I. No. 2.J AP RIL , l K96. [ 4S.

PROEF'NOMMER VER KENNISMAKING OF VERSPREIDING.

KLYN BEGIN-ANHOU WIN,

DEEL

I. No. 2.J AP RIL , l K96. [ 4S.

PER

J

AAR.

WELKOllSGROE'rE AN " ONs Ki.¥NTJI."- (Ged1y).

Dr

KoNIN(HN VAN SKEBA.-II.

Di

ontdckte

Pcr-

kamentrol (Met

Pr ...

nt).

Dr

INv.AJ, VAN DR.

" J rn11.

"-8BGx SYX

Row

ER:;· BENDE.-( Gedig.)

OuPA

SYN HOEKI.- (Wiuternautl;:toriis \'Cl' .-\fri- kaanse Kinders :

l>i

Sla11gstce11.

GELUKWENS

or

DI GEBOORTI!: \'AX •• Ox:;

KLYNTJr."-( Gedig.)

BRAND OP SE.

I _

Dr AFRIK.A.ANti.E T.AAL. -(Gedig.)

Ox:; 1' GESKIDEXIS. -Di Jameson Inval: Ver- slag geskrywe dcur Komm. Cronje (met kaart rn11 Hlagreld).

P1tATJ1r.· 0'1m DI

NATUUR.-Ons Sonncstelsel.

KKE'L'SE \'AS OK:; VOLKSKAltAKTEB.

VREl!:)illE fiODSDIINSTE.

l>r Ak'ltl!CL.\XSI<: Yor,rcsLIED.- (Gedig.)

UAAltiET,::>.

-··-·--~-::-::-::-::-::-::-...:.:.:-~:-::-::-::-::-!.!iC

. '

MARTHINUS

'n i\fan:mct ccr alom bek~nil Is Vl'ysta:tt>' nu we Pre·itle11t.

Hy's >an on.s eige vlees en bl»e•l, Syn hmt klop reg., rli kct1s wa· g.ie I.

En 1hi.arl.y nee> hr ^•l 1k 1li lfrCL'.

011.:: kn~L ~,~11 hctet:riwn 11.:-trcer.

St<:u11 h ;m nou tt'utr. d:111

korn

^{rlit n·g.}

!':\ 1·>·5 001.11 J au B1·a111l al bcl geseg.

G "1 se!!'en Lorn met \'oJk en Raan, lli l\!c1:k en M,aat. kappy en SlMl.

llit, Hrocders ! is cli heilwcns vau

·· Ons Kl.rntji," en van jul Vl'incl OoM JAN.

KLYN BEGIN-ANHOU WIN.

DEJ<1f_,

1.] OXS KLYNTJI, APRIL 1896.

[No 2.

JtttfJOUlJ .

WELKOMSGROETE AN "0NS KLYNTJI."-(Gedig) ... 17 Dr KONINGINVAN KEBA.- I l . Diontdekte Perkament-

rol (met Prent). ... ... ... ... ... 17 Dr IN v AL v AN Dn. "JIEMS "-SEUN SYN ROWERSBENDE -

(Gedig) ... ... ... ... 21

OUPA SYN HOEKI.-Winternandstoriis ver .Afrikaanse Kinder: Di Slangsteen. ... ... ... ... 21 GELUKWEN OP DI GEBOORTE VAN "0NS KLYNTI."-

~~00-

u

BRAND OP SE. ... ... ... 2-!

DI A~'RIKAANSE TAAL - (Gedig) ... ... 26

0NS Y'E G E'KIDENIS.-Di Jameson Inval : verslag ge- krywe cl~m· Komm. Cronje (met kaart van slagvelc1) 26

PRAATJIIS 0 ER DI NATUUR.-Ons Sonnestclsel... 2

KETSE VAN ONS VOLKSKARAKTER. 29

V1n:EMDE GODSDIINSTE ... ... ... 30 Dr APRIKAANSE VOLKSLIID -(Gedig). ... 32 llAAISELS .•. ... ... ... . .. 32

~mern onrn nr o et an '' ®n fJ litl)lntji."

Welkorn, "Klyntji ! " is jy daar?

pas het lang op jou gew:ig

!i

Dis al Een-en-Twintig juar ! Korn jy null eurs voor di dig?

Sal bu! nou met jou oek &pot, Nes voJr Een-en-Twiu1i.,. jaar Met iou Pa, "di Putriot? ,';'

Of kry jy dit ni so swaar?

Ja, jou Pa was net so klya, Ea syn v1iacle was mar min. Vyftig trek mar an syn Iyo,

S6 kom by di werelJ in.

Mar hy bang ni, hy hou moecl ; Hoe Herodus oek wou rnoor. - J y is oek van eedld bloed,

En bul kan jou stew ni smoor.

Arri ! <lit bet stryd gekos ; Mar by groei by tege1.stand ; Hy verweer horn vas en los-

Is 'n mag nou in o:cs land.

So s ii dit met jou oek gaan ; Blyf mat· an syn !PUB 11etiou:

Om ver Land en Volk te &la~n,

En ons Taal in eer te ltou !

OoM JAN.

1Dt 11\untnnin fan j)kcbn,

OF

SALOMO SYN OUE GOUDFELDE IN SAMBESIA.

[IIISTORISE ROMAN

DBUR Ds. .

J .

DU

TOIT.J

[I. n1 WIT'rE KONINGIN EN nr SWARTE TOIVER.- DOKTER.

Skem,:,rdonker by Wilson syn gra/ te Simbabtce. -

LJ llem langs di Aandvunr by di TV rt -'n Freemde Besoelcer en nog j,-eemder Stori.-Di Swarte K aptyn bo op, en di Witte Koningin onder di Kop.]

I L DI

0NTDKK'l'E PERKA)lENTROL.

Hy Naq deur Bosse enKlippe -8 Sware A'7ipdeure.- Tusse11 Flermuise, Geramnl6s en Biirpotte.- 'n .Moei- like Ond.raardse Gang -'n Doolhof van Kamers.- Di r ersegeltle Kamer onder di Geheimsinnir;e Toren. - Di Kis van Grani·t en 1cat daarin ucts.

~

S

had mar

2

la11t~rns

by

di wa, en een daarfan

~ was met 'n rooie li.!!, wat ek by di portret-

~u_.'-"' nemery gebruik. Nou moet ons and' loop gaan, en dit was werkelik so donker dat jy gen hand foor jou oge kon siin ni, terwyl nog ^'JO non en dan enkcle grote druppels nit di lug fal nes trane.

Umsalomi- so was di towerdokter syn naam-loop foor; ek agter horn met myn rooi lantern in di een, en myn rewolwer in di ander hand; want

ek was

nog mar

18

^ONS KLYNTJI.

[APRIL

1396.

al di tyJ bang dat by sou weg loop, daarom d1 yg ck orn horn te skiit as by wil flug; en ons anderc 8 frinde agteran met di antler lantern.

Ons moes almal op 'n streep agter makaar loop, want di foetpatji is mar smal. En so loop ons, strnikclende en fallende en slingerendr, dcur di oue rewines C'n klippers. Di grote tempel waar ous \"\"a staan Ill orn- trent 'n halwe rnyl suid fan di kop, en Umsalorni ly ons om na di oostckant fan di kop.

Nadcrhand had ons glad gen foLtpad oek meer ni, en rnoes ons fortsukkel deur di hoge gras en borne.

Neef Hendrik het al 'n paar male gese : "Di Kaffer ferly fer ons ; wi weeL waar hy ons fanna~ in breng ; dit lyk of hy self ni weet wa.arnatoe ni. ' En Neef Gideon had al angemerk: ".A.s dit mar ni 'n })Ian is fan di Kaffer om fer ons wc7 tc lei fan di wa af ni, dat hulle ons kan beeteel ni.' Mar ek wou di end fan di stori wcet, en hou mar fol: "Ne, kom mar, wat, laat ous siin waar hy ons wil breug."

Naderband begin ODS teen di kop nit te klim ; • it word al styler en OIJgcrnakliker. Deur hoge bosse en borne, tussen graniitklippe deur. Dit word non so ruig en ongemaklik in di douker, dat ek oek al moeg worde en amper wil moed opgc.

Yadelik kom ons onder 'n klomp bogc en digte bosse ouder 'n kraus. Daar bly Umsalomi staan en wys fer ODS op 'n grote platte klip wat sknins le, half toe mcl grond, en

se :

'·Dis di pick."

Met hande en foete skraa p ons haastig di los grond weg fan di klip af, en nou met foreuigde kragte won ons di ldip somar anpak en wegskuiwe. Mar wi se?

I>is onmolik te swaar. Mar Umsalomi se: "Wag!

'mg ! " En hy gaan uit 'n klipskeur daar digteuy 'n koefoet haal. Neef Hendrik en Uenni was di steri·ste en hnlle 2 fat di ~·ocfoet, en st• ek dit onder di l<iip in, en lig dit so effe O]J. Ons antler 3 fat met di hamle en so sny ons di !dip eenkant toe weg. Mar Llit bet sweet gekos.

J

a, daar is 'n gat. Met koes kon ons een - ccn daarin krnip. En nadat ors omtrent 'n 50 (cf 60 tre etyl afdra'eud en mces gebuk geloop het, word di i ang hoger en breder en kon ons orent loop. Nog 'n 20 of 25 trc, to n kom ons in 'n ruime grot of kamer, ged cltelik n 1tuurlik en gedecltelik uitgegrawi: c.1 op- gebou, SOOS dit lyk.

