Technisch commercieel vakblad

^ : • r-

IMkiiiiir

Technisch commercieel vakblad

VEERTIENDAAGS VAKTECHNISCH TIJD8CHRIFT VOOR;

• Electrotechnische Installateurs

• Handelaren in Electrische

verbruikstoestellen en verlichtingsartikelen

* • Handelaren in radiotoestellen en -onderdelen ^{7e8 MAARTJAARGANG1952Nr.}

166

f

MHHHm

r

i Onbedorven

R

O O O O O O

ff

r:.

. . . BLIJVEN ALLE ETENSWAREN,

WELKE IN DIT WONDERSCHRIJN BEWAARD WORDEN. HOE DAT MOGELIJK IS, WORDT IN DIT NUMMER VAN DE E.R.M. OM-

:r

STANDIG UITEENGEZET, TER­

WIJL DE LEZERS ER TEVENS WEER AAN HERINNERD WOR-

’

!

DEN, DAT ER OOK IN DE KOEL­

TECHNIEK VOGELS VAN DIVERSE

f■

K

PLUIMAGE ZIJN.

Koelteehniseh Nummer

Enige maanden geleden werd een geheel nummer aan huishoudelijke electrische verwarmingsapparaten gewijd. De belangstelling, welke dit nummer allerzijds wekte, deed ons besluiten, nogmaals met een min of meer speciaal nummer te komen.

Wij kozen hiervoor de koelkast - een apparaat dat steeds meer opgang maakt, dus waarin ook steeds meer omzet te maken valt.

In een drietal ar-tikelen wordt besproken: ten eerste het principe en de werkwijze van de koelkast, ten tweede de verschillende typen welke in de handel zijn momenteel en ten derde het onderhoud en de economie van de koelkast. Enkele korte stukjes geven verder wat practische tips welke van groot belang zijn om aan uw cliëntble door te geven.

Moge men veel baat hebben bij dit nummer!

V* •*

en nog veel meer... de RUTON 10 steeds beter!

Niet alleen voortreffelijke kwaliteit, - solide uitvoering en lage prijs, maar bovendien nieuwe hulpstukken met de volgende kenmerken:

Mechanisch verzekerde passing van de zuigbuizen en hulpstukken;

Alle hulpstukken uitgevoerd volgens modernste opvattingen. Fraaie vormgeving.

Daardoor is de RUTON 10 niet alleen een pracht-machine ge­

worden, maar voor de laag gestelde prijs ook uitermate luxueus uitgevoerd.

Ondanks al deze ver-

compleet met 8 hulpstukken

Hitdolf Blik

ELECTRISCHE APPARATEN- en METAALWARENFABRIEK N.V.

Waldorpstraat 38-44 - Den Haag - TEL. 182220

■

E ^lectro _TECHNISCH R COMMERCIEEL ^adio M VAKBLAD ^{ercüer •5}

REDACTIE EN ADMINISTRATIE:

Kalverstraat 35, Amsterdam C.

Telefoon O 2900/35253 en 40453

ABONNEMENTSPRIJS: f 6,- per jaar;

voor leden van de aangesloten vakorganisaties e.d.

f 4,— per jaar. Losse nummers f 0,25.

UITGAVE VAN DE N.V. UITGEVERS MIJ. DILIGENTIA, AMSTERDAM

Postgirorekening 136400 — Bankrekening Twentsche Bank

\

in een compressor. De warmte die in het koel- lichaam aan de omgeving is onttrokken en door de ammoniak is opgenomen, moet echter ergens kwijtgeraakt worden. Na de compressie in de compressor wordt het samengeperste gas daarom door dc condensor geleid, waar het z’n warmte aan het koelwater of de lucht afstaat en vloeibaar wordt (fig. 2).

DE _{door Ir. J. DROST}

WERKING

VAN KOELKASTEN

te koel middel uit het koellichaam weer in de vloeibare vorm wordt gebracht, spreekt men van het compressor koelsysteem of het absorp- de druk bijv. wordt tie koelsysteem. Bij het compressor koelsyst de omgeving. Na sportieve prestaties is gereduceerd tot ongeveer 3 atmosfeer zal de bestaat de apparatuur dus uit 3 eenheden, door

kokende vloeistof een temperatuur van onge- pijpen verbonden: De verdamper, aangebracht veer —10° C aannemen. in de koelkast. De condensor, aangebracht bui­

ten de koelkast. De compressor, eveneens buiten de koelkast aangebracht.

van de gecomprimeerde vloeistof wordt door een reduceerventiel verlaagd, vóór het koel middel* de verdamper ingaat.

