en DEMOCRATIE

Zaterdag 22 *ebruori 1958 - No. 481

en DEMOCRATIE

W apenschoutv op Woudschoten

(Zie pag. 6, 7, 8 en 9)

BIJ HET PARLEMENTAIRE AFSCHEID VAN ·MEVROUW FORTANIER-DE WIT

M

-evrouw Fortanier-de Wit niet meer in - de Kamer!

Wie haar, zoals schrijver dezes, sedert haar intrede in de Kamer in juni 1946, dus bijna twaalf jaar lang in haar parlementaire arbeid heeft mogen volgen, kan zich dat nog maar héél mc.eHijk voorstellen.

·wij zullen ze, vooral wanneer onderwijs- zaken aar, de orde, komen, heel erg missen, die bruisende activiteit:, welke van haar uitging, die flit~:ende debatten met mede-afgevaardig- den ::"els de aiti-revolutionah: mr. Roosjen, de K.V.P.-em dr. Stokman en Peters en de socia-

lis~ Vaï.1 S!een, die zich, wanneer zij sprak, met v'?· .-~ r:1!duen rond het spreekgestoelte op-

ste~c:c·.~.

\':f·l VOGl' één kregen zij dan hun deel; er onbpoP zie}' aldus menigmaal. een debat-per- inten·npti•', waarin Kamer·, persvertegenwoor- digers en publiek geïnte1:es::;eerd medeleefden en waad n zij zich altijd - en dikwijls op ver- rassel1;1-ori;:;-incJe wijze - wiElt staande t·2 houden.

Politieke tegen"i:mJ::.ers had me\Tomv For- tanier veel i'l de K.~•.ucr (dat brengt de samen- 5telling nu tenmaal mee), maar vUanden niPt één.

De gehele Kamer mochi: haar graag, om haa:·

eerlijke spontaniteit, om haar gevatheid en om de ,_,.rijze, waarop zij somtijds zelfs felle agres- siviteit toch wist te combineren met cha~·mante

sportiviteit.

Zo was het (wij sclu eYcn het elders reeds) ook voor minister Cals, die zelf eveneens is· uit- gerust met een flinke dosis "fighting spirit" en met het nodige gevoel voor humor, kennelijk een g-enoegen, met deze begaafde 'en bijzonder deskundige onderwijs-specialiste, die hem me- nigmaal haar ernstige kritiek niet spaarde, in debat te treden.

* * *

Mevrouw Fortanier-de 'Vit was, als Ka ..

merlid, een werkende gehuwde vrouw.

Met welk een temperament kon zij zich rich- ten tegen hen, die, bijvoorbeeld in de overheids- dienst, de gehuwde vrouw niet dezelfde kansen wilden geven als iedere anderè werkkracht.

Openingsrede prot Mr; P.J. Oud

De openingsrede door Prof. Mr. P.

J. Oud van de Algemene Ledenver- gadering der Partij op vrijdag 28 februari a.s. in het concertgebouw te Hengelo~ zal voor de radio wor- den uitgezonden van 8.05 tot 9.00 uur ~s avotuls~ over de zender Hil- versum 11~ golflengte 298 m.

Niet de overheid, zo was haar juiste stelling, maar man en vrouw in gemeenschappelijk over- leg, hebben het zèlf uit te maken of de vrouw werkzaamheden buitenshuis zou aanhouden of aanvaarden en of dat in het gegeven geval met de gezinsbelangen zou zijn overeen te brengen.

Twaalf jaar lang heeft mevrouw Fortanier haar arbeid voor de publieke zaak inderdaad weten te combineren met de eigen gezinsbe- langen, die haar niet minder aan het hart lagen.

Mevrouw A. FORTANIER-DE WIT .... niet meer in de Kamer . ...

~---~

Nu zij, na ernstige overweging, tot de slot- som is gekomen, dat zij thans voor de eerst~

volgende jaren aan de andere taak de voorrang moet geven, hebben wij dat te eerbiedigen.

