Vraag nr. 118 van 18 februari 2000
van de heer PATRICK LACHAERT
Project waterbeheer Assenede – Wa t e r b o u w k u n d i-ge effficiëntie
Het project integraal waterbeheer Assenede – Zwarte Sluispolder werd geconcipieerd vanuit wa-terbouwkundige en ecologische redenen.
In het kader van het project worden allerlei water-bouwkundige werken gepland.
Ingenieursbureau Soresma uit Antwerpen werd be-last met het opmaken van de hydraulische studie. Daaruit blijkt dat de ontwatering van de Vi j f h o n-derd Gemetenpolder steeds zal moeten geschieden deels via Sas van Gent, deels via de Vi j f h o n d e r d Gemetenbeek.
Het staat als een paal boven water dat de afwate-ring van de Vijfhonderd Gemetenpolder geen ver-band heeft met de verbreding van de Zwarte Sluis-b e e k , daar hierover geen enkele studie werd ge-maakt en dit geen enkel effect heeft op een betere ontwatering van de Vijfhonderd Gemetenpolder. De vermelde hydraulische studie stelde voor in extra bergingsmogelijkheden te voorzien, en wel zo dicht mogelijk bij het pompgemaal ter hoogte van de Vrijestraat.
Daarnaast zijn niet te verwaarlozen bergingsvolu-mes binnen het studiegebied aanwezig, n a m e l i j k Rode Geul, Grote Geul, Drie Ghezusteskreek, Holland Gat, Grote Kil en Kleine Kil. Daar deze waterpartijen evenwel totaal verzand zijn, d i e n e n ze te worden gebaggerd.
De vraag rijst dan ook naar de efficiëntie van de geplande waterbouwkundige werken.
Zoals het ingenieursbureau Soresma suggereert, i s dienaangaande een diepgaand en grondig onder-zoek noodzakelijk.
Bij gebrek aan efficiëntie van de geplande water-bouwkundige werken, blijft alleen een ecologische motivering over.
De vraag rijst dan ook of verder onderzoek m.b. t . de waterbouwkundige problematiek in het vooruit-zicht is gesteld, met name inzake :
– n i e t-stationaire hydrogrammen die worden be-rekend met neerslagafvoermodellen ;
– het invoeren van de bestaande pompstations in het model : het Isabellagemaal en het pompsta-tion aan de Vrijestraat ;
– het uitwerken van een methodologie waarbij eerst de bestaande toestand wordt gemodel-leerd en gekalibreerd. Pas nadien worden scena-rio's met mogelijke toekomstige ingrepen door-gerekend ;
– de werkelijke berging die men heeft in geval van overstroming ;
– het in rekening brengen van de mogelijke ber-ging in de kreken ;
– de berging in mogelijk toekomstige retentiebek-kens ;
– het in rekening brengen van de extra berging door de verbreding van de waterlopen ;
– de mogelijkheid tot het nagaan van de invloed van het peilbeheer op het hydraulische regime en de mogelijke overstromingen ;
– de mogelijkheid tot het nagaan van het effect van het verdeelwerk en de regeling ervan op het hydraulische regime en de mogelijke overstro-mingen ?
Antwoord
Vooreerst wil ik een schets geven van de grote lij-nen van het betrokken project.
De Zwarte Sluispolder is, zoals de naam zegt, e e n vlak en laaggelegen gebied, dat slechts door men-selijke tussenkomst goed kan worden ontwaterd. I n het verleden werd de hoofdwaterloop, de Zwarte S l u i s w a t e r g a n g, daartoe over een groot gedeelte geherklasseerd als onbevaarbare waterloop van eerste categorie, waardoor het beheer rechtstreeks onder de bevoegdheid van de centrale overheid, thans het Vlaams Gewest, k w a m . Diezelfde centra-le overheid bouwde en exploiteert daartoe ook het Isabellagemaal.
en het polderbestuur aanleiding gegeven tot klach-ten bij de bevoegde administratie.