Koelen is het onttrekken van warmte aan (koken) en wanneer eem

het aan te raden, niet met een warm en vochtig lichaam in de tocht te gaan staan.

Deze ervaring uit het dagelijks leven berust op de onttrekking van warmte aan het lichaam door verdamping van het aanklevende vocht. Voor deze verdamping is nl. warmte nodig, welke wordt onttrok­

ken aan de omgeving, in dit geval het lichaam. Op hetzelfde principe berust de werking van een koelkast.

De druk

2 5

&

6° 6b

A 5 ₃

In het koellichaam of verdamper wordt vloeistof verdampt en de voor deze ver­

damping benodigde warmte wordt onttrok­

ken aan de koelruimte. Verdampen wil zeggen koken. Wanneer men alleen aan het kokende water in de ketel op ’t gasstel denkt, klinkt het vreemd, te spreken van vloeistoffen die „koken”

bij een temperatuur beneden 0° C. Alle vloei­

stoffen die in een koelsysteem worden gebruikt, koken echter inderdaad bij een dergelijke lage

ly \j

een

4

6

Fig!

1 = koelkast 2 = isolatie 3 = verdampér :

4 = vloeibare ammoniak 5 = reduceerventiel

VNAAA-J

7 Fig. 2

temperatuur.

De temperatuur, waarbij een vloeistof kookt,

is nl. afhankelijk van de druk welke boven die Hiermee zou dus reeds een zeer primitieve vloeistof heerst. Zo kookt water bijv. in de koelkast kunnen worden gemaakt. Als de moderne pressurc cookers niet bij 100°C, maar Ammoniakfles echter leeg is, zal een nieuwe bij een temperatuur, hoger dan 100°C. Omge- moeten worden aangeschaft en dit is op de keerd zal water in een vacuumketel koken bij duur niet vol te houden (fig. 1). Het ammoniak- een veel lagere temp. dan 100°C. Een van de gas kan dus beter worden opgevangen en weer meest bekende vloeistoffen die in koelsystemen in vloeibare toestand worden gebracht door de worden gebruikt, het ammoniak, is vloeibaar druk weer op 8 atm. te brengen. Hierdoor kan bij kamertemperatuur onder een druk van de vloeibare ammoniak opnieuw worden ge- ongeveer 8 atmosfeer. Zodra deze druk wordt bruikt.

verminderd, zal de vloeistof gaan verdampen Dit samenpersen van *t ammoniakgas geschiedt

1 = koelkast 2 = isolatie 3' — verdamper

4 = vloeibare ammoniak 5 — reduceerventiel 6 = compressor 6a = zuigzijde 6b = perszijde 7 = condensor

u

DRANKEN KOELEN OP NOVA ZEMBLA

Aan het eind van de 16e eeuw hoopten Willem Barentz en facob Hcemskcrck be­

noorden Siberië een zeeweg naar China en Indiëte vinden. Ze kwamen niet verder dan hetRussischeeilandNovaZemblaenbrachten er in benarde omstandigheden de winter 1596-1597 door.

In een boek, door Gcrrit de Veer. een der deelnemers,geschreven, lezen we de klacht:

,,dan onsschoone bier dat wij noch hadden, u’as meest al de cracht uytgevroren, alsoo dattet gantsch crachteloos ende smaeckcloos was, ende dan wasser noch een goed deel ghespilt.” Op Sinterklaasdag bleek zelfs „de Sarectschcsecke(sherry)gantschsecrbevroren te zijn, alsoo dat men overt vier (boven het vuur) mosten smelten.” Maar hierbij wordt dan tevens als voordeel vermeld, dat men zijn dranken niet meer behoefde te koelen,

„maar mostent vant sneeu smelten”.

Zo vormden ijs en sneeuw op Nova Zembla een koelkast, die wel de goede eigenschap bezat, door de natuur zelfgeleverd te zijn, maarmeestaltochsterkerwerktedangewenst was.Detechniekisinmiddelsinstaatgeworden, de verkoelende krachten der natuur zich in de vereiste mate tedoengelden!

—%f •

Oidarcnde deoverwinteringopNova-Zcmblawerdmenherhaaldelijkdoorijsberenbedreigd.Opdeachtergrondbestuderen twee &■:

eenzeerprimitievekoelkast.

Bij liet absorpdesysteem vindt men eveneens tegelijk in de zgn. generatorbuis, waardoor dus rubber vervaardigd dat gemakkelijk buigbaar de verdamper en de condensor, doch bier wordt de pomp komt te vervallen. Er wordt dan ge-

' het gas niet door een compressor op de vereiste bruik gemaakt van de stijgkracht van de warme oplossing die z’n eigen pompwerking uitoefent (fig. 3).

