J. V. VONDELS
P E T E R
P A Ü W E L S .
tnT%BV %_S TEL.
Tant*molts em ROMANA M condere G E N T E M .
jELCK ZY N BEURT. [
tAMSTERDAM, 4EScb}ncfet&p®omfntat£tanba$tfcfjtt,
Voor Abraham de Wees, Boeckverkooper op de n Middcldane,
in'c Nieuwe Teftament Anno 1641 .
OPDRAGHT
aen
E U S E B I A .
U S E B I A , nu treek, op Godts bazuinen, Met my, niet om den Jerichoofchen muur >
^Maer om deftadt, die, met b/ter zeven kruinen , 'De donders tart e, en terghde al 't blixemvuur.
Nu leer met my zacht zinnigh öorelogen»
En Rome zelf béftormenop zijn kracht f Niet met gewelf vanfchtldtpadt , ram en bogen >
Waer me het fel al'taertrijck t''onderbraght;
tJMaermetgebeèn, en tranen, e» twee tongen*
En wonderheèn , èn afgepy night 'Moet'.
Wat Ca far dwongk hééft Lhriftmdmgedwongen.
De doomekroon befchaetttt denlauwérhoèt.
Omhels dan dit paer helden, echte Vaders
'Der Roomfche Bruit, en Godtverloofde maeght \ Die, op het blóet van hun doorluchtige aders»
Meermoedtsdanapofnchifesafkom/t'draeghf:
'Die af kom ft quam dengryzen f room opreeien,
Enflantedaer, door 't zwaert , vervlo cc kt e GoSn >
i' t^Apoftelfchap, beknelt iny[reboeien*
Verhief er't Kruis, gezegentin Gedtszcon.
Ghf kuft en leeft de blaên die eeuwighieven j 'De leliën met roozen overftroit -,
Spierwit f at ij n met martelinckt befchreven, En bloetkorael opfneeuw» dat niet ontdoit.
Daer ziet men drttck hetpadt tot blyfehap banen.
Daer puft Ae Jianck des kerekers 't weeligh hof.
Daer kieft uw lu(l geen per len voor die tranen.
Daer veeght men kroon enjeepter uit, als ft of.
A 2 Terwjf
Terwijl dejeughtt metydtlheèn geladen,
Den oogenblick-des levens w ulpfch verquift, Leert d'aendacht hier de tyranny verfmaden t
E» d'ydelheên , noch ydeler dan mijl.
Zy leert'er naer Godtsftrenge Ridders aerden >
'Die V hemelpadt, op purper niet betreên, Maer op depunt van fpyckers, fnc vanzwaerden,
Geklonchnen geknarfl doorvleefch en been.
Wat is ons vleefch, dit toch in 't gr af moet rotten ? JVat is het lij'<f ', vermaft vanfnoo de pracht?
'Der wormen jpijze en voetfel voor de motten j Een hindernis van *tgeen Godt dier boer ft aeht.
^Dat's't wezen uit zijn aengezichtgefneden ,
eDe hemeljche en in ilaj gevange ziel-,
'Die haeckt tefpoên, met wyde en wijfefchreden, Naer 't zaligh honek, waer op haer liefde viel.
Geen Labyrinth der weerelt kan verwarren Haer opzet, zoo zy volght den marteldraet, En 't licht der beide in blaet verguldeft arren j
Wdervoorhethooft'van Tyndarondergaet.
'De Tiber komt tenApennijnafbruizen^
Enfchijnt verheught , daer hy hun Gravenfchuurt j Geviert van zoo veel Keizer lijcke huizen ,
En Koningen , wiereere als Chriftus duurt.
Hoe dus? lekraeck geen aerde: my ne veder Verruckt den geeft naer £ Apoflolifche afch.
E u s e B i A , loet los. ghy treckt my neder, 'Diereede al uit den damp der weerelt was, En liet u, na mijn affèheitt hier geen beter
Gehe/éghnity « ^ W S I H I P A U W E L S I » S I N T P E T E R .
De Hee r Huig h de Groot, koningklijc k
gezant by den Chriftelijckften Koningfc , fchrijft, in zijn Byhangfel der uitleggingeover den Antichrift, aldus, uit den mont der zalige Vaderen, en de penne der kerckelijcke Hiftoryfchry veren:
M
Aer de Chriftenen, beide mannen en vrouwen, die te Ro^me waren, vlughtende naer dekoningklijckekercken dec Apoftelen, PETER . cnPAuwELs- , zootentydevanAlarick , als van Theudorick» berghden hun leven, en hare kuifcheit, vol- komentlijck door eengelijcke goddelijckevoorzienigheit, wae r door» inHierufalemsondergangk, vanGodc wierden behouden*
die zyne wet hadden gehouden.
Nfich em luttel verder:
D
E Chriftenen deden 't geen Godt begeerde. Z y gingen uit Babyion , dat is uit de fiat Rome, naer de H E I L I G E . P L A E T S E N J di e buiten de ftat waren; en werden daer, als in geruften vrede, geberght* niet zoo zeer door der Gotten genade, als door Godtc befchuttinge. Z o regeerden deMA&TELAER*met Chriftus.
A
3IN-
INHOUDT.
Poftels , Peter en Pauwels, van Keize r Domitiu s Ner o in den kereker gefmeten , werden, op den top der gedreighde engenaeckendeftraffe (wae r over hun dootvyande n vaft uit waren) gedronge n , door het hard t en gedurig h aenftae n derChriftenen, terftadtui t tevlughten ; daerhungemoet e JefusChriGus, die, va n Cephas gevracght, waer hy henen gingk, hemantwoorde : naerRome,omwedergekruyftte worden. DeBethfaïde r hier uit befluitende, da t Godts zoon in hem, zynen die- mer , aen het kruis, ryden zoude; keerde met den amptgenoot weder in ftadt, en gaf zich ge willighlij ck in de Leeuws klaeuwen des tyrans j di e hen beide liet geef- felen, e n (alsfchuldighaen'tlafterftuc k va n godtlool heit) verwees , den eenen, om gekruift, den anderen, om onthoof t te worden. Alzo o wert de Prins der Apoftelen, o p Janus berghgekruift, doch , t e zyner bede, me t de voeten neér- waert: en de Leeraer der Heidenen knielde, te Gutta, by heiSalvifche water, ru- ftigh voor het zwaert. Ner o ontzette zich, totrazenstoe, ove r hun doot, d e voltoyinge zyner (chelmeryen; en tfidderde voor degeeften van Pauwels, en Pe- ter ; wiens kudde bevolen bleef zynen nazaet Linus > die der Martelaren uitvaert bezorgende, At bedruckten vertróöfte met Godt, en de tegenwoordige en toe*
komende glorietiezer H E Ï Ï I 6 Ê K .'
Het tooncel beelt Rome uit. De Geeften van Simon tovéraer en Elymas fpree- ken de voorrede. D e Rey beftaet uyt gekerftend e fbldaten . He t treurfpel be- gint te midnacht, en endight met den volgendea dagh.
'Perfomgien.
S Ï M O K
Tovéraer . ? .-, . .
E L Ï M A S . •$ <**&*..
P L A U T I L . ^Leerhngendertyojtden.
P E T E R ")
P A U W E L S . 5* ^ M
R E Y . van gekerftende Soldaten.
C O R N E L I A . Cftloeder der Nonnen van Jfefta.
AERTSOFFERWICHELAER.
DOMITIUS NERO . de Keizer.
A G R I P P A . zijnOpperfte.
L I N U S . SintTttm na&aet.
I V V O N D E L S
P E T E R
P A U W E L S .
enH E T E E R S T E B E D R Y F . SimonToverttr. ElyntM.
Ck Simon Toveraer boor hier, van's afgronrs ftèel, Door 's aertrijx ingewanc, te keel uit van den poel, Waer in de Ridder fprongk , die neder qua m te
paerde >
En fleepte zoo de peft van boven , onder d'aerde.
Wat uur magh 't zy n ? rny dunckt de fterren ftaen in keer.
De ftille midnachtronckt, englijt op 'troncken neer.
Waer fammelt Elymas ? waer blijft mijn fchiltknaep achter ? Ely• Ick volgh op meefters. (poor, al valt mijn tret wat zachter.
De werelt leit nu ftora* in hareneerften droom.
Waer ben ick, meefter ? zegh,wat ruifcht hier voor een ftroom,?
Si- De Roomfche Tiber, trots op zoo veel trotfe werekert, Op Neroos nieuwe flat, die, met driehondert kereken, En frnoockende outers, dient dengrooten Lucifer , Die onverzoenbaenaoch den hemel tarten dar.
Maeroch,icktfidder, och . £//.Ghydeift , watdoetuyzen ? Si. My dunckt, ick zie dat langs dien dootfèn fchouwburgh ryzen,
Die eeuwigh tuigen kan, en eeuwigh tuigen zal
Van mijngeknackte heup, enonvergeetbre n val -, En hoe ick, uit de lucht, na'et zweven heen en weder,
Voor Neroos voeten, plat geploft van boven neder, Gaf't Galileefch gebroet, en des gekruiftens naem Gewonnen fpel j i n 'tendt de hel mijn' leften aem,
En
P E T E R , e n P A p w t L &.
En ziel j o p 't hantgekla p en fchatercn der fcharen , My thans noch toegédaen, met beelden, en altaren»
Ge wijetot Simons eere. 6 fchouwburgh daer gy ftaet,
'k Herdenck nu aen dien frnack. ee n koorts een grilling gaet En rijt door al mijn leen, nu ick dees plaets genaecke.
Ely. 't Hervoelen van die fmart geeft fporenacn de wraecke>
Die ons ter helle uit drijft, en uit den nclfchen gloet •, Om deze wraeckkoorts eens te koelen , met hetbloe t DerHooftapoftelen, onsvyanden , envlocckers : Om al 't verlies betaelt te zetten, met veel woeckers*
't Welck duyzentkunftenacrs des naeren afgrontsvoeght » Die zich, ae n u en my, volkomentlijckgenoeght.