De thans direct bevoegde dienst, de afdeling Wa t e r – buitendienst in Gent, werkte dan ook aan een waterbouwkundig project voor verbetering van de lokale knelpunten. Deze veeleer kleinschalige ver-beteringen werden enerzijds gezocht in het verho-gen van de bergingscapaciteit van de hoofdwater-loop nabij het gemaal, waardoor een boezemwer-king van het gemaal wordt verkregen die optimaler kan worden afgepompt, alsmede in het verbeteren van de watertoevoer op de hoofdassen. Dit ont-werp werd steeds uitgewerkt in nauw overleg met de polder die de bevoegdheid draagt over de loka-le knelpunten.
In diezelfde tijdspanne werd onder impuls van Eu-regio Scheldemond, een samenwerkingsverband van lokale Vlaamse en Nederlandse provincies, e e n studie uitgevoerd om de specifieke en dus waarde-volle kreken aan weerszijden van de grens door te lichten met het oog op hun ecologische bescher-ming en verbetering. Voor de effectieve uitbouw van een grensoverschrijdend krekengebied, w a a r b i j een snoer van ecologische corridors langs de kre-ken werd ingesteld, konden Europese subsidies worden verkregen.
Aangezien de verwezenlijking van dit krekenpro-ject van dezelfde filosofie uitgaat als het huidige in-tegrale waterbeheer op onze Vlaamse waterlopen namelijk zachtere oevers met natuurvriendelijke bescherming en streekeigen beplanting, k o n d e n beide projecten in elkaar overvloeien en kon met aanzienlijke Europese steun een boeiend project worden gerealiseerd.
Daartoe zou voornamelijk de Zwarte Sluiswater-gang tot aan de Kilkreken via zachte oevers wor-den verbreed (bufferfunctie) en zou een strook langszij worden ingericht als ecologische corridor. Om de Vijfhonderd Gemeten mee te saneren in het totaalproject, gelet op de Europese subsidies, zou ook de waterloop aldaar licht worden verbreed en rechtstreeks worden aangesloten op de Zwarte S l u i s w a t e r g a n g. De ontkoppeling van de Kilkreken scheidt de landbouwkundige functie van de Vi j f-honderd Gemeten op bijvoorbeeld het vlak van waterpeilen en diffuse verontreiniging, van de eco-logische functie van de kreken. Aldus kon de Vi j f-honderd Gemeten zowel waterbouwkundig als ecologisch aansluiten op de werken aan de Zwarte Sluiswatergang.
Wat de concrete vraagstelling over verder onder-zoek betreft, kan het volgende worden meege-deeld.
De Vijfhonderd Gemetenpolder watert thans hoofdzakelijk af via Sas van Gent, en dit niet altijd in de beste omstandigheden. Een directe oplossing aan Nederlandse zijde is niet in zicht, terwijl zich geregeld wateroverlast blijft voordoen. Het polder-bestuur alsmede de algemene vergadering van de Zwarte Sluispolder hebben zelf op eigen initiatief reeds verschillende jaren achter elkaar beslist om de afwatering van de Vijfhonderd Gemeten om te keren richting Zwarte Sluiswatergang. In de pro-vinciale vergunningen tot het bouwen van het ge-maaltje aan de Vrijestraat (dat afvoert naar Sas van Gent) was trouwen de verplichting opgenomen om de afwatering naar de Zwart Sluiswatergang te behouden.
Tegen het huidige totaalproject, dus ook tegen zowel de waterbouwkundige als ecologische wer-ken op de Zwarte Sluiswatergang, is – ondanks eerdere goedkeuringen gedurende verschillende jaren in de algemene vergadering van de polder – op de algemene vergadering van 1999 enorm veel protest gerezen. De hoofdreden ligt in de onteige-ning van nochtans minieme stroken grond, m a a r vooral in de vrees voor toekomstige onteigeningen. De landbouwsector vreest er op termijn te worden v e r d r e v e n , gelet op het statuut van het gebied op de huidige gewestplannen en de diverse plannen in verband met de vroegere groene hoofdstructuur en het huidige decreet op het natuurbehoud.
wateraf-v o e r, zonder daartoe wateraf-veel landbouwgrond op te g e v e n . Een grondig onderzoek heeft geen zin zo-lang er geen constructieve plaatselijke medewer-king is. In de algemene vergadering van 1999 werd de polder erop gewezen dat zij een openbaar stuur is, met verplichtingen inzake behoorlijk be-stuur en inzake waterbeheer conform de principes van integraal waterbeheer.
