Kertas HasU Peneliti:. l
PEMBAGIAN PEKERJAAN PRIA DAN WANlTA Ol DAlAM MAlA PEHCAHARIAN HIOUP MASYARAKAT ACEH
o
1 e hJl]STUS INKIRIWANG
PUSAT lATIHAN PENElITIAH IlMU-llMU SOSlAl. ACEH OAnUSSAlAM - BANOA ACEH
19 75
KATA PENGAlIl'AR
Di dal om J'\l.ZlVta penguapal.aD dato-dato. ~ digunek·· cl1 d a l . a
baatalm cIari Bapalt _ ITopLasi IbDrnh
:rsu--
Ac.Jl ... rta _ berapsstat
Wfau, x.pala K.jak . . . . ~ dml beheroapa stat beUau,... " dml poga"",f,-psgawai beUn .. ..., !,nu, Kep:ilil Penmld 1
0"
Ilopart ...P daa , deDg!ll1 boberapo. pega..u bevnM", Kcpcl.a PerwlrU Aa IIopsrt_1l
K.pa1a Penrld'A. DopsrtelMll 'mIlCOp drul beberapa pegawai. K.p&l.a Parw-k'leD Doportemon
sos1al/D1 ...
So<dnl ITop1D.o1, llaU x.te Be.",.Ac., x.pal.a Daernh x.bIapeten Ac.Jl IIesnr dan beberça pepwai. J:epala lllnIctoral Jenderal. Pajak. x.pala lanter IIendsM", 110_, x.pala Jte.-
tor Ul'US8ll Pegawai, x.pala ICeator Pe""r!!Jl{;'lIl, InopeIctorat x._ten daa be1>erça
_w,
x.pala_.h
Saldt lk1lm dan beberapa pegawai,)JWl 7""1! beradn di ~ ... h . ates 8Ocru.a kc:rolaan beU _ r i k a a
1'idak luput puls. ucspan tuba k",dh peaullo kepeoda . . jlDlah pi»- pinan roomt dan tok reaal. di Keca.Blltun Ib,rI1saal.e.m. eejuwl ab petani di
i
IstiMw. pcD1ll1s ucapkan teriaa koaih yrulG sedala...,.laeqa.
kepe.dn D1.roktur Pusat Le.tilwl Pe ... l1tian Ilmu Ilmu _ _ 1 Aceh, Dr. Alt1an dan i ' e _ Ahli Uts. Dr. L:mco Castlee, _ deagaa peZlllh
t.mwmc
jmoab eert. deagaa lcerelosn ""'ti l!IeIIbiIIbiDg kam.para peeerta Puoot Le.tihan tereebolt ""jak bulan JaJIIarl ~ ... leed..
'l'idak ~ pula DoapaB t e n - kos$h kepada star
"-pvat _t
Le.tilwl Perolitian
n- n-
Sollial .\ceh y-.m.:; turut 88DgO'lbil ba-s1aa
- = t uperu!"'"
~ ucapaB t.r1aa kesih peuul.i~ kOJl'lda _ _ t _ pa ...
ta ataa ~ 7Ug tolah diberil=.
PemJ1e ,
J. I n d r l _
pekerjlUUl :!"'llG kim .... di ... "" . . . " pa&!. kru.Jm pria berbeda cI4Iagaa - - llita. 8eoralI(> pria cliaDggap -.jar oleh ~t _.UU"DI1"
-.."ak.
dan bal 1an& d-'ki ... berlaku puJ.o. bag!. 1'8 _ _1'8_
pria la1D di
l.1JIöau>8an
_qaral<atQ;Ja. Scbol1krqa pala j1Ita - -l'IlJIg lelaki aIton ditel'tawaican b1la ... lnkllkan hal itu _"Dj!kOD. ie- teri.DJa. _ldam 1 ' 8 _ at... lI'''ZlYll. k.odnl»taD tidak bertooaat _
dan ""DHa. ~. di Po~sia kruu:I pria bckerja 41 cI4IJ"II' ( _ _ ). _~ di ~t Indian llidat"",
ka--..itanTa
7aDg beroocok t..nam. 2)
... bang kayu,
_ t
J)IIÇJU", .dalah pelccrjfIM Icaw>tpri", ..-danc-
. kan ..., . . k. oonumbuk pedi ad.] ah peYprjaDn knum wantt •• 3> Dl __
bagian palm>. Ja ... , di pa ... t.m di H d.",,!! l"'rdagangan., prUl dan van! ta es' i Dg bcrsaingan. 4)
Dl. Jakartn~ SUra~ dan di to .. pet-tOIJ!lr,t lain, tidak eecI1- Idt !>OIl8I>asllan-pengbasileJl Tang dJperoleh kruu:I wanita di berbagai
jel1ie pokerj=., ,,"perU, tukang
pan'"' ''''''
r:mbut, po1oY1UJ di tako-toko, bekerjll di. pora-pD-poa:Ipe benain. kondc1:.tris bws, praJIIUgarl ka- pal terban.g dan kereta
.pi.
dan t!Jeba~n:i.nyo.. j 'Okorjaan-pekerjaan yang sedem:i..ki...-:uJ aobenarnya tidak h..'U'a!l, tctnpi di lain IIflsyorakat masih c1i.tlngca.p l:aku dan kurang wajar.2
Pada sukU bang ... Aceh. Wlumn,ya hal
y=
sedemikian , .... ih di- anggap tida.!t. pantaa. Sebagai contoh, di toko-toko hampir tidak di- ketemukrul Imum wanitanya ::rang bekerja sebacai pelayan. Dem1ki.an pu- la di kantor-kantor sedikit eekal.i kawn wo.nita yang bekerja dibao- dingkan d?ngan knum pria.Maksud dan tUjusD poaelitian ini. ial.cll iagin meagetahui bagai- ma..na pemb8.(;i.:m pekcrjaan pria dan wa.n.ita di r.lO..SYarakat Aceh, terutau.
puls. uatuk mcngetahui ... pai di lIIIlI1a peDggUl1<lB..'1 teI1bgl wan! ta diban- di.ngkan dencan pri8.nya. Sel.ain dar! pada itu JW.a, penu1-te ingin __
. 5)ter-
ngetahui bagru.ma.na pengarub adat, norrtla ar,ana dan norma negara
badap kegi..:"ltaD-kegiatan kedua jenis kelami.n tersebut. Penelltian ini, haaya meliputi pembagian pek.rj ... di biclaac cocok
tan...
dagang clanpogawai.
Daerah yang menjedi objek penelitian, jn1ab kota Bande Aceh dan Keoamatnn !))xuaSt1lDJ!l: Kabupaten Ac.b. Boaar. A~pun pelakeanaa.n.n.:ra ber- tahap-tahaPt yuitu: Peninjauan 1apangan pcnelitian diadakan &Ir! ta-
ngg!Ü 10 - 22 Baret 1975; POll<'litian tnhnp
r
tanggal 1 April - 31 Hel1975; "'ncliti"n \.ahap II t~ 23 JWll - 9 Aguetus 19751 Pen.l1tian tahsp rIl (terakldr) tanggal 25 Agustu8 - 4 Oktober 1975.
Suku bangsa Aceh terdapat di P.ropinsi Dnerah Ietimewa Ac.ht Ibu kota propinsi iolnh Banda Aceh. Selain Banda Aceh itu eebagai ibu kota propinsi, jUC"l adalah lbu kata dari Kota tladya .3anda Aceb dan Kabupaten
ACGh Bcsar.
Ll.UJ.S .. 'rop.i.r'..si. Dnerah Istimewa A.ceh, ;:irêl-.:ira 55390 Km2t terdiri duri 74t7.~ !l.uttJnt 10% daerÛ\ ~rtaniêlll y:ulr d:i. ~8p,
8%
raw8., dan aiea-n.ya. a~.(Ilr'..!.. J:ot.:-t-l:ota dan des.,.-de6l1.