Het bericht omtrent het heengaan uit de Tweede Kamer van zo een gewaardeerd lid van de V.V.D.-fractie is natuurlijk met diep leed- wezen in al onze partijgelederen ontvangen. Wij mogen zeggen: het heeft daar een schok veroorzaakt.

Het zou echter in hoge mate ondankbaar zijn, onze begrijpelijke en goed bedoelde teleur- stelling te doen prevaleren boven onze erkente- ' lijkheid en waardering voor de nauwelijks te schatten verdiensten, welke zij voor de liberale zaak heeft verworven.

* * *

S

ommige buitenstaanders zijn, ten onrech- te, nog altijd geneigd, het liberalisme te zien als een zuiver "verstandelijk" iets. Me- vrouw Fortanier was en is er in haar gehele optreden het levende bewijs van, dat het libe- ralisme óók een ha r t heeft. Dat het opkomen

voor en het streven naar sociale gerechtigheid in onze maatschappij, zelfs een der hoofddoel·

einden moet zijn van de liberale politiek.

Op deze grond, èn in het belang van de sa·

menleving, die vooral in deze moderne tijd zo hoge eisen stelt, pleitte zij ook altijd weer voor gelijke kansen voor alle jongeren, om te worden opgeleid overeenkomstig hun aanleg en be·

gaafdheid.

Zij had ook gevoel voor de noodzaak, dat. de volksvertegenwoordiger veelzijdige contacten onderhoudt en zich niet in zijn of haar werk isoleert.

De volksvertegenwoordiger moet bij voort- during toegankelijk blijven voor wat er leeft in het volk, moet zich veelzijdig laten voorlichten en dan tot eigen conclusies komen.

Dat betekent veel méér werk dan in het open- bare optreden in de Kamer tot uiting komt, maar alleen zo is men volksvertegenwoordiger in de ware zili van het woord.

* * *

Aldus haar taak opvattend, heeft mevrouw Fortanier-de Wit de publieke zaak en het liberalisme gediend.

Wij zullen haar geen groter dienst bewijzen, dan allen gezamenlijk te zorgen, dat de good- will, die zij daarn1ede voor onze partij en onze beginselen in brede kringen heeft verworven, niet verloren gaat.

'Vij wensen mevrouw Fortanier het aller- beste toe op haar verdere levensweg; wij zijn er zeker van, haar bU talrijke partijgebeurte- nissen nog menigmaal aanwezig te zien en diep in ons hart bewaren wij de hoop, haar eens, wanneer de persoonlijke overwegingen van thans niet meer in die mate gelden, ook in het parlementaire leven nog terug te zullen zien.

A.W. A.

AFDELINGSBESTUREN OPGELET!

Denk om 1le aanduidin~ op JlW kamlidatenlij~t<·n

Hebt lJ hij het Parti,jsecrPtariaat r•wds aange- vraagd de vt•rklarin~ van lwt llnofdbestnur, dat bij de a.s. g-emeenteraadsverkiezingen boven de door U in te elienen kandidatenli,jst de naam l'n'of de aanduiding van de Part,ij mag worden gP- Jllaatst? (Zie de circula-ire van het Hoof1lhestuur d.d. 5 februari 1958 nr. 37950.)

Zo niet, 1loet U dit dan onmiddellijk.

De uiterstR datum voor het indienen van het 11<'- treffende verzoek bij het. Centraal Stembureau is maandag, 3 maart a.s.; bij latere imliening blijft het verzoek ing·evolge · dt• be)Jaling·en van de l{ies- wet buiten lwhandeling.

LOGIES ALGEMENE VERGADERING

Hengelo is vol

Dt• hotds in Heng·elo zijn tot de laatst<> plaats volg·ehoekt. Het Algemeen Seeretariaat kan even- tuele gega.dig·den dus niet nwer aan log·ies voor de nacht van 28 februari op 1 maart a.s. hei}JI'n. Het advisePrt diegenen die nog ondl"l'dak \'OOI' dt>ZI' mwht zoeken, te trachten in l':nsched•• en omgt•\·ing een plaats tl' vinden.