Si. Samarie n getuight, door't dorp van mijn geboorte,
Dat Gitthon heet, ho e jongk, verlooft aen Plutoos poorte >
Ick daer de baftertjoón kreeg h liftighaen d e koort j
Tot da t een Phlips my trots quam leggen boort aen boort, En dreef de geeften uit, en goot op mans, e n vrouwen
Zijn water, ftrax begon mijn aenzien te verflouwcn j Dies was het oock geraên te mommen met die grijns: j Ick (o m ons zwarte kunft te witten, met veel fchijns Van heiligheit} von t goet het hooft te laten dompelen $
Zcy zuchtende amen, op zijn vragen i o p zijn mompelen>
Begafme aen 's leeraers z jde, en gaepte naer die ftem : Tot dat de lantfman oock quam va n Jerufalem.
'k Beproefde fchalck hun trouw met fehatten tebekooren >
Om 't volck door wonderheên te leiden by zijn opren:
Dan laes ! 't was al vergeefs, en moeite en lift gefpilt:
Want Cephas voer my ftrax al vloeckende in den fchilt.
Zy togen voort. Ic k kuifte, om de oogen te benevelen, Infchijnhun wondrenna , e n prediken, e n prevelen, En fchoeide meefterlijck o p eenen zelven leef t
Van Vader, of van Soon, o f dien onzichtbren Geeft ? Om zoo een ruimer wegh, naer'cbarnen d hof, t e banen ,
Voor kruisgezinde, en Joon, e n mijn Samaritanen.
Want;
T R . E U R . S P E L .
Want yeder houdt den trant, gelijcf c hy is gewoon:
En op wat fpil mijn kloot wil draeien, h y draeit fchoonv Mijn boel Selene noemde ick moeder aller dingen.
Zy baerde d'Englen: om haerfchoon geftalt vergingen De muurén van Priaem: zy was 't verdoolde fchaep, En Simon 's hemels krooft. Zo o wieghde ick elck in flaep.
Zy tratals Pallas: ick kon Jovis blixera handelen-,
Of gingk, als watervooght, droogs voets op 't water wandelen:
Schiep weite en farwe uit fteen : brac k poorten van metael:
Keeck voor en achter uit, al s Jan us: wifteenzae l Met koningküjck tapijt door fchimmen te behangen}
t' Onthalen te bancket, metfpele n maetgezangen , Mijn difchgenoot; die (wathyzagh , ofgadefloegh } Niet zien kon, wie de fpijze, in goude vaten, droeg h Ter tafel-, nochwathantdepezenftreelde , enfnaren j Noch uit wiens itiont de* wint quam in de fluiten varen, Ick broghtSahiarifenin ' t harnas, o p de been.
Het heir fchoolde, aen den voet van Gariztm, b y een}
Om Mofes heilighdom te zien ten bergh uit graven,
Daer hy 't quanfuis begroef: mae r daetlijck zagh men draven Den heilgen heuvel op Pilar us ruitery,
Die al mij n maght vertrapte, e n vlamdefelft o p my.
Ely. Macrgh y ontfliptehem, en quaemt in 't endtnaer'tweften . Si Ic k kreegh in mij n gewout deze oude en ftri jtbre veften,
Daer allerhande flagh , zoo'cGakleefchalsJootfch EnHeidénfch, ondereen , myaenbadt , al s yet groots,
Ja wierookte, als een God} en zwarmdeen zwierde.als muggen»
Rontom mijn beelden j ee n in 't midden van twee bruggen, En een op Quirinael. mae r Peter, uit zyn ' droom
Opfchietendealverbaeft, kom t hevighnaer den ftroom Van Rome ftreven. wy , voo r dat gezicht, aen'tfchuiléh ; Gelijck, voor ?tmorgenroot, d e vledermuis, end'uilen , In een Cimmerifch hol, of blinde moortfpelonck j
Daer nimmer zon noch maen, noch eenigh ftarlicht blonck.
B Ely.
PETER, e n P A U W E L S .
Ely. M y hcught uw vlught van Rome; en 't ongeluckis ouder
Dan 't mijn, te Paphos^ dae r ijdcom den ftedehouder, Den fchrandren Sergius, oock tegens Sauwels beet, Wel eer Gamaliels fchoïier, die , fe l en heet,
My fcholt een vrucht van Sty ^doortrapt, en valfch,$n wrevel:
En» fchuivende opmijn qogheên nacht, ,endicken hevel, Kreegh zoo het Cypérfch hooffal fmeeckcnde sen zijn fnoer.
Men denck wat wtaeck ick toen dien wreeden weiflaer zwoer.
Tot tuigen ftrecken my zoo veel geterghde vloecken, Gebraeckt uit my nen mont -, zoo veel ver-galde boecken»
Gefpogen.uit rayn. pen, die nergens fpaert noch fchroomt Den naeni, die al onsvlught zopkorc hpudt ingetoomc.
Si. Ick , federt Claudius,bezocht de bleecke fcharen,
Hervatte 't werck, zoo ras al 't puick der toveraren Gedaghvaert,, wejrt onthaek van Nerpos hof, fin troon , Die j zoe t op toverkunfl;, Jupijn fta<;k naer zijn kroon.
Toen raoft de raagrellrot van Peters kudde bloeden, En blaeckeren. ic k groeide, in 't bifterft va n dat woeden, En leerdeelck wieroockyat nochafgodt te verfmaên , En onder. water door, en bovenswatergaen ,
Óm'c martelen t' ontvliên •, en kon mijn lift yerbloemen t Ja liet,my
;naer den naem van dien gekruiften noemen-
yWiens benden, op he,t punt van Horten, en in laft, Om byftant jammerden, fchierdoot , enafgevaft .
Dees tweelingen, om my de vleugel s eens te korten, Geweckt door dit gekerm en kryten, quame n ftortea, Een yeder uit zij n' oort, als ftroomen, herwaerts aen.
Ick wederftontze -, maer wie kon hun wederftaen*
Zy deden my de ziel, me t bloeten gal Ie, braecken .
O fpijt! ick voel, ick hoor mjj n. heupebeen noch kraecken.
Ickftortegl tuimelend, metzielenlicbaem, neer
Ter aerde, en royne ziel, geperft ten lyve uit, weer
Van d'aerde in Plutoos poel: e n blijft dit ongewroken ?
Wy kregen lafc op nieuw Apoftelmoort te ftoken.
T R E U R S P E L .
Op, Elymas , n u flïdien u met blinthei t floegh.
Hitft Nero weder op t gh y kent zijn'aert gerioegh.
Maer toef, wae r blijft al 't fpoocfc, gereet om op te trêcken?
'kZalftampen, da t het dreunt, e n al den drommel wecken.
Mijn leerkint, volgh mijn ftem. Op j Geeften, klooft den gront Der aerde. fammèl t ghy•? 'k vérdaegh u met mijn' mont.
Offtampick t e vergeefs, met rechtopu verbolgen ?
Op, Spoocken , ' t wasbeftémtghyzoudtuw*leitsman volgen . JE/y. Z y komen, d'aerde loeit, en tfiddrend berft va n een.
Nu braeckcze zwavelvier, enroock , en (lof, e n fteen- Daerzijnze. St. Wellekom, o nimmerflapend.e lckers, Zielmoorders, bloetraên , ftókebranden, 'aértsverklicfcers, Traüwanten, die , gefpitftob'cfchijnfchöonvalfch, enwreet » Den Godt des afgronts dient, en ftapt in zijnen eedt;
Verblijt u, wan t ghy zult, met óns, u w kromme kfaeuwel s Nu waffchen, inhe t bloet van Beter, e n van Pauwelsj Die hier, i n hechtenis e n ketens, dagh en nacht, Vaft morren, naer dé lucht, gcbéderi, zonder kracht.
Ghy zult u heden met dien vetten buit vernoegen . Dit zijnze, die u ftaegh uit 'slichaems (chorflèn joegen, En heèrfchten over doó n en ipoockeri, 'zonder tal»
Niet eens in een geweft, mae r ftadigh, overal .
Dit zijn de knevlers zelfs, die ons khriftuür verbrandden . Dit zy nze, dien ghy floeght in boeien, e n in banden} Holptgeeflen, fteenigen , verbannen, reisopreis.
Verfpréit gh y u door ftadt : beveelt on s twee 'tpalais.
Bedrijft, "gélijc k noch korts, Vat ongemeens, wa t wónders.
Verwringt yet: breeckt yet: fpeelt met hagels blixems donders.
Verbaeft, hitf t op, deurfpoock t de kercken onzer Goón.
Berockcnt wat ghy kunt. d e kans ftont hok zoo fchoon.
Ghy nacr deFlamcns. gh y naer priefter^ e n Veftalen.
Ghynaervernuften, dieoplofleftarre n dwalen , En dry ven met den kloot des hemels nimme r moe»
Ghy al u beft naer vee-en-vogelwichlaers toe.
B 2 O hel-
P E T E R e n P A U W B L S .
O helden, laet u niet verbluffen va n een ftereker.
Ghy holpc 't gehaete paer in dien benaeuden kereket : Voivoert uw opzet nu, met onvergankbren lof , En fteeckt de horens op, in fpijt va n 't hemelfch hof De hemelzelf verlaetzijn eigene afgezanten.
Ghy fleet d' Apoftelfcha p allengs , ae n alle kanten ,
Door zaegh, of zwaert , offtock, of fteen, of koort ,of druck:
Een hooge dagh voltoie al't vorige geluck.
IckvlieghnaerNerooshof. verfpreitghyu , by driften.
