een Technisch commercieel vakblad mz^iïêmmttmêmwi*mnêêêmêêêêêêêiêêêêêêêêêêmm 7e JAARGANG Nr. >;v':

(1)

>;v':

Technisch commercieel vakblad

VEERTIENDAAGS VAKTECHNISCH TIJDSCHRIFT VOOR:

• Electrotechnische Installateurs

• Handelaren in Electrische

verbruikstoestellen en verlichtingsartikelen

• Handelaren in radiotoestellen en -onderdelen

^7e ¹² ^JULI ^JAARGANG ¹⁹⁵² ^Nr. 175

**mz^iïÊmmttmÊmwi*mnÊÊÊMÊÊÊÊÊÊÊiÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊmm**

L

\r

*

een

Aandachtig luisteren de leerlingen van de textielschool tc Lyon naar een uiteenzetting over de werking van een wccftoestcl, dat was opgcsteld op de onlangs gehouden expositietererevandeuitvinderJacquard. Detextielmachines maakten er zoveel geraas; dat koptelefoons het aangewezen middel bleken om dit aanschouwelijk onderwijs onge

hinderd tc volgen.

;

(2)

m _ELECTRO _RADIO _MERCUUR

Het kwaliteitsmerk

Als steel- en handstofzuiger, vloerwrijver compleet f 225,—

Extra voor voet . . . „ 10,—

Extra voor mixer . .

Extra voor haardroger „ 15. — Als steel- en hand

stofzuiger slechts

Op te bouwen tot Robot, met vloerwrijver, mixer, haardroger

f 135,-

„ 45-

Dit is de enige stofzuiger voor

zien van een krachtige motor die pluizen en haren opneemt.

Door juiste gewichtsverdeling niet vermoeiend I

Geheel compleet

als Robot f. 295.-

(3)

E ^lectro _TECHNISCH R COMMERCIEEL ^adio M VAKBLAD ^ercir

ABONNEMENTSPRIJS: f6,- per jaar;

voor leden van deaangeslotenvakorganisatiese.d*- f 4,— per jaar. Losse nummers f 0,25.

REDACTIE EN ADMINISTRATIE:

Kalverstraat 35, AmsterdamC.

Telefoon O 2900/35253 en 40453

UITGAVE VAN DE N.V. UITGEVERS MIJ. DILIGENTIA, AMSTERDAM

Postgirorekening 136400 — Bankrekening Twentsche Bank

BESPREEKT VAKBELANGEN ST. ANTONIUS

★

Zakelijke jaarvergadering te Breda

alzijdige behartiging van onze belangen, dat de middenstand wat gehoor begon te Deze komen heden wel zeer gevaarlijk in het krijgen in Den Haag. Er mag naar sprekers gedrang, wanneer we niet waakzaam zijn. inzicht zeerbetwijfeld worden, ofhetresultaat Een uiterst krachtige middenstandsorganisatie der verkiezingen een beter klimaat voor de is nu noodzakelijker dan ooit. Gelukkig mag middenstand zal scheppen. Er rijzen diverse gezegdworden, datde N.R.K.M.totzeergrote vragen, waarop voorlopig nog geen antwoord tevredenheid werkt en dat mede door zijn te geven is; ze resulteren in de vraag, welke activiteit de middenstand feitelijk permanent plannende nieuweregeringzalhebben. Krach

tigeactie vande middenstandzal noodzakelijk blijven.

Meerdande naamjaarvergaderingverdiende debijeenkomstvande Nederlandse Katholieke Bond van Electrotechnischc Werkgevers St.

Antonius de naam werkvergadering. Zakelijk

heid en bespreking van vakbelangen waren al wat de klok sloeg;, zelfs de jaarstukken op organisatorisch terreinwerdentoteenvolgende bijeenkomst opgeschort.

Ondanks de buitengewone warmte van die eerste Juli was er toch een bevredigend aantal ledennaarBredagekomen; deschatting,welke het bestuur van te voren gemaakt had, werd bijna nauwkeurig,bereikt.

Aan de bestuurstafel hadden de volgende bestuursleden en gasten plaats genomen: de heren P. J. A. Zeestraten, voorzitter; J. G.

Spruijt, secretaris;

penningmeester; J. L. Moret, vicc-voorzitter;

F. Welling, H. Th. Ruts, A. Goedhart en H. Tulleken, bestuursleden; Mr G. L. J. H.

Jurgcns, juridisch adviseur; H. G. Jansen, administrateur, Drs J. Vlek, afgevaardigde N.R.K.M., Mr W. Geuchies, secretaris van de Chnstelijke Organisatie en Mr J. H. van Gclderen, secretaris Vakgroep F.E.W.O. en N.V.E.W.

in het geweer is.

Ondermeerzalnodigzijneenkrachtigverzet tegen de nieuwe lasten, welke op het bedrijfs

leven worden gelegd door de werkloosheids

verzekering. De huidige uitwerking van deze

Practischevraagstukken Inzakededefinitievetotstandkoming van de materie moet principieel onjuist heten. De p.b.o. valtweinignieuwsmedetedelen. Inhet financiële positie der bedrijven is zodanig bestaande federatieveverbandzijnwijhethier

over tot een eensluidend standpuntgekomen.

dat deze last haast niet meer gedragen kan

worden. Korea bracht weleen oplopenvande wellichtalseenderweinigebedrijfstakkenwaar prijzen, maar hier kan elkogenblik een terug- dit het geval is. Wij moeten de p.b.o. zien val in verwacht worden. Daarenboven is de als een tegenhanger tegen te vergaande over- middenstand reeds zwaar getroffen en door heidsbemoeiing;alsmiddel tot zelfdoen; daar- fiscale en andere maatregelen welhaast uit om dient ze zo gauw mogelijk opgebouwd te

gemergeld. worden.Endaaromishetookvangrootbelang,

De allerjongste situatie besprekend, ziet de dat de vrije organisaties -door deelname inleider weinig motieven,tot optimisme. Juist uilen, dieerin thuis horen- zosterkmogelijk waren we met veel moeite zo ver gekomen,• worden!

H. G. M. van Haagen,

van

Opening Tengevolgevanenkele onvoorzienestrubbe

lingenisher ruimelfuur, alsvoorzitterP. J. A.

Zeestraten met de christelijke groet de bijeen

komst opent en allen hartelijk welkom heet.

Debedoeling vandezevergadering iseenwerk

vergaderingtezijn; met het ooghieropblijven zelfs de jaarstukken tot e'cn volgende vergadering liggen. Het bestuur heeft het echter op prijsgesteld,deledenbijeenteroepen om over enige urgente kwesties van gedachten te wis

selen.

Middenstandspolitiek Daar is, als eerste punt, waarover hij iets wil zeggen, de noodzaak om te waken voor

De heer Zeestraten houdt zijn presidentiele rede. .

(4)

300 ELECTRO RADIO MERCUUR

electrische APPARATEN

J. LENSEN

REFORM

sStrykyzeró

Virgo Stofzuigers •v (hulóhoud- en textlelmodel)

LAAN VAN HAAGVLIET 7

hulóhoudifzer f. 12.90 VOORBURG. TEL. 778663

3

!• ♦

-it

MINKES - Den Haag

(

■■ .•

FABRIEK VAN

BESCHERMD SCHAKELMATERIAAL Lichtverdeelkasten met draaischakelaars, Walsschakelaars, Zekeringkasten, Railkasten, Kabelkasten, Huisaansluitkasten.

Railklemmen Stapelschakelaars Grondkabelmoffen Kabeleindsluitingen

Uitvoering: GIETIJZER Levertijd: UITVOORRAAD Kantoor en Showroom:

Hoefkade 671 - Telefoon (K 1700) 391563 - 395898

VRAAGT ONZE GEÏLLUSTREERDE CATALOGUS!

b

. ij

Vraagt inlichtingen bij:

^!ⁱ

Vraagt uw grossier

'■m

of leverancier

Alg. Ned. Radio Unie N.V. A. E. B.

Keizersgracht 450 - Amsterdam- C.

Telefoon 35770-38138 ‘Bout, die altijd houdt!