Dit was 'n narc bedompige lug daarin, en di fler- muise fliig en warrcl so roud, dat di erste iDdrnk ni plisil:ig was ni. I Ii grot, is omtrent 12 by 20 tre, en is fol geraamt s fan di bokke, wat hulle fau ja,tr tot jaar hiir geslag het, en fan 'n roenigte erde potte, wat hulle ful biir hiir neergeset het. En di wonderlikste is, elke pot is 'n klyne stukki uitgebreek, alma! net eenclers.

"Daar is nou di bokke en biirpotte wat ek fer jnlle fan fertel het,"

se

lTmsalomi. En toen begin ons al meer geloof te slaan in eyn ferhaal. Mar ferdcr siin ons n'iks bisor.ders hiir ni. Alleen in di een hoek siin

ons

gaan

we.r 'n

gang

diper

in.

Ons fra

horn toen

waarnatoe di gaan. Eers sc hy, hy weet ni ; by was nooit diper in gcwees ni.

Mar toen ons horn dryg, dat ons horn sal dood skiit,

!IS by ni fer OllS alJes wys en Se ni, ferte] by di pad loop ul onder di grnnd tot by di grote gebou waar ons wa staau, rn 'n antler pad draai weer regs daaruit, deur 'n onderaardEe rifiir, reg oncer di kop in. Ons

Ee tren by moet megaan en fer 0118 brcng by al di plekke. Mar daarfan won by ni boor ni. Hy hou mar an, by mag ui, di witte koningin sal fer horn dood maak, en fer ons oek.

Hcuni maak toen 'n plan, en Ee fer born: "Ons ken di witte koningin, en sy bet een fan lmar noiens gestuur om fer ons te uooi ons rnoet by baar kom kuier ; want sy wil met 01 s 'n booclskap stnur fer Rhodes, dat hy ni antler witte mense biir me.ct laat kom woon ni ; want dis baar folk wat hiir woon, en sy wil ni be di witte mcnsc mott fer bulle kom fer- druk ni. En daarom is ons nou hiir."

Benni siin toen, hy kyk nog ongclowig, en ~ fer born : "Nou toe, jy is mos 'n dolos-gooier. Fra nou fer jon dolo:se, dan sal jy siin of dit ni waar is ni."

l-1 y ba.:-il toen syn dolosEe af, en sknd bu Ile elem makaar in syn dnbbele bande, en prewel so half bard:

"Sadokka, skrywer en towenaar van di slimmc en ryke koning wat alles wect en alles kan doen, wat di gehyme we t en di mond is fan di witte koningin,

Ee

non fer my di waarhyd, of ek di Abalauga (witte mense) moet inbreng tot in di kamer fan di toren !"

Al di t.yd wat by dit prewel skud by di dolosse in syn dubbele bande. Toen by klaar het gooi by di dolosse in Henni syn dnbbele bande en

se:

hy moet fer bullc op di grond gooi. "Au !" roep by, toeu by di dolosse deur gekyk het. "An I" roep by nog '11

slag fol ferbasiog. Henni fra fer bom : waarom by so ft ruaas is ? Hy kyk fer ons an, en

so : "

Di Mosi- moE (g1 esti: van di afgesterwe one mense) !ewe in cli .A.bahmga."

0

s fra fer born, waaran hy dit siin.

Hy

se,

ons moet oplet al di dolosse JC met hulle lrol- pe na ons toe ; en nou kan ans mar kom, by sal fe:

ons breng tot in di gehyme kamer onder di

g•

otc toren.

9

s gaan toen agter hom an. Di gang lyk gedeel·

telik gcmaak ; by plekke nouer, sodat ons een-een agter rnakaar moes loop, en by plckke so wyd <lat 2 langes makaar kan loop. Dit gaan met draaie en slingeringe, ·en biir en daar is 'n soort fan klyne rnimte nes 'n kamer, omtrent nes di Katekombc of onderaardse begraafplase by Rome. Mar ho , 011s oek al oplet, ncrgens siin ons grafte ni. Want dit was waar ek fernamelik na gekyk het, omdat ek fer- wag om by di grafte oue gedenkstnkke en molik oek geskrifte te kry.

Nadat ons 'n end gcloop bet, by plekke gebukkend draai daar regtig 'n gang regs weg, sous Umsalomi

gPse

^bet. Ons bly by di ingang daarfan

'n

rukki staan, en kon

'n

onderaardse rifiir boor loop.

Daarfandaan draai ons gang toen heeltemal liu· s weg. En

di

end was fer ons vreselik lank, teroeer omdat

APRIL 1896.) ONS KLYNTJI.

19

di lug so bedompig is, dat ek al by my self benoud word daL on11 sal ferstik. Want 'n mens kon duidelik mrrk dat daar froeger, toen di gange nog gebrnik wercl, luggate op sekere afstande was. Hiir en d~ar

kou 'n mens nog siin was uitgange na bo, denkelik waar di rewines nou is tussen di kop en di gr te gobou.

Naderhand kom 011s op 'n plek waar di grond inge- fal en di gang amper heeltemaal toe was. Mar alma!

was toen al te nuwsgirig om di end te siin. Ons begin di los klippe weg te 1 ol en met moeite kry ons nader- hand so'n opening dat 011s kon deur kruip.

Toen mar weer fort gesukkel.

Di lug word al bedompiger.

Ons lampe brand al doffer. Ek werd nou al by myself ongerns, dat ons ligte beeltemal sou uit- gaau, en dat ons kon ferstik.

Meteen kom on!! foor 'n 'klip- deur, wat di gang afsluit.

Umsalomi trek 'n stopklip uit onder en bo an di eenkant.

Toen haal by eenkant 'n soort fau yster, amper nes 'n koefoet, nit •?n

se

ons moet fer horn help om di klip rnnkant toe te skuiwe.

Dit gaan makliker as ons gedenk het. Ons kom toen in 'n tame- Jik grote fertrek, waaruit fel'skye uitgange gaan na ferskillende kante.

nnwe towerclokter ingewy word, dan moet

hy

^eers same met di kai:tyn en 3 indunas hiir kom trou sweer an di kaptyn en an di Witte Koningin•

en clat hy nooit fer imand di g• byme fan di plek sal openbaar ni. En so moet elke nuwe kaplyn oek biir kom swcer. Dit fiod p'aas net foor di klip·

cleur fan di gebymsinnige kamer oDder di grote toren."

Ons fraag born toen, by moet ons by di deur breng, en by ly fer ODS deur 'n doolbof fan. ferskillende klyDe fertrekke en kronkelgan~e. Toen ODS by di klipdeur kom, siin ons dis fan 'D ~oort fan lystcen of sagte

u

msalomi

se

toe n : " N OU is ons onde~ di grote ronde gebou, waar ons wa staan, en hiir is non baing aparte fertrekke, wat lank tyd·rnl 1wem om denr te soek."

On fra fer horn, of hiir ni grafte is fan di oue meDse ni. Hy se :

"~e, hulle bet ni hiir J:,egrawe ni. By bet gehoor fer hiirfaD- daan af is 'D berg, waar di oue meDse begrawe is." Op ODS fraag : of biir ni oue gedeDk- stukke of gedenhkrifte is ni, si\ by : "Ons moet clan kyk in di gebyme versegelde kamer on- der di to n." Op ons fraag of hulle dan nog ni daarin was ni,

se

^{by :}

"Ne,

bnlle iB bang fer di Witte Koningin, daarom het

!mile nooit daarin gegaan ni, en oek nooit iits hiiruit weg geneem ni, en bulle denk di Mosimos wooD nog onder di toren en hiir in di onderaardse fertrekke."

Oos fra fer horn toen : "Hoe hy dan fan di plek weet, of

hy

dan al meermale hiir was." Hy a.ntwoord : " Soos een as 'n

DI GEHYMSINNIGE TOREN IN SIMBABWE, WAARONDER Dl PERKAMENTROL ONTDEK IS.

20

ONS KLYNTJI.

[A.Ptl!L

189G.

seepsteen (ni van graniit, soos di orige bouwcrk ni), en allerhande tckens en figure is daarop uitg..:werk, party lyk na wiskundige rn sterrekundigc tckens.

Eeu daarfan was ten min. te duidc,Jik di onderc.aan~e

son en di upgaancc folle maau Mar ons waste 1rnws- girig om binne te gaan, en gun ons di tyd ni om alles tc bckyk ni. U msalomi wys fer ons 2 1 ye fan strepiis op di klipdeur rn se : di een ry is fan al di kaptyns wat op di kop geregeer het, en di antler ry fan bullc towerdokters.

In

di haas bet OBS <lit Bi getel ni, mar ek sh t dit enige honderdc.

Ons fra toen f~r Umealomi, hoe om <lit moct ore kry. Hy

se,

as ons <lit ope maak sn,l daar weerlig nitslaan, dat ons almal sal dood fal; want di one mense hct fcrtcl, dat hulle eenkeer dit ope gemaak bet, en

<lHar het four nitgekom; en daar. m bet hulle nooit weer gewaag oru <lit ope te maak ni. Ek

se

^{toen an}

di frindc : Dis mo'ik dat so iits gebeur is ; wa11t toen di Romynse Koiser Julianus di 0~1dcrnardse ~ewelwe onder Jerusalem laat opegrawe bet deur syn soldate, om na di Ferbondsark te soek, bet di lug wat so Jank ingesluit was oek au di brand geslaan, toen dit ope gemaak werd, en di soldate won toen ni ferder grawe ni ; want bulle se : di Fnnrgod fan di J ode woon nog al di tyd da.ar onder Jerusalem. Ons moes dus non besluit of on op di gevaar af tog sou probeer om di deur ope te kry.