'cLuft Simon Simon nu, zo o fijn als meel, t e ziften;
Dataldewereltzie, hoereuckeloos , hoeftou t De hemel kereken, op zoo krancke zuilen, bouwt:
Op dat geen maght zoo groot vsrfchij n, voor 's menfehen ogen, Waer tegens 's afgronts maght en kracht niet op zou mogen.
De haen, vol flaeps, klopt noch de flapers niet aen 't oor.
Ick ftreck een heldre roaen by duifter, dat 's u voor.
Ely. Wel meefter, waer blijf ick ï wa t oort wort my bevolen ? Si. Nuvraegniet . volghmij n toorts, zo kunt ghy niet verdolen.
Tetronel. Tlautil.
't T S meer dan tijde, om naer 't gevangenhuis te gaen >
-••En komt Plautil noch niet ? 't wort fpa: daer klopt zy aen.
'Pla. Doeopen , Petronel : do e open, zonde r fchroomen .
<Pe. Tr e binnen, moeder , toef , ick zal hier licht doen komen . Oly mpa, breng hier licht. waer blijft ghy ? nu ga heen.
y/a. We l dochter, wats'er gaends ? wy fpreken nu alleen.
Te. N u nae r de Vaders toe, wae r henen ick uleide, Die niemant nader, tot verlofling van hun beide, Kon kiezen dan Plautil, wiens y ver brant als vier $ Nadien zy 't leerkint is van Pauwels; ick fcholier
En dochter, naer'tgemoedt , va n onzen Bi flehop Peter.
5P/i*. To t noothulp in gevaer verkooft ghy niemant beter Danmy: maerdochter , hoe ? watdürfuwjeughtbeftaen ? O reuckeloozejeught, dit kan niet wel beflaen.
Te.
T R E U R S P E L .
Te. Dejongkhei t paft wat ftouts, en ftaet niet licht verlegen.
Bedaeghtheit, rijp van brein, wi l wieken, overwegen , En waeghtnietwighüighs, voo r zy't wis en zeker ziet,
En 't ftuck hebbe in haer maght: maer neen, zoo gaet het niet In zaecken van belangk. ' k mifprijs niet raet te vragen:
Maeralcijtfuffen, altij t wieken,. nimmer waegen,
Bedrijf bedij t oock niet. TU. 't Is waer, doch wat kan' t fchaên*
Dat mijn zwaermoedigheit den wegh (wil't helpen) bae n Ten kereker ? hindert hetgevaerlijckheên té myden >
Zy grijnzen, niet van een, maer fchier van alle zyden, Zoo gruwlijck, dat mijn oogh hier naulix door kan zien:
Doch zoo ghy 't u getrooft, in Godts naem, 't moet gefchiên.
Te. A y zet geen zwarigheit, aleerz e wort geboren.
Tla. Gh y wilt dan, eer wygaen, we l eerft mijn inzicht hooren?
Te. Zeergaerne , moeder : zegh , wa t maeckt uw hart bedeelt ? Tla. Z y vreeft nietydel, di e by tijdts voor 't uiterft vreeft:
Want mift die toght, ghy helpt de Harders gladt om 't leven, Hun kudde aen nieuw gevaer. ho e menigh zal'er fneven, Die nu noch veiligh duickt. Te. Wel moeder, vaer zoo voort.
Tla. Ghyzijtnochjongk,mijnkint : maerickhebnoitgehoort ,
Hoeyemant uit dien muil des moortkuils zou geraken.
Hy flaght de hel, die weet van flicken, niet van flaken.
Dat Mamertijnfche hol
5o f is 't u on bekent ? 't Is rotsfteen ftael metael al wat'er klincktontrent:
Cimente muuren, yfreftaven, kopr e deuren.
Kan uwe teere hant die breken, buigen., fcheuren ? Of draeght ghy Samiöns kracht verborgen in uw hair ?
Of meent ghy, Hecht e maeght, zo o fluick van middel, dae r Te wringen door den muur, waer in geen zon kan fchynen, Als voor een halleve uur > en qualyck zonder quy nen
Van 'talverquickend licht ? zoo is't 'er nietgeftelt . 'tZijn dubbl e traliën: 'tzijnwereken voor geweit.
Te. Befchrijfde n kereker niet: dat' s tijdten tong verfleten,
Voor my, diemenigmaelvervarfiïng, dranck , o f eten,
B 3 Of
P E T E R e n P A U W E L S .
Of brief, ofartfenyaende.es gevangen s braght.
Zijn maeghd e vingers teer; dityzertuig h heeft kracht, Die fleutels. TUü. Pétronel , door wien of dit geluckte ?
Wie was zoo koen, die dit in wafch of potaerdt druckte ? Wiefmedeop vorme n juift de rechte wederga ?
<pe- N u onderzoeck niet fcherp: dit baert min nut, dan fcha.
Zeigh óp, wat vreeft ghy meer ? ÏV. 'c Gebas der wackre hondenj Hét wachthuis, daer ontrent -, de fchiltwacht, en de ronden} Hetvolck, dat' s nachts langs ftraet te doen heeft by geval:
En niet van eenen kant, ick fchrick van overval,
Voor mijn gedachten zelfs, en wat men niet zou drooraen.
Te. "k Wil font gaen in de zaeck, zoo hoeft ghy mJnte fchroomen.
De hondert oogen, die den kercke r gade flaen, Ja bey de hoofden zelfs , Proces, Martiniaen,
(Door wonderheên verlicht, daer Peter opgefloten , Hen met zijn eige hant, gezalft hcefc, en begoten •, Toen hydebronaerfloeghindienTarpeefché n gron O Begunftigen di t ftuck , geen* lafterlijcken vond t j
Nadien men 't Capitool geen onheil pooght te brouwen.
TU Mae r waeröm bezight men niet liever mans dan vrouwen , Of maeghden? blyve n mansopzukk een' aénflaght'huis ?
<Pc Marien houden (lant by 't graf, j a onder 'c kruis, Daer mannen angftigh vliên, en nagels fpeer en doren, Gelijck veel zwaerden, ee n Lievrouwehart deurboren . En of 'c mifluckte, 't waer gevaerlijcker voor mans .
Demaeghdenachcmenminftj wantwaegendi e eenkans j 't Heet wy veny ver: *c geefc geen omzien niet met allen.
Nu den Verlofièr, ee r wy gaen, t e voet gevallen.
Ghy zult op fchiltwacht ttaen, gelijc k een halsvriendin . Nu kniel, op dat men 't werck aldus met Godt begin.
Verlofler, die, om elck te loflèn, u liet vangen, En binden ; en nu zit, aen' s vaders zy, behange n Meteenen mantel, rijck van Goddehjcken gloet , Waer voor al'tzichcbrelich: zijn ftralen ftnickcn moet;
Ghy
T R . E U R S P E L .
G hy Sam Con, die den mont des afgronts op koft fparren , Dien roofontweldigen, en flepen naer de ftarren ;
Op'tgrimmigh brullen van'tkranckhoofdighhelfchgedroghc , Dat, tegens uwe ftem , een wij 1 niec kicken moght:
O Heilanr, moedighons, om nergens voor te zwichten.
Verlos e n rede die béide A poftolij cke lichten,
Op 't fchreien van uw bruit, op 't jammerlijck geklagh Van haer, dieongetrooft dit pack niet dragen magh.
Ontruckuw hooftkere k nie t den (leun de r hooftpy laren.
De dragers van het dack, waer onder wy vergaren.
Begunftigh onze hoop. zo o 't anders is verzien j Wy ruften in uw' wil, die moet voor al gefchiên.
'Peter. Tauwels.
O
Wackerfte van alle vogelen >.Die my uit 'smifdaètsdoptflaepkraeit , En drijft, door 't klappen uwer vlogeien, Dezonaen , die zich ooftwaertdraeit , En langkzaem naer de kim komt ryden j Terwij Ize alree bekommert is,
Om d'yfr e traliën te myden Der Mamertijnfche vangkenis ; Die vafthoudc, in haer holle kaken, Den weiflaer, dien 't van 't harte kon, Al willends wetends te verzaken Den glans der onderdruckte zon $ Een zon , die aller blinden oogen Genezen quam: getrouwe haen,
Ghy kraeit, eer noch dees doeck kan droogen, Alweer op elcke wang een traen.
Ghy morgenwecker, leert my fchreien Geduurigh, eer de morgenfta r
Defcheemringh, voo r dien glans, gaetfpreien j Waer tegens ick niet opzien dar j
Waer
PETER, e n P A U W E L S .
Waer tegens ick niet op kan beuren Dit rompligh fchrompligh aengezicht j
d' Ooghappels, weeck en blint van treuren >
Bezwalckti befchaemt , e n (chuw van 't licht.
Heb ick hun noch niet uitgekreten, Die waert zijn Godt noch zon te zien ? Heb ic k mij n tong niet afgebeten ? Die, omgevaerenfmae t t'ontvliên , Verlochende den rechten hoeder >
Verzwoerhet alt'onnoze l lam >
Dat fmetteloos van zyne moeder Ter weerelt, al de weerelt quam In bloeten hartewate r baden:
Zich offeren op't kruis altaer.
OPaefchlam, ic k holpu verraden, Irt 't onweer van die wreede fchaer.
De kuflèr van 's verzoeners wangen Verriet maer eens der menfehen zoen : Mijn mont, na dat hy was gevangen, Verriet, helaes ! he m driemael •, toen Hy vaft befpot wiert, en befpogen.
Erbarm u myner: zie om laegh:
Alziende Waerheit, ftraf mij n logen:
Verzwaer de ketens, die ick draegh.
Wat woorden liet ick myontflippen !
Verzaeckte ick zoo mijn' Godt, mijn' heer!
Watlaftren fchonde n deze lippen l Icknock, ickberft , ic k kan niet meer.
Mijn geeft bezwijekt. ic k zijgh ter neer Och oc h oc h oc h oc h oc h oc h och .