Condensor en compress hoge druk gebracht, doch het wordt door

warming gecomprimeerd. Deze worden meestal als een geheel op ei

fundatie-plaat gemonteerd. De compress»

wordt bij voorkeur op veren of rubbemokk»

geplaatst om trillingen niet op de kast over ver-

Voor absorptiesystemen wordt alleen ammo­

niak gebruikt, omdat dit het enige koelmiddel is dat gemakkelijk in water oplost. Het ammo­

niakgas uit de verdamper wordt nl. in een vat met water geleid, waar het bij lage druk goed oplost. Door een pomp wordt de oplossing vervolgens naar een kookvat gebracht dat ver­

warmd wordt, waardoor het gas weer uit de oplossing verdreven wordt — en door de voort­

durende verdamping van de ammoniakgassen

zal de druk toenemen. Dit gas wordt onder de • door de in de kast geplaatste eetwaren, zal op de

vereiste druk naar de condensor geleid, van verdamper condenseren en op de duur bevriezen. Als koelmidd waaruit het weer, nadat de druk gereduceerd is. Wanneer de ijslaag om de verdamper te dik WOrdt in compressiesystemen practisch noc

df verdamper stroomt. In moderne ab- wfordt, zal deze een isolerende werking op het meer ammoniak toegepast, aangezien het o.

sorptiesystemen wordt de compressie en het veTdamperoppervlak uitoefenen en de koeling aangenaam ruikt en schadelijk is voor de g verpompen gecombineerd en geschiedt dit zal verminderen. Kannen met vloeistoffen, zondheid, indien het in de kamer komt 1 in de kast geplaatsr. moeten daarom steeds lekkage. Tegenwoordig wordt veel Freon toeg worden afgedekt met een deksel of een schoteltje, past, evenals chloormethyl. In absorptiesyst terwijl de verdamper op geregelde tijden moet men wordt uitsluitend ammoniak toegepa*

worden ontdooid. omdat dit goed oplost in water. Hier is t Dit ontdooien kan het beste ’s nachts ge- kans op lekkage miniem, omdat geen bewegej schieden, wanneer de temperatuur het laagst is. de delen en dus geen pakkingbussen in c Sommige kasten zijn uitgerust met een „de- installatie voorkomen,

frosting” schakelaar (ontdooi schakelaar) die dus ’t beste ’s nachts (bijv. een maal per week

of per veertien dagen) moet worden ingescha-. dient zo goed mogelijk geïsoleerd te zijn om h keld. De verdamper kan ook ontdooid worden binnendringen van warmte uit de omgevir door de ijsbakjes met heet water te Vullen bij te voorkomen. Een zeer belangrijk punt bij c uitgeschakelde kast, tot dat de ijslaag is ver- isolatie is het voorkomen van het binnendringt dwenen. Tijdens het ontdooien dient de huis- van vocht. Wanneer een kast niet goed afg

voorzorgen te nemen, dat het dooiwater werkt is, zodat lucht in de ruimte tussen bii niet op de etenwarens druppelt. Wanneer niet nen- en buitenwand, dus in de isolatie, ka vaak genoeg ontdooid wordt kan de kast dringen, zal het vocht uit de lucht condensert onaangenaam gaan ruiken, omdat het door de tegen de koudste wand, dus midden in <

eetwaren afgegeven vocht allerlei luchtjes isolatie. Hierdoor gaat op de duur de isoleren*

meevoert die aan het ijs blijven hangen. Om werking van het isolatiemiddel verloren * van de ijsblokjes uit de bakjes zal de kast steeds minder goed werken en stee»

meer stroom of gas gaan gebruiken.

Het koellichaam

Dit wordt steeds boven in de koelruimte dragen,

gehangen. Warme lucht stijgt naar boven en De zo gebouwde eenheid kan onder de ka koude lucht zakt naar beneden. Er ontstaat dus worden aangebracht, waar de temperatu’

natuurlijke circulatie in de kast. Deze het laagst zal zijn en de condensor dus het bes zal werken. Ook de plaatsing bovenop de ka heeft z'n voordelen, aangezien de afgegeve warmte van de compressor nu niet langs h

van de kast zal opstijgen.