Daar was toen 'n huiwering onder ons, of ten min- ste 'n beraad : Sal O! s ? of sal ons ni ? Party wys daarop dat di lug al reeds so bedompig i~, en as daar nog meer stiklng uit di !!esluite fertrek kom, kan ons alma] daar fersmoor. Mar om non daar om te draai, daartoe was di een te nuwsgirig en di antler find dit tc lafhartig. Yndelik besluit ons om dit deur te sit.

Mar toen wil of kon U msalomi ons 11 i

se

hoe ons di klipdenr kon ope kTy ni. Ons begin toen mar self te ondersoek, en yndelik siin ons dat di deur onder an ccn kant gestop is m( t 'n klipkyl fan omtrent 'n dnim :lik. Met cnigc moeite kry ons di kyl uit. Di deur suk toen an di kant 'n duim· en kom so bo nit syn groef nit. Toen kon ons di deur draai en ope maak, nes ons gewone bout cleure.

En net soos di deur ope gaan, kom daar in plaas van stiklug, 'n koel(l lugstroom nit di kamer nit, wat denkelik dcur di skenre en openinge fan di graniitstene. waarfan di Toren opgebou is (sander klei of ka.lk of sement), deurdring na ouder. Di kamer is onregelm:1tig rond nes di bele gebou bo is, eu dis gebou met 'u vcrwulf, wat ons 'n nu we bewys is, dat di one men e oek al goed gewcet het wat di krag fan 'n vern nlf was, &oos di opgrawings by Jeru- salem ock an toon.

Binnc in di kamcr was niks as net 'n kis fan gra- niit met 'n deksel op, en bo op di deksel 2 fo'els omtrent soo<i di fo'cls wat Bent en Willoughby bo op di kop gekq bet, net mar hullo was wat grater en en fan goud.

Neef Gideon had syn maatlyn by horn en~ dade- lik : " Wag lai.t.t ons eers di grote fan di

kis

afmeet."

Dit was van buite 7 foct 5 duim lank, 3 foet 2~ duim breed en 3 foet 5± duim hoog. Ek se tocu dadelik fer lmlle : so fer us ek my licri.trncr is tlit persiis di grote fan di stene kis in di Konings Kamer i11 di grote Piramide fan Gi. lo in Egipte en fan di Fer- bondsark wat in di Aller11ylig .. tc fan di Tempel en Jan di Tabernakel gest~an l1et.

Mar ons hart brand tocn al om te wcet wat in di kis is.

n:

dek~el was omtrent 3 dnim dik, fau gra- niit. Dit was dns 11en kinderspulletjiis fer 4 man om dit af te baal ni, want Umsalomi hct bnileknnt by di denr bly staan, en wou eci s ni ingaan ni. Mar toeu hy siin, dat ODS Diks o\rkom ni, en ODS hom weer rcep, kom hy oek by en 011s 5 bet toon eel's t'erkant di cleksel opgelig en 'n klip fer 'n stut tlaar onder gesct, en toen weer di antler lmnt oE-k u:tgclig en gcstut; en toen bet ons di dekscl sutjiis ccn km1t toe laat afsak.

E D van ons vriucle lrnd fooraf di a1,mcrking ge- maak : dis seker 'n sarkofaag, of doodkis fan stten.

Marek ha.d hullc al fooruf gc~e: ck hot lming stene :Ioodkiste gesiin in Egiptc en op andere plckke, en hiir-cli kis is te ldyn cla<11 voor en hct ock 11 i di form ni. Dit lyk cer na 'n gcwydc of hyligc Fcr- bondskis.

Toen ODS dit ope had s·ia ous binne-in 'n gone offerbak of wirookfat, 3 gone cicrs, fan fcrskillc11dc grote, en 'n gone koker, wat pragtig uiLgewerk cu fersiir is. Nou het ek al meer sulke kok• r ge iin, waariD di one perkamentroll · bewaar is, bcfoorbeeld di waarin di Samaritane hulle oue afsluif fan di 5 boeke fan Moses bew>Jar. Daarom spring myD hart somar op toen ek di kokcr siin, en di eerste gry}J ek dit, en maak di 2 knippe los en open

rit.

A.. ja, daar is 'n perkamcntrol in. Dadelik rol ons clit ope.

Di

eerste wat ek opmerk was, dat dit in one llebrcense letters geskrywe is, en ferder r'at <lit mar 'n kortc ge- denkskrif is, wat ni tefeul kan befat

U:,

want dis in grote letters geskrywe ·en di rol is ui gr<..ot ni.

Mar tog non had ons euige geskrif; dis tog iits;

molik sal dit ons wel ferdcr op di spoor help I Di eerste vraag was non : of ons di gone clinge wat in di kis is en di 2 gone vo'els sou me1.eem ? Ek wys hulle daarop, dat daar nou 'n Kurator of bewaker fan di one rewine is (Mencer Fry) en dat vlak by ous wa 'D grote bord is, waarop staan, dat nimand daar opgrawings mag doen of iits mag wegnecm ni.

"Ja, mar di gouc goed sa,l ons daarom ni laat staar.

ni. Di v"t ons saam. Nimand hoef <lit mos te weet ni''-se Hcnni.

" Ne,

^{dit sou diifstal} wees "-was Neef Hendrik syu anmerkiug.

" Mar di Perkamentrol moet ons in elk geval me·

neem,"

se

^{Ne· f} Gideon ; "wantons kan ni weet wat gebenr ni. So'n ontdekki1 g kan ons ni hiir laat ni.

Ous kan mos nog daar o'er dcDk, of ons ni mor'e oggeud alles an di Kurator sal vertel ni."

"En molik kan ons dan same m<-t born verder alles kom ondersoek. Di Getjar~rde Maatslmppy sal ons ontdekking tog seker beloon

"-se

Neef Hendrik. __

APRIL

1896.j 6NS KtYN'rJt. 21

Spoedig was dan oek beslnit om net di perkament- rol met koker me te neem en vcrdcr alles te laat bly, hoewel Hcnni mar bly prnttel daaro'cr om di gone goed daar te la'lt bly.

Ons ltct 1'an oek ni lank rersnim ni. Met di rol uit di steoe kis, wat ons fer gen skattc sou verkoop ni, keer ons non ryk en Yerryk tcrug. Ons foel cli Ye moeienis fon di terugrys amper ni. .A.g, hoe het

• myn hart ~il <li tyd geklop en gebr.:ind, om te weet wat in di rol stnan, wat ek self in myn arm dra !

'l'ocn ons by di ingang kom, 1ras di grote klip weer claarnp en

gen

molikhyd om dit fan binne ope te kry.

( Wol"lt Jerfol.q.)

ilH

~lnfnl

ban j'janteFJon en

~Jllt

-Ho tuHFJb mlJe.

Mu ky:, Log nou Lr "Jie111 syn

s,

u .. ," hoe clw·ia~ !Jct l1y gedaan,

Om, opgestook deur Plilips syn span Trar svnal so in te gaan !

As pilledrauier 's jy gt leer, mar ni as krygsm>\n, n6 ; En kyk, dnar duska11t Judasburg id kommadaut Cronj6 ! Jy trek van Pits rn spog-spog f ·rt, tot net by Do1ingkop, En rlD.ar word jy deur Tagtig man mooi in jou fuart grstop.

Jy breng met. jnu 'n grate mag- en maxims oek nog me, lJit allc8 baut 111·1r wynig, Jiems ! teen r:fles van CronJP..

Di man ver~taan gevrg seer gor.11, so goed as ect hy hroocl lla I jy <li vo •rskoot ni gehy~, dan was iul alm·tl dootl.

J y wuu 111et Phillips c:n syn Jacks Tr.rnsvaul mos kom regcer l

Di oprocr en di knoeiery wcrtl met di tro11k vercer ! Jou naam in F\etjna11alantl wns: "Jiems di '1rootvi~iir,"

En "at is 11ou di erenaam? Transvaalse prisouiir ! Di Phillips was 'n slimme vo'el en stook 'u groot oproer ; Nou sit by in Pretoria's tr nk deur traliis uit te loer !

~0·1 tlraai di sakA anders om, met di in tycl van out!, Tuen kom di ELrme in di tro11k, en nou di mans vt1n goud ! Ag "Jiern syo Seun," ag "Jiem syn Senn," wat h~t jou

t"g rnakcer?

Dat jy so oni>edagsaam waR, so iits tc gaan proberr.

Jy weet, 1lit kon j'.lu nouit geluk, om Boere te g'ann skii~,

J y sal mar net di pot forteer, tot skanclc en tot ferclriit.

Na Jingoland wor.t jy gestuur om daar te word verhoor, En Phillip~ iu Trnnsvauls\l tronk kom daagliks oek n0g voor.

Nc-laat Oom Paul mar regcer, al skyn dit n'lg so sl• g;

" Dit sal wel reg kom," wag mar net, het Oum Jan l:lra!ld geseg.

Jloogmoed kom spoedig tot 'n f,.J, en jy wou mos rrgeer ! Ek h'lop jy sal in England bly en kom hiir mmmer weer.

Ons deuk jy sal Lefrerle wees met jou "fereerde" naam, 'n Heel boel oek fan J udaspurg, met jou en Phillips sanm.

Di belbamels wat rlaarin is, di spreek op hoge toon ; Mog hul n •ll m tr hiiruit f~rstaan dat skmde word liul loon.