TM. A y megevangen, ftaeck dit nocken, flaeck dit ftenen s En laet my fluimeren. of zult ghy eeuwigh weenen,
Om 't ftruickelen der tonge >. om zoo een woort, dat ftil De lippen los ontglipte, uitzwackheit > nie t met wil?
T R E U R S P E L .
Wat ander s heeft d e mont, wa t anders 't hart gefproken . Ghy ziet , va n hartewee , verknieft , verout , gebroken . Dit kermen , nacht op nacht , verzwack t de n ouderdom , Verfteurt de n flaep , of maeckt myn nachtgebede n ftom . Ick fchouw (wan t trane n ui t berouw tot zuivrin g ftrecken Van een bevleckt gemoedt ) urei n va n deze v-lecken . Te. Mij n amptgenoot , ic k weet , ic k reck u taey gedu k
Te lang, door'tmoeielijck vernieuwe n van mij n fchult * .Zoomenighmaeldehaenaen't fluimrigh har t kom t kloppen.
Wat raet ? mijnhartaêr berft,?in'teerf t alleng s by droppen, Dan korter , dro p op drop ? da n gietz e beecken uit :
En fchre y ic k niet, zo o is't alleens of'thart m y fluit.
Ay medebroeder , lae t mijn trane n rui m gaen weien . JLaet -my mijn dootvergrij p ophalen . laet my fchreien . Tau. Zoo.klagen' t hart verlicht, vae r voort me t uweklaght .
Te. D e nacht vermaent jny wee r aen 'sHeilants jongfte nach t * Waer in d'Aertspriefters zelfs , fchijnheilige Ouderlingen , En Schriftgeleerde n hem , met ftael enftocken, vingen , Door d'opgeruid e fchaer , e n dien Ifcarioth *
Verkoopende, omwatgelts , zij n meefter , enzijn'Godt*
Ick tro f in'thondert, me t de n korten kromme n degen , Maer al s vergeefs: elc k vloot , e n Simon ftont verlegen >
Verlaten, enmoftzien , to t ftervens töebedruckt , Hoe deerlijck Jefus dae r zijn ooge n wert ontruckt . En ftewaert i n gefleept. 'kzag h om: elc k was geweken.
'k Had n u doo r meefter s laf t de n houwer opgefteken •, En t wijflende o f mijn trou w hie r mede moght volftaen , Volghde al beducht d e torts en nachttroep achte r ae n Gelijck ee n dwalend la m al blatende den harder ,
En 't fïddren d voor den wol f J dan dichter , dan wat verder . Helaes! zy fleurden ' t Lam in'tpriefterlijck e hof ,
Ick zag h dit , en verdroegh 't. vergreep ick my nie t grof ? Och och och och och och. Tau. Gh y had u vroom gequeten.
Te. Ic k ftijgh d e trappen op , daer' t hof, o p God t gebeten ,
C Krioelt ,
P « T Ï R e n P A Ü W E L S .
Krioelt, ct t 'woelt, en galmt, e n laftert, zo o verfteurt y En Kaïpha s quanfiiisdekleedrenrijt, e n fcheurt .
'kHoor fpuwe n in' t gezicht, e n klinckenvoor di e wangen, Waer ae n zy'tdootzweetzien, byroodedrupplen , hangen . NuChriftus, propheteer : wi e klopt uvoo r de n mont ? Een meifken > da t my, inde voorzael , zitte n vont,
Stoof op: dit 's oock van't flagh , die twift e n oproer zoecken.
Ick fchrik, verzaek mijn' heer, verdoem mijn ziel met vloeken, Noch eenmael, e n noch eens; e n daetlijc k kraei t d e haen j EnJefus zie t my ftijf met ftraffende ooge n aen ,
Die dringe n i n d e ziel. waer was ick toe gekomen ! Het har t wo u op de tong, di e liet zic h hauli x toorne n * Wee my, ellendigh man ! erbarm u mijns! o heer.
Och och och och och och. *Pa. Mij n broeder, fchrey niet meer.
Te. OHaen ! dedaghwouop:m y doch t mijn hart wou fluiten . Ick ginck beklemt om 't hart, te n hove uit, recht naer buiten, Mijn ftille fchuilfpelonc k ontvouwe n mij n verdriet ,
In 't eerft met ftom misbaer : geluit flae n ko n ic k niet , Ick floeg h voo r dez e borft; begon het hair te rocke n
Uit mijne n vifleher s baertj verzuchte , raeckteaen'tnocken , Aen 't roepen o p het left} lagjh plat op 't aenzicht neer , Zoo koiidt , géiijck eeny viTch, langs 't Galileefche meer , Noch zieltooght, op den kant de s oevers, voor zij n ftervenj Als die zijn element , he t water , nie t kan derven .
Ick fchreeuwde: 6 waterbron des levens! help my doch Aen water : hel p mijn oögh aen tranen j is'er noc h
Wat hoops, wat levens , voo r mij n ziel , i n zilt e plafïbn . Maer neen , die vlocckvieck i s met tranen nie t te wanen .
O mijn vermetclheit ! wat heb ick my beroemt
Van voorftant ! heiig e dïfch, e n fpiis, die my verdoemt.
Obloet, odranck , okelc k ! hy fpelde'ta l t e vcuren . Ofleutels, wa t poortier vertrouwt men' s hemels deuren ! Gena, gena , gena , toe n fchreid e ick , vlaeg h op vlaegh . Mijn oogen root en dickj e n harde 'tfehrcien ftaegh.
Laet
T R . E V R. $, P S L .
Laet tuigen van mijn' rouw, om mijn' bezweken yver , Die Starrebron , by 't hol: di e zuivre en klare Vyver . O Peter, was dat pal, gelijck een pyler, ftaen!
En ko n een maeghdeken een ' man in't veldt verflaen ? 't Viel mackelijcker ' t lijf, verkleum t va n kou te warmen, Dan i metgevae r va n 't lijf, uw'meeftert e befchermen . Och och och och och och. wa t kan een ydelefchrick!
'Pau, Ghyzijt , o p verre na, zo o fchuldigh nie t als ick j Die zelfs de kleederen de s fteenigers bewaerdej Daer Steve n ftorte metee n hagelbu y ter aerde,
En, van godtvruchtigh bloet, befprengkelt, paers en root, My lachen' zagh , wee my! in zyne onnooüe doo t >
Daer'tlijck» hal f levend, lag h geplet van harde kaien.
Laet Simon zwygen: laet de bittre Sauwels fchreien >
Wien Chriftus ui t de lucht die gruwelen verwijt .
O hoof t va n 't lichaemzelf, wae r in ghy fterft, enUjdt ! O glans y had ghy een' ftrael in mijn gezicht geflagen , Eer be y deze oogen noch dien martler (torte n zagen . DieHeiligh bad t voor ons, en fteegh de wokken deur- .
De fteenen werde n root, mijn, wreetheir- hiel ;haer kleur.
Mijn hande n , hebt ghyoockdoornageltdenGekruiften ? Wee my, wee my, wee my! wie klinckt my daer met vuifte n Zoo fel in 't aengezicht? onachtgeeft , zijtghydat ?
Sla toe, 'k verdien noc h meer. ic k zit van bloet bekladt . Verneder dezen worm , eer hy zich verhoovaerdigh . 'k Vernoegh aen die gena -t ben ick haer anders waerdigh •
Och och och och och och och och och och och och.
Petronel Peter. 'Pauwels. Plautil.
TT7 At kermen hoor t men daer? wa t wil dat fteenen toch?
** Wy naecken het gevaer, e n dienen nie t te iammelen.
ürY Wie fpreekt'er? Petr.Hoor, a y hoor die yfre ketens rammelé.
My dunckt ick ken die fpraeck. hou fchiltwacht in dien hoeck- Verneemt ghy ronde, of volck, zo brem eens, hou u kloeck.
C z D c
PETER, e n PAUW-ELS .
De maenkom t op- , wiens fchijhmy lutte l kan behagen . Het liehti s zelde n vrien t van heimelijck e lagen .
Dat geit , i n Jefus naem . <Pe. Ho e gaen w y ? flim, ofwel ? Waer fleept men ons by nacht ? wie leit ons ? 'Pètr. Petronel, Uw dochte r nae r *t gemoet. ick bi d u, volght te gader , Ay oud e Vader, volgh j gh y mede , o goede Vader , In deze n aehterhoeek , e n ui t den manefchijn ,
In fchadu w va n die n muur : dat zal wel veilighft ' zijn . De fchiltwacht heef t de n flaep vr y gulzig h ingedronefcen . 'k Verneem noch geen gewag, ay hoordiea wachthont ronken,.
Voor deze n drempel . lof zyu , Emanuël,
Die dit belek. di t fchijnt gee n menfchelijck beftel . Het zo u niet hindere n a l fchuilden w y wa t verder . O Jefus, uz y lof . o aller herdren Herder- .
Nu Vaders , gunt * my,, dat iel: mijn verlange n hTufch , Dees hantboey een s ontfluit. lae t m y betyen. fus .
Een dalend e Engel zy mijn-hulp, e n medewereke r
<Ee. Gh y draegh t d e fleutelreex va » kkiifters, envankereker. . Mijn kint , wat-droo m i s dit? wat durft gh y op>u laên?
Wie vordèrtiito t zuló k een zorghelijc k beftaén ?
5*ètfr. D e vijftigh ziele n zelfe , gezaligh t van u w handen , Ter ftede dae r gh y zuchte, o m 'tknypen dezer banden j De Roomfch e kudd e zelf, va n Peter s ftaf geweit, En a l wat, nach t e n dagh, o m zijn verloffin g fchreyt . En vail , e n waecktx en bidt (daer . zy te r fluick vergaren ) Dat d,oppérherdef'-wil zijn ' onderharde r fparen ,
Ten minft e noc h een wïjl , ^edooght dan, en geheng t Te volgen , han t ae n hant.? dae r Petronel u brengt , In'tondèraertfche hor1, by zo o veel aengezichten, En kennis; - om hen door . uw wederkomft t e ftichten*
Te ftereken i n den ftrijt u w ftrydende gemeeat .