een

circulatie wordt nog verbeterd door de ver­

damper niet in het midden te hangen maar rechts of links in de kast. Het vocht dat zich

in de Jucht bevindt, en dat wordt afgegeven gekoelde deel

—V\AA—

2

y///////// 5

mm.*

ö

Fig. .3

vrouw 1 = generator

2 = condensor

3 = vloeistofverzamelaar 4 — verdamper

5 = toevoer van warmte

* f 5

het verwijderen

te vergemakkelijken worden deze bakjes wel van

I ^{ELECTRO RADIO MERCUUR 85}

Vroegerwerclbijna uitsluitendkurk gebruikt als isolatiemiddcl, doch tegenwoordig wordt hier ook vaak rubber, sponsrubber ofmetaal­

folie(aluminiumfolie)voorgebruikt. Ditlaatste materiaalheefthetbijkomstigevoordeeldathet stralingswarn'ite terugkaatst. Ook metaallagen met luchtruimtes ertussen worden als isolatie gebruikt.

KOELKASTEN

IN DE PRACTIJK

door Ir. G. F. DE WIT

Benodigde kracht Het krachtverbruik van de installatie dient aangepast te zijn aan de grootte van de kast.

Wanneer de kast nooit geopend zou worden, zoudeverdamperalleendewarmtediedoorde isolatiebinnendringtendewarmte,doorvruch­

ten en groenten ontwikkeld, behoeven af te voeren. Elke keer dat de deurgeopend wordt, dringt echter warme, vochtige lucht binnen.

Door het grote temperatuurverschil tussen de luchtindekasten deomgevingzaleenheftige werveling ontstaan en een grote hoeveelheid warme lucht dringt dus steeds binnen. Niet alleen deze lucht moet worden gekoeld, doch ook het vocht uit deze lucht zal condenseren, waardoor vrij veel warmte vrij komt.

Afhankelijkvandegroottevandeverdamper metdaaraanaangepastecompressorenconden­

sorzal het langerofkorterdurenvoordatdeze warmte,weer isafgevoerd. Immers, indien veel koelmiddel per minuut circuleert, zal ook veel warmteper minuut kunnen wordenafgevoerd.

Eenzwaarderemotorwildusnietzeggendatde koelkast meer stroom zalgebruiken gedurende een hele dag. De thermostaat zal de motor eerder uitschakelen nadat de deur geopend is geweest,omdatdekastsneller,,koudgedraaid”

Naaraanleidingvanditspecialenummervan Electro Radio Mercuur heeft de redactie de

Historischeontwikkeling Dat door het laten verdampen van vloei- verschillendefirma'senfabriekeninNederland, stoffen bij betrekkelijk lage druk, een lage diehetNederlandsepubliek,viadedetailhandel. temperatuur kan wordenbereikt is reeds lang bekendop hetgebiedvan wetenschapen tech- van koelkasten voorzien, aangeschreven met niek.Tochiseerstomstreeks1918deontwikke- het verzoek tevertellen, watzijopditgebied ling van de huishoudkoelkast begonnen. Dit waren nog betrekkelijk primitieve machines, dievaaknogmetammoniakgasalskoelmedium werkten.

te bieden hebben. De lawine van papieren, welke hiervan het gevolg was, bleek niet zo

gemakkelijk te bewerken, omdat -afgezien De absorptiekoelkast werd omstreeks 1924 van kleine doch vaak zeerpractischedetails, ontwikkeld. Hoewel deze ook ammoniakgas bevat, berust hij toch op een radicaal ander principe.

De verdere ontwikkelingen vandekoelkast hebbenechterweerbetrekkingopdecompressor- koelmachine. Van zeer groot belang is hierbij in 1932 de ontdekking van het koelmedium Freon geweest. Dit mengsel van verschillende chemischebestanddelenbezitnl.buitengewoon gunstigeeigenschappen.

Bij betrekkelijklagedrukkeniseenrendabele koeleyelus mogelijk, bij voor koelkasten ge­

schikte temperaturen; hef heeft geen corro- derende werking, 'theeftbetrekkelijkgunstige

#smerendeeigenschappenen hetisontbrandbaar ennietgiftig.

Directnadeontdekkingvandezeidealekoel­

vloeistofis de ontwikkeling begonnen vanhet hermetischgeslotenkoelaggregaat.Dekroonop dezeontwikkelingistenslottedevindingvande roterende koelmachine, diewordt aangedreven dooreen buiten het hermetischgesloten koel- aggregaatliggendestator. (Thermae.d.) die de verkoopmogelijkheden echter wel

beïnvloeden- weinig principiële verschillen aanwezigzun.

is.

Dit geldt natuurlijk alleen indien de ver- damper-condensor en -compressor in de juiste verhouding tot elkaar zijn vervaardigd en in­

derdaadde grotere motoraan dezeapparatuur is aangepast.