Sterke bevestiging in beton en steen

!

rJ

(5)

••

ELECTRO RADIO MÉRCUUR 301

Ook bij en door de belastingpolitiek zijn het deze bij voortduring te behartigen; men denke vooral de middengroepen, welke in het gedrang slechts aan het weerstaan van knoeierij door komen. Lang kon men misschien zeggen, dat een behoorlijke markt- en prijsregeling. Er zijn dit een onbewezen stelling was. Het befaamde reeds succesvollc pogingen voor speciale bran- rapport van Dr. Delfgauw heeft concrete en ches; uitvoerig staat spreker stil bij N.V.R.D., exacte bewijzen geleverd. In Nederland is de Cistofa en zo meer. De vraag is echter, of al deze fiscale politiek voor de middengroepen bedui- branchcbelangcn in de toekomst gesplitst dend slechter dan in België, meent spreker. ' behartigd moeten blijven worden.

' Vervolgens ontvouwt de voorzitter het plan, dat in het bestuur en met de besturen van andere organisaties ontworpen is: er komc een bedrijfs

organisatie Ambacht en Detailhandel (verdeeld in secties) als orgaan van de federatief samen

werkende vrije organisaties. Deze regeling -waarop zo diep wordt ingegaan als de tijd toelaat- handhaaft de eigen sfeer van iedere organisatie bij behoud van samenspreken op zakelijk gebied. Via deze bedrijfsorganisatie zullen ook alle zakelijke besprekingen met bijvoorbeeld industrie en groothandel vlot kunnen geschieden.

Zowel het hoofdbestuur als de raad van ad

vies hebben aan deze gedachten hun sanctie verleend; het bestuur wil nu gaarne de mening van de algemene vergadering horen om te weten, of men op de ingeslagen weg kan door-

Koning klant spreekt

Wat is er voor aardigheid aan, koning te zijn, wanneer dit koningschap niet of slechts met tegenzin erkend wordt. Ter- I wijl het toch zo eenvoudig is, mij, koning 1 klant, het weldoende (ik zou haast zeg- 1 gen: zalige) gevoel te geven dat deze 1 erkenning met zich brengt. "

Och, dames en heren in uw winkels en werkplaatsen - wist u toch steeds goed 1 hoe gaarne wij allen, klant-koningen bij u zouden terugkomen. Wist u toch, 1 hoe gemakkelijk het eigenlijk is, ons tc j

„lijmen" en tot vaste bezoekers van uw etablissementen tc maken.

Wij, en ik spreek hier namens vele tienduizenden koning-klanten, wij ver

langen niet dat u bij ons binnenkomen in de houding vliegt, ons met een hand

kus vereert of de vlag uitsteekt. Dit zijn voorrechten voor een echte koning - en wij weten diep in ons hart goed ge

noeg, slechts namaak-koningen te zijn!

Maar gun ons dan tenminste de voor

rechten van dit namaak-koningschap: uw -al of niet namaak- hoffelijkheid. Voor u is het zo eenvoudig, en voor ons maakt het alle verschil uit.

Wanneer wij in een etablissement be

handeld worden alsof we eigenlijk bede

laars waren, alsof de verkoper±of .ver

koopster ons alleen maar een. gupst bewijst door ons. te woord te staan, dan gevoelen wij ons (en is dit ten onrechte?)"

mis-handeld. Misschien zijn we dan zelf te hoffelijk of te zachtmoedig om iets te zeggen; onze daden zullen ons wreken:

wij blijven uit zulk een zaak weg. U ziet ons niet meer, wij gaan onze gunst verlenen daar waar men ons bejegent zo als het behoort. Waar men ons foat voelen dat we welkom zijn. Waar men ons aanziet voor wat we zijn: mensen die hun dure geld (en zelfs klein geld is duur momenteel) komen brengen óm er in ruil iets voor te krijgen wat we

nodig hebben. - .

Uit dit feit echter dat wij iets nodig hebben, mag u of uw personeel niet-af

leiden dat wij bedelaars zijn. Zoals gezegd brengen we er ons goede geld voor in de plaats en ... we kunnen onze behoefte niet uitsluitend bij u bevredigen, doch ook bij een uwer concurrenten. Dit is geen dreigement: dit is slechts het vaststellen van een feit, waarmee u rekening houdt als u verstandig bent.

Wij vragen geen overdadige dienstbaar

heid, wij vragen slechts normaal fatsoen.

Inzake het punt credietverlcning zijn we beduidend verder gekomen. Wanneer nu maar niet het gehele klimaat voor de middenstand zo wordt, dat deze credietverlening tot een lapmiddel wordt om de gaten, door andere maatregelen geslagen, weer te dichten. De enige afdoende oplossing kan slechts gevonden worden in een algeheel voor de middenstand gunstig klimaat.

In het kort bespreekt de inleider dan de rel;

over de opzetten. Reeds nu kan gezegd worden, dat deze is doodgebloed. Misschien is ook hier het resultaat zelfs weer gunstig: dat men in Den Haag overtuigd wordt, dat het hier een reële kwestie betreft en dat het wantrouwen, hetwelk men a priori jegens de middenstand steeds weer schijnt te koesteren, verdwijnt.

Gelukkig heeft spreker hierover een informeel gesprek kunnen voeren met minister Prof. gaan.

Nadat uit de lcdenkring enkele practischc detailvragen zijn gesteld, wordt door een ap

plaus bewezen, dat men het met het gevoerde op het euvel der trage betalingen van de over- b(.leid volkomen eens is en het bestuur machtigt, heid; hopelijk komt hier op niet te lange termijn

. verbetering in.

De Federatie van Electrotechnischc Werk- Albrechts.

Bij die gelegenheid heeft hij tevens de aan

dacht van Zijne Excellentie kunnen vestigen

op deze voet voort te werken.

Rondvraag De organisatie St. Antonius verdient waarlijk een compliment (dat natuurlijk zowel voor leden als voor leiding geldt) over de zakelijke wijze, waarop de besprekingen worden gevoerd.

gevers-Organisaties, waartoe St. Antonius be

hoort, is uit de Federatie van de kleine me

taalnijverheid getreden en werkt momenteel aan een eigen C.A.O. Vervolgens memoreert spreker nog zeer kort de verlaging van het

weeldetarief op radio en televisie en het voorstel Zowel die, welke geschieden naar aanleiding van

„ het door de voorzitter over de organisatieplannen gezegde als de daarop bij de rondvraag volgende munten uit door kortheid en zakelijkheid. Er is weinig „gezwam”, dat men op vergaderingen zo dikwijls kan horen.

tot verandering in de omzetbelasting van de scheidende minister Lieftinck.

Indien men bij het principe „heffing bij de bron”

blijft, zal het ambacht er nog niet van verlost zijn, zodat overleg in deze kwestie nog nood

zakelijk blijft.

Dit zijn zo de punten van algemeen midden- standsbelang, welke voorzitter Zeestraten met de leden wilde bespreken.

Krachtig en zakelijk wordt er gesproken over enkele practische kwesties: de voorzitter bepleit (naar aanleiding van een gestelde vraag) met klem de deelneming aan de werking van Na enkele minuten pauze voor een kop koffie het Econ. Inst. v.d. Middenstand; er wordt nog of een andere vloeistof in deze hitte wel nodig, even over de opzet-rel gesproken, over de geeft hij een résumé van de nieuwe mogelijkheid tot gezamenlijke inkoop, over de

vestigingswet, over het vraagstuk der wan- Organisatieplannen betalers, over de financiële verhouding tussen Wat zal er gebeuren, als de vakgroep ver- hoofdbestuur en afdelingen en over het ver

dwijnt? Het antwoord is theoretisch vrij strekken van loonstaatjes. En al deze punten eenvoudig: er komt een federatie van vrije zijn binnen een uur tot aller genoegen behan- organisatics. Is daar echter alles mee opgelost? deld. Tot slot krijgen nog het woord: Mr J. H, Gezien de zeer speciale belangen van am- van Gelderen, die het toejuicht, dat de federa- bacht en detailhandel zal het nodig blijven, tieve samenwerking zo' voorspoedig op gang

kwam, en Drs Vlek, die vooral de aanbeveling tot deelname aan het werk van het E.I.M.

Nog steeds omzetbelasting betalen met klem onderstreept.

Er komen bij ons dagelijks vragen binnen be- ^en van zakelijkheid haast gespannen ver- trefFcnde de omzetbelasting. gadering is hiermee aan het eind gekomen.

