Vraag nr. 224 van 10 juli 2003
van mevrouw MARIJKE DILLEN Bossen – Gezondheidstoestand
Uit een onderzoek van het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer van mei 2000 is gebleken dat op dat ogenblik nog slechts 44,2 % van het bossenbestand gezond was. Eén op vijf bomen is ernstig ziek. De achteruitgang van de gezondheidstoestand van de bossen is reeds sinds de jaren tachtig aan de g a n g. Vlaanderen scoorde binnen Europees ver-band niet goed.
1. Welke initiatieven zijn er sindsdien genomen teneinde daadwerkelijk de problematiek van de zieke en ongezonde bomen aan te pakken ? Wa t zijn de verwezenlijkingen sinds 2000 tot op heden ?
Laat de minister deze problematiek op perma-nente wijze opvolgen ?
Zo ja, wat zijn de resultaten ?
2. De oorzaken van dit probleem zijn niet enkel binnen Vlaanderen gesitueerd.
Bestaat er overleg binnen Europees verband om dit probleem aan te pakken ? Zo ja, o p welke wijze gebeurt dit ?
3. Zijn er sinds de voorstelling van bovenvermeld onderzoek nieuwe onderzoeken gebeurd ? Zo ja, door wie en wat zijn de resultaten ?
Antwoord
1. De gezondheidstoestand van de Vlaamse bos-sen wordt permanent gevolgd door het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer van de V l a a m s e G e m e e n s c h a p, dat sinds 1987 jaarlijks een in-ventaris van de bosvitaliteitstoestand opmaakt. Deze inventarisatie past in EU-v e r o r d e n i n g 3528/86 betreffende de bescherming van de bos-sen tegen luchtverontreiniging en de Conventie inzake Grensoverschrijdende Luchtverontreini-ging van de Verenigde Naties.
De opnames voor de Vlaamse bosgezondheids-inventaris gebeuren in een systematisch net-werk van 4 x 4 km met 72 proefvlakken. In elk proefvlak wordt de bosgezondheidstoestand jaarlijks geëvalueerd door speciaal daartoe
op-geleide teams van het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer (IBW) en de afdelingen Bos en Groen en Natuur van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. De beoordeling van de bosgezondheidstoestand gebeurt volgens de in-ternationale richtlijnen van bovenvermelde pro-gramma's.
In 2002 bedroeg het aandeel beschadigde bomen 21.7 %, dit is een lichte verbetering ten opzichte van de situatie in 2001 (22.1 % bescha-d i g bescha-d ) . Bij bescha-de loofboomsoorten was bescha-de toestanbescha-d licht verbeterd in vergelijking met het voor-gaande jaar, bij de naaldboomsoorten werd in dezelfde periode een lichte achteruitgang vast-g e s t e l d . Fivast-guur 1 als bijlavast-ge vast-geeft een overzicht van de evolutie van de bosgezondheidstoestand sinds 1987.
Het IBW voert in 12 bosgebieden tevens onder-zoek uit naar de oorzaken van wijzigingen in de b o s g e z o n d h e i d s t o e s t a n d . In 6 proefvlakken van dit meetnet (meetnet voor de intensieve moni-toring van bosecosystemen) wordt de luchtver-ontreiniging doorlopend gemeten. S t i k s t o f- e n zwavelverbindingen behoren tot de belangrijk-ste polluenten. In 2002 bedroeg de gemiddelde stikstofdepositie in de onderzochte bossen 25 kg N/ha jaar, de gemiddelde zwaveldepositie be-droeg 22.3 kg S/ha jaar. In 2000 bebe-droeg de ge-middelde stikstof- en zwaveldepositie in deze bossen respectievelijk 26.5 en 23.1 kg/ha jaar. Dit onderzoek vindt in hetzelfde internationale kader plaats als de jaarlijkse bosgezondheidsin-ventaris.
Naast ongunstige weersomstandigheden, z i e k-ten en aantastingen is luchtverontreiniging een van de oorzaken die wijzigingen in de bosgzondheidstoestand kunnen veroorzaken. R e-ductie van de uitstoot van polluenten is noodza-kelijk om de druk op onze bossen te verminde-ren.