Hetstroomverbruikvandeabsorptie-koelkast isin ’talgemeen hogerdanvan decompressie- koelkast. Hiertegenover staatdatdeabsorptie­

koelkast practisch nergens plaatsen van bij­

zondere slijtage heelt. Ze werkt geruisloos en zonder trillingen en pakkingbussen ontbreken, evenalsbewegendedelen. Ze kannaarbelieven 1 electrisch ofmet gas werken bij een verschil electriciteitstarievén z’n voordelen

Koelmachinesindehandel Wanneer men de eerder genoemde lawine vanpapierendoorbladert,komtmenalgauwtot deontdekking,daterinNederlandvelemerken op de markt zijn. Toch geeft de Nederlandse m gas- en

heeften voorstrekenwaarnochgasnoch elec- triciteit beschikbaar is, kan ze zelfs met een petroleumbrander wordenuitgerust.Hetonder­

houd aan een absorptiemachine is bijzonder

% /. PH07

Technisch gesproken bestaan er twee typen vankoelkasten,nl.diemeteencompressorende

zgn. absorptie-koelkast; hierover wordt in de f f;:.

bijdrage van Ir. J.Drost een uiteenzettingge- j geven. Eénopmerkingmogehiernoggemaakt i , worden. Het is essentieel voordecompressor- koelkast, dat hij bewegendedelenbevat, waar- j doorslijtageenstoring,inprincipealthans,niet j zijnuitgesloten. Doorechtergebruiktemaken • van het nieuwe koelmedium Freon, waaraan ook smerende eigenschappen gegeven kunnen • worden,zijndeze koelkastentegenwoordigook zeer bedrijfszeker. De laatste verbetering isdie met de buitenliggendestator, waarbij ’teigen- I lijkekoelsysteemvolledigenhermetischdichtis jg afgesloten en practisch geen storingen meer

kunnen optreden. In principe maakt dit type ÖRmü van koelmachine echter enig geluid

het in werking treedt, maar ook dit is tegen­

woordig in de gunstige gevallen vrijwel niet waarneembaar.

gering.

Het gebruik De kast kan van nog zo’n goede kwaliteit zijn:wanneerzeopeenverkeerdewijzegebruikt wordt, zullenderesultaten slecht zijn.

Wanneerer te veel waren in de kast worden geplaatst zal het stroomverbruik hoog worden en de luchtcirculatie zal verminderen. De condensor moet eveneens steeds op zodanige wijze geplaatst worden dat de luchtcirculatie niet wordtbelemmerd. Veel openen en sluiten van dedeurzaleen ongunstigeinvloedhebben opdegoedewerking.Sommigekastenzijndaar­

omuitgerustmeteenbinnen-eneenbuitendeur.

Aan de buitenzijde van de binnendeur zijn rekjes aangebracht waarin men waren kan plaatsen welkevaaktevoorschijn moeten wor­

den gehaald en weinig koeling behoeven.

De kastruimte zal zodoende minder vaak in verbindingmetdebuitenluchtwordengebracht.

!

!

; 1

■ 3

% L .

•j

3

iv\

r

;; wanneer

m..

i

fig. 2. Gloria-koelkast

fpi

■

s

f'ïji <

IS

en1..S^bl,üX

PHIUPS..TL"S

pHlLlPs.,

mP*n..TL

voltf4i'.t _■/3

^___'‘imjifftBH!

1 Hoog rendement

2 Perfecte kleurwaardering 3 Geen voorschakelapparaten 4 Geen starters

5 Eenvoudige montage 6 Lage aanschaffingsprijs

TOEPASSINGEN:

Scholen Ateliers

Werkplaatsen Laboratoria

Winkels

Etalages Showrooms Kantoren

PHILIPS „TL” S buislampen

CF

ELECTRO RADIO MERCUUR

ContinentalS.A.brengtdezekoelkasten, maar in hoeverre ze ook werkelijk in Antwerpen wordengefabriceerdisonsnietbekend.

Wel verdient General Motors Continental een warme plek in het hart van iederekoel- technicus,omdatdezefirmahetberoemdeFreon heeft ontwikkeld. Op het plaatje ziet u een dame, die haar kostbare bontmantel aaneen Freonstraal blootstelt; ze weetechter,dathet geen kwaadkan(fig. 4).1

Een ietsgrotere, maarnog altijdkleinekoel­

kast methetgeruislozeabsorptie-systeemis de k Silo, die geschikt is voor „gezinnen van 4-6 1 personen”.

