrukk.

f 10,- Junius, Batavia, ed. 1568

f 15,- Hoffmann, Bibliographie ouvr. invention imprimerie

f 7,- Mortet, Débuts de l'imprimerie

f 100,- Kruitwagen, Uitvinding bk-drk. & boeken

15e eeuw (60 lichtbeelden) Zie verder Groep XI (blz. 36 v.).

_____

f 1267,50 (kol. 18)

XIIHandschriften en Boeken geheel of grootendeels in Facsimile f 250,-

Severinus van Bolsward (handschrift Univ. Bibl. Cambridge, Massachussets) geheel in foto (ruim 100 bladen, folio)

f 30,- Bréviaire de Philippe le Bon

f 15,- Kalenders (miniaturen), 5 dln.

f 6,- Chiromantia

f 8,- Defensorium Virginis Mariae

f 3,- Sankt Meinard

f 5,- Pater Noster

f 7,- Valère le Grant

f 3,- Kölner Bibel

f 5,- Bibel von Lübeck

f 8,- Horae dominae nostrae

f 20,- Saint Servais

f 4,- Sinte Kunera

f 4,- Marieken van Nimweghen

f 4,- Evangelien vanden Spinrocke

f 4,- Boecxken van Cokeryen

Zie verder Groep XII (blz. 37).

_____

f 276.¹⁾ (kol. 19)

XIIIBibliografische werken (Algemeen) f 120,- Handbuch der Bibliothekswissenschaft,

3 dln.

f 90,- Tijdschrift v. boek- en bibliotheekwezen, 9 dln.

f 470,- Zentralblatt für Bibliothekswesen, 32 dln.,

Register

f 300,- Het Boek, 25 dln.

f 80,- De Gulden Passer, 16 dln.

f 75,- Lexikon des gesamten Buchwesens, 3

dln.

f 18,- Bibliographische Adversaria, 6 dln.

f 24,- Bogeng, Die grossen Bibliophilen, 3 dln.

f 6,- Collijn, Bibliografiska Miscellanea, 2 dln.

f 200,- Brunet, Manuel du libraire, 6 dln.

Oorspronk. uitg.

f 30,- Deschamps, Supplément-Brunet, 2 dln.

Herdruk

f 12,- Catalogus boeken in Noord-Ned. 2 dln.

f 8,- Catalogus boeken Genootsch. K. en W.

Noord-Brab.

f 6,- Catalogus boeken Genootschap K. en W. over Braband

f 15,- Goovaerts, Typographie musicale

f 90,- Knuttel, Pamfletten Kon. Bibl., 9 dln.

f 9,- Van Someren, Pamfletten Univ. Bibl.

Utrecht, 9 dln.

21

f 20,- Petit-Ruys, Pamfletten Bibl. Thysius, 4

dln.

f 10,-

? ? Pamfletten, 2 dln.

f 30,- De Meulemeester, Bibliographie....

Rédemptoristes

f 8,- Scheurleer, Bibliographie Liedboeken

f 5,- Roes, Katholieke liederboeken

Zie verder Groep XIII (blz. 37).

_____

f 1626,- (kol. 20)

XIVBoekdrukkers en Boekdrukkunst (Algemeen). Verboden Boeken f 6,-

Olthoff, Boekdrukkers te Antwerpen

f 15,- Willems, Elsevier-drukken

f 8,-

? ? Elsevier drukken (Stockholm)

f 12,- Nijhoff, Arnhemsch geslacht Nijhoff

f 12,- Nijhoff, Arnhemsch Boekverkoopersgesl.

Nijhoff

f 3,-

? ? Willem Jansz. Blaeu

f 20,- Drukkersjaarboek, 4 dln.

f 75,- Het Tarief (Drukkersweekblad), 31 dln.

f 50,- De Tampon, 20 dln.

f 6,- Het Grafisch Museum, 4 dln.

f 30,- Graficus, 15 dln.

f 30,- Van Stockum-Kleerkooper, Boekhandel Amsterdam, 2 dln.

f 12,- Ledeboer, Boekdr. & Uitgevers in

Nederland

f 8,- Index librorum prohibitorum, Romae 1900

f 6,- Index librorum prohibitorum, Mechliniae (1865)

f 20,- Index librorum prohibitorum, Madrid

(1680)

80,- Index librorum prohibitorum, Lovanii 1570

f 5,- Sepp, Verboden boeken