Seur Her: ulans ons Gou wernPur, 'n nv1n van groat fen.bind, Sead dMrllik pro'< lam 1si uit, tot foon.leel van di htn-1 ; Oat bul di r.011s~u; rn0et laat stann en leg di wapcns ne<>r.

"Oos Jan" !Jct oek syu bes gedoen di oproer te help kccr;

Lord Charnberlaio liet horn gcsyn, di onlus te'en to gaan ' En as 'n regtc Afrikaan bet liy syn plig g-edaan. '

"De Beers" het o~k 'n plan geniaak en "coke" daurbeen ferfoer,

Mur dit werd rug baar en fal mooi ia hande van di "Boer!"

So was dit oweral g<:Jknoei om di fergnlde land,

M.ir Burgers sta11n alweer op wag met wapens in di hand.

T1ttas1·aal is 11 el 'a klyoe fulk, mar hul sal staa.ncle bly Al is di Kaffcrs opgestook om !ml oak te bes try. ' Ek het nog heel wat rneer te rym, mar di sal ek laat staan.

Di ,lingoes is di fuilste goed, waar 'k n'.loit me sa.am sal go.an.

VOLBLOED A~'RJKANER.

WINTER-AAND STORllS FIR AFRI- KAANSE KINDERS.

DI SL.A.NGSTEEN.

E

^OM, kindei:tjiis, kom sit n_ou mooi stil by di 'J.1~ fuur Dis koud daar bu1te. Iloor, hoe huil

~ di wind. Hoor, hoc fal di stortreens, en hoe knetter di haal Leen di fonster-ruitc an. Fauaand is nou cers reg di aand om 'n stori te fertel. En ik het n baing mooi stori fir julle, ~1s jul non almal O"Oed

stil sit en luister. ⁰

Mimi, myn kind jy"s di iongste; kom sit jy hlir op oupa syn kui. Janni, trek daar di stofi nader, en s~t di.~ so,. tusseu oft pa s;rn. be~e. Sit non daarop, kmdli1f; JY lian n· u moo1 10 di heerlike fnur kyk.

Gert, en Gr!tn, sit. jnlle twe daar op di rusbank, en jy oek, Dregg1. Is JUI non 1Jlmal op julle plek ? A !

~oe_ lyk dit, of jul'e grates ook naderby kom? Jan,

lS JOU Latynse le3 klaar

r

0, mar ek ft.rgeet <lat morre Saterclag is. Non toe, as olipa syn storiis ffr julle ook so mooi is, kom dan mar by, Jan, en Lcni en Ella, en Stoffel, breng julle stoelc nader. Wi wect.:

Qtraks kom pa en nm. oek net non by sit, as di buis- werk klaar

is.

86, almal in orde ? Stil uou ues muisiis, ou pa brgin.

"Jan, hct jy al ooit van 'u

Slangoteen

gelees, of gchoor?"

" Olipa, di antler aand het oil.ta Adonis fir my O'Cse

dat daar so iits is ; mar ik had di aa.nd feul lesse⁰

e~

kon ni uithoor ni." '

22 ONS KLYNTJi. (APRIL 189S.

"Adonis ? nou ja, A..1lonis is nog fan di slawetyd syn

men~e.

Hy sal weet fan 'n slangsteen. Wag, ik sal j ul fcrtel."

"Ik was nog mar klyn, so groot as klyn Gertji dfotr, ma1 ik herinner my nog wat gebeur is nes di dag fan gister. Oupa syn fader was toen nog in di oft

Ko~oni,

in di Perlse dietrik. Dit is non fandag net

75

Jaar, uat

ODS

nit di

OU

Koloni getrek het. Net

75

jaar, waat· aaan di tyd tog na toe

I "

en enige o'enblikke sit di °au grysaard in diip gepyns doocl stil in di funr te tuur. "Wel, myu fader woon dig by waar uou di stad di Perl is. Ik hoor dis non 'n grate plek met baing mooie hui e, en masineriis, en grote winkels : mar in di da'e was di huise mar min, en di wolwe loop toen rond w.u.ll' nou niks as strate en huise is. soos ik hoor. Daar

wa

tiirs oek in

di

Perlse berg, en bobbe- jane by honderde ; en na di kant fan Franshoek nit hon daar toen uog olifante, wat fan di o'erbergse kant denr kom langs 'n soort fan foetpad tot in Franshoek.

"Fan waar oupa gewoon het kon 'n mens di Dra- kcnstynse bergc mooi in 'n halwe kring daar fer siiu ...

kinders di bcrge is eers reg-reg berge. Wat jul hiir rondom jul siin is mar koppiis, en bnltjiis, mar di berae dci.iLr .... dis nog di moeite werd

!

Daar was twc koppe na di kant fan Franshoek uit, wat ous altyd di Tepelberge genoern bet, om dat di koppc ellrnen 'n krans of rots kompleet nes 'n tcpcl bo op hnlle toppc het. lJi een was Groot Tepelbcrg, di nuder Klyn Tepelberg. Van af Dra'ensteins Hoogte kon 'n mens hnl mooi siin, links van Waterval berg.

"\V cl, cen aand was uit so 'n donkcr, danker aand.

Daar was 'n laag wolke boog in di lug, wat di sterrc ncs met 'n swartc sluier bedek, sodat hulle strnle di aarde ni kou beryk ni. Nes 'n pikswarte halwc kriug

le

di Drakcnstynsc berge daar f()r in di ferskiit, swart en gehymfol.

"Ons was n· t klaar met hnisgodsdiin . Di folk wat dig by di huis woon moes almal binne kom as da.ur gclees word. Dit was di oue gebruik. Na di bui gods- aiius se hul 'nag,' en gaan di folk en di myde uit by di komlmisdenr. Ons kinders was nog besig om fir pa en ma nag te se, toen ons daar b11ite 'n gegil en 'n geskre fan myde hoor, en di growere uitroepe fan di folk daar tussen in. Myn fader, julle o'ergrootfader, kindcrs, kyk myn moeder ferwouder an, en sy weer kyk hom an

.

Langmam staan myn fader op fan syn stoel, en stap na ecn fan di hoeke fan di eetkamer, waar syn kweper-kiri altyd staan. Myn moeder kyk horn na, mar praat ge::i woord ni; want sy ken jul o'ergrootfader te goed, en sy wis dat by 'n bedaarde, mar daarby 'n besliste ma. n was, wat niks .in di wye wereld ontsiin ni, as hy meen dat hy syn phg doen.

"Myn fader neem syn kiri nit di hoek. Ily dag dat daa.r 'n rnsi onder di bruin folk w.:1s, en dat hy di orde moes gaan hcrstel. 'n Paar fan myn ouste brocrs sta.an oek op, en skuiwe hulle stoele agter uit teen di muur. Hnl was grote, stewige, gespiirde Mrels. Hnl kyk myn moeder an, en sy knik net so effentjiis

fir

hut.

Net soos myn fader di kombuis-deur wil oop maak' fliig di deur wa-wyd ope en di pikswarte gesig fan ou

:\fentor, een fan di slawe folk, staan lewensgroot in di denr. [)i wit fan syn o'e fertoon d.nbbcl so groat as gewoonlik, en syn o'e rol nes karwile wat op bol is in syn kop. Ily wa:; so bleek as 'n Masbiker ooit kan wees, en syn bleekhyd werd niks minder toen hy ou senr so flak foor horn siin staan met di gefreesde

kweper-kiri in di hand. •

" Ou baas, di slang-slangste-te-tc-steen l " stotter hy, al agter uit wykende-" de-de-de-de-di se-w-slang- steen

! "

Myn fader kyk Mentor ferbaas an. Hy skyn te denk dat syn troue ou Masbiik jong 'n slag fan di windmeule weg had, of dat een fan di Gada- reense duiwcls in hom was gefaar.

"Wat' slaugstcen,' 'slangsteen' jy, Mentor? Loop slaap, myn jong, en laat jou mar ni all. s an jon ore vas naai ni, hoor jy, loop slaap

! ''

"Ne-Ne-Ne-Ne-Ne, ne-e-c ou baas, Ne-Ne-Ne nc-e-e.

Hy is de-de di'.Lar, de-de-di- e-se-slangsteen," skre ou Mentor, half buite sigselwe fan seneweagtighyd.

" D{u\.r,

waar daar ? " froeg papa, heel bedaard.

"l>e-cle·dc-de-d{uir buite in di

dii~

kloof, onder langs di Te-Te-Te-Tcipelberg, ou baas,' en hy hakkel hoe langer hoe meer in syn seneweagtigbyd en

gcjaa~­

hyd.

"Siinde dat hy niks ferder kom, en dat hy nit ou Mentor niks kon haal ni, stap myn fader di dcur uit buitentoe. A.l di buismense folg horn,

ik

fooran;

want ik was net nuwsgll'ig om te weet wat daar gaande was. Ons kom buite, en siin daar 'n Mlc kring fan slawe, wat almal praat, en kyk, en gcbare maak, en net opgcwonde was. Hul kyk almal na di kant fan Franshock, daar waar di Groot Tepelberg is. Ik kyk ook, en bly somar ferstom stil staan. Daar fer, teen di pikswartc berg an, blink iits nes 'n flikkerende ster.

Ik sal di gesig nooit fergeet ni. Dit skitter, en flan- ker, en flikkcr met 'n Jig nes di sniwerste kristal in di middel, mar rondom was daar 'n geel-groene skyn net soos

'11

me1.s in di reenboog kan siiu.

Ous. taan stom, en tnur en tnur naar di ivonderlikke liggi daar fer teen di danker berg an.