~crtt.hnyo. tcrdiri dari 8 Kabupat.,n dan 2 loom lto.dya, yaitu: Kabupatea.
I.c&h Besar. i\.:lbuIUten Pidie, K.!!..b~f... .... tcd. I.cvh ~a.. Xabui>aten Aceh 't1-
mur, KabupatcJl I.cch l'engah, Kabup.9'.tcn "'\CC~l • r~t. Kabupatell .\çah Se- lRtan, Knbupaten Acch Tenggara, Kot"l I..-!llya ·.i;:Ulda "ceh dan Kota Mad1a
äabAJ'lg.
JumJ.a':t pcndudult ",.ourut aen8UB 1?71.
,,,,cililh
2.008.747 ji .... te ....diri dari
50. 3'1%
kaUII pri. dan49.
66r, k.:wo ,mnl. ta. Dl. o.ntara eekian jllm1ch ponduduk, terdap!lt pendatang-pcnd.:tt.JJ'lf'. antc.ra la1n dartauaa-
tarn Utara, Sumatera ~rat. Java SUlr.:.\JeGÎ d..,.d \.:ino..
Padi tiCru~l.n Gsak.a.nl.ul polcuk. pelJtluuult., di ~ tanat'laJl )'a!1S
~ ant2l."i~! jagung,pieu.ng, kel.uJ.U :AJhou, kacang hijau, "JU%'- ooyuran, bUt.!.h-buahan dan aebb.ga1..r;.ya, OO;>UOlJ,. no.k.ana tambahan.
~bo.ci.un IJcsar penduduk deaa aolaiD bcrcocok taDuI. aaBih ter-
daPllt bcbernpa jmd .. _ta pencahariml saobilan bcrupe. 4agang 1<..,11- kecilan, ooczelih.:ira ternak( sapi, kcrLau, l\8,[wing. biri-biri, q . . , itik, dab.), nlEUhbuat tali aabllt ke1a.p.'l., QCnhunt bakul., . . . buat pil-
riuk ta.~. oomouat eapa dan 118bag;:tinya. JI.:J..:riJ.. pertanian dan haail
eambUan tersebut t ~ di jual k.o IX'.5:ll'-,:"~ ba1It ;yanS beracSa -di do~-:l~so. m.:lU!)\W Y6I.Il8 berada di kOi;.u. Untuk maabaw. bacil-b.u:1l
to .. .",but . d _ perantt.rwuo ... pedb., oepdda IX>tor,
s--. __
pe~. d.::n ada ;yaJIg diaa"""t 6bl1diá (dijWljIlDg daa 41pi1aal).
P'enciutlult yang M12d1awi pesisir-l..6o.:isir, aeJain _ b peaoabariu
rnoOb.llCka.P ll:nn. moJll8l.1hara 1k&D cU. tcbtlt ÛOll membuat gar&a, ada pal.a di ant-:u>u tlCrckn Y3ll8 bercoc* bnam.
Lhp::..t dit~ pu.la Ml.td..n t.:m.J.nn-t~....n.ar.san teraebut di ataa, raaalb terd. ... p"t p.W;. bGberapo jenis
='""""''''
,JOnduduk _ pe.nting 41-dalulD poL'~l(',an y;:LJl.f; diuebut tänt.lU:Ul inJuotrl o.ntara la1as kelapa.
..
pala, eengl<eh, ladn kopi, dan ... bagIdnyo..
Penduduk kots aeperti kots. BeadD Aceh, UTlll"DJ'ël terdiri darl pegavai-pegavai b<dlt po . . riatah Jlal\PW1 su:wta, pengusaho_po _ _ ha, pedagaag-pedagang, eagt<.tan bersonjato., buruh-buruh dan . . ba-
~
l!aap1r eel.uruh pendIld* beragaJlO Islam. Peranan oga.. cI1 da- laa keh1.dupan masyarakat Aceh, eangat besnr.
Daeroh lIalnqloten AcW Ileaur torletd< üi ujung pul.au s..-tera deugan bo.ts.3-bnt~ t dl. . . lM>lah tlJalr K:lbu;;lO.tcn Pi:lie; . . belah 1Itara Sel"t Holnka dan _dera h4"""üial oobcl.ah barat Go_den.
Indoaeaia, dan Sltbelah Selatan Kabupatcn Acoh D-:tre.t.
Laaa cbsrolm;ya Idra-ld ...
302.892
tra, tortliri dar1 ,""tea
dan~ (14c7.Ó9Ó Iia), p"daog rw>p.>.t (42.621 lIa). daorü pori- kc""n darat (J .• O!6 ;Ia), kota dan k&JÇU1lC (2C.U5 Ha).
Dur1 fQd"D JlU-lfJl11Q. pereailNban, 7:jt~ l,.,ol·sumbcr
JWta
air hilJaa;YWlg cIiaobat awuh tadah lDlj.... llo.orah~",~·ah loIDC agak lHdk pero-
~ inlah tU ~taa
'hmtc
daIl SeuJiMlIl!l.U~ Peioeriniah _IiIbaDS'IIl dal, """"parb411d. Ired . . . 1r1_
81 . . . . jak tbINl.u ,Bl.k ... k .... akea tctalXi- irie;iai
_la
tatap . . ~w"-lÈ'U1 dan.
llIl.1=o
~·'...
i .. D 41 talnU>-taJrun ;yaDg ... adatallg. _"aI>-_
tadah lJujSll ....hoc:!
Ma be ... tlkLul j"oli snw.oh 1rSpe1 tatap,i!."lDI) 'l.I'ti siatic pen.gairaA!&J'a b.reuabcr '3arl · ... ...L"'\(;n1-e.a,a.ngallug tid":' pc.r~m gednr,.
:ran.,.Jjudl:ö;r.::. p&'UJu.JMa.D. i tu., te!"saIl~un.:. }X:ÀÀa Boilleaa.1 tlda.lca.J •.
bu..n.gtlrlDJl cbn :perivdklm ;ra.nc 8e!DI!'1lt&.r\:l Ui..k~ .. ::j:l~ di haQd.r eel'lruh xCcumJ.ta.c.. tlr.eh :?aca.r. fel..:û:urtlann;yli suJ.:ili. E.ej~ tahua FeUt.. I. hlngp.
ea... .... t: i!li. b~l.uo :101ea::d. Uaaha-usw.h&. iri. oloh Pcmcriatah dij.MUD 2 proye.:. tT!l1.1!k :-_'ii;:!.Gi Y~.b ~8Ql" clitIC.:b..1~ l'l'Oyek Ir1~ lJegara, d:::..n Ul!tu!.c L....j,~ •• ecU-keciLm, .il.i:llJ.I:l"j...-lll h~·.:k I.rigaBi PendeG3.&ll.
5
6
Proyck Irigas:\. !lepra. dilak ... ""kDn o1ch Doport_D Pekerja- an
u...
b!dk ~t_ t _ .. _
tindtnt Jl"OpI.ns1. ""'-ngleOll Pro- , . . Irigas:l. Pede&UD d1laIceanaksa oJ.eh Dimo Pcrtan1aa Prop1zud..l!Ua di~ luaa c1Mrah p"rJ.adanaln de~ per .... - . . , - . . perl.adant= bsIIp1r . . teavoh
JI8r""'"'''''''
Unt"" ~luaa " - .raIl perladnt\clm dal . . ert1 wr<Wu>k butDn, DOslb dibata.:l. o1eIa Peaerintah. dal .... bal 1D1 te . . _- = :
Jawatan Eebute ...Se~ deozjkatn. perlta_pe&.eblmm ralQat dan aavab. ta&oh h1Qan ;yallS .... ring me_lam kep;o.galan ditan..-u:!i padi. dapet eH ...
faatkan ....