VRIJHEID EN DRI\IOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (I) De geld- en kapitaalvoorziening voor de waterschappen voor het jaar 1958 is nog steeds niet geregeld. Drutrdoor is een noodtoestand ontstaan, die de uitvoering of voortzetting van dringende werken ernstig in gevaar brengt. In het algemeen is voor de meeste werken de periode van maart tot en met september het gunstige jaargetijde.

Verkeer en Waterstaat in Tweede Kamer • Bezorgdheid van Zegering Hadders over de wegenbouw· Temporisering werken in Eemskanaal verkeerde bezuiniging • Wateroverlast in Overiissel en Drenthe • Kapitaalvoorziening waterschappen • Vervoerskwes·

ties, parkeerprobleem, verkeerswetgeving, enz.

Het is mij opgevallen, zei de heer Ze- gering Hadders, die blijkbaar meer wist, dat in de circulaire van 7 oktober 1957 en van 7 februari 1958 van de minister van Binnenlandse Zaken inzake het aanleg- gen van een rente-vorm voor kasgeld- leningen ten laste van publiekrechtelijke lichamen, wèl sprake is van overleg met zijn ambtgenoot van Financiën, doch niet met die van Verkeer en Waterstaat, al- hoewel de waterschappen door de weder- instelling van bedoelde rente-normen eveneens worden getroffen.

Hoewel in weerwil van de noodza~~­

lijke bezuinigingen, door het RIJk een behoorlijk bedrag is uitgetrokken voor wegen, kanalen, bruggen en tunnels, bekruipt mij toch 'n gevoel van bezorgd- heid wanneer ik denk aan de toekomst.

Dat zei onze geestverwant, de heer R.

Zegering Hadders, vorige week in de Tweede Kamer bij de behandeling van de begroting van Verkeer en Waterstaat.

Er was immers reeds een achterstand in het gereedkomen van de zo noodzake- lijke verkeersobjecten door het snel groeiende autoverkeer. Wat de rijkswe- gen betreft is natuurlijk iedere extra ver- traging te betreuren, want zij zal nadelig werken op onze gehele economische sa- menleving.

Veel erger is het echter gesteld bij de provinciale en vooral bij de gemeentewe- gen. Gebrek aan financiële middelen is oorzaak, dat bijna niets meer kan worden uitgevoerd. Hier zullen jaren nodig zijn om de vertraging in te halen.

•

De vertraging is vooral teleurstellend voor de gebieden waar regering, provincie en gemeente de laatste jaren veel hebben gedaan om het industriële klimaat te verbeteren door o.m. de toe- gangswegen naar deze gebieden, zowel te land als te water, te verbeteren.

Ik ben bevreesd, zei onze woordvoet·der, dat de belangstelling der fabrikanten in verband met de daling der conjunctuur en de stijging van het aantal werkzoe- kenden, waardoor zij in hun eigen streek gemakkelijker aan de nodige arbeids- krachten kunnen konlen, nu sterk zal verminderen voor deze nieuwe industrie- gebieden.

De laatste maanden is in deze gebieden geen enkele aanvrage voor indu~trie­

VP!-3ti.:~·ing nH:cr binnenge:~kon1en.

• •

*

Iⁿ dit verband noemde de heer Zege- gering Hadders het een verkeerde bezuiniging de werken aan het Eemska- naal te temporiseren.

Aan deze belangrijke waterweg van Groningen naar zee, zijn vele scheeps- werven gevestigd. Zij hebben de laatste jaren enorm veel bijgedragen tot de werk- venuiming in de provincie Groningen.

Men bouwde vele types, maar om de or- derportefeuille op peil te houden, moeten grotere types gebouwd kunnen worden.

Dat is thans niet mogelijk, omdat de kunstwerken over het Eemskanaal niet groot genoeg zijn om grotere schepen door te laten.

Miljoenen hebben de eigenaren der scheepswerven de laatste jaren geïn- vesteerd om hun hellingen geschikt te maken voor grotere schepen, vertrouwen- de, dat de regering waar zou maken wat was toegezegd; een gereedkomen van alle noodzakelijke verbeteringen aan het Eemskanaal tegen 1961. Nu zullen alleen de noodzakelijk geachte werken voor het aoda-project van Delfzijl tot stand wor-

•en gebracht.