Wij vestigen de aandacht op het feit, dat de De vlottere welsprekendheid vloeit njkelijk p de omzetbelasting nog niet is gewijzigd. bij de nu volgende lunch, waarover het echter Iedere kleinhandelaar dient dus de omzet- geen gebruik is verslag uit te brengen. De ander- belasting te betalen op de wijze, zoals dit tot kalf uur van de dag, welke nu nog rest, wordt dusverre is geschied. 'men was niec voor niets in hec Flerende

Er is een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer Breda- doorgebracht op de Oranje-Nassau- ingediend, teneinde in de toekomst de heffing tentoonstelling, ter opfrjssing van veler histo- bij de fabrikanten te doen plaats vinden, doch risene kennis. •

dit ontwerp moet nog worden behandeld. Smt Antonius kan op een geslaagde dag terugzien 1

wet o

(6)

302 ELECTRO RADIO MERCUUR

WEINIG RUIMTE?

z

1 i±L ry

7 V !V/

U/Wi

Juist voor moeilijke gevallen, waar U in een kleine hoek een grote verdeelkast moet plaatsen, zijn Isolite-kasten ideaal; vraagt dan ook eens offerte bij

TEHAMA N.V.

ELGRO C.V.

Leeuwarden, Groningen Arnhem, Apeldoorn

★

ligS) KASTEN BRENGEN UITKOMST

(7)

ELECTRO RADIO MERCUUR

^\ ^•

303 • * /

iStorlncfómoqelijkWed Gecomprimeerde energie

en

bij FLUORESCENTIEBUIZEN

Enorme hoeveelheid arbeid gaat verloren in as en slakken (\V). Wij willen in dit artikel nagaan, welke fouten kunnen optreden bij fluorcscentie-

buizen1), en hoe deze storingen gelocaliseerd kunnen worden.

Destoringsmogelijkhedenzijn velerlei (hetgeennietwil zeggen dat storingen zeer vaakvoor-’ komen).Hetisdaaromvanbelang, indien weopeengemakkelijkcmanierdestoringenkunnenop

sporen. Ditspaarttijdenmoeiteenookhetmogelijkdefect rakenvanéénofmeeronderdelender installatiedooronoordeelkundig zoeken.

Eens heefteen wijsgeergezegd;In eeuwige afwisseling vervluchtigt stof tot energie en balt energie zich weer samen tot stof Het .is hier niet deplaats de voorstelling van een dergelijk wereldbeeld critisch te bezien, doch zuiver materialistisch bekeken is het merk

waardig, dat de huidige atoomfysica zich op hetstandpunt stelt, dat stofen energie twee uitingsvormen moeten zijn van een en het

zelfde iets, een opvatting die, voorzover het betreft de natuurkundige begrippen van stof en energie, typische gelijkenis vertoont met de uitspraak van bedoelde filosoof

De vraag dringt zich aan ons op, hoeveel energie dan vrij te maken zou zijn uit bijv.

1 gram stof, indien de atoomgeleerden en technici er in zouden slagen dit proces voor 100%doortevoeren. Vooronselectrotechnici spreekthethetduidelijkst,alswijdevrijkomen

de arbeid uitdruken in electrische energie, dus in kWh.

F FB

* \SISUL$JLSU É

L i--- : _r rn _i _s

4-

C

*

Bovenstaand schema is bedoeld alsprincipc- schema en met behulp hiervan zullen we de volgende mogelijkheden nagaan.

A. Delamp wilnietontsteken binnenenkele seconden nadat de schakelaar is ingezet.

Ie Alsgeen derbeidegloeidraden (F)brandt, isereen onderbreking inhet circuit. Dus bijv.

slechte contacten van lampvoet in huishouder ofvan de starter (S) in de houder. Ook kan het zijn, dat het starterbuisjc niet meer sluit.

Danis deremedie: probeereen andere starter.

2e Indien slechts 1 gloeidraad brandt, kan het zijn, dat één gloeidraad van de FB in- of uitwendig is kortgesloten. Bij inwendige kort

sluiting moet er een nieuwe FB genomen worden.

Ismennietzekervandezeinwendigesluiting, zet dan niet direct een goede FB in de instal

latie, doch zoek,eerst naar verdere mogelijke fouten. Het plaatsen van een nieuwe FB zou kunnen leiden tot het onmiddellijk delect raken hiervan, omdat andere fouten de oor

zaak kunnen zijn.

3e Als beide gloeidraden vrij fel gloeien kan het zijn dat:

a) De inwendige contacten van de staïrter gesloten blijven, (even tegen de starter tikken kan ze doen openen);

b) de condensator C heeft sluiting.

B. De lamp blijft na het inschakelen steeds maar flikkeren.

Ie De lampheeftheteinde van de levensduur bereikt. Gewoonlijk ziet mendan -in de buurt de gloeidraden- zwarte ringen op de glazen wand. Bovendien branden de gloei

draden dan meestal donkerrood;

2c Te lage netspanning;

3c Een defecte starter, welke te snel opent en sluit, waardoor de gloeidraden niet warm genoegworden om debuis te laten ontsteken;

4c Te lage temperatuur of koude tocht.

De normale FB’s ontsteken namelijk moeilijk ofinhetgeheelnietindekou (hiervoorbestaan speciale FB’s).

C De lamp ontsteekt normaal maar dooft weer na \ tot 1 minuut.

lc Einde van levensduur (zie ook B le);

2e Eendefecte starter waarvan de contacten zich weer sluiten als de lamp al ontstoken is.

D. Delampgaatnaeenperiodevannormaal branden steeds maar uit en aan.

l)DeNederlandsefabrikatenzijnbekendonderdenaam TL-buizen(Philips)cnFB-buizen(V.I.R.)

Een abnormaal lage netspanning kan hier de oorzaak van zijn. Het isgewenst, de lamp dan uit te'schakelen, omdat ten gevolge van het ononderbroken werken van de 'starter, deze defect kan raken en bovendien kan de snioorspoelhierdooroverbelastworden.Tevens wordt de levensduur van de FB verkort door het herhaalde malen schakelen.

E. Enkele algemene opmerkingen.

le Een lamp, waarvan men vermoedt, dat hij defect is, kan het best worden getest op een plaats waar een andere FB goed brandt;

2c Een goede (nieuwe) lamp nooit plaatsen voordat men er zeker van is, dat de andere onderdelen en de bedrading goed zijn. Is er bijv. sluiting in de smoorspoel, dan zal de goede FB onherroepelijk direct „overlijden”.

F. Radiostoringen.

Bij sommige installaties komen nog radio

storingen voor (speciaal op de middengolf).

Ditkunnenzijn storingendoordirectestraling en/of netstoringen;

le Directe straling.

Ofwc met directe straling te doen hebben, kunnen we nagaan door de stand van de FB t.o.v. het radiotoestel te wijzigen of door een metalen scherm of gaas voor het radio

toestelaantebrengen. Vermindertofverdwijnt hierdoor de storing, dan hebben we dus te doen met directe stralingvDezeis op teheffen door:

a) De ontstoringscondensatorte vernieuwen;

b) de toëvoerdraden derFB lamp(ofvan het radiotoestel indien slechts 1 FB aanwezig is) te verwisselen;

c) een andere FB te proberen.

2e Netstoring:

Gebruik een filter bestaande uit 3 conden- toren. waarvan =0,1 microfarad, C2enC3 elk = 5 cm.

Theoretisch vertegenwoordigt een gram van een willekeurige stof een hoeveelheid energie,die bepaaldwordt door hetkwadraat vande lichtsnelheid, en alsmendaarbij weet.

dat deze snelheid 300000 km/sec bedraagt, zalhetduidelijkzijn.dathethieromeenenorm bedrag moet gaan. Dit blijkt inderdaad het geval te zijn, want de berekening leert ons dat een gram stof, bij volledige omzetting in energie, 25000.000 kWh kan opbrengen.