baGd
ltul .. ng. Di kec..-tm1 lbrlu;:-.ALom talDm 1D1 . . . ba-pan
beaar ... b tadab llajaJl ~ ko~ aldbat tidali: til- 1WRiJ'& bujon.SeOOaai
~ tar_lIItt. adolah aebng:!an 00 ... w .... peI<aa~ bidup (IlOf!<nb) pa _ _ • Akan tö~ seOOI>llrll:1& penge<:apeD badl tannh itu. tidak wrate bil.a ditjnjau dar!. .. gi paaf.UkaD te- Dab. Pead.l.1Jc,.p""n'k ta..Ia digolo~ peda: ~ 10& tidek
~ _ d8ll. dUid _ kodl.. ar~ :JUl! _~
tanah sedmlg. dtm
_omg
7AftG mcmp.m;y;û _ 00 .... (luaa).Abs daBar pen g g a l _ teraabut. cnsy-..rnkst dapat TODUa!
pula aeoooronc; k&dalB. tbjljrat ItraUe!l[ Iilgin (<>rang mek1a) ... 1\6
"p
paJoh (or<:UJg berke",*"pan) dan 1Il'eWm;, kDi'@ ( _ 1ra7n). Talig lleDjadi lIkursn utrula. adel.b aaVRb=
<!i.':liliki .... aeorang. Akan te-tap! di kCCOJlntsn-ite_tan LI>ok Rgn. Illong dan
P._
lIe4a. di te-_tohun
akbir iD1. badl cengkeb menaDjolhar_
(~aIIp. 5.000 por kg.). mengald ba tkan pula t:rlE;)'"..rnkst di sana. _ n
~ _ aaja yuDg lIIe1ljacli ukurrul kayn ticlnlalya ... ~, Be-
la, ....
D jugu besar k2c~u taDllh (~'\) y::-,n::, c!itenaml cengkeh.Pusat
ke~"tan clagrutt; cIi kots &.>.ndaAce!l.
terclal"'t di _ _pat
yai tu di ... kit .... Neejid Ra1l1 !!n1 turrn:lman dan di ~. Dl Itedlaa t _ t 1ltt. 1MlIg'0101l])Cll< baIIgWL'lD-1laJlcmwI u.oeb dapD~ cIi ....~1 pereero.m-perserou te.rbate's, fiJ.'3l-tl.l""IDfl, tako-tOkO, Ido ...
Bro-apa b.'1l1)'!lk pedapne di Itedw>. t _ t ter_but, IAIl1t d1.Itete- hId.
Sebabrt'ro-
dari -*1 ...""-7'*
pedasanc ynng ada,-Mel ••
tercliridari pedasmlr. t _ _ _
""cl""
lngi ped"gnDg tidllk terdaftar.yang terdattar di lamtor Pel'VSki1an Departeoan Pe.rdapngaD _teçat, dim ~
eare.t
hiA c1.pDg dar1 1.nst<msi ter_but. a,...t-.qaratllD _ _
~
...t
hiA, iald dell(Jan IDOD/;i.si torlOlllr 6) 7aJIg.sa-
pat
di _ 1 di kImtar clapDg. l'onulir YMG dij Bt,cl. _
I' .. It. _yaraD. jam1nan perueabaen •
dag;mg
"""""cab
(perantara) <!aD pedaelll".f, cccr::ul. Pedapng be ... ie-por dan eItspor
oerta
perclapngaa 1MCl.rulc=
berlwbunpa dengaaprodueen beoar eeperU., perl<ebwuuo lIan industri.
8
dapng .... bngai P&"8i"'Mng - . . untuk ~ l.ang~ 11&- rang-barang pada km_u _bagai pen;yobar di ... tu p1hok, ... rta
je_jenit. pedngang J8'lg clieebo:tI 1.aportir , eksportir, diatriboator
" ' - 1 (aol.e distriboator), p&1IiJoban boaar (depoth<>ldar), P&DJ-
-.J.ir dapng tidak
cH.Io7atakaa
""ngaD tegas " " ' l _ n .... l.b _tu .tau lebih jem-jellis ... ba ~ <11 dalBm surat iz:I.n clagang tarter., 'Te-Dem1!ci!UI pala
balJQa ... _
pedogDnc mcDengab cIaa _raat P.- ... ng IIIlDoOngab apek-h ~ dioobut eebagai, ~1Ir (p-o-' .
pedapng b3l'U,PO. penrillk teko kecU. !do", llCll!.J.ik wanmg, teD#1tlal<
_ Eoera.n/Ke<:U
u.Kootip jClIÏs peru . . h •• n tersebut Indo. unsurDya berdall"Dg barang- bo.rong JrulGDCliputi antara laiD.
-=
induatri (kopra, pale, C8q-keh, l.ada kopi), boraa, &let-alst lislrik, rodio, alst~t koDde ...
be"""'tor. olD.t-aJ.st t..u. _m.tlis, pcrnl>ut-perabot nu:mh tangp, &let-
alat dapur. bD.rn.ng-bllrang kelontong. k.."l.:i..n-l:a.in 83.rUDg, jeni.-jenia
!min (beluo <b.n sudah dijahit), .mas, COTl'ltu-ooratu, obat-obatan, kue-kue, m.i...ntll:'.an-!:rl.nu:.laJ2: botol, ga.la, tch, kom, ikan I'lei.a., k-.cang aernh, k.:lc~,\",,; t<ll1llh, kaca.ng hijau, ro..,'Vlt!"-royur3JI, bUlllbu-bwabu . _ -
Unt'1.1: e:.:-;olond:an perueahaan 1JL:1nO. terr'nE1l11: pedagang beear, __
ne~, da!l ccc=un, ~ I!Rlllt bUn didn.G"l.T'~.nn B.."ljn dengan . . . baoa
fl'lP!l..'l ~:' :.t;,:::. nc..lihat jut'lleh bar::tnc-b 'l":'n..r; y.~nc diperdagangkaJl.
[-er U"i:n: IJl"'" ~id....:.i';. hpet tMtlentuknn 1'!"G.'!r l'.ccilnya peruaahaen, bl- 1."1 ~.:.:~.")
e:.
.~:...s.. rlL\r. atu.:.s beMT kecilp..y:t !"Xlè.:Jl::'ime
d.iJftilik1 oleh _t1nl.= rcru.c~·:, ~Pi.l I'cngetahui je!lia u.oX4l.""\'VO ~ tertert'l di dal.aII QUrut 1~in w...~a. Contoh PT X ""buah
pcrusrul8AJl
:yang ... 1d.11ld _ berop.:1 !'JO:'I'[Xl ~c!"!.n:-::. :"'W18 è-'l.pat dfr..::.t.:):,:-.n :10;:~ beP-r, tidak d.i- 15010n....&..n:l !Y'(~ pe~b.~,..n beSl'U' taeL!i!l;~ pc::-n . ..:alklan ctceran dieebah- kan pcn~ccr !>c~:c.~. C>f»)':m pulo. hnlllJu dc...~ toJ:o Et uen.1ual _pe4a- cepedn oot'!'J'I' dltII. -J.:lt-!\lat )crnuzrt:.A!! oor_:.:l:;or J..ai.nnya., teraasok l*l&'- ect'r GWl:_J:U"'~ !.c"è{.'.!."'tl!'\n-kcn~erll&I' . .7:u'l{; ~ual toko itll berharga ~Q-:1r.b~li..~,J. ,,11:t A110tik A, ~'~~ ! ~t.~ .3ederhitDS fWlja _njual
obe.~.,~t:1!", di-ol,)"\-;':"\.'l p.~r·J.c:th!':\'1
oo ;:.:.u-
:eJ:'..5li iU':.lOl'ti::::'. S.be~kedt~l ,-ic"\5 - 1;:1:'1' ... :- (t,..~.1'!~'!'l" .. I"'..n 1. ... ~ .,b-t'. .,-' .~~.:·",)·(".a.gtl..""l:"~ oleh toko
d~n 41X't iJ ... : t""-'-~$I1k ""'--n~-~,.r-nr. :.!".--':'. .1. ~h.~ ~mlj'8 t.oko t e r _
., I, :
t~r.)y.tt!" t:-oko itllapoU':< t-:-o:-,...('t'lrt.
rej~·.l"!t-:l0d~I!pl!f' ysng ticiak t!._·..:· ';:r ~,~~ CJrRllp.-orang ti- dak tordnft~.r oc.::-ta oomiliki b.in ~,. :::.ri kentor perda~gao.
y. ~C ha di.ran . 00 ... .,....-.;1 _ 1, \· lJ'I...a-u.-~l.---a __ ..lI"'r n l'la t1dak: tenta. D"..;r"'cl-;: diantara mereka
setninggu selw.ll berd.:.J7lng, ada yang rtua tiw~ Dtl.IT'"m ern~t kali h!l.dir dalam f)C:"1Î.,.'"'l.!:G""'1 m.::J.ahan ada ya'lg lcbi..i-t scrn:i..nggu saJII1NÛ eebulan baru auncul lagi.
gerMI, tepunc, kue-kue, t1ra.a, e:irih "il1:JJ1Z, dcdaJ., periuk tanah,
dan lain-l.aill.