"K-K-Kyke, ou Seur," roep Mentor ferfaard uit,

"Kyke, disse di slang syn steen daar bo in di d-d-donkere kloof. As ik horn tog van aantc hette, dan

i~se

Mentor ryke, ou baas, baing ryke. Ou Mentor, hy sal ni wete ni watte met syn kcltc te make.

Ou Senr, klo fu- my, ou baas, klo fir my, ikke ni somar so prate ni," en ou Mentor word hoe !anger so meer malkop.

"Mar, Mentor," seg myn fader, "mar, Mentor, be·

daar myn jong. Jy hoor elke aaud di bybel voorlee en i.k trag om dit fer julle skepsels duidelik te maak dat alle storiis fan towery en spoke teenstrydig is teen Gods W oord. Hoe is dit nou mo'elik dat jy an snlke dinge as slangstene kan glo i'"

"N N-Ne-e, oft Seur, isse ni tower ni, isse ni

spoke

ni; isse reg-reg steen. Mentor, hy sal fir ou baas

ferrel. Mentor,

by

wasse k-k kleine pikanini, so

APRIL

1898.] ONS KLYNTJi. 2-S

krote," (met di

hand

wysende),

"so

krote. Syn name wasse ni

Mentor

ni, wasse Masnika in syn lante.

Eerr aante

Masnika hy sitte,

hy

speule met syn matertjiis in di wit sante,

1-1-langs di krote rivier daar

fer in myn lante. Paar wasse berg nesse di b-b-berre

dMbr

so. Een fan

myn matertjiis hy se : "kyke daar

so." Oos

kyke.

Allematti I

d-d-daar skyne sterre.

Hy skyne fas

teen

di berg

an, nesse daar

di

st t-terre daar oo teen di

pikke swart berg an. Ons kyke, kyke.

Ons se

soe,

isse baing mooi. Di kroot mense hulle kom, hulle kyke oek. Daar komme difetish man, wat hulle se predikante, dokter, in di land hiirsa. Hy k-k-komme. Ons ke pat, ons isse bang fir di

fetish

man. Hy ky ke fir jou, jy kaan

somar

doote. Hy kyk ·, kyke, kyke. Hy se : "D-d-disse di

slang st-t-t eene.

Di man watte kry fir horn hy isse kroot

man."

Daar wasse

e

n

van

ons

nasi

by ;

hy

was kroot,

sterk, mooi man

; hy was kroot m<in in di oorlog. Hy ni bang fir niks Hy wasse nok jonkman, Hy

wil hC

di

konin~ syn

dokter, mar hy wasse ni koning ni, wasse

ni prius ni, wasse selwers

ni induna ni; by kan ni kry di koniog

yn doKter ni. Hy kom naby. Hy k-k-kyke,

kyke, kyke.

Syn o'e hulle blinke nesse di sterrc.

Hy fra fer <lif etish man,

by

se: Fetish man, jy

wat

kan

kenne al di dinge watte sal

kebeur

as ek

kaan haal di

s-s-slan~e st ien, ekke sal

kry

di

koning

syn d0kter?" Di

fetish man,

liy

k-k-kyke

horn s:S, syn o'e

hulle blinke nesse four.

Hy se: 'Jy sal

kry di koning

syn dokter, jy sal word k-k-koning."

Di jong Mih5biik

jon~

by prate ni. Bitji kewag hy

stappe weg

dood

stille. I

>ijetish

ⁿⁱ in

hy k-k-kyke fer horn s6, s6 hy kyke fer horn lank akterna.

(TVorife1folg.)

Welkom ons sustertji ! welkom in ons midde, Oo bet so lang alreeds om jou koms gebidd~,

En hoe liiflik was di woorl va'1 m \ te bore :

"In di Pere! is ons van dag 'n ' Klyntje' gebore."

Ja, tnen hy, di Pati-iot, o::is di nuws kom brioge Het ons oek mctcm vcr jolt li1djis leere singe, Eon van onse lii<ijes Sus, nou in oose hande, Was: "o, Here, segen !mar gebore in one lande:

Maak hMr tot 'n segen o~k ver Afrika syn sooo.

Ge dat sy to£ ry:telik ons pogioga mag belone, Alles \Vat aangewend word, om haar krag te stywe, Ge dat sy tog Jang, ja laog by ons moge blywe, Segen oek di Patriot, hare liwe ou moeder ; Segen dan di Pam·l oek, hare ouere brooder.

Segen daarby oek ons land, hare dierbre vader, Segeo wi haar koester moet in hut arms vergadur,

s~gen algar wat met haar kennis eeos sal make, Ge dat sy mog fluks opgroei na hut keus en sm1ke.

Hoor dan nou, om sustertji ! ons sing nou ver jou so, Mar wat deuk jy log van ons, jonkmans daar van bo, bo?

Van jou susters, tantes hiir, onder in di ronde?

v,.n jou ooms in Vry8taat daar en Transvaalse gronde?

Sal ons ock gennrle kry in jou liwe oge?

Sal jy in ens nood versiin na jou bes vermoge ? Praat nou, liwe kleine sus ! we da.n, jy moet prate:

Sul jy di begiusels van mama nooit verlate ? Kan onti Af,ilrnners altyd uit jou mood verwagte ? Liidjiis, versiis en dan nog storiis na kragte ? Sal jy rlan oek nog daarby trou jou Bybel Iese? En mot Afrikaanse gees steeds besiil oek wese ?

ONS KLYNTJI ANDWOORD EN BEDANK Ja, myn boeltiiR, liif en goed,

J ulle sussi lee£ mos nou.

Sy i julle vleos en bloed, Haar begfosel steeds getrou, D'Bybel is myn moeders pt1nd, Hom dra. 'k in my regterhancl.

Myn sussiis het 'k baing Iii£, Het hulle oek we! Iii£ ver my ? Hulle gnwe sal my griif ;

En ek sal ver hullo stry, Liidjes sing en versiis ma.al<, Wat sa.l wees na hulle smaak.

'k Werk ver Ooms en Tantas oek Met myn dnrle, pen en w.iord.

Woon hulle in 'n eensaam hoek.

'k Slatrn hulle ga.de in ider oord.

Hulle kin 1 I'd leer ek reg, En di mode mank ek sleg.

'k Reis jul land deur elk maand, Oos en wes en suid en noord ; Sit a.n ta.fel in di Mnd,

En praat met JUI, saam 'n woord.

Ons praat o'er di boerdery, Skolc, kerk en ma.atskappy.

DI JONKMANS KOM VRY VER ONS KLYNTI.

N ou ja, li we ::!ussi ! al wat jy daa.r seg, Is mos in onse oge so goed en so reg ; Vera! dat jy Afrikaans liidjis kan sing, En oek sulke liidjis jou sussiis wil bring.

Dan kry hul mo3 !us in di taal van ons land, Maali: somar di Engelse "so:iga" a.n di kant.

Sit hul nommer twe in geselskappe kring, En kleef an OJS taal soos di vioger 'n ring,

Di grootheid en <la.de van Afrika.'s volk, Di boor ons in m<ima haar hart ons vortolk, Oaarna ki.n di sussiis oek Engels perbecr ;

\Va.at dis go~d mos ver hul om di taal ock te leer, Di lnettiis leer skry.ve in di !Ml van hul volk So bly hul dan nltyd 'n lewende tolk, Van wat ons gely 't vor ons ta!1l en ons reg, En dat ons o'erwen, na ons lang het geveg.

En nou weer kan praat in ons y'e lands taal, In Koloni, di Vrysta.at en oek m Transvaal.

24

ONS KL YNTJI. [APRIL

1896.

Di Ouer;; sal moed kry, as bul taa.l wesr leef, En hul kin ler8 di no lige opvoediog g<lcf.

Dan sing bu lie dogters wt1t but ka'l verstaa.u, Oek lees en oek prnat wat hul saam me kan gaan, Dan leef weer on!! n:i.sionalileit in ons land.

JSu baas wa.r1i ons vlag dan op Afrika¹s strand.

Nou weet ons klein sus, dat jy vryers sal kry ; Want elk Afrikaander sal na jou w1l vry.

Nou vra ons mar gou ja, al lyk dit ni re{!;, Want dalk vat di antler jou voor ons nog weg,

u~t van al di jonknnns wat om jou sal stry, Di jonkmans van Britstown jrm banri tr)g mog kry.

SY VERWYS HUL NA HAAR Ml r auk, Boetiis I vtir di wense, Ver my en Yer Mama, En oek ver al di mens·~,

O'er hec' Su id Afrika.,

Ek d•1nk jul ver di welkoms groet, Waarme jut my nou het ontmoet.

Maar tog non wil ek eeg jo., En 'k meen daarby te bly Hou 'k an myn kant ref{ ja, Moet 'k ondersteuning kry.

Geld, weet jut tog moet ek mos he Om trou myn ryse af te le, Papiir koop, meose hure,, Om al di werk te muak.

V Ull sl:ryf, druk en SekUUf

ne

? Na algar jul se ~maak.

Kom ver my alleeo te swaar.

Jul weet 'k is oek jonk nog maar, Dank wat ju! al gedoen;het, Dank wat ek DOJ verwag, Jul sal my nooit laat staao bet, Dit weet ek wcl, " Goeio dag !"

Doet di vra"g au my gevra, Om myo haotl, liifs an Mama.

B. J. W.

DI BESLISSING VAN HAAR MA. Kinrlliif, ek is seer vereer

Dat bu! al jou ba.od be~ecr.

W oet jy uou wat is myn raad : Hul moet toou met woorJ en daad.

Dat hut eerlik ca opreg · Het gemeen wat hul d•ar seg.