Dat is een verkeerd besluit, want hier ll.angt werkelijk veel van af voor de ge- hele provincie Groningen.

Andere tempariseringen mogen niet zo epectaculair schijnen op het eerste ge- r:icht, maar zij zijn het in wezen wel.

Wanneer niet wordt doorgewerkt aan be- tere kanalen in Z.O. Friesland, in Z.O.

Drente, wanneer niet doorgegaan wordt aan betere wegen in deze gebieden en de Groninger Kanaalstreek en het verdere zuid-oosten van Groningen, dan zullen de rampzalige gevolgen niet uitblijven.

.

_* ^..

In de wegenbouw heerst nu grote werkloosheid. Die werkloosheid zal natuu1·lijk worden bestreden, maar ik geef er de voorkeur aan, aldus de heer Zegering Hadders, dat deze werkzoeken- den in hun eigen sector werk vinden doordat de wegenbouw op gang blijft en zodoende de werkloosheid wordt bestre- den op de prettigste wijze voor de mensen en voor onze hele economie op de meest doeltreffende wijze.

De moeilijkheden in de wegenbouw ver- sterken de overtuiging, dat zo spoedig mogelijk het wegenfonds weer in werking moet treden. Het is dringend noodzake- lijk, dat niet alleen voor de secundaire en tertiaire wegen een nieuwe financiële regeling komt, (ingevolge het rapport van de commissie-Oud) maar ook voor de pri- maii·e rijkswegen.

ZEGERING HADDERS .... waarom geen driemanschap? ...•

Deze regeling zal voldoende fondsen moeten waarborgen, zodat de continuïteit bij de afbouw van het rijkswegennet wordt gegarandeerd.

• • _*

Een apart punt is de grote moeilijk- heid voor polder- en waterschaps- besturen om de zo hoog nodige gelden voor de verbetering van de waterbeheer- sing aan te trekken. Dit ressorteert in de eerste plaats onder de minister van Fi- nanciën, die de rente bepaalt, maar hier heeft de minister van Waterstaat een grote verantwoordelijkheid.

Is er beslist over en zonder de minister van Waterstaat?!

Minister Algera erkende dat het on- juist is geweest gemeenten en watet·- schappen over één kam te scheren.

* .. ..

Als voorbeeld waar de waterbeheer- sing te wensen laat, noemde onze geestverwant de Overijsselse Vecht en het zuiden van Drente. Geldgebrek maakt efficiënte verbeteringen door de waterschappen onmogelijk.

Maar de Vecht is een rijksrivier en het vele water, dat uit Duitsland komt door de ontginningen, maakt dit probleem tot een internationaal probleem. De minister dient het initiatief te nemen tot onder- handelingen. In alle redelijkheid kan Duitsland toch gevraagd worden een bij- drage in deze noodzakelijke werken te betalen.

Eveneens is te betreuren, dat de aan- voer van zand door verschillende uit Duitsland komende rivieren nog nooit tot een bevredigende oplossing is gebracht.

Ook dit is een vraagstuk, dat op interna- tionaal niveau behandeld moet worden.

Het zuiden van Drente heeft dringend behoefte aan een afvoerkanaal van oost naar west. Indien dit kanaal tevens ge- schikt kan worden gemaakt voor de sche- pen van 600 ton, dan zou dit voor de ge- hele streek van uitermate veel belang zijn. Laat men haast maken.

DEZE BURGER

heeft jonqstleden zaterdag weer eens, over een bevriend kopje thee met een koekJe, gevolgd door een bevriend glas wijn met een zoutje mogen

zitten staren naar de televisie. '

Hij heeft het genoegen mogen smaken de oude heer Siem Nieuwen- h'!lizen enige val-en-smijt-en-klodder-humoristica te zien en horen op- dtSsen,_waarvan. hem (deze burger) het overigens goedmoedige en dus geduldtge, hart m de brede borstkas omdraaide. Maar dáárvoor kon hij toch nog een verontschuldiging bedenken: de heer Siem viert binnenkort·

zijn vijf-e~-zeventigste verjaardag en het was een nobele geste, hem de

g~leg_e11ftetd te schenken, blijk te geven van zijn benijdenswaardige vttalttett, van welk een kwaliteit dit blijk ook mocht zijn.