Pcclagn.."l('-rcd3!1Ul(. tcreebut seba';""\."l t.(· .. "t:..ri d."U"i ~njual - penjuaJ.
l.tm[.l3U!l~
(oot1ilik), eeh"gian L3r;i tcrdü"j der!lT:Use-I!U~ .
8)l-tuge-muge ini antara lain terdiri dar1: ~ il-:an, n\toe daging,
Dilihat d..vi oogt pe1Uearan lillige diixtr.i d'l"tar' ml..gtI luar dan
eû..l.ik- petniliJ: pcrt:~o.:t. ~ktreka itu terdil';' .;,. .r:i "\T'S.!'. dan wanita.
'.
sunta pe.ro.turan porundaDg-QDdangan ~ bcr1aku.
MeDurut &tI>tlls penganBltatsD p<>g;;..wn1 J.q;ori t6rbagi dal.oII, _
sn
wai ,,"geM. J21G1lt dan p<>gaw! nogeri <1:lc,-ah. POIl"w! ... gari plaat dlaD#&t berdasaJ:i<.m ... t k e p l _ dari ~ 71I!Ig berpoat di Jakarta, cleDt!'l" pJi 7Gg dibebanknn pada _ ... poDd.po_ cIAa belanja DC{lIIIBo 111. BaDda A""h dal.. bnl ini dimiDtaba 1""1. Eo.ator Be7ldahare.Nosnra
(K.!I./f.). Pepwai ""{lCrirwnt
clialtas1k . . . ta.dipl""",*"n lee borhapi claerall dan perwcld.l.:u>-pe.--ldl •• di l.Iaar . . pri
cIari Ind"""s1a.
A.ltopm pogawai Depri cIa.raIl dianö<at sobaga1 pegawai o t _ 01& Oabenmr 8O~t. r.ateng perplDd;,b:m P<'_S ter_but
luoa7a
di ..u..;,aJt propt""', cIAa p j i diperhitund<an psda hiqe
_rail.
lIercInsazkan clata-data 71I!Ig diperol.ch. IJrI'''''I1'l pegawi ... p r i di Bnnd .. .\coh sMlA!!. nnyoritao to,-dil-i 1",.'1 1<:;""" lclaJd., kecual1 pe!pilo.i Jleplf'li YJlll6 bok-ol'jn "'''''gai gara dan
""""""-t,
dape.t <I1kataltoa , . . daa 1AIZI1~ tidsk "'""7OlGit porb~ Jmoi sej>al-b t.utudtCl'Cntat
3106
kau.:a pria dan 2}4 vanii.=y" (l.~c:u.li gm"U d8Jl I"' ... t).J .... a" garu "'iJ oj dar1 taaaz:. k~~:::m..-U::
8'1Z'lIni
pergurwtJl ti ngg1wr-
·!l(1 ·l\rl f.4~ ~ cktt 299' 'n.-"itc., !")Jdat!.~ peravat-pera-.t
(1'I1'I!Ih aakit ... !tata Alo.e dan I.aw P:t1.cIt)
J.05
prin dan 67 _ t .(lino+.
t'~l2).
Ada kcccu.il"u,>!:ruJ r.r.'dn tiaggi ~c!<:?l.M :f"D.4.: d1didik "",rid_rid
n.yb. el. tkin ~~U'~I.ll \,:MLI gt_ P~Iit.""'" j . .ar 1.. :,...1.:; .
.!"" ,
w.:cual.1 c:ii sekolah-seko-!ah J'Sllr, khuC1!:: toróaptJt marid-""1rid ,r..tni~ Hol. itu. disebabkan hu-
!J<anc;;oal """rnnr guI"" VlUIi to d.DgSJl lIJU!'i~i" ynnr be~ do_aa (to-
man ka..na.1:.-k.'L.."'\"lk, S.D. S.L.P .. ). be!"bcx1'l. -lon,:FlD- ynJ].G çudah berada di
TAII>:!. 1
Ju.!LIII! P IlAl/AI mm:RI llARI S<:Jl,\CllAlf IiISrilllSI DI KarA BAJIDA A~"1'3 1U::llU,m JUlI:; K LAMIN, TAIIOfI 19'75.-
:
12
No. •
I P.riD. Jent::: KolpI:d.p Ham ta•
• •
Waaita per 1.00 Pria
1.
2.
3. 4.
5. 6.
7. 8.
9.
10.
U.
12.
13. 14.
15.
16.
18. 17.
19. 20.
21.
22- 23-
210.
25. 26.
27.
28.
29.
~.I Kantor CllbcrllUr
• Kajak",,:," ~ 1 Univ. Sy.l.ci1 J{lInls
•
IAIN~
• Perwald.lan Dop. P & K t Perwakilan Dnp. Ags: ....
• PerM>k11an Dop. Pe~
I Pe.nmk1l..an Dep. 1ranMrop.
I Perwakilan Dep. aosial I Il1rektornt JeDderal Pajalt
I P e " , , = Prop1Ds1 Per:l.ncb1str1an Prop1ns1
• Inspektoret lIoeehaten Prop.
• Pertam on IlalQnt PropiDai
I lCan:tor Bendab."U'8. Negara
I Kota Kadya &nc!a Aceh
• Iabapo.ten Aceh Be ...
I Kenter Pon dan Qiro I PercetakaD Negora
I BtuIIt IndoneGia
• Badt Ilojp>DC Negora
• Bamt
IInIQnt Ia»nes1a• B.H.I.
l,9It6
• Badt Ilojp>ng
_0Dal
lDd.._~Ilurah
• B.H.I. Kenter _ _ _
I Kentor I\imo SoGial
• P e _ Kota l!ad7a
• l'aDeraDcan
Aeeh Be ...• R.RoI. Ibndn Aceh
J U l i
1 .. h
•
I
543 ;:
.354'
1 2 2 9 ; :
• 36 :
• 163 ,
I 107 :
• 33
I• 50 :
•
: :•
5 5 U4
'79
33
I
: :
·
•: 121
116
121 :
244
I
•
II
·
·
:
• 98
II 52 :
• 50 :
• 49 :
I 21 :
I 37:
• 47 :
I 112 :
39 33
U-
15
2
3 6 5
33 105
7 3 3 -
3
4
2 3
• 17
I -I 33: -
: 152
I• 24 :
•
I55 52 :
• •16 -
3 3
: 234
• •
• •
• •
• •
•
I I• •
• • •
• •
JJ J
• •
• •
I I
•
• •
I
7,2 9,} 4,8
0-
20,9
0-
3,-
10,-3,6
2,6 7,6 15,-
27.- 3.5 8,- 2.9 3.- 5.8
0-
6.1 19.- 5."
6."