Wij kunnen nauwelijks omvatten wat dit betekent, maar vergelijken wij eens deze stoomenergie met de arbeid, die in de vorm van warmtedoor 1 kg anthracietbijverbran- ding geleverd wordt. Deze bedraagt, bij een verhoudingswaarde van 8000 kcal tennaas

tenbij9kWh, zodat 1 gramanthracietslechts 9 kWh opbrengt. Hoeveel kostbare energie moetdan welinde asen deslakken verloren gaan!

van

In beide voorbeelden is geen rekening ge

houden met de verliezen, die bij iedere om

zetting in de machines optreden, doch men kan toch wel door vergelijking concluderen, dat men door gebruikmaking van de in de stofgecomprimeerde energie, deze stof heel wat beter kan benutten, dan wijthahs doen met onze kolen in centrales, waaruit slechts

4

Het beste is. om het middenpunt tussen C2en C3 aan aarde teleggen. Is dit om practische redenen niet mogelijk, verbindt dan dit middenpunt met het metalen gedeelte van het armatuur.

een ontzettendkleinpercentagearbeidwordt

M-

gehaald.

(8)

304 ELECTRO RADIO MERCUUR

MMHI

MOTORSCHAKELAARS _i

met en zonder thermisch relais, voor opbouw en inbouw

RELAIS

^..i.

voor wissel- en gelijkstroom

GRENDELCONTACTEN HEFMAGNETEN

VLOTTERSCHAKELAARS TIJDRELAIS

WEIDEAFRASTERINGSAPPARATEN SYNCHROON-INBOUWUUR WERKEN WANDKLOKKEN

)

. i

•d'

h

r.

cUraagt onze cataloguó

„AFO”

Apparatenfabriek „Overijssel” N.V.,

Hattem (GId.) Telefoon 941 (4 lijnen)

GELIJKSTROOMDYNAMO’S

voor scheeps- en stationnaire doeleinden in geventileerd gesloten druipwaterdichte uitvoering

•MIS•

Shunt-dynamo’s voor batterijlading Compound-dynamo’s voor directe stroomlevering

Alle soorten relais, terugstroomautomaten, spanningsregelaars en indirect gestuurde terugstroomautomaten

•«Mi•

DYNAF N-V- Dynamo-

en Apparatenfabriek

Oosterengweg 32-36 - HILVERSUM - Telefoon 9438 (K 2950)

(9)

... w,iiWIJgHW|

i

Noodverlichting

v*:•-■?"

Geheelandersisdeeigenlijkenoodverlichting, De oude benaming „paniefcverlichting”, heeft men laten varen. Noodverlichting is die ver

lichting, welkeuitsluitendin functie treedt als de hoofdnetspanningwegvalt.Danmoetdeze verlichting automatisch ingeschakeld worden.

Hiertoewordtdezeleidingviadeautomatische INSTALLATIE nulspanningsschakclaaropdeaccuaangesloten.

Delampjesvoordezeinstallatiemogennietweg

gewerkt, ingebouwd ofafgeschermd worden.

Transparantverlichting Zij moeten dus vrij stralend zijn.

Per1 m2 vloeroppervlakmoet1 wattworden geïnstalleerd.

RADIO. -MERCUUR ELECTRO

NOODVERLICHTING

BRANDWEER

en

ï'

AUTOMATISCH WERKENDE

Nu de brandweerook een noodverlichtings- installaticvoorschrijftin verschillende andere soortengebouwen dan theaters, bioscopen en dergelijke, moet aan de desbetreffende eisen inruimerekringbekendheidwordengegeven.

Detransparantverlichtingbestaatuitkastjes welkeopofindemuurgeplaatstkunnenworden enwaarop het woord uit ofuitgang, dan wel nooduitgangvoorkomt,metwittelettersopeen

rodefond. Dit fond magnietgeschilderd zijn, Deobstakelverlichtingisdieverlichting,welke.

dochwordtgemaaktvanrood-witduplex-opaal- geplaatstwordtopenbij trappen,treden,loop- glaswaarbijdelettersuitgespotenzijnuitderode paden.enanderemoeilijkhedeninhetlooppad.

fond. Tegenwoordig kan dit ook met plastic Dezeverlichtingmoet veelal-en zekerinbios- worden bereikt. De lichtbronmoet tevens de

Obstakelverlichting

Bij de beschrijving van de eisen en de uit

voering daarvan hebben wij ons laten leiden door de richtlijnen, uitgegeven vanwege de RijksinspectievoorhetBrandweerwezen,enonze eigen ervaring. Omdatdeeisen, door deRijks- inspcctie uitgestippeld, richtlijnen zijn, zijn ze niet bindend, zodat -hoe kan het anders in Nederland?- elke brandweercommandant zijn eigen zienswijze heeft en nu eenmaal een autonome autoriteit is; hij oordeelt zelf, wat recht'isofwatkrom.

In fabrieken, zalen, hotels, winkels, waren

huizen,enfinoveralwaarveelmensenkomenen gaan, moeteennoodverlichtingaanwezigzijn.

Natuurlijkkanwordenvolstaanmetkaarsenof oliepitjes, maarwij gaanuitvan dewens hier

voor een automatisch werkende, electrische installatie te projecteren. Het principe van de werkingiszó,datalsdenetspanningdoorwelke oorzaak dan ook wegvalt, de noodverlichting gedurende drie uren blijft branden. Een nood- verlichtingsinstallatie bestaat uit drie delen en wel:

copen en hotels- ook branden als het bedrijf ingebruikis,dusookalsernietvaneennood

toestand’gesprokenkanworden.

Inbioscopenmagdezeverlichtingdannatuur- tegen de deur opschijnt, zodat de sluitingen lijk.geen verblinding veroorzaken voor de be- verlichtworden.

deurverlichten, zodatbij opbouw,zowelalsbij inhouw,deonderzijde voorzienmoet zijnvan eenlichtdoorlatcnderuimte,waardoorhetlicht

zoeker, zodat zij voldoende afgeschermdmoet Inelkbakjemoetentweelampenbranden,zo- 2jjn Indien deze tredeverlichting ofobstakel-

^at L?..ruUkV,an e~n.•arvan’ anc^ere toc^ * verlichting alleen ontstoken wordt in nood- nogblijftbranden.Delettersmoetenvoldoende gevallen, wordt zij aangesloten bij de nood- grootenduidelijkzijn.DegemeenteAmsterdam verlichting, terwijl inanderegevalleneenaan- omschrijft dit uitvoeriger, door de maten der sluiting op het net van de transparant ver

lenersaantegevenmet100mmhoogte10mm lichting mogelijk is.

pootbreedteen 10mm onderlingeafstand.Dat geeftvooreenbakjenooduitgangeenafmeting vanca. 15 X 65cm.Veelalwordenkleinereaf

metingen welgeaccepteerd.

Deze transparantverlichting moet worden aangebracht boven élke deur tot en met de buitendeurendientalnaarhetgebruiksdöelde teksttedragenvanuitgangofuitdanwelnood

uitgang.Deze verlichtingmoetaltijdbranden, Netschakelapparaatbestaatdusuiteentrafo alsderuimteningebruikzijn.Denetaansluiting van220/24Vbij hetbenodigdeamperage, geschiedt dus, viaeen trafo,direct ophetnet. automatischenulspanningsomschakelaareneen Eenautomatischenulspanningsschakelaarzorgt’ accu, welkedegehele installatiegedurendedrie bijwegvallingvandenetspanningvoorhetom- ^en kan voeden. Natuurlijk komen hierbij

1 i "i _enkele andere onderdelen. Veelal wordt een

schakelenopeenaccu. . - .

gehjknchter or een druppelgelijknchter m- gebouwd. Een groepenkastje met smeltveilig- heden, ampère-meter, contrólelampjes en- con- tróleschakelaars,completerenhetgeheel.

Indeleidingmoethierendaareenschakelaar wordeningebouwd,opdatdebrandweerzonodig kancontroleren, ofde installatie functioneert, terwijl op enkeleplaatsen een schakelaar moet worden geplaatst, in een muurnisje, afgedekt glas, welke deinstallatieinschakelt, wan- door welke oorzaak dan ook, de auto

matische nulspanningsomschakelaar niet in

■ werkingtreedt.

Degeheleschakelapparatuur,detrafo,meters cel. gelijkrichter, schakelaars, kwik-relais. groe

penkastje,smeltveilighedenenz.zijnreeds door de handel samen gebouwd en alsunit in ver

schillendeampérages te verkrijgen. Het geheel heeftdandeafmetingvaneenradio-toestel,en de uitvoering van het geheel doet. door de compactevorm.daarookwelaandenken.