My dunckt ick hoor afree, hoe'tho l va n blyfchap^weentr , En galm t j terwij l gh y fchijnt twe e ftarren i n het midden : Dies volght my, o p mijn bede , o f liever op hun bidden ,
T l l ï U K S P E L ,
&*. IZoo'Jefi® <fié 'tetóghi h y zesnd e een Erfgclfieê r Hy flui t de n kercker op,, en help e ons, al s weleer.
*Fetr. God t bezight Engelen , of dienftvan zwack e menfchen v 'Pau. Mae r Englen weten. beft, of 't nut is 't geen wy wenfchen4 Petr. Di e menlchen holpe n u weker-te r goede r uur .
PaU. Ui t geen-gevangkenis,i«maer;van Damafcu s muur . Petr. Ui t ee n gevangkeni s yan> veftcn, dicht gefloten .
Pe. Wae r Chriftus ftaeg gevlugt, zijn bloet waer noit vergoten*.
Petr. He t hoof t mof t bucken , to t verheffing va n zijn leen . Pe.', De leden met hun. hooft zijn lot-en-kruisgemeen .-.
Petn D e kudde treurt, wannee r de herder i s ontiUpêh . Pe. D e vrorrie herder ze t zij n leven voor zijn fchapen . Petr. Wanneer't de noot vereifcht,dan zwicht hy voor geen dooü.
Pe. D e grootfte Harde r fmeet. zich willigh in di e noot.
Petri De grootfte Harder leert de kleenften 't kruis ontvluchten.
Pe. Mae r onder en aen 't kruis daer bloeien fchoone vruchten.
Petr. Ontydig h kruis brengt wrange en bittre vruchten voort.
Pe. 't Is altijdt kruistijdt . kruis is 't fchoonft dat my-i>ekoort . Pau. Ic k roem-in Chriftu s kruis, j a fterverLismijn leven» . Pe. W a r heeft mijn, vlught .wel. eer al-ergernis gegeven ? Petr. Uw4even ; ftutte Godts vervolghde en wanckle fchaer.
Pe. Mij n nazaet,roeptmy Godt, neemt deze fchaepskoy waer.
P*epr. Al s Godt u roept} dan kan de nazaet hae r bezorgen . Pe. Wae r toe dit uytftei dan?: waer toe gedraelt totmorgen?:
Petr. D e kinder» fcheiden va n dens vader tijdt s genoegh- . PaU. D e vader zag h lan g grijs: hy fcheit nu niet te vroegh . Pe. d'Olijfberg h zagh ons van dien lieven meefter fcheiden.
Petr. d'Olijfbergh zagh oock hoe bedrukt zijn jongers fchreideru Pe.- W y fcheidde n evenwel , getrooft e n onbevreefts .
Petr. Zijn.Enge l trooft e u ftraxj dae r na deBinxtergeeft; . Pau. Di e zel#e Geeft ka n uoock trooften r e n verquicken; . Petfi N u is het vluchten nutftV, totdat w y 't kunnen fchicke n Pau. *tGêe n nu t en oirbaer fchijht paf t ftrax een yeder niet . Petr, Zic h zelven reuckeloos te werpen.in verdriet?:.
C-3 B i
P E T E R e n P A U W E L S .
2V. Me n eer t den Hcilant zoo, doo r tranen Moet, en wonden.
Tetr. Stroi t rozen voor het zwijn: worptperien yoorde honden.
fe. Wa t roo s wat perlen heef t Godts wyiheit nie t geftroit ? Tetr. Noc h blee f de boomei t bhnt > hartneckiger aa n oit . 'Pau. Da t za l haer in den dag h de s oordeels overtuigen ..
Petr. U w kinder s kryten , o m u w leering noch t e zuigen . Tau. Zy zijn nu groot: him dient geen melck, maer ftérker fpijs.
*Pe. Mifgunt me n ons die ruft, in't hemelfc h paradijs ? 'Petr. Z y hoopendae r me t ut e ruften » zonde r ende , 'Pau. Wa t houdenz e ons dan hie r gebonden ae n ellende ? 'Petr, Ui t liefde , e n ee n gemoed t van droefeni s beknel t 'Pau. Me n moe t ten hemel zoo inftormen me t gewelt .
*Petr. D e heme l ftaet alleen nie t o p voor martelaren , 'Pau. On s voorbeelt qua m aldus den heme l ingevaren .
*Pefr. Hy ha d zij n midlaer s ampt voltrocke n hie r beneèn • 'Pau. W y hebbe n hie r den ftrijt, onsopgeieit , volftreên ,
cPetr. Gedenck t ons andren dan, die hier noch moeten ftrijden . fPe. Wi e triomfere n wil , lee r ftrijden,fterven,lijden.
'Petr. Z y ftrijden moediger , daer hoofde n voo r hen treèn . 'Pau. W y trede n n u voor uk: waer toe dan dit gefteen ? 'Pe. G a dochter , en ontlaft di e nacr uw komt verlange n ?
Wy geve n op een nieuw ons wederom gevangen ;
Zoo raeckt noch ghy, noch wacht, noch niemant in verdriet.
'Pet. Heef t da n mij n trou w vergeefs gelegenhei t befpiet?
Vergeefs he t lij f gewaeght, omuhe t lij f t e bergen ? Och vaders , vader s och, ho e kunt gh y on s dit vergen ? Is Petronel, j a a l de kudde u niet meer waert ?
Ten minft e volg h my na in't hol, daer' t al vergaert , En wacht , e n treurt , wa t om u w uitkomf t i s verlegen:
En ka n u niemants raet noc h liefde dae r bewegen , Noch houde n uit den mui l van't gapende gevae r j Zoo keer t va n wae r gh y eruaemt . o al te vierigh paer ,
*k Hoor onraet, zo my dunckt, van volck op ftraet, of ronden.
Ick bidd e u om d e vijf quetfuren , de vijf wonden ,
Om
PETBR
en Fiovcit,
Om fpeerennage&,om defcherpedoomekroon ,
Gevlochten om het hooft yan God ts verdruckten Zoon, Bewillight Petronel haer hartelijcke bede.
Of (weigert ghy te gaen) ick treek, ick fleep u mede.
€Plau. Is 't hier noch dralens tijdt ? het fchemerlicht breeckt aen,
Ick hou van veer de wacht•.$en kan u# fpraeckver&aen . De lefte ronde komt.
;&hy z^^het ftuek ontdécfeèft:~
De Vaders weijjjrett ü*eéte gaert: men moet hen trecken.
Rey vangekerftende Soldaten.
V
Oor J E s v g naem, en Gaeiars Rijck.Het zy in fterven, of in leven, Staen wy gereet, eenyegelijck Zijn eer en cfigen'Reöht tégevein j Door fchuldigéoüdétdaMighéttj Gelijck wy Gode én Cacfar zwoeren j En, met een wettigh óndérfcheit , Ons tweederhaiide wapens voeren % d' Onzichtbaeré, óm dé blinde maght Des afgronts Chriftelijck te keeren j De zichtbaerejomgewelt, metkracht Der armen, van 's Rijx hals te weeren >
Van'tCapitool, en al denRaet.
Dit paft een Chriftenfch Roomfch ibldaet.
Tegenzang, Die zelve Cadar zal wel haeft Ons nieuwe Ridderfchap beftoken >
Op datze 3 van de doot verbaeft, J upijn met wieroock ga beroocken,
En den gekruiften Vorft verzweer >
Haer hoop, en zekerfte betrouwen >
Den
P E T B R ef t P A U W E L S .
Den Vqrft » died'afgoón preecktte r nee f E a tempel s leert van harte n ixmwen,
Waer i n h y leeft doo r zynen Geef t j Veel min gedien t me t goudt, en marmer * Dan me t ee n ziel , die zucht , en vreeft &
En keert , den levende n hefchecme r Haer aenfchjj n toe , hafer' rug h Jupijn.'
Waer za l dan Chriftu s ridde r zij n ? Toezang.
Al'ftonden wy , me t heel e benden * Gekerftent, blanc k in 'tharrenas , En dat'e r iledits «en fchred e wa s In ' t midden, tuflchen moortellenden , En 'tHeidenfc h orrren., , naer de n fleur*
W y kore n Chriftu s ^bor de n keur : W y liete n zyge n wee r e n wape n j De pylen {peere n zwaerden flapen, En offerden , alstamme fchapen , Ons willig h op, aen 't weerloos Lam, , Dat ftom va n zel f ten oute r quam.
H E T T W E E D E BEDR.YE . Cornelia. Aertsqfferwichelaer-
A
Ertsofferwichelaer, hou o p van mee r t e fpéïïen 3 Uit zoo vee l teeckenen , alsghy on s kom t vertellen , Met di e dae r buiten ftaen . ons gruwt va n di t verflagh . Al wa t men , nu te nacht , en ooc k voorhenen , zagh Op d'aerde , o f in d e zee, o f aen d e lucht, gebeure n >Beduit verandering , e n kom t de n godtsdienf t fleuren , Met eene n 'tganfch e Rijck , d e wyd e weerel t door}
*tEn z y men 'tflangenef t e n nieu w gebroetfel ikioor * Eer't
T R E U R S P E L .
Eer 't met vergifteir tarit den hief der Priëftren tarte ,
En aenviiegh. mae r wïe treckt de n godtsdienfï.nu terharte ? Aer. Da t komt öp Cxüt, ' t hooft de r heiligheden aen.