Soorlcr stry is daar geeu kroon' Sonder arbyd is geeo loon.

Wei, rnyo plan is kant en ldaar : By di ynrleva<i di ja.ar

Sal ons 0'er jou hanrl bcskik, En dit

ge

an di distrik, Waar rli .Jonkmans meeste is,o Wat sta•·uvastig en beslis

Oin my:i " Klyntjiis" hand kom vry,- Ek hou hiir di lys by my.

Strydenburg st>iat uou voorop,

•Di Jonkmans van cli Distrik wat ^V.)Or cli end van rli ja.a.r di mecste inteekenaa:s tel, sal cli em·kr.)Qn (run· hand) he.

nritstown het horn liaas geklop j

A11dre kom al mooi nahy, Oas sal siin wi jou moet kry.

Paa\· is nou nog b 1i11g tyJ Ver 'n vasbemde st1'1)d.

Met di "Nuwejaar" word dit Dan op rym in druk gesit.

Dan vermeld ons wi rli hand Van" Ons l\:lyntji" kryg tot pand !

OoM JAN.

H

Y A S oom al ooit in oom syn lcwe bano·

?"

~ ~' \

vraa.g 'n paar wekc gelede een rnn myn niggiis, 'n mooie nooi, toen ons onder di dikkc bome in di koele aandlng wat sit le praat o'er di gebeurtenisse in Johannesburg.

IJi vraag was wel wat moeilik om te heantwoorde, 'n m«n soos ek wat amper 70 jaar ourl is, en o'cral rond geswerf bet, wat ni alleen in , uicl-Afrika ni, mar oek in Enmpa en Amerika geveg bet, mos ck miskiin wel later s 11 vertel, wil ni graag erken dat hy oek kau bang worde ni ; mar daar ek op myn oue <lag ni graag wou licg ni, scg ek: "Ja, partykeer."

"Nou vertel een >an di kere <lat oom bang was," se 'n antler niggi.

Daar was non ni 'n uitkornplek ni en ek moes begin.

"Di bangste wat ek ooic gewees is was op 'n skip, 'n stoomboot wat in brand was, sodat ek ider o'enblik verwag, <lat di 60 kiste kruid, wat an boord was in

di

branrl sou vlieg, en ons in di lug. Di hele stori is wonderlik genoeg om an te hoor.

In

di jaar 18-was ek, na !auk omjlwerwe, in Frankryk tereg gekom. Daar was vcr my niks te

•er lien ni, en 'n an bod om na Panama tc gaan, om as opsigtcr by di dcurgmwing werksaam te wees, werd deur my angeneem. Ek wis we!, <lat dit amper so goed as testament maak was, deur di ongesondheid vau di land, mar as 'n man hard op is, dan moct hy vat wat by kan kry ; en di betaling was goed.

Ik gaan nus, hoewel

ci

so erg in myn skik ni, an boord van di Stoomboot. Haar naam was "France."

Dit was 'n grote boot van 4,700 ton. Net voor dat ons weg gaan kom daa,r 'n gouwerments boot an, en ek siin dat omtrent 'n 60 kaste werd o'ergebreng.

Di kaste was vol met patrone en kruid.

Di stoomboot was baing vol. Daar was omtrent 250 passesicrs, 40 Se-soldate, nog 40 polies, en so di een met di andcr omtrent 400 mense. ni meeste passc'liers was Franse, mar daar was oek Italjnuers en Snid-Ame1ikaners. Ik was di enigste Afrikaner.

Ek bet toen reg eensaam gevoel. Ek bet wcl 'n bitji Frans., Duits en Spaans leer praat ; buite Engels cm Afrikaans wat

ik

van huis af kan ; mar ek kon

<lit met di mense ni reg kry

ni.

Ek was natuurlik

3dc kla11, en dit is ni lekker ni.

APRIL

1896.1 ONS KLYNTJI. 25

G ns was pa!! in Sc of di wind begin sterk tc waai, di slop rol, dat dit 'n naarhcid wa . Meer as 14 da'e

h~t di storm gcdunr Eindelik begin di ntorm te bedaar. en ous was in ch warmc streke gckom.

Omcfat dit toen oudcr in di skip ni uit te hon was ni, bet ck mar bo op di dek geslaap, en dit was ock mar gclukkig.

Een nag le ck leb:ker en slaap op di hardc planke en droon'l van myn ouers hui , digteby S1vellendam.

On;het 'n oue m'1lb1ar slaaf gebad, wat Jonasgenoem was, en <lit 1rns uet of ek Jonas ho or roep ; m·tr ck kon syn ta'tl ui. verstaan ni.

Plotse1ing skrik ek Wdkker, ek wil op k'\an, mar word deur 'n p~tar andere weer plat op di dek gegooi.

lht was net of al di m~nse o'er myn heeu 1oop.

Myn

bedwelming bet ni lank geduur ni, miskien mar 'n paar telleus. Ek spring toen op en siin 'n vreselike toncel.

Di meeste passcsiers in hulle nag-klere, mans, vron- cns en kinders hol o'er di dek en skreen elkceu in syn taal: "Brandl Brand !"

Ek hol na agter en siin di vlamme hoog op sl 1an ; di agterste g.ideelte van cli skip was in brand.

Ider~en lyk toen half gck tc wees ; alles loop dour mekaar; party begin di skuite los to maak om te vlng.

Di kaptein van di skip en di offi iera begin torn di mense tot beda .. ing te breug.. Di soldate en di polies skaar sig in gelid, terwyl di matrose op bulle pJ!! gaan stain.

Di verwarring bad to:m 10 minute gedunr, toen was dit stil. Op di lawaai het doocls-~ stilte gevolg.

Di vrouens on kind.era vlu~ na di voorskip, di mans begin te help om di vnur te blus.

Ong~lukkig kom di wind rnn di kant van cli brand.

Net non sou di vlam by di kruit kom, en dan was alles gedaan.

Di kaptein bly op di brug staan en ge syn oders af. Ek kon ni verstaan ni, mar ek siin hoe di matrose

rond spring. Di skip het omgcdraai.

Ek fa wel ni 'n scm:.in ni, 111a.r weet tog genoeg om tc siin di1t di omdraai in di omstandighede buin ~ knap gedoeu was.

Toen begin dt werk om di branll te bh1s. Ons pomp Wi1ter en ons perbeer virnl om di plek waar di

!unit is nat te hon. .A.s een party moeg w11s, be~in '11

ander klomp.

Di agterstc mas Vi1n di skip raak toen in brcmd en dit lyk of dit so sou val dat di masicn son beskadig

word~. Eon van di passesiers, 'n jongc

F1

ansman, vat O'OU 'n byl en kap tocu 'n paar tone dour, waar- deur di mas in di sc val. Ons dog e~r dat hy ook omgekom was, m::ir tot ons blydskap sien ons horn uit di rook ui tkom. Syn baard was geheel afge:;kroei, nmr anders was hy reg. ·

Di vlamme hct ons non t~ruggedrywe. Di groLc

sa~l, di dames saal, di grote trap, alles was in brancl Ons moes stadig au na vorentoe gaan.

'n Paar meuse was al omgekom. An boord was 'n Roomse sendeling. In di turmult w.ts by geval te'en

'n grotc vat en het syn been gebreek.

hom toen bernik. 'n Ander senclcling won red, was met liom tmam verbraml.

van di matrose omgckom.

Di vlam bet wat ver horn

Oek was twc Di branrl bet non orntrtlnt -1 nur gc1nur. Op oens hoor ek net soos

'n

skot en siru tocn ncs 'n weerlig nitslaan.

Al di mcuse vlieg na vor<>ntoe.

Ek wa:i net afgelos en staan te kyk.

lfooit in rnyn !ewe sal ck di gesig Yergcet ni.

Di hole agterskip was in brand, 'n dikke rookwolk w,iarin di vlamme spent, 40 of 50 voet boog, gaan op.

Alie men 3 was na rore gevlug. Alleen di kap' ein staan op di brng.

'l'oen i·oet ek ban.fJ.

Tot nog t1e bad ek te hard gewerk om na te dcnk, m1r toen ek rond kyk en al Ji gesigtc doodsbleck sicn, toen mecn ek dat myn laaLstc um µekom was.

Ek wag di doocl af, ek wis dat di vlam ni meer rer van di krnit kon wees ni. Ek boor mar net di sngtc en di gebede van di \TJnens.

Di nitbar3tiog wat oas verw 1g kom ni. Toeo hullo dit sien, gaan rli mu.us na agter om di vlamme t':l bestry.

Weldra lyk dit of ons v.orJcr. Di meestc losse hont- werk was nitge11r.rnd en an di ystcr kon di vnur niks doen ni.

'n Half um· later begin ons hoop te kry, strome van water werd clenr pompe i11 di vuur gcstort. Ons begin di vuur baas Le mak.

Elf uur naclat di cerate geroep van: "Brand"

gehoor w 1s, was ons di ,·um· meestcr.

Oris loostand was cgter drnell'ig.

'n 0d·Jc dmil rnn di skip was uitgcbrand, alleen di ystcr was o'er, di grootstc gc:ieeltc van cli kos wa~ oek ver'oor. Passesiers, soldatr, matrose, alma! was nit- gepnt van vermoeienis ; party leg half clood op di dek.

Nirnancl. was no: rrcrus, lit vraag of di luuit heel en al veilig was, was nog ni opgelos ni.

Bo .1 edien was di skip sondcr roer, en daar di agter- skip vol water was, en dus di per leg as di voorskip was di dek opdra'end.