De opstelling van de accu is natuurlijk ge

bondenaandedaarvoorgeldendevoorschriften.

Veelalverdienthetaanbeveling,deaccuniette klein te nemen, terwijl het eenvoudige onder

houdpleit vooreenalkalischebatterij inplaats van een lood-accu. De leiding eist natuurlijk aandach*-inverbandmetdelagespanningende veelalgroteafstanden. Hooft Veelal wordt voor de zwakstroom-net- spanningeenspanning van 24 Vgebruikt. Bij lagerespanningenmoetendeleidingentezwaar wordengenomen,terwijlbijhogerespanningde accus onevenredigkostbaarworden.

Schakeling een

i

a. Transparantverlichting;

b. Noodverlichting;

c. Obstakelverlichting.

PPQJCCTETCLSraifN

VASTgTWCHTMS*LXIfPfP.

...i

wt<ywwfl-Pi

«HKXTHJ ZAALVERUCHTWG

WWMiVXDKjrtWTLAWW vt^xxrwi STOMACAste

«CHveujcKrwQ WoeZAAL

WMJMVERUCHTW)

n0EZAAL HOOCMRJOflW.

uDl ÜÓDÓUÓ

n

UT

0( met

neer,

p:: m *

'yyrji&i

: ■is

f 'h-H

IfSCMTERJ «<■J4V

4I

' J_* 1

(10)

UVA

^'♦.‘Tb1

• '•>'V

13 (14) meetbereiken voor x

6 V tot 600 V (1200 V) Ê 1.2 m.A. tot 6 A M

3

_£ _i

Lv

Tji//,

j/ <s.i

[■'•ij WW£'•>

1/ /

In dezelfde uitvoering:

Hoogohmige voltmeter voor = met 5 bereiken Hoogohmige voltmeter voor = en^/, tevens ohmmeter, met in totaal 17 bereiken Millivoltmeter met 5 bereiken.

Ohmmeter met 6 bereiken

Outputmeter met 6 bereiken

^ft

Allcenvcrlegenwoordigers voor Nederland cn Indonesië:

é _LINDETEVES _n.v.

91521 7 fijnen ELECTROTECHNIEK

AMSTERDAM-POSTBUS 5014

Normaal model

Prijs f 13.50

UIT VOORRAAD LEVERBAAR

Automatisch strijkijzer

Instelbaarvoorverschillendestoffen.

Schakeltautomatisch uitbijtehoge temperatuur.

Prijs f 32.'

TypeNo. 131

KONINKLIJKE FABRIEK

IHVEMTIJI

BILTHOVEN

■-V vr*

(11)

'V

ELECTRO RADIO MERCUUR _'307

1 ook op gewezen, dat men zich dan niet te

gauw moet laten verleiden door het feit, dat de aanslag met een behoorlijk bedrag wordt verminderd. Wanneer bij die vermindering het inkomen toch nog wordt vastgesteld op een hoger inkomen dan werd aangegeven, blijfthetbezwaarbestaan,datdeboekhouding min of meer als onjuist wordt beschouwd, en dat kan vanzelfsprekend de positie van Wij zagen in het voorgaande artikel, dat de zal worden verhoogd en dat zal tenminste de ondernemerin volgende jaren verzwakken;

inspecteur, bij her opleggen van de aanslag, 10% zijn.

de aangifre controleert aan de haiid van de zgn. normen. Wij zagen ook, dat de onder

nemer zich niet zonder meer beboete neer te

N ôgmaals : N ôrmen en N âvordering ^•i

Van Omzetbelasting tot Inkomstenbelasting

doorJ.L.VANHEDEL,belastingconsulent

Hetisvoordezakenmandanookopdeeerste plaats vanbelangomtezorgen vooreenboek

houding, waarop geen aanmerkingen kunnen Degevolgenvoorde inkomstenbelastingzijn worden gemaakt. Is de bruto-winst laag, dan leggen bij het besluit van de inspecteur om echter veel ernstiger. Wanneer er voor de zorge men er voor om zelf te weten, door een hogere aanslag op te leggen, wanneer omzetbelasting van uit wordt gegaan, dat welke factoren debruto-winst ongunstig werd deze van mening is, dat een te lage bruto- de omzet f 7586,79 te laag opgegeven is, zal beïnvloed.

winst werd aangegeven. Daardoor zou de daarmede bij het opleggen van de aanslag T-T H 1 A k U ’ ondernemer immers min of meer toegeven, in de inkomstenbelasting ongetwijfeld ook an C en mbacJatm datzijnboekhouding nietvolkomen correctis. rekening gehouden worden. Wanneer wc sPrecktwel vanzelf,dat inde handelen In dit verband moet ook gesproken worden aannemen, dat er, naastdewinst, geen andere ambachtoverhetjaar 1951 zeeruiteenlopende over de omzetbelasting. Ook bij de periodieke inkomsten werden genoten en dat de onder- cijf?rs te zien gegeven zullen worden, omdat contTÓle op de aangiften voor de omzetbelas- nemer aftrek geniet voor meer kinderen, zal verschillendeopzichten eenzeer merk- ting wordt immers van deze normen gebruik zijn aanslag in de inkomstenbelastingworden waardig jaar is geweest. Er zullen zaken zijn, gemaakt. Een laag bruto-winstbedrag zou er berekend over een inkomen, dat als volgt °°^ *n noS een bevredigende bruto- nl. op kunnen wijzen, dat niet de gehele om- wordt berekend: winst behaalden, maar er zullen er ook zeer zet,diewerkelijk behaaldwerd, is aangegeven. Aangegeven f 467314 vee^ z^n’ met ecn zeer ^age bruto-winst Zou nu, op grond van een abnormaal laag Omzet te laag 758679 voor de dag zullen komen. Het zal voor de bruto-winstpercentage, besloten worden om R 1 rl ‘ ko » fi?9-0cn inspecteurs dan ook niet zo eenvoudig zijn

omzetbelasting tegaan navorderen, dan heeft om vastte stellen, ofhet aangegeveninkomen

ditook weerconsequenties voorde inkomsten- Hierover is, wanneer het het jaar 1950 zou over1951aannemelijkis.Inveelgevallenzaldan belasting en die kunnen aanzienlijk belang- betreffen, een bedrag van f 2911,— aan in- °°k ongetwijfeld t.z.t. een nadere toelichting rijker zijn, zoals uit het volgende voorbeeld komstenbelasting verschuldigd. Zou de aan- °P ^ac ongunstige resultaat worden gevraagd.

slag echter zijn opgelegd naarhet aangegeven ^Tl1 's ^cc z°- ^ac werc^ S^cn inkomsten

inkomen, dan zou slechts f 436,- te betalen belasting geheven, de ondernemer, die belang stelt in de resultaten van zijn taak, toch wel Ernstigegevolgenvoorl.B.

%

moge blijken.

De verlies-cn winstrekening van eenonder

nemerovereenbepaaldjaarzieteralsvolgtuit: zijn geweest. Afgezien dus van de navordc-

ringsaanslagindeomzetbelastingbetekentdit, za^ nagaan, door welke factoren de bruto

winst werd beïnvloed. Men kan er als zaken- f101 382,60

Omzet Inkoopwaardc Bruto-winst . Onkosten c.d.

dat 1 2475,— meer aan inkomstenbelasting ., 84961,32

betaald moet worden. Het bedrag van de man nu eenmaal niet mee volstaan om vast omzetbelastingspeelt dangeengrote rol meer. te ste^en* dat het bruto-winst-percentage