VandeverschillendeEngelseenAmerikaanse koelkasten,dieinNederland inde handelzijn, noemen wij de Prcstcold'met een betrekkelijk rationele indeling van de kast; de Coldrator (fig.5). meteenvolledig.afgedichtecompressor- eenheid en de General Electric NF-6GRefri-

fig. 4. Freon is volkomen onschadelijk fig. 3. Adem-koelkast

gerator, die eveneens een zowel degelijke als marktnoggeengetrouweweerspiegelingvande weldoordachte indruk maakt. De ruimte voor wereldmarkt, omdat enige belangrijke impor- groente is hier een afgeslotenbenedenla. Ook teurs ons moesten mededelen, dat zij door deze koelkastisvan het compressor-type. Een deviezenschaarstcgeenAmerikaansekoelkasten andere Engelse koelkast is de NCS-8 FI van kondenimporteren. General Electric en verderde Povver-koelkast.

Menletteechtererop,daterzoweluitAmerika een General Electric Company bestaat; in de achter dit artikel volgende lijst kanmen zien wie deze onderscheiden kasten importeert.'

ook een betrekkelijk gering energieverbruik heeft. Verder noemen wij de als een tafel of nachtkastje uitgevoerde Island-Kuhlanrichte, die tegelijkertijd als keukentafel kan worden gebruikt. Van hetzelfde merk is een nog een­

voudigerengoedkoperuitvoeringindehandel.

Een verderDuitsmerkisdeEisfmk-Polarstern, die ophetabsorptie-principeberust.

Uit Zweden importeert N.V. Technisch Bureau Kobach te Rotterdam als nieuwste op koelkasten-gebieddeBolinderhuishoudkoelkast.

Naast de gewone nuttige en nodige eigen­

schappen heeft deze Bolinder kast enkele typische voordelen, waarover een folder met Erblijftechternogwelheteenenanderover;

InNederlandkomtPhilipsmeteen aantalkoel­

kasten op de markt, waarvan wij in de eerste plaats de PH 04 vermelden, een betrekkelijk grotekoelkast,ophetcompressortypeberustend.

Alsisolatiewordt glaswolgebruikt, terwijl ook

inandereopzichtendezekasteenweldoordachte middeldgoedkoperzijn dananderekoelkasten, indrukmaakt. Zo isbijv. (typischvoorPhilips) Wij noemen de Alaska Volkskuhlschrank, die de verlichting in deze kast niet vergeten. De

overige kenmerken zoals een snelvriezer, een vriesruimtevoorhetbereiden vanblokjes ijsen eenaparteruimtevoorgroenteenfruit,worden echterookbijdemeesteanderekoelkastenaan­

gegeven. Nog iets groter is de PH 07 (fig. 1), evenals de PH S7.

OokuitDuitslandkomenverschillendetypen van koelkasten, die (althans in Marken) ge-

EentweedeNederlandsekoelkast isdeGloria vanVanderMeiden,Amersfoort.Ookditmerk koelkast wordt in verschillende typen ver­

vaardigd. Er zijn zowel compressor-koelkasten als absorptie-koelkasten van dit merk in de * handel. Deze koelkast heeft een speciale ,.be­

nedenla’waar de koude niet zo hevig is en waarinmenmetvoordeeldelevensmiddelenkan zetten, welke men telkens nodig heeft. Door alleendebenedenlaopentemakenlaatmennl.

alleen tot deze benedenruimte de warme (en vochtige)luchtuitdekeukentoe,waardoormen dus minder energie gebruikt. Er moet echter eerlijkheidshalve wel worden opgemerkt, dat vrijwel alle moderne grote koelkasten deze aparteruimtebezitten(fig.2).

Om in Bcnelux-verband te blijven beginnen we thansaan de Belgischekoelkasten. Doorde intensieve „reclame-campagnc, die voor 'de Ademkoelkastwordtgevoerd,genietdezereeds eenzekerebekendheidinNederland.Hetiseen kleine koelkast, die op het absorptie-principe berust. Een vrijgroot aantalimporteursbrengt heminNederlandindehandel (fig. 3).

Een andere Belgische koelkast schijnt de Frigidaire te zijn, maar hierbij moet wel op­

gemerkt worden, dat het niet altijd mogelijk isuiteen folderdenauwkeurigegeboorteplaats

vaneen koelkast afteleiden. General Motors fig. 5. De Coldrator

H.B.F. Kastenbatterijen voor elk vermogen

r\

A

1

JMI.lfclH

•j

rS £ 8iIIfcMBS

•i

Automatische aanloop*

IVA'.JT.S1 _{Max Stöger,}

en regel-apparaturen

automatisch

I 1 T

1 Ons leveringsprogramma

Installatie- ’s-Gravenhage

Tasmanstraat 40-46, telefoon 323964

materiaal

Draad en kabel

T.L.-verlichtingen

m

Elektra,

handbediend schakelmateriaal

ELECTROLUX KOELKASTEN

Zowel vrijstaande als inbouw- modellen in verschillende maten.