Gclukkig het ons '11 g oeie wind gehad, ui te har<l ni Wat non gedoen ?

'n Paar rnn di slmitc was vcrbrancl, daar was nog mnr 4 o'er, dis te min ver di menigte mense an boord.

Di lmptcin lict toen besluit om te p3rbeer di skip na 'n baai te breng.

Dit hot ons geluk: 4 da'e ua di brand lrnm ons te Maclinique an, en ek wa3 bly om :i u wal te st·1p."

"Is uom toeu teruggekeer 1n Fr,in ¹nJ:c"?

"s~'kcr ni, en dit is jotl geiuk, niggi ! w mt an lcril sou ck ni in staat wees mu ver jou 'n mooi p3ro •nt te ge ni, as di swartkop jonkm 111 een clag met joa voot·

di preckstocl staan, Niggi."

Uoc ek in Suid-Amcrika myn fortuin gem:iak hct, sal ek wel later vcrLel. Verccrs genoe~.

KA.REL.

26 o'Ns KL YNTJI. ^[APRIL

^1896.

lh a.frikaan~e ~aal.

Ek is 'o arme boerenoi,

By vele min geag ; Mar tog is ek v .. o edel b!occl,

En van 'o hoog geslag.

Uit Bolland het myn pa gekom, Na sunnig Afrika ;

Uit Frankryk, waur di drniftros swel, Myn liwe mooie ma.

Hull' skel my uit ver IIotoots mytl ; M11.r ek ge daar ni om ;

\\'ant an myn lippiis kan jy siin, Van wat geslag ek kom.

Soet vluei di woordjiis nit myn mood ; Dit het ek van myn ma ;

Mar a~ ek bid dan hoor je wel, Ek is 'n kind van p<1.

Myn sussi, wat uii Holland kom, Di ltou verniit haar groot:

Di lug is al te skerp ver ha~r ; Sy is al amper dood.

Di dokters kom nou by makaar llull' ma'lk te ~aam ^'u "Bond·"

M..ir tog met al di doktery ' Word sy nooit weer gesond.

Myn niggi met ha~r stywe nek, Di loop in rooi satyn ·

En baing jonkmnas loop lmar na;

Sy deok hiir baas te syn.

Mar as di awen lunrtji kom, Uan is di klomp by my.

Dis "hartji" voor ea "hart ii" na :

"La 1t ons 'n bitji vry."

As, ek ?1ar eers myn vryer hct, n D1gter vol van moed ; Een, wat my om myself bemin

En ni mar om myo gved · ' W anoeer di vryer tot my k~m

Vat ek horn by di hand

En maak e'K horn, hoe sw~k ek skyn Nog koning in di land. ' Want ek het onder in myo kis

'u Ware towerstaf,

Wat ek nog van myn ouma het En oimaod weet daar af. ' Hef ek di staf op, "Moedertaal "

Dan volg di land my na ; ' l!:n ek is net oou konin3in

Van heel Suid-Afrika.

NEE~' JAN.

l~I AFl~lKAA~SE ^ALMAN.AK ver 18!l6 bcvat 'n grotc ver- s.k~1tleub~1rl nuLt1ge .lecsstof en opgawe, bu1·gcrlik van di h l.i S111d A f~1 lm, en al ch Hollanse kcrke, en chm ock vyf. portrette 1!'.lm. <li ~aapsc P~rlcments)iuis, ~1·es. Reitz, Pres. Kruger,

~tr H. Robmson, d1 Woonh111s op d1 Gedenkskool Plaas. Dit alles ver 9d. stuk; dis spotkoop.-D. F. du Toit & Co., Beperk, Dl'Llkke1·s en Uitgewen, Paal'l.

DI JAMESON INFAL.

FERSLA.G FAN DI .J.iUIESON GE:SKIDENIS OP 1 EN 2 JANNE\\'ARI, 189G, DEUR Ko:mr. P.A. C1ioNJE.•

~ P Maandag, 30 Desember, 5 uur namiddag, kry

\W'

ek onferwags 'n telegram fan syn ed. ge tr.

""-'.+.'-!>"' Korn. Generaal P. J. Joubert;, fan Pretoria,

waarin ek kennis kry, dat op di westelike grens fan di taat 'n gewapende mag fan troepe o'ergetrok wa en dat ek myn diiospligtige burgers spoedig moes oproep om hulle teen te gaan, al was dit; meL geweld fan wapens. Ek werd oek indagt;ig gemaak, clat di fyand goed gewapend was met grof geskut. Ek foldoen toen ll.n di bofel met di meeste spoeJ.

Daar di distrik egtor seer groot is on di tyd so kort was, kon ek ni wag om di burgers by makaar te kry.

Ek fcrtrek toen op 31 Dosember di mone froeg fan myn buis na Veul;ersdorp, waar di burgers fan myn

\Yyk bymakaar mo~s kom, en fandaar fertrek ek om 11 uur foormiddag na :M:ooirifi.ir, en om 6 ULU' namid- dag fandaar na Krugersdorp. Di burgers folg geclurig en toen ek by Krugcrsdorp kom op 1 J annewari, 18!l6, mot opkom fan di son, had ck 250 burgers (onder fe'dkornct H. 0. Visser 150 en onder A.

J.

IJodeasteyn 100). Toen bemerk ek dat ek foor di fyand was. Ek laat toen afsaal en nit<>pan en gaan dadelik na di telegraafkantoor en telegra.feer an di Generaal, dat ek daar angekom was, en oek waar di fyand was, en fra waar dl. grof geskut is.

Om ^!) uur trek ons di fyand te gemoet tot op di plaas W aterfal waar ek komm. Malan van Rusten burg met 250 man ontmoet en ook komm. F. Potgieter van Krugarsdorp met 100 man. Toen het ons 'n plek langs di Johannesburg pad uitgekiis en Malan neem syn posisi in en Potgietor neem di suidclike en ek di noordolike posisi in. Om 11 uur siin ons di stof fan di bende moordenaars, soos 'n grool; sworm sprink- hane o'er di mute kom, en toen hullo ons 2 spione on- der oog kry, bombardeer hulle somar op di 2, wat nog 'n half uur te p~rd fan ons af is. Hulle kom toen oek spoedig an tot op Romhoogte, omtrent 2,500 !;re fan ons af. Ons perJe het ons 'n end fan ons agter 'n rant laat staan, sodat huUe fylig was. Mar hulle h.;;- merk spoedig waar onse burgers is en los 'n hewige kanonfuur op ons, dog sander gefolg, en hulle bly mar an foorttrek en skiit fer 2 en 'n half mu lang. Toen beproef hUlle of dit fylig was om dear te trek mnt 'n maxim kanon en 12 rui!;ers, mar ons four op hullc for omtreut 5 minute en skiit byna alm·1l met perde en al dood. Di maxim kanou is weer terug gosukkel. Tocn beproef hulle weer an di noordekaut ferby t~ gaan met 25 ruiters, en t;oen hulle daar oek gekeer word, begin

*

Di Fers11.g is lettcrlik soos clelll' Kommaclant Cronje ge sk1·ywe, net ons het dit, in Afrikaans gcsct.-RED, O. K.

AtletTlei.

VJJF GESLACIJTEN OP El~N PHOTO.

DE TIEN GEBODEN YO R DEN VEEFOKKEB.

Aan een vakulacl uit Luxemburg zijn de imvoJo·ende ti n geboden voor den vcefokker

vrij on tleend.

1. Heb uwe dieren lief gelijk u zelf, opdat zij u van nut zijn en u overvloedigen zegeu opleveren.

2. \"errui111 u gemoed door uien lelijk- heid, opdat gij de bevreesdeu en beang:;ten met mocd en de booze dieren met gedultl

·wapent. Zijt voor hen ePn goed herr en steeds bereid ze te bescherrncn voor de ru w- heclen Yan uws gelijken.

3. Houcl orde en ziurlelijkheicl in rlen stal: beide wapenen u t gen chadr, en nwe

198

ONS TIJDSCHRJFT.

dieren beschermen zij ,·oor ziekte en den dood.

4. Geef lucht, lichl Pn frisch water met verkwistenrle hand, want de ehepper heeft er ook overvloedig mee voorzien.

5. Houdt mPt va te hand in zake ,·order, maat en tijd in 't oog, opdat het 11 ten nutte worde.

6. Geef aan elk dier de Yereischte pl::t::tts, opdat de arrne i11gekerkenle op de bun aan- gewezen ruimte eenig gernak hebbe.

7. Een zacht leger en vergunning der noodzakelijke rut, ge1·en het melkrlier melk, het trekdier kracht en het mestdier Ylersch eu vet.

8. Bedenk dat bet oude, ,·erstandige Ylie- gende woord luidt: ,,Zinc! lijkheid is halre gezondheid" e11 ontzie u we bor~tels, ros- kammen en wa chlappen niet.

9. Heb medelijden met d<' dieren en maak hun hard lot niet zwaanler clan het reeds is.

Goed o·esmrerd en een lichte zweep, een goed woord en p humane wijs uitgeYoercle eischen behoeden u voor scharle en Yerze-

kereo het slage11 Yan rlen arbeid.

10. Spaar uit Yerkeerde berekeni11g bet voeder, dat gij g eft, niet; het zij altijd i11 orereensternrning met ·wnt gij rnn de di ren eischt, en slechts daardoor zijt gij i11 staat.

de levende kracht uwer cl ieren 'teeds in hruikbaren toesland te uwer bes ·hikking te behouden.

HET VANGEN VAN EEN HOOVER.