„nogal meevalt” of,,ergtegenvalt", maar men Hoeisdeboekhouding? zal zo nauwkeurig mogelijk moeten nagaan, Uit dit voorbeeld is wel gebleken, hoe bc- hoe het resultaat is ontstaan. Nu men echter langrijkhetisom vasttehoudenaandecijfers, dekanslooptomdejuistheidvandeberekende die de boekhouding heeft opgeleverd. Daar- bruto-winst tegenover de fiscus aannemelijk voor is het echter nodig, dat de boekhouding te moeten maken, isernog meerreden om de betrouwbaar is. Wanneer de inspecteur kan gangvanzakenover1951 eenszeeraandachtig aantonen, dat de boekhouding niet juist is; tebestuderenenzogoedmogelijkvjasttestellen, dat ontvangsten en uitgaven nietjuist werden welke verliezen men heeft moeten incasseren, ingeboekt of dat niet regelmatig kascontrole Het zou wel bijzonder pijnlijk zijn om over plaats vond, zal het voor de ondernemer een jaar, waarin slechts weinig winst werd allesbehalve eenvotidig zijn om te bewijzen, behaald, inkomstenbelastingtemoeten betalen Er werd reeds omzetbelasting betaald over dat de berekende bruto-winst te hoog is. ovcteen inkomen, dat niet genoten werd.

f 101382,60, zodat een navorderings-aanslag In het vorige artikel werd er reeds op ge- Het duurtnoggeruimetijd, voordat men op zal worden opgelegd over eenbedrag van wezen, dat het wel vóórkomt, dat de inspec- de inspecties gaat beginnen methet opleggen f 7586,79.Wanneerhet tarief van 3% van tour bereid is om de aanslag te verminderen, van de aanslagen over 1951 (men begint daar toepassing is, zaldeondernemer f 227,60 wanneer hij tot de overtuiging is. gekomen, tegenhet eindevan ditjaaraan),cn de onder- omzetbclastingmoetenbijbetalcn, afge- dat het door hem aangehouden bruto-winst- nemers hebben dus nog voldoende tijd om de hetbedrag,waarmede deaanslag percentageaandehogekantis. Erwerddaarbij cijfers over 1951 aandachtig te bestuderen.

f 16 421,28 11748,14 f 4 673,14 ! Netto-winst

Bij de omzetbelastingcontróle acht men het bruto-winstpercentage te laag. Het is 16,2%

en dit zou, afgaande op de normen, ongeveer 22% moeten zijn. Uitgaande van de veronder

stelling, dat het bedrag van de inkoopwaardc juist is, wordt de omzet dan ook als volgt vastgesteld:

—-100 x f84961,32 = f 108969,39

"8

aan zien van

(12)

I■

KLECTRO RAPIO MERCUUR

r

ï:

Prijsverlaging

HELAF KRACHTSTOPCONTACTEN

■

'je

Wandcontactdozen-contactstoppen-koppeldozcn-scha*

kclaarsetc.10tot 200A,ingietijzerensilumin,gezekerd enongezekerd,metstcatictofpertinaxisolatic-blokkcn(ook losleverbaarmetofzondermessingpennenenbussen) Uitwisselbaar met: Walther, Socome,Hazemeyer, Czecho, Aeg, Din, CarlJ Kalde, Busch-Jaeger,' Wilhelm-Berg, Racttig-Kehr (o.a. 26 types passend op H)

Helafbiedt U een programma,driemaalgroter dandat van enige concurrent!

Helaf-prijzcnzijnbrutolager,Helaf-korlingcn (ook voor Installateurs) zijn hoger dan dieder concurrentie.

Geïllustreerde 5-talige prijscourant eneventueel monsters op aanvrage.

Installateurs,eistvanUwgrossierHelaf-krachtstopcontacten:

Elke bonafide clectro-groothandelheeft zeinvoorraadi ELECTRO-APPARATENFABRIEK EN HANDELMIJ „HELAF*

Oude Singel 238, Leiden - Tel. (K 1710) 26792

J

V"

iSinuó

METAALGELIJKRICHTERS

I

O

_%

5*

_%

J8tl, m?: i ;

Omverwoeótbaar••••

Leverancier van Rijks- cn Gcmccnte-instellingen!

RADIO-APPARATEN IN INSTRUMENTENFABRIEK

Ui 0 _SINUS

DelaReylaan37-39,Zeist Tel. 3455

);

J.E.STORK

j .. ; • --- t

I >

VENT IÜT0REN

Merken,

welke de voorkeur hebben

II

N.V. Elcctro- motoren-

fabriek

„DORDT**

Dordrecht

\D0RD ^t 7

m m

m-

DEN HAAG

JUNOSTRAAT3S •TELEJOON772223

N.V. Electrische Apparatcnfabriek

v.h.

VANWIJK&VISSER Geldermalsen (Automatisch Sch akelmateriaal)

N.V. v.h. CLAESSEN & Co.

AMSTERDAM - SINGEL 162-164

ALMELO•APELDOORN-DOETINCHEM-GRONINGEN•ROTTERDAM-SITTARD

Het nieuwe adres van ons filiaal te ROTTERDAM is:

EENDRACHTSSTRAAT 100.

Telefonisch bereikbaar onder K1800-27881. Rayonvertegenw.

i BHnHBpmU

DenHaag•PielHeinslr.102^®*®^lelefoon334366

Natrium* en Kwiklampen

Werking, eigenschappen en toepassingsmogelijkheden 2edruk,formaat 14x21 cm., 115pag., 64figurenenV tabellen PRIJSGEBONDENf4,25

Verkrijgbaarindeerkendeboekhandelenby

N.V. UITGEVERS MIJ DILIGENTIA

Kalverstraat 35 - Amsterdam

(13)

-

ELECTRO RADIO MERCUUR 309

^\

iü

W. TEBRA:

KLEINE ENKELPHASIGE

ASYNCHRONE

_•in

MOTOREN _ai) ^r\j

si Condensator-motor. Degroottevan decapaciteit, diegetolereerd Eenmotor-type,datveelwordtgebruiktvoor |^anwor(Lnvoordatoverbelastingvandewilckc- gramofoons en andere doeleinden waar niet ”ngerioptreedt,gaatsamenjnetdeafmetingen meerdan 1/15pkisverlangd,isdecondensator-. van niotor.Jammergaathetnietindezelfde

motor. Debenamingvoordezemotorlaatwel verhouding alsbenodigdisvooreengoedaan- pjg $Gewoonlijkzijndewikkelingenvanccn wattewensenover,maargeeftinprincipeaan, loopkoppcLEen vierpoligè1/15pkmotorheeft condensator-motorvolgens dit schema ver- dat ereencondensator permanent in serie met fcnaan. „PPe‘-datongeveergelijkisaanhet bonden.Dehulpwikkclingstaatinseriemetde de hulpwikkcling staat. Een uitvoering is in koppelbij vollebelasting,maareenJpk motor condensator.

figuur5gegeven.Hierisinvergelijkingmeteen slechts een aanloopkoppel van 20% van datbijvollebelasting.

Eenaardige eigenschap vandecondensator- muntstuk van een half penny een 1/300 pk

motor en de bijbehorende condensator afge-

bceld. Het motortype heeft evenals de reeds ‘ mocoris ^et ^at mo*or tijdens het genoemdemotorentweewikkelingen,diemeest- bedrijfis om tepolen, daar beidewikkelingen al volgens het schema van fig. 6staan gescha- veelal gelijk zijn uitgevoerd. Door de wikke- keld. Erontbreekt in de motor dus eeneentri- l>ngeoteschakelen volgenshetprincipeschema vanfiguur7isditmeteeneenvoudigeschakelaar

'lugaalschakelaar. Dit houdt tevens in, dat de r>

condensator voor continu gebruik moet zijn oiogelijk. Ompolen van derotor tijdensbedrijf isniet doenlijk bij de grotereuitvoeringen. Bij deze is immershet aanloopkoppel geringen is dus in omgepooldc toestand het rcmkoppel uitgevoerd. Meestal is het dan ook een blok-

condensator met een werkspanning, die het dubbeleisvandenetspanning.

De grootte van de capaciteit is afhankelijk eveneensgering, met hetgevolgdat de motor van het motorvermogen en ligt meestalinde ,°r. ^lPc draaien in de oorspronkelijke ordevan grootte van 1 iaF. De capaciteit kan richting.

eventueel nauwkeurig wordengemetenmeteen Kleine condensator-motoren worden veelal oscillograaf. De phasc-vcrschuiving tussen de voor een lage spanning berekend, daaranders stroom indehoofdwikkelingen dehulpwikke- de draaddikte van de windingen om de pool- ling dient tijdens normaal gebruik 90° te zijn. schoenen te dun wordt. De uitvoering welke De motor houdt namelijk tijdens het draaien hg. 5 toont, isgeschiktvooreenspanningvan 115Vbij50Hz.Dezemotorvan1/300pkheeft bij volle belasting een efficiencyvan ongeveer 17% en ccn aanloopkoppel vanongeveer 200%

zijnroterendveld, hoewel dat inde meestege

vallen in kwaliteit niet is te vergelijken met hetveld, dat meteen draaistroommotorwordt

verkregen.Dephase-verschuivingblijktnamelijk vandatbijvollebelasting, afhankelijktezijnmetdebelastingopdemotor.