Cor. Zoo lijdt d e Godtsdienftlaft, e n kan niet langer ftaen:
Want hoezo u die in'rRijck de r Koperbaerden bloeien ? De derde outgrootvaêr. dorft'sAertsprieftersmaght befnoéié * Vereerende eerft aen' t vole k den priefterkeurv waer mè Zijn heilooz e af komft nu , op des Hooftpriefters ftê , Vaft pronckt j e n ftadigh uit om d'outers t e verdrueken, Betoont, tot ons verdriet, da t hem der oudren nucke n Noch zitte n in xlen aert -y wanneer Jiy 'tout geloof
Verdelghtj hé t heilighdom de n krijghsliên geef t te n roof} Ziet koo r noch kereken aen j ach t aÖes on verboden •, En fmel t in krijghsfoudy d e goude en zilvre Goden , Ja d'opperfchutsgoón zelfs , me t al wat Rome ft ut,
En fterekt. a l wort de buick der fchatkifte uitgeput ,
En'tfchamel volc k den rugh, doo r fchatting, ingereden } Hy dur f aen overdaet hun zweet en bloet befteden .
Oock'tPriefterlijcke gout , gefpaer t i n tijdt va n noot, Aer. Mevrou w Cornelia, zijn moedtwil , al te groot,
Befchaemt Salmoneus zelf. wie kan dien hooghmoet temmen?
Cor. Di e durf wel in de bron van Mars den vader zwemmen , 'tGewyde water daer ontwyden, doo r de fmet
Van zijn onzuiver lijf, geplaegh t in'tkrancke bedt .
Maer wat ontziet zich een, dierae t omlaeg h durf zoecken , Door toveroflferhand, by ongoón, en by Vloecken?
Die godtlooze, overtuigh t in zijn'verwaten geeft . Tradt huiverig h te rugge, op'tEleufynfch e feeft, Van die geheimenis, zo o ras hy hoorde roepen : Vertreckt, mifdadigen : vertreckt , befmett e troepe n
Aer. ' t Valt langkzaem, eer de plaegh des hemels op hem druip.
Maer op dat midlerwijldees pef t nie t dieper krui p In'tingewant de s ftaets} e n glip door al de leden
In'tRijck} is'tnoodigh'thoof t vanzulcke n nieuwigheden ,
D Ae n
P B TER e n P A U W E L S .
Aen 't groeien dagh op dagh, tb piertere te treên:
Gclijck Pitatus dat * in't hooft der Jootfche fteên ,
Vermorzelde pp een rots} hoewe l die vruchtbre droppen Nu grimmen:, alseenocgft * met giftige adderskoppen , 't Is noodigh, dat'er een > uit onzer aller naem.,
Den Yorft hierom begroet. Cbr. Maer wien acht ghy bequaem, Om> met di t noofverzoeck, den troon te voet te vallen ? Aer. Wi e meer dariu, mevrouw , ofyeman t van u allen?
Oonbefprokeziel, e n Moeder, zonde r dat*
DiehetTrojaenfchaltaer bcwieroockt , me t uw vat,
Het welck voor Vefta fmoockt $ haer Godtheit aengenamer Om u, die toeganck hebt in haer geheimfte kamer,
En wie 't Palladium alleen wort toebetrouwt j
Om u, die 't eeuwigh vier met voetfel onderhoudt,
En, nach t en dagh, bewaeckt : VaoghdeflèderVeftalen , Uit wekker aengezicht de kuifchcit nie t haer. ftralen d'Onzuiverheit hefchaemt, en ontuchts geilen nacht : Uw lippen hebben 't hart des Voarften in haer maght . Uw woorden hinden hem, gelijck vergulde fchakels >
En Ner o hoort uw item, akgoddelijck e orakels .
Hy fehonck u 't Recht, om naer 't Olympifch feeft te gaen.
Het bijl-en-bondelrecht blijft voor uw* hairbant ftaen. ' De Burgemeefters zelfs, de Schouten, en Raetsheere n Gaen uit den wegh voor u. woud t ghy ü eens verneeren, Tot trooftdespriefterdoms j datnergcsnsheulaenvin t >
En ftroit zoo vruchteloos zijn klaghteii in den windt;
Dit eerloos rot zou zich niet langer durven reppen . d'Aertspriefters zij n alleen de Goden, di e u fcheppen : Dies ga ons t'zamenvoor, e n roept uw * Vader aen.
Cor. Noemt gh y hem vader, om dat vaderlijck beftae n >
Dat vaderlijckehart aen Rubria bewezen ?
Zoo maecke ons Vèfta ftrax vay vaderlooze weezen.
Hoe lang is't, da t het oogh van zijn bedorv e ziel
Op deze Roozemont, Ygodtvruchtig h fchepfel ? viel ? Daer
f & E'.U R f P F L. '
Daerzytefcaoreqüam, me t neergeftageneoogén * En kaecken j roo t van fchaemt j d e zinnen opgetoge n Tot moeder Cybèle; hae r Godtverloofde mon t
Gepropt van lof -, het hart van niemantsmingewont , Als van d'altaergodin, voor wie men haer zagh knielen » Metzulckeennedriglieit, datallenonnèziele n
Ontftaecken, doo r die vlam des y vers, e n dat vier, Uitftralendeuïtgebaer, gelaet , enhémelzwie r
Van haer > die nu nietfeheen op d'aerde te verkeeren, Maer in een' gloet van geeft en godtheit te verüeercn.
De fchaker vatte dit. h y ftreeckiten tempel uic, En zwoer die witte duif te plucken, als zijn bvit.
Aer. A y moeder, kra b niet op de wonde van diclyden .
Cor. Zy quam, te n hove ontboen, geruft den berg h opryden * Niet droomende wat leet haer ftrax gemoeten zou.
Wat doet die fchaker ? och, hy paft op Veftaes trouw,
Noch fneeuw van't nonnekleetj o p fpanfel,riem,noch banden j Maer fmackt haer op het bed, met godtvergete handen, En ruft niet, voor hy blufcht zijn vlam $ en draeght noch roem Op 't fchricklijck gruwelftuck, het zengen van ons bloem.
Laet tuigen van haer weer, zijn opgekrabde wangen j Het hair des koperbaerts. di e boofwicht gingk zijn gangen . Minerve, Vefte , enwatoitluftinkuifcheitfchiep ,
Getuigen, hoeze om hulp den hemel t* zamenriep.
Ick rep van d'andre niét, die , ziend e hem bewogen
Om 't fchoon gezicht, van fpijt, een'priem ftack in haer oogen>
Getrooftveel hever' t licht te derven van d e zon, Dan hangends hoof is te gaen voor een verkrachte non.
Och och, zwijg ftil. och zwijg, wat noemt ghy hem een' vader, Diennonnefchender, die n altaervloeck, dien verrader ! Aer. Geweldenaer , da t kan niet ongeftraft vergaen .
Cor. Hem quam, in onze kerek, noch korts een tfidderinge aen.
d'Ontheilighde Godin fcheen neder, uit den hoogen,, Te dalen, enontftelttewaeren , voo r zijn oogen,
D 2 Bezoe-
P J B T E R E N P A U W E L S .
Bezoedelt van die maeghde-^n-tempelfchendery : Want wae r h y gaet, o f ftaet, het brein is nimmer vry Van't wroegend fchellemftuck. watftof t b y op den ftamme Der Julien * door wien, dae r Troje ftont i n vlamme ,
Ons heilighdom va n Vefte, onshuisgoó n zij n geberght . Waer heeft Anchifes zoond e Goden oi t geterght ?
Vloot d'eerfte van' t geflacht, toen 't oude Troje roockte •, Hy z y de left, di e 't vier in't nieuwe Troje ftoockte.
O tempele n de r Goón, vergaen i n roock en ftof,
Waer Hiep de blixem, dat die'tgodtloos hooft nie t trof ? Aer. Vergeet uw leet, mevrouw : lae t ydle klakten varen ,
En ko m in nood t t e hulp ons haertfteên e n altaren .
Verzelfchap mijnen , fleep, naer 't hof van Cxfar to e -, Op da t me n zo o 'tgevae r va n erger bran t verhoe-,
Nadien d e hemel fchijnt ontfteken. > en verbolgen .
Cor. Ga voor. * k zal in karro s u,, • met mijn Maeghden, volgen.
Nero. Agrippa.
VY7 At of' t verbolgen wee r van deze n nacht beduit ? Agr. * Y Deluchtgoó n borfte n methungramfcha p t'efFen s uit . Ne. O p hoog e heuvels felft, en d'aUerfteilft e wercken .
Agr. Jupij n fchep t luf t doorgaen s te dondren o p zijnkercken . Ne. Beftorm t d e godtheit 't geen hae r zel f wiert toegewijt ? Agr. He t zwange r aertrijc k ging k i n arrebeit van fpijt .
Ne. He t fteende , en quam in 't endt al tfidderende aen 't baeren.
y^r.Uw kamerdeur fprong op:gy Zaeght yet gruwzaems waeren.
Ne. ' k Heb de n Samaritaen, in mijne n droom , gezien.
Agr. Wa t kom t d'ontruft e Geeft , in Caefar s hof , befpiê n ? Ne. De n fchouwburgh,daer hy plofte, afgrijflelijck vervloecken . Agr O f zijn geknack t gebeent e e n dorre fchenkel s zoecken . Ne. H y had het noc h gelaê n op 't Galileefc h gebroet .
Agr. Gebroet , 'twelc k hem , by nacht t e Rome, ware n doet . Ne. Dewraeckzuch t lae t dien Geeft nie t in den afgront flapen . Agr. Di e bezight hema al s een va n zijn getrouwft e knapen .
Ne. Hy
T R E U R S P E L .
Ne. Hy vont nochtans geen trouw by't vliegend draeckeftfpöock . Agr. Da t blies , al s ^Etna, fel , te n neu s uit, vierenfmoock.
Ne. He t voerd e he m om hoogh : wy zage n 't met ons allen.
Agr. He t voerd e he m zo o hoogh, o m laeg h te laten vallen . Ne. Zo o tuimelde Ikarus, te Hout in 't ftout beftaen .
Agr. D e Galileë r won't va n den Samaritaen .