Door de maatregelen in het ammoniakreductie-plan en MAP 2bis dalen de ammoniakemissies sinds 2000. De stikstofemissie door de landbouw daalde met 8 % door een vermindering van het aantal varkens en rundvee, de lagere stikstofin-houd van het voeder en een toename van mest-export en -verwerking.
2. Het bosvitaliteitsonderzoek wordt uitgevoerd in E U-v e r b a n d . Deze EU-actie moet worden gesi-tueerd in een ruimer Europees verband. D o o r de Europese Economische Commissie werd onder V N-vlag in 1985 een internationaal sa-menwerkingsverband opgericht in uitvoering van de Conventie over Grensoverschrijdende L u c h t v e r o n t r e i n i g i n g. Dit programma is het In-ternational Co-operative Programme on the A s-sessment and Monitoring of Air Pollution Ef-fects on Forests (ICP Fo r e s t s ) . Ve r t e g e n w o o r d i-gers van de administratie en het IBW zijn verte-genwoordigd in de overlegorganen van deze programma's.
België heeft in het kader van deze Conventie verschillende protocols ondertekend voor de re-ductie van de uitstoot van verzurende en ver-mestende stoffen. Het betreft o.a.:
– Protocol on Further Reduction of Sulphur Emissions ;
– Geneva Protocol concerning the Control of Emissions of Volatile Organic Compounds or their Transboundary Fluxes ;
– Protocol concerning the Control of Nitrogen Oxides or their Transboundary Fluxes ; – Protocol on the Reduction of Sulphur
Emis-sions or their Transboundary Fluxes. 3. Nieuwe onderzoeken:
– lopende programma's inzake bosvitaliteit aan het IBW zijn langetermijnprogramma's die ook in de volgende jaren voortgezet zul-len worden. Resultaten worden gepubliceerd in allerhande tijdschriften, rapporten en jaar-verslagen van het IBW.
– Andere onderzoeken die in verband kunnen gebracht worden met deze problematiek zijn o. a . het ammoniakmeetnet van de V l a a m s e Milieumaatschappij.
– Op 1 augustus start een vier jaar durend on-derzoeksproject met als titel "Potentie van bosomvorming als effectgeoriënteerde maat-regel tegen bodemverzuring en eutrofiëring van bossen op zandgrond". Het project wordt uitgevoerd door de Universiteit Gent en de opdracht werd gegund volgens de gel-dende wetgeving op de overheidsopdrachten volgens de procedure van onderhandelen met voorafgaande bekendmaking van de op-dracht.
Deze opdracht moet aangeven welke moge-lijkheden bosomvorming biedt om de verzu-r i n g s- en eutverzu-rofiëverzu-ringsdverzu-ruk op bossen en bos-randen te verminderen en op welke manier een dergelijke omvorming in de bosbouw praktisch kan worden geïmplementeerd. D e klemtoon van het onderzoek komt daarbij te liggen op de stikstofcyclus en de verzurings-k e t e n , en hoe deze verschillen tussen soorten en tussen verschillende locaties in het bos. Het onderzoek moet ook beleidsondersteu-nend zijn en duidelijk maken wat de plaats van bos is binnen de problematiek van ver-zuring en vermesting, wat de relatie is tot an-dere sectoren (input polluenten vanuit land-bouw en verkeer of industrie, uitspoeling van nitraat onder bos versus drinkwaterwinning en natuurbehoud, captatie van polluenten en bescherming oligotrofe natuur, . . . ) , welke af-wegingen moeten worden gemaakt bij bos-bescherming en bosuitbreiding. D a a r t o e moeten een aantal fundamentele weten-schappelijke vraagstukken worden opgelost inzake captatie en consumptie of immobili-satie van polluenten, opbouw van reserves in strooisellaag en bosbodem, o n e v e n w i c h t e n in nutriënten en uitspoeling van stikstof en nutriënten, ...