In eene zek~er stad hielcl zich Pens eene rooverbende op die de gPheele stad in angst en onrust dompelde. AJJe poo·ingen om die schurken te Yangen mislukten en het geYa::tr werd teeds grooter en grooter. Elken nacht

·werden er lmizen op J1gebroken en geld eu and ere kostbaarl1eden g1'stoleu en de ·cbancle- lijkste daden op de be11·oners gepleegd.

Zoo gingen er rnaanden Yoorbij; niemand was zeker 1·an zijn lev n ofzijn eigendo111. Op zekeren clag kwam een rijke ingezetene l1et op een of ander manier te houren. rlat cl rooYers rn11 plan waren om ook zijn huis le pluncleren. Uierdoor geraakte de anne dromrnel i11 den grootsten ang t en wi:;t Yolstrekt n iet wat le begi nnen. H ij ging naar een proGureur en vroeg dezen wat hem te cloen stand. De procureur gaf hem ten antwoorcl clat hij niet::; anders kon doen, clan zijn huis door eenige politiedie1rnren te laten bewaken, en dat hij zelfook 01·erigens op zijn hoede moest zijn. De rnan deed zooals de procureur hem O"eraden had, doch

de roovers kwa111en bet te huoren, en zouden het nu zeker nooit ·wagen om hun plan te pro bPeren.

Op den ayond Yan den derde11 clag, naclat de mm1 met de11 procur ur had gernadple gd.

began h t gewelclig tP regenen, de dander knalcle e11 de regen ::;tortte bij emmerf' vol rnn den hPmel. Allen vcrwachtten d::tt dP roovers op <lien 11aclit zeker zouden komen, en 1naakten zich dus 1·oor den :;trijd gereed.

Daar het zoo geweldig regellCle, zat de baa::;

van het lmis met eenigen zijner niende11 teza111en met de politiedie1rnre11, alien binnen in het hui;.:. Bevend rnn ::tnctst en tot de tanden gewapencl, wachtten zij op de kornst der rooYer , toen zij op een. ,,born!" aan het blliten raam van een van de Yensler · dicht bij de voordeur hoorden. De kerel · verbleekten, keken den een na::tr den ander, cloch alien waren sprakeloos. . Bom, bom !"

ging het een tweede maal, clat wa · Yoor die da ppere held en te veel, zij spattcn u it elkander, alsof er een geest in hun midden Yerschenen was. JJe een kroop oncler een bed, de ander onder eene ·ofa, en een derde :<tond zoo smal al:; een riet achter ern deur of a.ndere schuilplaats. Slechts cen van ben, een neet' ,·an den eigenaar van bet huis die en weinig moediger wa clan de orerigen, stand zijn man. Toen hij zag, dal zijn maats het bazenpad kozen, plukte hij zijn ja uit en riep: . watl is julle bang?" en met cl ze woorden stormcle hij naar buiten. Hij zag iets wits voor het ven ·ter -taan; zooder te aarzelen greep hij het om het Jij f en riep:

,,Kom kerels, ik het hem!" Doch vo 'r dat een rnn hen 11og uit zijne sclmi lplaats kon komen, kwam hij reeds in triomf met hem het l1uis binnen en wierp hem met geweld op den vloer necler en - wat moesteo zij zien? Tot verbazing Yan allen wa het niet anders clan een bokrarn, die waarschijnlijk ergens uit een stal was losgeraakt en in den

~torm verd waald ,,·a. , en du: bij dat venster terecht kwam, zeker weinig verrnoerle11cle, dat hij er zu lk een angst en paniek zou Yeroorzaken.

M. H. JESER.

JJE ZENIJELIKG EN DE AFKEERlGE HLANKE.

JJrt wordt wrhaald van een ze11deli11g, ren Afrikaner, dat hij jare11 gelede11, op weg zijndc in het zeodingreld, en reizencle in een ligte osserrn·agen, bespauncn met ze.

jongP ossen door een rnwe hlanke die te paard reed, achterh::t::tld werd.

D jonge zendeling wa:- zecr eenrnuclig, ali:;

APRIL 1896.]

ONS KLYNTJI. 27 -

KAART VAN SLAGVELD.

hulle weer in 'n suidclike rigting te trek. Ek gc tocn myn

eerste adjudant ordr·

r om feldkornet Bodensteyn te befeel om met syn burgers agter Remhoogte om

t~

jaag en di fyand fan

ag~r

warm te maak,

en

met

di

antler burgers sny ons di fyand foor om hulle te belet

ferder

te trek. Di adjndant keer terug

en sl)

dat di feldkornet myn order wens uit te foer, dog dit is for hem en syn burgers te onfylig.

Di

2de breug

di bcrig

dat dit te onfylig is fer di burgers om

agt.er di

beskutting uit te kom.

Toen "'C ek bevel dat hullo dadclik moos nitkom en bly daar

⁰

tot almal nit is. Ek

gaau

toen dadelik na Kommadant 11falan om born te

siin en stuur di Acl-

juclaut om myn perd te baal. Ek se an Malan dat ons dadelik foor om moet jaag en di fyand keer, mar kry gen antwoord. Onderwyl was uog twe fan myn fcldkornette an"'ekom, nl. C. M. Donthwaitc, fan Pot-

chefstroom,

wat hom an di

suide

kant by Potgieter foeg met 70 man,

en fel lkornet

J. F. Maartens, wat

ck by Malan find met 200 man. Ek ferlaat Malan en go feldkomet Maartens strergc orders om dadelik

met syn bur"crs met my te gaau,

en ons spring op di perde,

umtrc~t

100

mau, en jaag di fyand foor en neem

di spoorlyn wat

fan

Krugersdorp na Potchef11troom

gebou word in.

Toen het ek fer myu burge1·s

fer

di

nag 'n

goeie

skans. Komm. Potgieter en feldkornet Bodensteyn was oek spoedig in ons midde.

Ek bemerk oek dat di burgers met 'n 50 tal fer- meerder was mar tot myn leed moes daar toen 'non-

o·eluk gebeu;.. Ons stuur 3 man uit om te kyk of di

f yand nog op dise1£de plek was. Daar

was

een

klyn

Van 'ronder by, wat terng gestuur was, en to3n

hul.le

horn toeroep om halt te hou, jaag by

.~rng

en

w~rd m

di donker deur ons burgers doodgeskut.

In diselfde

tyu werd myn seun gewond deur imand in

di

sloot.

Ek moes loen

dadelik myn senn eers na di bospitaal

bring.

Om half elf ferlaat ek di posisi en gaan na Krugers- dorp en stuur mnr. J. Pretorius in met 20 man.

Om 12

uur stuur ek weer

10

man uit fan Krugersdorp en om

1 uur stuur ek weer fer feldkornet C. Bodensteyn

met 50 man. Ek bly toen daar tot 3 uur en

la11.t

an

komm. Malan

weet

dat

syn

persoon oek daar fereis

word, mar

te fergeefs.

Met opkom

fan di son kom ek op

ons terryn

an.

Ek bemerk daclelik an di fyancl dat hulle 'n fiugtende houcling anneem en jaag toen op di bnlt uit, soclat ek di fyand behoorlik kon siin, en bemerk toen

d3t

ek myn burgers

in

2 moes ferdeel, sodat 'n klyn getal hulle fan agter kan dryf, dat hulle ni water.

kon drink

of skep ni, en di antler hulle foor om moet Jaag.

Daar ck tocn di cnigstc

kommadant daar was, bet ck an

Groot

Adriaan de la Rey order

gegc

om foor om te jaag en al di plekkc, wat enigsins beskutting fer

ons

burgers ge,

in te neem en op di fyaud te fu~1r. Ek

met fcldkornet Maartens en 600

man neem d1

agter-

hoede iu en toen ons hulle deur di Luipaardsfly

ge- drywc hot, giiau ons an di suidsyde di Kliprifii.r deur.

Toen bulle bemerk dat ons weer na di foorpunt

kom, perbecr hulle ons met di bomme te kecr,

mar

on~

maak 'n wye draai en toen ons

~aar

ankom steek

di

fyand di witflag op. Ek belet di burgers toen

ferder

te skiit en stuur m11r. A. de la Rey om te fra wat bulle wil

he.

Hulle skrywe toen

'n paar reels in pot-

loot waarin bulle s8 <lat as ek

bulle non

wil frylHat,

dan'beloof

bulle dat hulle dadelik sal terug gaan.

Ek ge

hulle skriftelik antwoord, dat hulle nou ni meer an

teruggaan moet denk, mar dat bulle moes gcreed maak

om hulle flaO' en wapens ueer te

le,

en

hulle onfoor-

waardelik a~ my moes o'erge ; dat ek hulle sou bring waar ek "'oed find, en dat hulle my moes beloof dat hulle al di koste sal betaal wat hulle di Staat angecloen het ; dan sou ek Leloof om hulle !ewe te spaar solang

hulle oncler my is,

en dit moes

hulle binne di tyd

fan 20 minute doen, en so ni, dan moes bulle gereed maak om my fer di 2de maal te ontmoet. Ek kry toen ant- woord dat hulle hulle

g<lheel

an my

o'erge

met al hulle wapens, a

ek

net hulle lewe spaar.

Toon

gaau ek m1 t di follende offisire, nl. komm.

F. Potgicter (Krugersdorp), feldkornet J.

F. Ma.arteus

(Gatsrand), feldkomet P. Kruger

(Rustenburg),

feldkornet A .. J. v. V

uren (

Skoonspruit), en feldkornet

J.

H. de Kok. Ons gaan tot by hulle en frii: waar is rli befelfoerder of offisii;:. Toen kom Dr. Jameson en