0- 0- 0- 10.5
0-
5.5 9.4 7.5
jar, me1sink-m. jug:l oohags1 lbu den{;all lUlt>!: och:Ln.za guru dengan aarld tidak kaku. Scdan,jcrul bagi 1llUrid/~Il&iCl'" ,'"è"l IJUdDh d e _ (SU, Pel'- {tUruan tinc,gi>, OC'O!'"'3.n" OlMl wanita r:rul '':' ~_ r.:~:r ta:::i dirinya. Unsur adat
dan aga*' ...
baSBi
pengendal1 ""sial sownl:tu-wnl,tu berlalcn di_bel>- kan _ _ tcroobut .... dab . . la1 melibati<nn d1rl deD88l' .... earlP"""_
(berpacaronl.1.
2.
5.
6.
7.
8.
'W!EL 2
lI4IIIAXNYJ\. SEBAGIAN PEGAWU II'-JGERI
« (..mU/tJOSE!f
DU FElIAWAT)IIEN1lROT JEIIIS XELA.'IIII PROPINSl llo\EIWl IsTIJ-IGWA ACEII,TAIIUII 1975.-, =.AI! 1lKlm I
I 'r.L dan SD : S.L. P.
I S.L.A.
I
UDlv.
Syiah Ival.I
s.t.
P.t S.L.A.
IlAIlI~
J l l m l " h
• IIUIIAH SAKIT UMUII •
• Peravo.t-perawnt
: J enb f{el." .. :tlJl t pr1.a I tr.m1tn I
• }1184
· ·
• •
: 22.lf
· ·
t
•
t
·
•I
157
II 75 •
·
•
105
t595 Lf.2
,
I
t
I
•
t
27 I
.3
a2993
Wan:1ta per- 100 pr1a
43,6 18,8
17,2
4,-
Catata,,, flaDber data dl.I<lmp&l dAr1 Per.ckilan P , K Prepi.D6i Do..reh IatiDcva Aceh. Perwaki J 8D De~-t-CJlOn AgvllD. Pro)liAs1 Daerah Ist1mowa .\ceh, _ Sald.t Um.l!!I Kuta Alm!! dan
x..
Priek Bend"Acch.-
lVilllA-llORMA YANG BERLAKU ~l :lJ.'JI ltASYARAltAr
bU1 diLinj ~ d.X'1 oor,i latar belab!l, (K'j ' rohnyn b e r _ r p&4a ai- lai-nilai da.sar: pro lol •• (coed< tan",,). Ir.],,", (dapag) cIaa .1011<10
~ BopJblik Indonosia (pegawa1).
Cocck t = ""jak daJmlu kala tel.oI1 cI11:!'Jml peacluduk.l1
) S1st1.
cocok tano!:1 dit:1:!!"ià<an dar1 ga .... rasi k, ['Cncrusi aobagr.1 cocok _ _
llla'1
blmtt. *1l!lC!!ADW.
dan ... b"pin;r..\ lJ.'Ulih IlOrupakan pea1aggalaJo ...- balum lal ,"'1 r:rutlk.JA:1t kob1DlS"'UI poker Jaaa pr1a cL"!1 \nni ta di bida:ng cocw _
Khn-lrl=. pida .. bad ko l31l~ ... ""è..~ It-".chi lII!lJ;q'arakat ,\ceh di-
FOrl< ... lkt:'" dO!l.!lSl'l ~ kebudnyn.:m ~'U'U dar1 _ _ _ Qu-
1.2)
jarat. UnGUr-uneur itu 8d01 Rb aj,.t'CUl C.fP"l lslall cIaa sist ia perda- f!IIl<..Ul'. Tul'j~:!i.nö'a bal yan, deodkiun di...""bclJknn _ ClIIjarnt i t .. adIl-
lsh ~-JlCtIasa.a<'
,..1Ig ... """- "
""rc~:n ;x>ntine di dalam pell7eba-rBIl ago ... 1&1"",, s.1st:Loo perànganU""
ûi... .,~ .::o =-~t
lwkum-lnOOm! lela •• 13)a;rarskat dibcb.-ui<an pada kn ... pria dnn . i ... .,;; ruda to.pat~ bU .. dila.
kukaa olch 1 = wnn1ta..
11>
MeresaJlllYll agruoa dj. lca1angaa p"..ndudUk, l ebih ~ria&at lq1
~_D terhadD.p
n-
vanita dj. b1drul..; perdagangaD, . . bah aalall.... tu _
=
dUarang oleh _ iolDh pergroUaD bebaa oatarapr1a dan wnDita _ baItal tarjadi di b1d:m(; teraebat.
Selain dart itu, ada _ _ ... ·mI
= ... ,.,... _ _
pDg'-ain;ya bOa
lstêri ...
reka berdapng. lIol 1n1 diIIulnmgIcaa 4 e _adat
_ , 11",1'11 terhadap Uteri 40a amk~ l!el"lka _ dioap cmuIC- orang _ tidak ber1:anggung javah
"tea
kcL.-mg8Ul1f;>Ul ldd1lp hteri daJl11<)
Pada penmJ aAD &bad ka 20 Bel andn mIr:""i..ntnh di
"CÜ.
Dl z,a-lIIlJl 1tu. pomex1lrtah Bel.nd. _lIdirtkDn knn:toNamtar, .l101.h_edtolah
dan aeba~dD:r30 llI. antara 1~ ten .. bat diten- 01'1Ulg-
_ ba1:putra dj.
""taraD1a
orang Acoh. Aknn tetapl -becl an buar_ AoeILt
kareDa _tdb beDe! terbada,p llcJnnda, tidalt . . .-uJadi
pep_ eerla ti.cIak . . . pala _IQ' .... ' ohl<.!ll1 amk _ _ sereka di .01<01011-
~ Beiterja _bagai peg,ucl di wnktu itu c!i'nggap ... bagai
pel<arjaan b1Me ... J.nd. di"nggap
=
JCI'-fir. Beiterja po4a ... Ja ...d i a _ bekcrja pada orung lcafir dan rrzwrut :1 jaran
-p",
haraa.' - lelald. eaja po4a ".'''IQ'a peda voktu it"u tidak _u jadJ. pepvai apnJ.g:I. kauri w<IlI1ta ;rang _sih dii>etrud W1tuk kalaar.
llI. zamn Replblik Inc!ooea1.o. bckcrja aeOOsai pepvai .w.a1 bldk,
_ tetapl. hanya terba. taB peda lcauc prin =jo.. Ale.1I8JID1a buk.... lq1
16
kart di atas. Schnl1Jcn,ya. guru d..a..n peravo..t dip"mdnng seba.ga1 onns--
15 )
ore.ng ~ ~ kedudull::aa wl io• PekcrjsM guru . . dab 41- ken..'1l 01.11 m6ynr.:>kat Acoh "" . . lul! IIclandn. ~l" i tu eIi ... but T0l!M-
H.a •
.... ~ ilN T<'lIb II&ra_t azW<-«Dak. alcan tel:.:lp1 elidasar!<aA pola pada
ütit1taa mereka eIi dsl _ _ ,. k&um prin poda _ porang
.10-
Si:H'
rl1
n JlgdaD-4daJ>m
pokok 1lra1.aIl i1li.haJI1'l
rneJ.i~ti bcoorapo. aietiJo ~jloi~l.6)
,.as;ynroks.t Acell ... porti'~l!:n
(Io.lm:J). ke1uarp batih <W>." k ' a f t
aerinG
me~h.t:k.a.Il perk.labS OD. KaJ."CllA 7'Nlg dik.t.bW. tidJik beraga.a tûtan dikuc11k-a. diejek dan di:"l..'l:'1]:\p katir.AjC.r'..ll ~, dipandJJng ... bagai pc~o:",::n hidttp bagi .Uap p&-
""~,, ~ terdDpnt di ~ Al-<.W"WI dan lladit... s.bap1 _ t
)I'rul,"
oom,,!l"''' oereka
tüut . . J.ang,;ar !lj=-"-" ega""antara
la1D be- risi portltur",..peruturrul (~. Di d.'l.lnD F.l.qh lal_ 11) tar-ds.!'Bt lima kctentuan pok,* ya=. lvlrw:J dipcrlmtikan.