Er isslechts vooreen bepaaldebelasting even

wichttussendevelden.

Fig. 7. Ditschema geeftde mogelijkheidaan voorompolingtijdensdestart,alsbeidewikke

lingenidentiekzijnuitgevoerd,hetwelkmeest

alhetgevalis.

Overhetalgemeen is de condensator-motor niet ontworpen voor regeling van de rotor- snelheid, maarhetismogelijkomhettoerental Het eigenaardige van deze motor is, dat de teregelendoorvergrotenvandesliptussenhet motorinonbelastetoestandveelalwarmerwordt roterendevelden dc rotor.Dit iso.a.mogelijk daninbelastetoestand. Ditvindtzijnoorzaak doorverlagingvandcaangelegdespanningaan in de grotere stroom, die dan door de hulp- de motor.De spoedvan

wikkeling vloeit, als een gevolg van de eigen

schap dat destroom in de wikkeling toeneemt met het toerental.

Schaduw-pool-motor.

Een populair type motor voor kleine belas

en is de schaduw-pool-motor. Dit type is bepaald voor vermogens kleiner dan 1/30 pk.

ventilatorenwordtop Demotorheefteentypischstevigemechanische deze maniervaakgeregelddoor een weerstand constructieenvereistgeenhulpapparatuur,zoals in serie met beide wikkelingen op te nemen. centrifugaalschakelaar of phase-verschuivings- Het iszozeergoed mogelijkomeensnelheids- condensator.Dehulpwikkelingiselectrischniet Deonverwachte stroomtoenamcende daar- verhoudingvan 1 :3teverkrijgen. Eenandere verbondenmetdeanderewikkeling.Veelalisde medesamenhangendeverwarming kanworden manieris om decapaciteit,welkeinseriestaat hulpwikkelinguitgevoerdalseenofenigekort- vermeden door een kleinere capaciteit in serie met dc hulpwikkeling, te verkleinen. Veelal geslotenwindingendikkoperdraad,datt.o.v.de metdcwikkeling teschakelen,wantdcstroom gebruiktmendezemethodevoorgroveregeling hoofdwikkeling ligt verschoven in de stator, door dchulpwikkeling neemt'sterktoe met de door overschakelen tussen twee verschillende Dehoofdwikkelingisveelaluitgevoerdals capaciteitvandecondensator.Omdezeredenis capaciteiten. Een derde methodeis hetparallel veldspoelen, zoals fig. S aangeeft. Het pool- ookvoorvelemotoren.cnvooraldekleineonder schakelenvaneenweerstandaandehulpwikke- viak# <jat door de hoofdwikkeling wordt om- hen, de maximaal toelaatbare capaciteit op- ling; eventueelkandit daneenvariabeleweer- sloten is dan aan een zijde ingefraist voor de

stand zijn. hulpwikkeling. Hetpooloppervlak, datdoorde

hulpwikkelingwordtomvat,bedraagtongeveer eenderdetoteenvierdevaneenpool.

Eengedeelte van demagnetischeflux,welke doordehoofdwikkelingindepolenwordtgeïn

duceerd,induceertophaarbeurtweereenstroom indehulpwikkeling.Dezestroomreageertweer ophetveldenmaakthetinphaseachterlopend bijderestvanhetveld,datnietdoordehulp

wikkeling wordt geschaduwd. Deze condities veroorzakeneenroterendveld,waardoorinhet kooiankertje een aanloopkoppel wordt ont- twee

gegeven.

Fig. 5. Een uitvoering van 1/300 pk condensator-motor in vergelijking met zijn condcn- wikkeld.

sator en een muntstuk van een halfpenny. Dcmotor is geschikt voor 115 V en heeft een toerental van 1250omw. p. min. (Foto G.E.C.).

Invergelijkingmetdereedsbesprokenmoto

renisdeefficiencyvandezemotoren vrij laag.

(14)

. .

I

\('(/.f\po/borshjl fabriek

. ... ..

& CDfim • PvsTcmom •

spijkcqkpdc

5

_De _nieuwe _metalen _was-

__ machine met electrische.

wringer.

Door onze onderhoudsdienst künnen wij Uw cliën

tenenU een bliksem

snelle service geven.

Servis-Service is 100%service!

Vraagttoezendingvande brochure „Servis"

(rond model) of„ServisdeLuxe"

(vierkantmod.)

wm~ _, _^5 'XBm

^VOOR ^T

4

I

■I ^! :

Waterdichts

EJcclrorvicha wateritariliulert»

armaturen

c

Fluoroicentl»

lampen«oortemp.

totmin20°C.

Geëmailleerde armaturen«w algemenereHieJiUnj

„THABUR”

^N^V INGENI(URSSU#IAU

FROWIJN & CO

IndustrieeleenTechnischeHandelsmij.N.V.

Zuilingstraat 22-24. — Tel. 184650

AMSTERDAM - DENHAAC CROMIKCEM APELDOORN

MAASTRICHT - ALMELO

DEN HAAG

HILBINK’s ^ranójormatoren

H.A.F.”

n ELECTRISCHE KLOKKEN Voor ieder bedrijf en voor ieder doel Metaal gelijkrichters

Magnetische schakelaars Electrische graveer apparaten met schrijfstift.

A.W.G. TRANSFORMATOREN

Tel. 408 - VALKENSWAARD VOOR

Kastenbatterijen en

Instal lat iematerialen i

1.111 ¹

I

N.V. Hollandsche Apparaten Fabriek

Gorzenpad 8-12 - Waalhaven NZ. 95 Rotterdam - Telefoon 77760

&

Meer dan40 modellen inkoper,hout,moderntmeedteerk,

bakeliet,tteenenglas

Uitsluitend eerste-klas electrische

materialen, o.a.:

H.B.F. Kastenbatterijen g. ij.

Max. Stöger automatisch schakelmateriaal Elcctra handbediend schakelmateriaal ACEG draaistrooramotoren

Himmelwerk Reductiemotorcn

VASTGESTELDE BRUTOPRIJZEN

Ookleveringvan alloonderdeleno.a.losse uurwerken (compleet metwijzersen stofkap)

TevensimportuitEngelandder bekendo METAMEC-klokken en-wekkers

Vraagtreizigersbczock

ELECTROTECHN. HANDELSONDERN.

— Rijnstaal

— Stotz-Kontakt

Draka Hazemeyer

Holland-Electro — Ruton enz.

Technisch Handelsbureau

B. HILBINK

verkrijgbaar bij

VERDAM - Zaandam

n . v . v/h NIERSTRASZ

Kloveniersburgwal 70,AMSTERDAMC.,Tel.48126 Tevensfraaiecollectielampekappenen

verlichtingsartikelen Ooievaarstraat 72 - Tel. 2035 (K 2980)

PlantageMiddenlaan62,Amsterdam(C.)

**VONKA”*"™c**

Telefoon 45352-51136

^tUESey^

9f

VERHUUR vanmaterialen,lichtfonteinen, schijnwerpers (ook met natrium- en kwiklampen), motoren enz.

DROGE BATTERIJEN

DE BESTE TER WERELD

HOUDBAAR - BETROUWBAAR

voor

ILLUMINATIE - TONEEL

VERLICHTING - KRACHT

«*

(15)

ËLECTRO RADIO'iMERCUUR 311

*v

:

;

M. DUINTJER & ZONEN N.V. ^•* _;

WILDERVANK - (telef. 44, Veendam).

Grossiers, gespecialiseerd in

MATERIALEN TOOR KRACÜT1NSTALLATIES

Electromotoren en dynamo’s, Schakelaars en controllers

SBIKautom.enmotorbeveiligingschakelaars, Automatische sterdriehoekschakelaars, Aardfout- ofgestelsluiting-schakelaars, Kastenbatterijen(compleeteninonderdelen), Druk- en vlotterschakelaars,

Speciale schakelapparatuur.

i

I

)

!

