Vraag nr. 247 van 26 januari 2005
van de heer PATRICK LACHAERT
Mastebos Kapellen – Verwijdering Amerikaanse eiken
Een aantal jaren geleden kocht de afdeling Bos en Groen een deel van het Mastebos in Kapellen. Dit deel van het bos was jarenlang privé-eigendom. De afdeling Bos en Groen kocht dit deel van het bos op als verlenging van het stuk aan de Oude Galgenstraat, dat al een tijdje in beheer van de afdeling Bos en Groen is.
Onlangs beslisten de diensten van Bos en Groen om alle Amerikaanse eiken op dit stuk te "ringen". Dit wil zeggen dat men de voet van de bomen rondom één of meer keer inzaagt, waardoor de sapstroom onderbroken wordt en de boom aldus afsterft.
Als enige reden hiervoor wordt ingeroepen dat dit geen inheemse bomen zijn. Het gaat hier niet om vervangingsbeheer waarbij alleen zieke of dode bomen vervangen worden, maar wel om ongeveer 150 gezonde bomen die om en bij de 70 jaar oud zijn.
Bovendien gaat Bos en Groen hier tewerk zonder kennisgeving aan gemeente, buren of bosbezoekers en dus ook zonder kapvergunning, en dit terwijl particulieren wel kapvergunningen nodig hebben. Ten slotte kan men zich de vraag stellen waarom het afsterven verkozen wordt boven het afzagen en verkopen van de bomen.
1. Waarom moeten perfect gezonde bomen die verschillende decennia aanwezig zijn, verdwij-nen ?
Is het uitheems zijn dan zo bepalend om decen-nia-oude bossen uit te dunnen ?
Staat de minister achter een dergelijk beleid ? 2. Indien uitheemse soorten dan toch moeten
ver-dwijnen, waarom kunnen ze dan niet afgezaagd en verkocht worden ?
3. Hoe kan Bos en Groen bomen rooien zonder kapvergunning, terwijl een particulier voor het vellen van één boom wel een dergelijke vergun-ning nodig heeft ?
4. Waarom is er geen overleg tussen de diensten van Bos en Groen en de lokale overheid bij het treffen van dergelijke maatregelen ?
Antwoord
1. Door de afdeling Bos en Groen wordt in open-bare bossen in het algemeen en in de domein-bossen in het bijzonder gewerkt op basis van een beheersvisie die tot stand kwam in augustus 2001 onder de verantwoordelijkheid van mijn voorgangers en waarin onder meer is opgeno-men dat op lange termijn naar 80% inheemse bossoorten gestreefd wordt. Deze beleidsoptie was gebaseerd op onderzoek dat heeft aange-toond dat bostypes die de natuurlijke bossa-menstelling zo dicht mogelijk benaderen, over de grootste stabiliteit beschikken. Dit bete-kent dat dergelijke bostypes een veel grotere draagkracht vertonen ten aanzien van versto-ringselementen zoals wijziging van de water-huishouding, verzuring en vermesting en andere die eigen zijn aan onze dichtbevolkte regio met een hoge economische bedrijvigheid. Daarnaast is de draagkracht van deze bossen om diverse functies als recreatie, productie, ... aan bod te laten komen, zonder dat dit bedreigend is voor het bosbestand, ook veel groter.
Ik merk wel op dat in het besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 waarin de criteria voor duurzaam bosbeheer zijn opge-nomen, het minimumpercentage van inheemse en standplaatsgeschikte boomsoorten op 20% werd bepaald.
Een ander beleidsitem uit de beheersvisie voor openbare bossen is het streven naar 4% dood hout. Dode staande en liggende bomen leveren immers een belangrijke bijdrage aan de biodi-versiteit en stabiliteit van het bosecosysteem. Hiertoe kunnen verschillende maatregelen genomen worden zoals: beschadigde en dood-gebliksemde bomen laten staan; bij catastrofes (o.a. windval) of niet besmettelijke aantastin-gen (o.a. eikensterfte) niet alle getroffen bomen verwijderen; toepassen van de selectieve hoog-dunning waarbij wegkwijnende bomen die geen concurrent zijn van mogelijke toekomstbomen niet worden gekapt.
Wanneer er zo goed als geen dood hout aan-wezig is, volstaat een verdubbeling van de hoe-veelheid dood hout binnen de planperiode (20 jaar). Wordt deze verdubbeling door boven-vermelde maatregelen niet gehaald, dan wordt actief ingegrepen door het ringen of vellen van bomen. Deze ingrepen hebben de bedoeling de biodiversiteit in onze bossen alle ontwikkelings-kansen te geven.