'-taatuJt.«_
tentwul tarsabut yuitu: Peri"tnh :rent: mest! dikerjakaa (dipatahi).
jika dikerjokan ucndapat pobala dan j:iJto ti<lcl<, berdosa di_lolt -,jib (contolu ~llg l!Joa ",,1<1;u, IA'P=, pak.' .... wa.a1ta haJap.
<l:ikerjlllaul <kin mcndopu~ plhalU.
Jikn
tiû<Ik, Udak berdoea di.lolt _ t (contoh. _ r i ...4_.
Ile!IIcltai :poltailal berodh, dan _ - pi.q:ra.); l.orangzm kDraa dsnsonpaagertian berdosa bUo. dikerjokaa dan jika tidak dikerjek'lJl .... DdapRtJXlhnl.1l .
disebut _ ( _ •do.po.t PQb<J.n dan t:LUalI. o.rdo84. disebut r:.:;mIJ. (oontoh .... rckoltl;
boJ.eil Iiiloorjokan .. tau dit~lkaD ak.= tctapi t1dak _opat paha-
..1..&gi di knJ..:u:l{;un lkiJ.U'W.À'ik. b~~: 1'.-'\iLl J.:k 'OO!;OUlOO\\n!holl, lrukOt.1
b~
syinh isl!q1ui fY.Wt1ii.109 hUlt~
a....n..Je.;:1 c>!'cll.l.B)~eDGert1an
ialah18
dipel1>""G olch Syiah lWala (ma- torkcn.:u di woon Sultan); adat dan lmkurlI tidak dapnt diceraik..,.
Betapa pent~ 889118 ltu di d.o.L"1lll pcnilaj an ~t .ebi n&l" dille_aa _upm di !tata di<lir.!l= lembap.-1._. !te-
ar;Al!ID8.tt. sepertil meup!lell'
d&ah,
bale. ocsjid, madra.ah. elkolab- 00k.01eh DtPIM . . 1 ai 4ar1 reDdahaMP<d
jlOrGlU'l'lll t1nggl cIaJI oeba-~ ~ ter . . bolt,
o.oo:r.m.. "
did1.rlk.on atae 1nbia- tH penduduk",,"-t,
ada poa1.a ~ bantu.", pe...nntah. Di 1 _~ tereebolt aDaIt _ _ dicWlik tcntang p e n p _ ... _ _
~
nsw-
-.vaj1bkaa oetieporonc
untuk _ _ (11- ... IMktu, jmmatan) _ tetapi ada bt~et ... t1aa!l 1'UI!! bar- laIaJ bag1 prla dim -mta. !leçat samI>aynn(;pr1a eedapet -nl'Jdn di-pi_'*- de_ .. -alt&. ~ldan }Ulo. kal.:ul poka1an 7'U'K d . _ h B
pr1a di """,t ~ banl"" lta1n mrt1!\ IeelOM paajBft{';, kop1ah/
taapa ~ _ -mta banle _,kni kaiz>. sarung,
koba7a,
lta1n pltih eeb<lgo:i1a>dun8
4ar1 ltepala 0IIlIIqXÜ lwId. (rokboh) •Di pnneaj1nDopensaj1an cIaJI di dn] om kel.uarga bar lala& JUP bal
~ oodemll!lan rupa. Di d . ' " pellOl.1ian wanita diajar Gloh gurq
wanita ;yan;: siobut teuneP>
1DaI!e:,
dan pri.o olchcuru
pr1a (touW)'Di dalJJ.m keluarga tmak-anolt lolaki dan pcreÇlall 1811&
..aai
JOen1ng-kat dewnsa (12 telum ko atao) di pl.S:lhkrm teapo.t diJIwo. Bia~a anaIt- anaIt lol.old diouruh tidur di . . un21h
occIoJJ.:kan
peNlOpWU1 di rIIIOOh,keeual.1 ba.g1 kcluarga ,-e.ng .an.tap di y..otn lIn'rtnya di l"1UIIah. saja
alta.n tetapi disodlakBD k8Jl8.l"-krula. tcroondid. Maksud pemsahall 1. tu
1alah menjnsa
:t'
ll!;Ol1 OIlllp<U terjndi h.:ll.-;uü. )'Dllg tidalc d11ngl nken berupa pe~...u ..
atan perG'uWm bcbrul, ;yang ci1aIIggap haru oloh agamo..Ol.eh koro.m i tu kau. wan1 ta matDh di Di];'11 rendeb bekerja
berectWum OOcWI, berd.sak-d. .... k.n d_ 1 = prl..a _ ba- kan lIIShrozIQya (hulNagaa
darah)19~ SeorrulG
ibn SIlja blla ... l.alJa k"HbataD di _ dipo .... ag tidak lnik, karena berbelaJlja danberjlls1nn i tu purlh Ml'1I]»ks'l tu.gas l cl.':lki.
_ _ terdir1 dDrl. _ loter! dan o.n:.k-anak belwo ~!lmbl
dan ada pü.o. ~ ~ seorang duda/j=da diJ_ a anak _ _
lII.h ada pü.o. isW.ah !!leuk baje"OM. Abok i tu diIuIggap ... bepi anak 7"IlIl tidak .ah _bab ia cIilabirl<an
ta-.
dikatalla1 e1apa- . be~ dnab.
20
jadi. euami !steri dall orang tua. PerobclWl status itll dibl""*aD pada tugaa-tu&as dall kowaj1ban 1aD{; barua d11 alcsannkan b e r _
atan pembori mfl<ab, peUndong dall pcaimp1n. In wajib
_ r i ... -
kan padD. isteri dall aDaI<-aMII:. Apeknb in ocncari MAal! dugan ja-
Da"
- '
- . IlakS,d'IJB c!eDgaD _~ koroj:lnan 0Z'BIIg t1dak talmt 1I:e- 1 & _ dan ..." _ARJI'lt
J -
Oaudn). &l.b _tb """-ar pelli-lai .... dari koluarga . .
.u.. bae1 """=
pccuda Untd< d i j . " h . __aaatu
tnlabkeraJt-mva.
"""rang snam! _ leb1b . . nd.pat aorot:m. koct:all _ 1 til 88.- I!:1t_t atau caoad.
Sebag;:li pelindllng _ beri<eWflj1ban 'lIOnjaga iet.ri dall anak-
""""'IYn
terutama torhadap _ OlIli;:"un d.:1ri luar (orang, bi-""tan;:). Ol.cb aebah i til ... dapa t am..1ci."
=
tugas-tugas I!:el ...Seb.'\g<Û pom1mpI.D ... ls1A ia diaobut kapala MIIIIIÛl tangga jup
dapnt molllÛlp1n _ _ t bUa dikehcn::'.nld atau diangIca~ oloh a -
syarokatzlya ""porti ... Djadi ltellchik, ir.>cum, tuba peut _ ... bap1
-
Sebol i1myn lateri di ... but .... bajJld ibu rumah bmUl" 1lUlgbu1*
ber~ di dal ... :r'IIIIOh ... perU antaro. l..nin;
_.-Ir, __
ei, _nmekai bomga, lIIODg1lrU8 _ _ , menjohit, !Mn' dit _ _ bol
pruca!an, EXlDbera1hkaa tell)lat tidllr dan ool,).'@"J'Q"a.
I~.,ri
haru.e
berdkap jDjW' terhadap "'''''''', bi1a _ U4ak /ldil. l'1e=t adat _ _ Djaga kepe.ntin(;on "'''''''rqa Mdapet . . lI@jde1utori menj"Gl kecantjlc"'rqa dan _ m dirl dari perllolatan-pe'- stau J'MC
diJl!llldlUle
ti4ak l>a1It 1stim<n", bortentruJgaa d e _ .., ...IoJ..m. Menurot ke~ dari eejln1nh ""Jlita, ~ waaita 1>1- la dibon.dizld<aD
cIea8a>I
MOrang prl.a djtlnlnm porbuatan s1Dû berbede.Kcl.au
...m.ta
tetç dipendong h1Da, cncrul,"""onWenD
si pril> ÄaJI1a _""",tare !!2lj' dM
akhrlrtI1a
dUupakan 0= .Sebag<d 10teri betun oh IlDtuk tidclt
aerinc
keluar ..-10 bile tid.ak penting, j1ka .as Dg pu.t.1.ag oeha'knya. d1~E "1 eleh.-Aa ..