Ne. Da t prevelen had kracht, noc h mee r dantoverrymen . Agr. Toe n ftreden twe e genans, enSyme n won't van Symen.
Ne. Di e doode Syme n eiicht den levende n van my.
Agr. Dat's d'oorzaeck, raem ick recht, van al dees fpoockery.
Ne Vernoegh t di e aen geen ftraf van kercker, e n van keten ? Agr. ' t Is negen maenden leen , da t h y heef t vaf t gezeten . Ne. D e boey e n kercker zijn beletïèl s van vee l quaet . Agr. ' k Geloof nie t of hy zaei t al zittende zij n zaet . Ne. D e kercker wort bewaeckt van wakers, e n földaten . Lsfgr. Zo o naeu niet, o f ter fluic k wor t yemant ingelaten . Ne. D e wakers tïidderen nochtan s voor ons . gebodt.
Agr. Wa t durve n krijghfliên niet , uitguhft , o f om genot?
Ne. O f Sibyllifte n noc h te zamen durve n fenolen ? Agr. Z y neftele n by nacht in kelders, kuilen, holen.
Ne. Dae r fteeckt de middaghzoii hu n niet te heet op 't hooft.
i_Agr. Zy groeie n nochtans aenr'tverboón wor t liefft gelooft . Ne. D e ganfch e werel t lacht om zulck e razernyen .
t_Agr. Zy zelf s belachen elck, in'bitterf t va n hun lyen . Ne. Da t jongfte lache n qua m daer na op fchreien uit . Arg. Noc h wer t hu n dolheit ee r gefteven, dan geftuit . Ne< Heeft yeman t luf t ae n 't kruis het lijf te laten doeme n ? xyigr. He t krui s is'teenigh heil , wae r inzy durve n roeme n . Ne. Vergee f hun vry die n roem in' t aengehaeld e kruis . Agr. Mevrou w Cornelia komt hie r naer '1 Vorften huis . Ne. Z y zoeck t gehoor , ic k zal haer op den troon verbeiden . Kyigr. Ick zi e een' kuifchen flee p va n nonne n hae r geleiden , Ne. Ooc k Priefters , Flamens , vee-en-vogelwichelaer s -
Agr. He t fchijn t z y hebben' t hooft vo l onweers, vol gevaers.
D 3 Ne.Zy
P E T E R , e n P A U W E L S .
Me. Zykraeie n onweer, ee r het onweer is geboren;
Agr. D e Moeder flapt vooruit, verwaerdighhaertehooren . Cornelia. Nero.
D
Er Goden Moeder nee m de n Vorft i n hae r gena .^ „ . Di e zelve wake om u, mevrou w Cornelia.
Cor. De godtheit van Jupijn, enJunometMinerve Verletten Cacfar > dat hy lang de ftarren derve:
Dat Rome lang geniet zijn tegen woordigheit j
Waer van de Raet en 't Volck niet zonder tranen fcheir.
Ne. Ui t liefde en treek tot Raet, e n Volck, e n burgeryen, Bemin ick hen, die ons den hemel zelf benyen ,
Ten befte van 't gebiet. fta op met dezen ftoet ,
En fpreeck vry overendt. wa t pynight uw gemoedt >
Cor. De flapef ige Nacht, van mankop overladen,
Was ruim ten halven wege, en reedt met zachte raden, Die nimmer kraecken, ftil en knickebollend neer - f Abwy het eeuwige licht, metgeurighvoeOfel , wee r
Verquickten, nae r den plicht, wae r in wy noitontbraecken . 't Vergulde koorgewelf, ro l weerglans, ichee n teblaecke n Van cPonvcrzuimbre vlam j e n niemant loock een oogh , Maerzong, o f las, o f badt, en floegh't gezicht om hoogh . Watbeurt'er? ee n gedrui s komt kruipen door den drempel , Enfpoockt, e n dwarrelt vaft, rontom das. wackren tempel . Een lucht, die, recht naer 't vier, haer'keer allengskens nam., Verwaeit in ft eerft, doorklooft daer na die klare vlam,
En florptze op 't left; als had een geeft dien gloet gezopen.
Wy nonnen,op dat fpook,aen't fchreeuwen, voort aen't lopen.
De tempel galmde naer, op 't maeghdelijck gekerm.
O Moeder Vefta, nee m uw dochters in uw fcherm.
Valt hier, opfluimerenofflapen , ' t minft vermoeden j Aertspriefter, ftrait on s vry metangelen en roeden.
O fchendigh lafterftuck I och fchreit vry overluit.
Mijnkinders, oc h och och, ©nsheilig h vier ging uit.
T R E U R S P E L .
Ne. Ic k houdeubuitenlchult. hetfpoockt e i n Veftaeskoore n Alleen niet, maer Jupijn liet zich daer boven hooren.
'tOnblufchbaervierlagh, mee r dan eenmael , uitgedooft . Cor. De blixem trof Minerve en Jupiter op 't hooft ,
In hun gewijdt gebouw j ging k dal en heuvel ftrijeken j
Verzengende aide ftat, o f meer dan veertie n wijeke n -, Verbrande 't worftelperck; ontfloot Auguftu s graf.
Het heerlijc k zegebeel t viel onlangs elders af . 't Gelauwerierde hooft van Nero fmolt to t klompen.
Natuur, na'etzwangergaen , brogh t hoofdelooze rompe n En dubble hoofden voort, ee n joffer baerde een flang.
't Getroffen aertrijk fchudde, en dreunde, in 't bree, in't lang, Van hier in Afien, en fmeet de fteên ter aerde.
De zon verborghhaer glans > 't welck duifternifïèn baerde , En ons het dolen, op het midden van den dagh.
Een offerreede ftiér , daer 't vier op 't outer lagh, Verfmeet het zout, e n meel, me t wreveligen horen j Ontvloot des priefters bijl; e n loeiende van toren, Wert, na veel hollens, veer van 't outer neergevelt:
Een yflijck voorfpoock, dat geen lichte rampen fpelt.
Het dier, me t hooft aen been, huil t oproer, leert ons waken.
De zee , metftormo p ftorm, afgrijflelijc k aen*tbraecker i Van zegedroghten, joegh de viflehers dootfeh van ilrant.
De fchouwburgh loeide, en't hof. dehemelftontinbrant , En gloeide, mee r dan eens, van langgeftaerte ftarren , Die met haer bloedigh hair den ftaet van 't Rijck verwarren.
Auguftus wagen (alsbewuftvaneenighquaet )
Hiel in de renbaen ftant , voor 't aenzicht van den Raèt, Die d'elephanten zagh verbaeft ftaen , en verflegen . Van Alba quam het bloet by beecken neergeftegen.
Den blixemftrael, gelijck ee n gulzige Harpy, Beroofde 's Vorftendifch va n zyne leckerny:
Alteeckens, di e doorgaends van quaet tot erger neigen , En, met een grimmigh oogh, den zuivren godtjdienft dreigen ,
Met
PETER, e n P A U W E L S .
Met eenen Cxfars ftoel ; 't en z y me n eens ontwaeck»
Met Flamen s ga te rade, o f volgh Godts wichelfpraec k * Die> uitgeleeft o p klanck e n merek va n ' s hemels letter, Het lichae m deze r ftadt wi l zuivren va n die n etter , Waer.uit ee n ftanek verrijft , di e allen Goó n verdriet ; Wier gramfchap . blufchbaer is , indie n me n voor zic h ziet . Ne. Wa t zuiveroffe r zo u dees vellen kunhe n vagen ?
Cor. Dit Galileefbh e rot , grontoirzaec k alle r plagen.
Men van g dat offer ftrax va n zyne hoofden aen : Hoe wel'tgerech t va n daegh behoord e ftil te ftaen.
Ne. D e heiig e Claudius, mijn vader , heeft d e Joden
Met hunne n aenhangk , ftreng e n hardt , d e ftat verboden:
W y , tegen s 'tChriftenfch fchuim , d e Vloecke n opgepreft , En ftadts geftichte n brant , me t godtloos bloet , geleicht . Door da t weerfpannig h bloet , gemeng t met kool enaflehen , Zijn all e vlecken rei n en zuiver afgewaflehen .
De Gode n brouwe n ons , om't magere getal , Een deerlijc k overfchot , geen wijder ongeval .
Cor. Een ongedoofd e kool , wae r onder winden ftoocken , Gaet vreeflèlijcker aen , na'etimeulen , en nae't lmoocken . Geen zorgelijcke r bran t da n een verborgen gloet .
De minfte vonc k wannee r men' t alderminf t vermoedt . Verdelght een groote ftat. gee n euvel ftaet te vreeze n Zoo zeer , al s 't geen men (lo f verwaerlooft t e genezen , En dickwil s komt o m lit, ja om het ganfch e lij f
En leve n va n de n menfeh . Dees aenhangk treck t zo o ftijf Het ihoe r va n zijne n droom , in' t beckenee l begrepe n •>
Dat di e in 't eerf t he t volc k alleng s met zich za l flepen , Daer naAuguftus zelf , e n zoo den heele n ftaet.
Dees kancker kruip t al ftil in t hof , e n in de n Raet . De keurebenden gae n niet vry va n zulcke koortfen . Ne. Me n diend e zich van hun by nacht i n fté van toortfèn ,
En brand e fchoon 'er uit die n ftoockebranders aert .
Ghy zijt , voo r yde l fpoock, e n fchijn e n fchim, vervaert . Cor. Z y
T R E U R S P E L .
Cot. Zy dreigen ' t bloeiend Rijck me t Jootfche wichlerye n Van't wonderlijc k beloo p der werekheerfchappyen , Verbeek doo r zeker bee k van vierderle y metae l -, De voeten flechtft van ftof , geraengt ui c leem en ftael ; En hoe een kleine fteen , maer zonder han t gerete n Van cenen bergh , dat bee k te pletter heb gefmeten , En groeid e tot een bergh , ja tot een' wereltkloot.