In het betrokken perceel gelegen tegen de Kalmthoutse Steenweg staan zeer mooie gewone dennen (inheems) met plaatselijk veel Amerikaanse eik. Het perceel was ook sterk bezet met Rododendron en Amerikaanse vogel-kers. Het ringen van de Amerikaanse eiken is dus een beheerstechnische ingreep om het hoog-kwalitatieve dennenbestand (inheems) te ver-jongen via natuurlijke verjonging. Daarnaast wordt gerekend op natuurlijke verjonging van inheems loofhout waardoor een aanzienlijk aandeel gemengd, inheems loofhout tot stand komt.
De Rododendron en de Amerikaanse vogel-kers werden in 2004 verwijderd. In plaats van een klassieke exploitatie van de aanwezige Amerikaanse eiken, werd in dit geval geopteerd voor het ringen om zodoende meer staand dik dood hout te krijgen. Het gaat om tientallen bomen. Hierdoor ontstaan meer mogelijkhe-den voor natuurlijke verjonging van inheems loofhout. Om veiligheidsredenen werden geen bomen geringd die dicht bij de Kalmthoutse Steenweg staan.
Het is dus geen algemene regel dat niet inheemse bomen op deze wijze verwijderd worden, bij elke uitgangssituatie zal afgewogen worden wat de meest aangewezen ingreep is en dit binnen het kader van de "beheersvisie voor openbare bossen".
Op de vraag of ik achter dergelijk beleid sta, kan ik melden dat ik mij vragen stel bij het feit dat de beheersvisie van de afdeling Bos en Groen zoals ze gehanteerd wordt met betrek-king tot uitheemse bomen zo sterk afwijkt van wat in het besluit van de Vlaamse Regering met betrekking tot de criteria inzake duurzaam bos-beheer is opgenomen. Het is voor mij belang-rijk om aan duurzaam bosbeheer te doen. Reeds geruime tijd in onze streken ingebrachte boomsoorten van uitheemse oorsprong moe-ten daar een plaats in kunnen hebben. Voor de biodiversiteit is de aanwezigheid van dood hout en een goede onderlaag belangrijker. Ik zal dan ook instructies geven om de beheersvisie van de afdeling op dit punt bij te stellen.
2. Dit kan effectief ook via verkapping gebeuren. 3. De kappingen opgenomen in een goedgekeurd
bosbeheersplan mogen onmiddellijk worden uitgevoerd en zijn niet meldingsplichtig, zowel in privé-bos (Bosdecreet, art. 81) als in open-baar bos (Bosdecreet, art. 50). Dit volgens de bepalingen die in het beheersplan zijn vermeld: tijdstip, plaats, omvang. Kappingen waarin niet voorzien in een goedgekeurd bosbeheersplan kunnen in privé-bos (Bosdecreet, art. 81) en in openbare bossen andere dan domeinbossen (Bosdecreet, art. 50) slechts uitgevoerd worden mits machtiging van de afdeling Bos en Groen. Het Bosdecreet bepaalt dat in de domeinbossen kappingen niet opgenomen in een beheersplan zonder bijkomende machtiging kunnen uitge-voerd worden. Deze kappingen dienen uiteraard tot een minimum beperkt te worden en dienen conform met de beheersvisie openbare bossen te zijn. Voor het Mastebos is er nog geen goed-gekeurd bosbeheerplan maar is het in voorbe-reiding.
toe-lichting gegeven over de visie van de afdeling Bos en Groen op het Mastebos. Aan de ingang van het bos werd aan het infobord een poster uitgehangen in verband met het hoe en waarom van het bestrijden van exoten, met de bedoeling de bosbezoekers te informeren. Ook wordt het gsm-nummer van de plaatselijke boswachter vermeld, zodat de burger ook bij hem terecht-kan voor extra informatie.
Beheermaatregelen voor openbare bossen, zoals onder meer omvorming en het verhogen van het aandeel dood hout, maar ook maatregelen in het kader van recreatie, zoals een speelzone, worden neergeschreven in een uitgebreid bosbe-heersplan. In de goedkeuringsprocedure van een uitgebreid bosbeheersplan is bepaald dat het ontwerpbeheerplan voor consultatie ter inzage gelegd wordt bij de afdeling Bos en Groen. Op deze manier krijgen alle betrokkenen (lokale overheden, omwonsenden, jeugdverenigingen, ...) de kans het ontwerpbeheersplan in te kijken en hun opmerkingen door te geven.