(~). 1Is::lhskan &sar poIcah. )'!lW~ di)ccn'llcnn pmtu dal. _
c\aneaft
berupo 8Ill'UDt! kebqa dan Imdun<. Ia tidak dibena.ri<d . _ r i - '''' leÜlld yanc tillBk ada ImIIan,ran kcl.u.:lrll'l bil.a _ ti4ak ada _guhj:llll 1lrUoru'I
P<>Dting.
D1oobu~ :;oboG'li 0l'0llf; tue (pr-,:!,~.!!) o-tinyn me"'" 1tu .ddah eebago1
":r'"
dN1 lbo dari _ _ • Kmr.ljibnn utaao. ad.lah _ _ _ - , _1nIbinr, _~ lIg&r di Iccr.ud1.. .... hari MDja41 ooatoh Ml..M1 ~tt ber8\Lb&. terborant, no]Xm dan tal:N bera,p-.'L"'iëlp_l( MJlflt disan#al peranan uwna ocortU1G 1bu di da) •• peDga-
... hnn anak"'<lll'lk beear """aH . . b"" ~ J.ancsw>g p e r _ - _ bere;mol. denc;;:m anak-anak. Akru1 tetapl. ti<lBk borert1 111 qah te- rut prud.f. Sebab kelangawlgan pertullllluhc-ut
onak_
l18DjelaDgd8I(a.oa bukan 5lja 1ba JUlI! bertangomc j:wnh ...
l
ai ,.""k._-
chJaD:re..
Kalau aMk _.haat bnakolan di l.uor"'*9"
eaja &Dak J8lIe cI1per ... lah!mn Mlai"a .. jap """'" bajk C>rBlI8 tua terbava- bava.tlI. dallllll menc;asah RDak-anak perllatkn 0l'<llIg tua l.ebih ba- a;rak kegl.atamx;ra di 1.Dar ...-l1 eedan;ican wnita cI1 clal.. . - h . Oadki nn p1ln. tefttang pnkatan. Palc.n1DJ1 lcJnki tidak tVlalu di- perbat1kon oool!csn
ttdak
telaaj~9O<lanG<an
waDita terut.... p - dia, _pet""ft1#<
ft _nalroi pokdan :ynn.:; haJlya kol! batan
~daa tel çak
tv""" ...
Yane
l"'UnC diperbat1lraa dan d1ul:allnknn ol.eb <>rang tua 1&- lah ~ si. pdfe.. lIIand. d_)_ hal. il:d. buks" -.ja dit_ ••••pa.da. _gl kepeI!llJln.·'V&
w
at _ _ jU@lt:1ndmh
lDknJQa _perU .•_ _ ... 41rl di
.s.'.
pergm1an, .",.,tv,tu1 dl.rl. beroa- k a - " p denom lelold. la1a(,*= !!1:!I!rapl.
SerlngksU torjacl1,-atal.oD
perkaOliJwlol.'
plhak leldd. bazl.yn lmreno. a1. ga<!1s ke-dapetrul bc~p d.o_ l.lald. l:lin, I!IU!l{;8Ultpen peroaltapoa- percakapan ~ Udak . . ugaDdung mkjna Ynnc me] aDggar adat dan agaaa.
Oran.~ tuc telah . . r ... r1ngan beb:m pcn.]1Bllbsn anoIc-anak b1- la. annk-ennk
gadi.Gz>Ja
telab d.1nikahkan Glll1;cuhpen masih terdapot annk-onak lcl.:lk:i yang bol_ kaviD. Ibkcuè. tarsebut 1al.ah tolab lupet dar1 peraDll<ln malu terhadap-"1"=kat
ockc1ilJ.nc. Solah .... te adat kobio"""n ~ ooma or8J18 _ IDOreaa mlu bila oda. anak gIlcl1onp.;rar>g tidak kauil>. AnaIctQ-a aka.n diaD<oC'lp tidak
lleDiDbulJc.:m tanda tmJ;ra bag1 ... t1ap oro.Il;".
SerinG
kali perta- _ 1tu lIIOI!!j)C>rOl. j a _ 7"l1C dibuat-buat di doJo- -.11-ngan
_tarn l.a1no
tab1at pdia itu jolak, tidak -=01J.acI.
doJo... baglli~
Serin.:; terjati ~ diltetalmi si ~s "" ..
!irt,
t i _ t i - ba ia dibar1t:M*rm 01'8JIgt1IaII7a
baIrua ia hOlldnlc d .... kabk· ...!lal.
1'1DC oMomfldmo_boel·
n diIt.tecnkOD pul.D. pu\a 8"'''10 p4ia JaDG . . atb bereakoJah· A4a JW.Dg Eg1h di kol.as III SLP, ada1BJIg di SlA dan Mba
sI_.
IIoreka diberbentikanlwI7a
i<araa bencWc di nikablam 1IIIj. PD'" -..jagn """" b<rlk _ taa. 8er1Jog si gnd1a belum ber .... dia .tea tldak mu actuju, aka.n tetapl. _IIImlt
adat
t1dak puta. doJot.rlaranc
1lMk-mwlc . . la""" 0 _ dak arangtue.
SehaJ 11cnya pala
Sa..
pdia dj ].Boor o1ch pellllda ida-"'\1R be- l.- dil?"rbal.eblam ~ alo .... onakrtya rosih IIIOD _ l o $ t b a... ah.
AId.bo.t.vn 8"'di.
JUs . . dah ooleaai stud:!.D,7a, torbtug- lcatung disebsbkoa _ .... dah tua, pecruda idD"'~ ew\ah . . 81- k8h. Ihu!ur GUdah loDJut (25 taIum !te ntaa) ClCDIIn1t adat ... ~81l.1JII.t 1IDlr bag1 _ t a 7""8 hanas bcra ... :d.
Di ... tu plhaIt
otudiJrJa
(pengetallllOJUlyn) berte.bah(-... ata ..tidak), akan tctapl di lah p1haIt Bl'd.t1h
:.»:. ....
meDdnpatkan jodoh.!lal. in1
dioobablcan ai gad10 JUs ..,clnhoorpo
rulid1lcall/terpelajar tidak lIIlI1 kowiDJ.acI.
\lila __ da itu lobih rondah peDdidiJra _ _ •dan ""bnJfkn;>n pula jaromg ~"ynn
.nu. AJ.. , ,,,,,,
ei p e _ 1010"kha....,tir
3 _ saIIPDi
1'wIgdJqa aeb:>I;Û ~pol. nmoIataJoc-
sa akan b"rll/!, lcarena lot.riBT-> lcb:lh plntcr.
KeoomJXltan bast wanite terp"J.:ljo" un~ ... DdApatlwn jodoh ("""", p"ndi<l;kan) agaIr. eallt pala discb:.'.bImn terbentur pada par-
. u.u-
ataulebih tua dcIl[."811 dJ.a, jarang di kete.t:lllmn cI1sebelJkan !wa 1.l.oId.
",,'"..,.n in;:;1n krudn d e _ vaJlitn yanr; JD.Gih 1II1da. 1Ie1lj!hare.p.aa
dapatkan bIJl1j1nsan oreng 1M<. lI!Ula 10 k=1n ~ eebaya
itnnva.