Wat Rome hoop t of niet , hun hoo p is ruim zo o groot . Ne. Ee n kranckc trooft, indienz e ellendig h zijnde yet hopen.
Cor. Zy hebben a l het Rijck, zoo wijdt he t paek, doorkropen, En ftat en lan t alom i n re p en roer gebraght -,
Als^jatcrs va n deGoón , e n 't menfchelijck geflacht . Zoo fchel t he n Alien, deNijl met al zijn Goden ,
En al het onroomfc h bloet . zo o fchelde n he n de Joden, EnGriecken} e n wat , vanjerufale m to t hier ,
Ons kerckzeê n viert , e n volght j oockMoo r e n Arabier»
Dit zijnze , dieonsGoó n e n Caefars dicnften weigeren , En halsfterc k nae r de lucht, als nieuwe reuzen, fteigercn.
De Priefter va n Jupijn heeft , me t gekranften ftier , Decs Galileers geviert. Dian e trilde fchier ,
In't hollend e Ephefus, op haergewyden drempel . Athenens grijze fchool noc h Pallas wijze tempe l Zijn nauli x van die fmet gelaten ongefchent .
Ne. t'Athene n ftaen de fchool e n kerck noch overendr.
Wie bouwt van't flechte brein ons dus een werekfc h wonder ? Cor. Ho e flecht men 't acht, hier duickt wat groots, wat heerfchluf t
Geveinfde ootmoedighei t i s dubble hovaerdy ; ("onder.
Die walght van'tlaegh , en vlamt op maght, en heerfchappy , En rijckdo m , onder fchij n va n alles te verfmaden -,
Terwijl a l Krcefus fchat haer fchatzucht ka n verzade n Noch floppen } zee noch lant die fcepterzucht bepael t Ne. D e zon van Rome i s tot di e laeghte niet gedaelt ,
Dat eenigh licht zich , aen de lucht, durf openbaren , Op 't god lijk jpoor , waer langs Auguft qua m opgevaren .
E Ooc k
PETBR. e n P A U W E L S .
Oock ftaet ons nootlo t vaft , e n fchie t ee n fcho t hie r voor . Cor. D e Nazarener zaeit bedeckt de weerelt doo r
't Verwate n zact , de n oegft , die t'effens o p zal komen.
Een oud e wijvekluchc , verzieringe n e n droome n Geraecken in' t geloof , he t lichrgeloovig h volc k
Acht Wichlaer noc h Sybil, Hetrus noc h hemeltolek ,
Noch drievoe t noc h gordijn , noc h Delphis noch zijn koor en;
Maer loopt dien onbefuifde, al s Godts orakel, hooren , En ziet he m naer de n mont ; di e knaeght Apolloo s eer.
Zijn rie m ontbint de koorts, me n zet d e bare n neer , En bedde n i n zijn fchim , al s gafze dooden ' t leven.
Een viflehe r dreigh c quanfuis on s Goden, datze beven.
Wy fchopte n doorgaend s uit^Egypters , enChaldeen , Oock kort s ons Stoïcijns : e n lijt men decs Hebreen?
Beguichelaers van 't graeuw. Ne. Wat's aen dit paer bedreven?
Cor. Niet veel, wer t dagelix hun' aenhangk nie t geftcven , Te wate r en te land, met brieven, o f met boon *
Gezwore lafteraers va n Godtsdienft, en van Goón .
Maeck onsd'aenleiders quyt, waer aen dees zwarmen hangen.
Ghy hebtz e in uw gewout: mae r waer toe dient di t vange n -, Indien me n t'elcken s fpae r de n vorft va n 't horzelnef t ?
Verplet di t hooft: verftroy dee s onderaertfche peft, Gewoon, by al wat rot, en zielloos aes te groeien .
Wat fnoot , wat fchendigh i s wil hier we l t'zamenvloeien, Daer 't licht in aenzien ttijght , 't en zy he t werd geblufcht . Nu fpreec k ic k nie t al s met de n naezaet van Auguft , Maer den Hooftpriefter zelf , wien ' t vierigh paft c e waken, Als'toogh de r goddelijcke en menfchelijcke zaken ;
Op da t men'themelfc h Rech t toc h niets ontreck ter fluick, Door'tfloffen in' t aelou t voorvaderlijck gebruick ,
En aenwenft va n yet nieuws, zoo driftig h e n onzeker . d'OprechteNuma ftelde u tot een yvrigh wreker, En rechter , over al, wat zich te buite n gaet .
Ghy zijt d e kopre zuil* op wien die godtsdienft ftaet,
Waer
T R E U R S P E L .
Waer by decs Stat, gedicht tot een vooghdes der volcken, Achthondert jaren ftont, en uitfteeck t door de woleken, Met haer*geblutften helm, en vreeflèüjckc fpeer j
Voor wie de koningen op 'c aenzicht vallen neer
}Of treuren, hangends hoofts, getemt door nederlagen , En flepen d'yfrc boey , voor hare n gouden wagen.
Zy bid u, zy beveel t u dezer beider ftraf.
Zy roept: oc h keert die-fchant van mijn altare n af ,
En kereken. Draeg h toch zorgh voo r kerckzeê n e n geboden VanNuma. lae t niet toe, dat Rome, een (loei dèr Goden, En aller heiligheit, onteert werde, en ontwijt,
Door decs wanfchapenheên, gebroetfels van den Nijtj Die loos, ontveinzende zijn aengebore nucken, Dat goddelijck cieraet u van de kruin wil rucken, En heerfchen op dien troon, ü wettigh toegeleit.
Stathouder vanjupijn, e n van zijn Majcfteit ,
Ghy ziet, hoe onze en al der Prieftren ooge n leken:
Nadien de tong bezwijekt* laet aller tranen fpreken .
Ne. N u Moeder, zijt getrooft. 'khe b Ü W Verzoeck verhoort.Agrip, men vaer terftont met dees gevangens voort.
Rey va» gekcfflènde Soldaten.
Zang
r^ Ee n Galle n leidde n left de Stat in kolen ,
^ O neen -
fmaef ingeboren bloet Zagh ftil, en me t een' koelen moedt,
Zijn torts zes etmael langk gaen ommedolen;
Dan in d e dalen, dan gezwin t om hoogh, De bergen op, de ftarren Heken,
Met gloend e tongen} roock verdkken,
En fmoock verdunnen, onder 's hemels boogh}
E i D e
P E T E R , e n P A U W E L S .
De vlam dan wede r flackren , als herbore n >
Door 't overflaen, va n rac k in rack . Hier ga f een hof of kerck een' krac k :
Daer borften muure n : ginder ftorte een toren . Het volc k aen 't bergen , ginfwaert op , dan hier , Maer al vergeefs . Vulcaen voe r fpelen ,
En teerd e op ftats twee derdedeelen.
Gcleeck toe n Rom e niet ee n zee van vier ? O ydelhei t der hoven ,
Aen luch t aen afch ae n rooc k aen ftof verftoven . legenz^ng.
Hy, zoet op't blaecken , paft o p klaght noch krytcr , Schept adem in dat vierprieel ,
Een deerlijck koftelijc k tooneel ;
En ftel t op 't kermen der gemeen t zijn cyter . Hy ziet den Tiber nu voo r Xanthus aen , Waer in de brant zijn weerga fchildert . Hy zie t het volck, verbaeft, verwildert , Op ftraten, daecken, 't onheil tegenftaen *
Of bleecke wanhoo p in den vier e fpringen -, Den kleine n neef , aen Panthus hant ,
Vaft rucke n nae r ' t Sigeefche ftran t j
Gedrang va n fchimmen dootfc h t e poort uit dringen j En ftich t o p 't bernc n vaft, i n fijnen zin ,
Een nieu w palais , en fchoone r ftraten . Zijn brein , aireede al s uitgelaten
Met bouwen , brockt'er koninckrijcken in : En , hooger i n zij n wapen ,
Acht all e ding k om een alleen gefchapen . Toezang.
Op fmoocken d puin , e n kool, noch ongedoof t Zit zij n Quiriner , va n gedult berooft ,
Met
T R E U R S P E X.
Met jammcrlijek misbaer , De handen i n he t hair, Beftroit me t gruizige afch $ En fchrei t een' bittre n plas , Of knarfiènd e op zijn' tant , Vervloeckt de n ftokebrant } Die, om d e wraeck t e fufïèn , De glimmende afch duff bluffen
Mee Chriftenfch bloe t > dat eeuwigh klaeght , Door duizent doode n heengejaeght ,
Met ongema t gedult ; Maer iede r fchuifc de fchul t
Öp een' , die'c n u ontfchuldighd e getal . Gehaet al s godtloos overal ,
Verdoet zijn ' luft , niet hunliên, te geval, H E T D E R D E B E D R Y F .
fPetronel.
N
U fpring t van vreugtmijn hart, ontboeit van duizent zorgen.Ick heb , ter goeder uur, d'Apoftels juift geborgen , Toen hu n die donckre wólck des doots hing over ' t hooft.
O Engel , di e hen leide , o leiefma n , zijt gelooft . Ick zag h al bevende van achter, ho e zy traden
Ter poort e uit, door d e wacht, ho e was mijn geef t beladen ! Hoe hin g aen yeder hair , van angft, ee n druppel zweet!
Al wat my voorquam green afgrijflijck, wreêr da n wreer . 'k Geloof da t Engelen des wakers oogh mifleiden ;
Of fluiers, dun van mift, om' c hoof c de r Helden fpreidden . Zy raeckte n veilig h uit . hu n uitgangk vie l my zuur,
Die, al beklem t om't hare , liep kijeken o p ftats muur, Zoo yee r he t oogh, op'c fpoo r va n Appius , kon reicken . 'kVernam gee n onraet meer, noc h ecnigh droevigh teicken ,
E 3 Tot