Fig.8. Deschaduwpool-machineheefteen meestaleenderdegedeeltevan

kortgeslotenhulpwikkeling. Deze wikkeling omvat hetpooloppervlak, dat dan afgeschaduwd heet (Foto G.E.C.).

•I

De arbeidsfactor ligt tussen 0,55 en 0,65. Het slipkoppelishoog,endesnelheden,diebij volle belasting worden behaald, bedragen daarom vaak niet meerdan 80 tot 85%van de theore

tischesnelheid.

ELECTROTECHNISCH INSTALLATIE MATERIAAL

pk i i 4

ⁱ

Efficiency Arbeidsfa

56% 60% 62% 67% 68%

actor 0,6 0,63 0,65 *0,68 0,68 Overhet algemeen ishetaanloopkoppel nog

vrij hoog,ca. 120%vanhet koppelgemetenbij Voordemeeste toepassingenishetnietver

volle belasting. antwoordomeenrepulsie-motortoetepassen, Demotorkanaanmerkelijkverbeterdworden vanwege de hogeaanschaffingskosten. Meestal door een magnetische shunt aan te brengen wordt inplaats van de repulsie-motor dan ook tussen het geschaduwdedeel van het normale capacitievestart-motor toegepast,

gedeeltevandeanderepool.Gewoonlijkbestaat De motorkan wel2keerperminuutgestart deze shunt uit een strip ijzerband, die na het worden, wateenongekendhoogaantal isver- inbrengen van de wikkelingen als afsluiting geleken metde inhetbeginvanhetartikelbc- tussen de polenwordtgeschoven. sproken motoren. De aanloop kan verder zeer Hettoerental vande motor kan in eenklein geleidelijkgeschieden, dooreenweerstandinde gebiedwordengeregelddoorveranderingvande rotorkring op te nemen. De rotor is bij deze aangelegdespanning. Gewoonlijkgeschiedt dit motor nl. uitgevoerd als eengelijkstroomanker

van een afgetakte spoel ofregel-meteencollectorenborstels.Infig.9iseenfoto transformator (variac). Zeer kleine machines gegeven vaneenrepulsie-motormeteenschild wordenwelmeteenpotentiometergeregeld. half opengewerkt. Hier is de borstelbrug met

Jammer genoeg is het niet mogelijk om de decollector duidelijk zichtbaar, draairichting vandeze motorom tekeren.Het

veld roteert in de richting komende van het normale gedeelte van de pool naar het ge

schaduwdedeel van de polen.

•i

n . ^v . CORODEY

ZANOVOORT.ICI.K2507-2S41-2S42

r

Te koop aangeboden:

RINGVENTILATOREN

behulp ³^stuks^merk^Waldorp³⁰^c/m ^E ^100)140

125/220V.80W1250toeren135.68 25 c/mE 100/80. 125V.

met

2 .. „ Stork

1350cocrcn 107.50 25c/mE 100/40. 125/220

Volt. 1250toeren 107.50 RVS25/1,130Volt,2800 ..

RV25/1,220Volt, 1400 ..

RV25/1,130Volt,1400 ..

plafondventilator PV I,

220Volt, 3snelheden 330.—

I ..

2 Itho

£

Deborstelbrugisveelalkortgesloten,behalve in hetgevaldatdestartwordtgeregeldmeteen variabeleweerstand.Voorhetverkrijgenvanhet maximum-koppelisdestandvandeborstelbrug zeerbelangrijk. Meestal staande borstelsonge

veer20°naastdeelectrischeneutralestandver-

2 ..

i ..

Bij totale afname50 pCt.korting

DEN HAAG

Hocfkade671,Telefoon (K 1700) 391563-395898

Repulsie-motor.

De repulsie-motor is speciaal ontwikkeld om aan bijzondere aanloopcondities te kunnen voldoen. De motorheeft een gunstig aanloop

koppel voor de stroom, die hij tijdens deze periode trekt. Normale waarden hiervoor zijn ongeveer 2-ikeer het koppel bij volle belasting tegen2jkeerdestroom,welkebijvollebelasting wordtopgenomen.Eentabel,waarindevolgen

dewaardenvoorkomen,geefteenindrukvanzijn prestaties.

schoven. De draairichting van de motor kan gemakkelijkwordenveranderd,doordeborstel

brug beneden danwel boven de electrische neutralestandteplaatsen.

Wanneerderotorongeveer75%vanzijneind- snelhcidheeft bereikt, wordt decollector door een centrifugaalschakelaar kortgesloten. De motor gedraagt zich dan alseen split-phase- ofcapacitieve-start-motor.

Normaal isderepulsie-motorniettijdens be

drijfomkeerbaar,ofdemotormoeteersttotrust komen, waarnadeborstelbrugkanworden ver

schoven.

k.VlJk.met&iA,

normaleenallebijzondereuitvoeringen RegistrerendeenaanwijzendeVolt- Ampère-Watt-Cosqp-enfreq. meters.

Draaiveid-richting-aanwijzers.

GecombineerdeVolt-enAmpèremeters in draagbare uitvoering.

Krukinductoren.

Aardingsweerstandsmeters.

Meterfabriek - Dordrecht

Televisie in prijs verlaagd

Philips wil proberen het zijne bij te dragen, opdatdetelevisie in Nederlandeenbeterekans krijgt. Enweldooreendrastischeverlagingvan deprijsdertoestellen.Zoalsmenweet,gaatdaar

vandezerdagenreeds26procentaf,doordatdè weeldebelastingkomttevervallen.Maarboven

dienheeftdedirectiebeslotennogeens 12pro

centaftedoenvandeprijsvanhetzgn.volks- toestel,waardoor dit opf495,- komt inplaats van f785,—. De andere toestellenvande Eind- hovense fabriek worden eveneens in prijs verlaagd.

I

fig.9. Deze7/8pk1440omw.p.min.repulsie- motor heeft een halfopengewerkt schild en laatdeborstelbrugopdecollectorduidelijkzien

(Foto G.E.C).

(16)

N.V, NEDERLANDSCHE

——n

fj

INSTRUMENTENFABRIEK J

nedifa I

Eerbeek (Gli), Tel. K8338-393

■

r?

^Jiiarstsu

91-•

JAC. van der VEEN

Calandplein 3, DEN HAAG Tel. 180826

•ï»v

Strijkijzers

nog steeds aan de spits

Ir

_VERHUUR _van _alle

■

?■ en thans

electrische materialen

ILLUMINATIE

Verhuistransformatoren tot 2kVA

in prijs verlaagd TONEEL ★

LICHTFONTEINEN

Staltransformatoren

★

Scheltransformatoren Hebt U reeds

★

kennis genomen van ons

Deurcontacten

★

Levering uit voorraad. Verlichte buitendeurdrukkers

H U U RKOOPSYSTEE M

N.V. E. M. Electrostoom ADEM-KOELKASTEN

voor

?

Postbus 301 - Rotterdam - Telefoon 82720 Filiaal te AMSTERDAM,

N.Z. Voorburgwal 28-30

N.V.HandelmijELECTROCENTRUM,Amsterdam FlHalen: ARNHEM,EINDHOVEN, LEEUWARDEN,

ROOSENDAAL, ROTTERDAM, ZWOLLE.

f’fiTTER

ft

BORST & BREUNIS

METAALWARENFABRIEK Brinklaan 122 — APELDOORN — Telefoon5942

LEVERANCIERSVAN

8taafhulzen, Babystaafhulzen, PlatteHulzen Leoerlng uitsluitendcumdeGroothandel

De Nederlandse fabriek

elecirischemeelinstrumenlen

GISO-LAMPE\

^van

f

Oj. ,pS

sCsl°01 ^

ZEER BELANGRIJK!

Wij leveren uit voorraad tegen scherp concurrerende prijzen alle soorten draad en kabel van de fabrikaten Hackethal, Eupen en Fabricable, met een gunstige

jaar-omzet bonificatie.

'v'G«el

U kunt alle kanten

uit maar

alles in en uit

één hand

ELAUMA N.V. - DEN HAAG

Tasmanstraat 40-46 Telefoon K 1700-323964*

KORTE SPAARNE 23-25 TEL. (K 2500) 16255-10084