SeriDr.
terjndi perk.aviDaD di ... tarn wanitn Y"D8 .... dah be..-ar de-HQsaJnh jodoll eebagaj-DA d1kctzluiwk.un di ataa perDall disiDg- gun;; C:C' '·e ENo:D.nar ICepatriaa20
) 'f'UJe di.adalmn pada taIIIm 196& bar-
~t di lAI!! Jmjob
4r-lIaa1r7
l~r"ssoJco, dihad1r1 oleh . . jnJahbut pentlog. ' l ' _ t pend1dtkaa JaI1C p"rt= "dalsh 1te1uarga. Selaia dar1 1tu terdapat pala 1 ... "'-1~ pcndidik!!!l 10""';ra . . part1
jar lBOD@ji snjll, Bda )'aJlg di ... ltol.allkan. 'i'id3k .... lela 1lMk _ _ beree!<olnh ltu dapat eelsAjatItsD pchj~ Sebo81aa dar1 _reka i tu patah di tonr;ah jalan dala. arti t1h~-t1bll berhonti. Sebab-eebab- JIY8. ja)nh a.W13 ke.rltlUBJl orang tun dan ko::wmn sendiri.
biqa dan kawin. Faktor biaya terutama disebabkan ekcmoa1 atau
lIIield.n. Amk-anak mereka
haJl1a
disuruh membantu di ruaah atau bertani. 8ebahagi an beaar aoak-anak teraebut terdapat di desa-desa. Hereka cukup deDg8Jl diouruh mengaji saja, kareDa tidak - - ngeluarkan bilQa dan dianggap penting di dnJam ~t.
Bagi keluarga-keluarga :rang hidup sederb8lla, sebell1an anak- anak mereka ada ;yang mel8Jljutkan sekolnlulya dan anak ;yang tidak
men;y.u.. ...
lk.n 8ekolah di . . babkan tidek mampn la;;i" _ngongkos1n;ya.lJmuItn;ya bag!. ;yang meneruskan adelah lelDld. s:lja. Hal ini karena ada orang tua ;yang berpendapat, biarlah wanita itu t1nggaJ. di ru- mil saja. Bagi mereka ;yang sudah menduduki eekolah l8Jljutan • taa atel> .,baai""" (;yang diberhentik8Jl), eebell1an dari "",reka beltorja di kantor" menjadi guru" perawat, pecl.a.gane', dan yang l.ai.D. INtnjadi petani.
Anak-anak ;yang diborhontik8Jl karem kawin tolah dikolO!!caka.
di bapan depen (llhat koluarga batih).
l;Ierhenti karena keaawm 88D.diri terdiri darl JIlereka )'BJlg eudah
inGln eekaJ.i bekerja, dan anak-anak :fan;.; mer ... malu karena gagal dal.a. S:udi. Yang ingin bekerja didoron~ oleh ingiD lek.aa .endapatkan
uang, dan ade pnla karena ingin membantu orang tua ;rang kekura.ngen.
Be.g:1 mereka yang gaga]. stud! UnD1!M]yél oerek:l itu tenusnk anak-analt
:rane tidek najk kola. atau tin,Qi:at, tid"k luluB dan •• bagain:rs.
S1atirG. n1101 bud~ ya:tlr d:lkemukak..'lll di atas, eda1ab berkisar
po.da adat dan norma _ :rang maaih bCl"L.-.ku di dalaJo
IIa.,.araket.
8elain dari pada ketentuan-ketentuan terGebut masih terdapat lag{
norma yarl{; lain ynng berlaku WIUDl di d.."Üm'!l maayarakat 1utu norE.
negare. SistiJ! nonlla tersebut t1mbuJ. dLlri lIn<lans-11nC""g Ilou!ar 1945 aerta pernturaD-peraturaa
:rang
dikc1u.:ui:.m <>leb Puerintah clan l.a1n- l.a1n. SejlllllJab peraturaJl-peraturan ini tolab snçod peda pendv._raturen teraebut di t e n - ol.b peDdudUk rultara lein llelalui ealuran-
(surat-su=t kabar). radio. kegf.atru>-l<cc:Lntm1 ;rang d"ihat ... lua
MaBlb d1anrna;p tendab ..
tau
lalroDg pantaa bckerja di lamtor. clan ber4a- gang. Ta~_pen
tel'eobut ooba;;i.on ~t " l d tidalt . . . .perdul.1k.anD;y las1. lIaJ. 1D1 terbulcti u,,,,i ta...n1ta ;rang . . laaar pok ...
jawl di berbas:>J. 1nsI:anai (1974 """,pai ltlret 19'15). tetep ada. Jgwlab
peJ.aa.r waD1ta.
847
0l'IIAg2l).-d/:tnD=1
di blc1angpe~aa -..m-
pm jms]ah r>or<Ika tidalt dapat d1la:taImi ~ _ _ .... dab . . l d taçak.
WBDita...wan1ta
:rang
bekerja aebQs:li poçawa1 ~idora.g o1eh beberapof<lktor .... porti. jasa. per1akuan yom.;
=
èlln JOOob.Wnnlt.:>. Y'lJ1C bekerj .. di . . babl:an f:>l,u,r ckonoml.. bagi ;rang ... dab kawin terut=
inc:Ln
ftIOlU\IIbah petl(;lu'liL"l1 cliae"abkan pendapetaJl _WltUk kcbutuhan rumah tangen tl<1a1, rumcu'alp:!.. aeclangkan
:rang
be1gw kam di:saJIlIin--;
Wltuk kepttrluan 60ndiri jU{p c..2,mbontu oranp. tua yang kekura-!Ioreka Y'\ll6 bckerja di~b"bkan """" ocbona.rn;ra mereka itll Modid
mta tujuan ekonomi eaja ... lalnkon
-:0,.,,1:= :ln3n
rnon;t"llIbangkan tenap _reka untuk kepentingan -.sye.rekat torut= di bidang woni ta dan pon- didikaA.Merekn B!ldar 1"J1g _ eob.ghn ~t di podeeaan Mai~
-D4ani: pokerjaan "rKA tidak pentas. Aken tatapi "lDlrUt . . ,...., ... lab antu aspek yo.ng _ _ porjwm:r-= i.]ab turut . . ëe ... ta. bal.- bal. _ dipond""S _a:raro.kat ~ ,.",;] c .
lla81 ...
rek_ 1aIIC poa- t:lnll dljaGn oleh ka. ItAIlita, lolnh j"",-= saDIil&i ....
libotkan d1r1 ber-l!'I"l
bebas. Mereka akui poraab terjadi pclanggaran Buaila di beberepo iIlBt_ alum tetapi " " - . . l1betlam boberape. okzI_ eeja dan lIaIwa~ WBIIita k • . - P.rist1_periati .... ltu püa _ _ 1Ipl"l-
bi .. begil!!! CIl'!IZIg tv. JmI8
al
...,..,ai llIlllk-<mek gadi .. , tidak a e l u _0JI8k~ ..., bok..-ja di kaator.
Ada Wldt&
'.-ûto. ...
l.aia bokerjll, juga ing:ln .... bukt1l<aa 1"J1g a - ... ltu tidak kol.~ deDglUl Jcaum pd.o.. Mereka 1tu tidak . . totjll lag1 dengon _ 1"J1g _ , n5epe.nOO.i-penclai_ t a
ltll ûh1r~ke cIBpIr juga" Anggapan yo.ng d.a1Id.an u .... mrllt .... reka ""dab . . lab .... - tu 1IZlI!Ur J>eD..~ kau prla terhadap w-...mts. 5ebegai cOIltohl di Pid1e kaum prk djsnggep terPl,j! oollCllI'i na1kah dengan jalaa
_rea-
tan. Jregiatan don tanggomg tawab clal!... rumoh dibe_alI. poele lsteri.
"""111 T<UIG merantan ada 78118 ... talnm ac.k."ll.i pil] ang dan ada 78118 l.bib.
Yang dianr;r,ap tidak adil dalaa bol ini idah lIUllIIti 1Mg _ring _D:lng- gal kan 1ctorl dal". keadaaD bB.n. Kotikn (J11am. p.alan,g aDak audah la- h1r dBn di saat suPwt . . raataQ :1steri ditin,Q7l1kaD dalftll keaclaaa ba811 püa, dendld.an eet.",~. TaJlgll'lJ1r, j",,,,b .. ,am di dal.aa pondid1k8ll anak-anak