Tientallen duizenden in Neder­

land in gebruik.

Den Haag Electrolux

Telefoon 117710 Paleisstraat 2

Tevens fabrikante van stofzuigers, vloerwrijvers en keukenmachines

r

worden!

Wanneer u dus goed op de hoogte wilt zijn van een bepaalde koelkast dient u zelf de be­

treffende folders te bekijken en te vergelijken met voor de etalage andere folders op dit gebied. Dan zult u zien dat

vrijwel alle koelkasten, die op de markt komen, Plaats een koelkast in uw etalage. Kunt u een een doordachte constructie en een degelijke af- betere blikvanger dromen? U beweert, dat uw werking hebben Dit is ook wel te verwachten etaiage betrekkelijk klein is; waarschijnlijk is van een artikel als een koelkast, omdat dit vrij ze toch voldoende groot om daarin een koelkast veel proeven en onderzoekingen vergt vóór ten t00n ce steUen. Dat hierdoor de helft of een goed type ontwikkeld is en men dus zijn misschien de drie vierden van uw etalage gevuld verdienste heeft aan een grote serie. wordt is geen bezwaar. Integendeel, uw etalage

Het electriciteitsgebruik van een koelkast is zai volledig de aandacht niet te verwaarlozen op het verbruik van een

groot gezin, maar niet buitensporig hoog. Daar komt nog bij dat een koelkast regelmatig over het gehele etmaal zijn stroom opneemt, zodat van een extra belasting in de piekuren geen sprake is. Zeer globaal kan men zeggen, dat een in gebruik zijnde koelkast gemiddeld ruim 1 en vaak zelfs 2 kWh gebruikt.

Tenslotte wijzen wij erop, dat in Amerika, waar koelkasten veel meer zijn ingeburgerd dan hier, de practijk en de statistieken hebben uit­

gewezen dat de huisvrouwen daar steeds grotere koelkasten willen hebben. Het schijnt, dat dit prettiger is en opweegt tegen de hogere kosten, en men kan het dus gerust zijn clientèle aan­

raden.

„FRISSE” IDEEËN

Uit Zwitserland vermelden wij in het bij­

zonder de koelkast van Therma, die is uitgerust met het laatste snufje op het gebied van de compressor-koelkasten: De buiten het eigenlijke en hermetisch afgedichte koelaggregaat gebrachte stator. Hierdoor is het mogelijk alle electrische leidingen en aansluitingen buiten het koelaggregaat te houden, hetgeen grotere bedrijfszekerheid mogelijk maakt. Deze koelkast wordt in vele maten vervaardigd.

De Esta koelkast verdient vermelding, omdat hij een geheel uitneembaar rek bezit. Dit is vooral voor de als nogal proper bekend staande Nederlandse huisvrouwen een extra attractie:

Een heel koelkastenrek met heet water te be­

handelen moet voor haar wel bijzonder prettig zijn. Maar strikt nodig is het niet, omdat in een koelkast toch niets bederft.

aan­

een

voor één belangrijk artikel oproepen. De psychologie van de reclame leert ons dat dit de goede wijze van werken is.

Om uw etalage nu nog meer sprekend te maken, dient u er nog enkele reclame-teksten in te plaatsen. Het komt er vooral op aan, de voorbijgangers een idee te geven van de vele mogelijkheden welke hun het apparaat biedt.

Een misschien klassieke manier van voorstel­

len doch o.i. toch nog steeds interessante, is het gebruik maken van een reeks linten, welke van de verschillende onderdelen vertrekken en naar een plaatje lopen, waarop de nodige uitleg staat:

Wanneer u het bovenstaande leest vermoed ik dat het u wel enigszins gaat duizelen. Toch hebben wij nog lang niet alle details genoemd, die de verschillende folders behelsden, om de eenvoudige reden, dat dit totaal ónmogelijk is.

Automatische binnenverlichting, practisch handvat, eenvoudige temperatuurregeling, ge­

ruisloze motor, efficiënte verdeling van de plaatsruimte, enz.

Het verdient aanbeveling ook de verkoops­

argumenten naar voren te brengen. Op de prospectussen, welke verschillende koelkast- fabrikanten ter beschikking stellen, zult u een hele reeks verkoopsargumenten aantreffen:

reproduceer deze motieven op een bord en plaats dit in uw etalage.

Vergeet ook niet dat het achterplan van uw etalage ertoe moet bijdragen, dat de koelkast de aandacht trekt van de voorbijgangers. De koelkast is wit van kleur; ze zal vooral goed tot haar recht komen op een donker fond.

De koelkast moet ook tot het publiek

„spreken”. Hiermede bedoelen wij dat ze een idee moet geven van de vele artikelen, welke men erin kan onderbrengen.

Teneinde in het artikel Koelkasten in de'practijk van Ir. G. de Wit niet steeds in her­

halingen te vervallen, werden daar niet elke keer dat een koelkast genoemd werd, de namen van leveranciers bij vermeld. Om echter toch een overzicht te geven, volgt hier­

onder een lijst van die firma’s, welke onze vraag beantwoordden, met opgave van de typen, door hen in de handel gebracht.

N.V. Bronswerk te Amersfoort (levert uitsluitend koelinstallatie voor groot-gebruik (levensmiddelen, airconditioning, ijsbereiding).

Electrocentruni N.V. te Amsterdam: Philips- en Adem-koelkasten.

Electrolux N.V. te Den Haag brengt vier modellen onder de eigen naam Electrolux.

Electrostoom N.V. te Rotterdam brengt de Therma-kasr.

General Motors Continental te Rotterdam is aan de markt met Frigidaire.

N.V. Kobach te Rotterdam levert Bolinder, Marcon en Westinghouse kasten.

Koelrad N.V. te Amsterdam levert eveneens Frigidaire kasten.

Kronen te Amsterdam voorziet ons van Gloria en Prestcold kasten.

N.V. Mij. Laagspanningsnetten te Groningen: Prestcold en Adem.

G. ]. de Leede te Amsterdam levert geen koelkasten, doch wel thermostaten en tempe­

ratuurmeters voor déze kasten van de merken Sopac en Thermindex.

N.V. Joh. v. d. Meiden te Amersfoort: Gloria kasten.

Mynssen & Co. N.V. te Amsterdam vertegenwoordigt de Amerikaanse General Electric en de Engelse International Refrigator Cy met Colcerator-kasten.

Philips te Eindhoven levert vier typen Philips koelkasten.

N.V. v.h. Pot & Van Nes te Rotterdam: Esta en Adem kasten.

W. Schuurman N.V. te Alkmaar: Silo, Esta en Alaska.

R. S. Stokvis & Zonen te Rotterdam: Kelvinator kasten.

N.V. W. J. Stokvis te Arnhem: Adem kasten.

Ingenieursbureau B. J. Verel te Den Haag vertegenwoordigt de General Electric Cy of England met G. E. C. koelkasten.

N.V. v.h. J. Wolff & Co. te Gouda: Adem en Silo.

V. ? / *"=»

MOTORSCHAKELAARS

met en zonder thermisch relais, voor opbouw en inbouw Als verkooporganisatie van

beperkte duur leveren wij: RELAIS

voor wissel- en gelijkstroom

Internationale

Mobnis-tpn

GRENDELCONTACTEN HEFMAGNETEN

VLOTTERSCHAKELAARS TTJDRELAIS

WEIDEAFRASTERINGSAPPARATEN SYNCHROON-INBOUWUURWERKEN WANDKLOKKEN

{

1

3

= 3

1

= =

=

(hoofdzakelijk Duits en Amerikaans)

<=X)raaqt onze catalocjuó

„AFO”

Apparatenfabriek „Overijssel” N«V.9

Hattem (Gld.) Telefoon 941 (4 lijnen) Ontvanger-buizen

Zendbuizen*

Kathodestraalbuizen Gelijkrichters Spanningregelaars Stroomregelaars Speciale buizen Extra aanbiedingen Binnen 8 weken waren al

230 typen uitverkocht!

Een overtuigend bewijs

voor het, ook naar prijs, uit­

zonderlijke karakter van deze aanbieding.

En welke typen en aantallen uit de 1300 bestelnummers wenst U?

Wachtniet maarzend nog heden Uwaanvrage aan:

STAATUCHEERFASSUNGSGESELISCHAFT

füröffenflicheiGutm.b.H.

Electrische klokken

r;/’<

Fabrikant

met universeel

van deze klokken

Leifung:Nochrichten-Geröte-Programm(NAG) München-Neuaubing, BronhamstraOe21

Ruf80835 F.S.063/868

uurwerk

220-110 VOLT

*S?=

•885;