Deze burger zag vervolgens een kwis, getiteld "Van je familie moet je het maar hebben", een spelletje van vrolijke achterlijkheid dat ont- stellend was om te volgen en waarin men zien kon hoe men prijzen kan winnen door vijf maal pannekoeken omhoog te werpen en weer op te vangen; door een marmot en een stekelvarken te herkennen· door - geheel uit het blote hoofd, o ja - te weten wat het kengetal van het H1lversumse telefoonnet is; door de heer Aad van Leeuwen van een foto te herkenne!l' of door te weten in welke film de heer Clark Gable een bepaal~e ~:ene speelde. Allemaal blijken van een soort "algemene ont- Wtkkelmg , waarop geen enkele lommerd een halve stuiver doch waar- voor de ~ VRO wel kostbm·e geschenken geeft, het geheeÎ beoordeeld door een JUry, waarvan, tot mijn verbazing, een geleerd man als Haar- lems doct.<?r Spoelder, vrijwillig deel uit maakte; o tempora, o mores.

~at 'fn;lJ. he~ meest heeft getroffen bij deze uitzending (laus stultitiae

e~ tmb.ectlttatts) y;as het openlijk optreden van een man, die niet alleen ztch met de moett~ getroost had zich, voor een mi.ljoen ogen, behoorlijk aan te ~leden en dt~. met moe en in trui voor het alziend teevee-oog trad, doch dte - naar zun zeggen, studeerde voor de hoofd-acte - de eigen moerstaal met een dusdanig plat accent sprak, dat de haren mij te berge rezen.

Het was e<;n bedroefd-makende en treu1·ig-sternmende vertoning, één massale pl~tdtL~e welker vulgariteit grote zorgelijkheid om het peil der volksontwLkkelmg deed opwellen in het, 1'0or deze ontwikkeling zo warm kloppende hart van

22 FEBRUARI 1958 - PAG. 2

Rectificatie.

NIET: AUSTRALISCII MAAR: AZIATISCH In de analyse van de Heer E.

Smedes van het Indonesische pro- bleem, welke wij de vorige week in de rubriek "Men schrijft ons"

hebben samengevat, dient men de op één na laatste alinea aldus te lezen:

"Het Indonesische blad is van de Nederlandse boom gevallen en dwarrelt nu omlaag totdat het weer een nieuw evenwicht gevonden heeft, n.l. op de Aziatische bodem".

Er stond de vorige week ten on- rechte: "Australische bodem".

Onze vrachtvervoerders worden in alle landen belemmerende bepalin- gen in de weg gelegd. De heer Zegering Hadders vroeg zich af of onze regering niet te veel verzoekt en te weinig eist.

Omdat Nederland van oudsher zeer internationaal ingesteld is Inzake het

"Vervoerswezen, kunnen wij nooit iets geven als 'egenprestatie, zodat wij altijd de vragende partij zijn en onze onder- handelingspositie bij voorbaat zwak is.

Maar het is toch al te gek, dat men bij het streven naar Europese eenwording, uitgaat van beperkende bepalingen voor het internationale vervoer.

Mij lijkt het gezond en redelijk, aldus onze woordvoerder, dat uitgegaan wordt van het standpunt, dat het internatio- nale vervoer bij een streven naar eco- nomische en politieke eenwording, geen belemmering mag ondervinden en dat onze regering daarom niet de vragende, maar de eisende partij is.

Ten aanzien van de Rijnvaart rekende hij er op, dat bij de onderhandelingen tussen Nederland en Duitsland onze rege- ring onveranderd de opvatting handhaaft, dat de integrale vrijheid door de Akte van Mannheim verzekerd is.

* * *

Steeds meer wordt gesproken over de parkeermeter als oplossing voor het parkeerprobleem. De gemeenten zullen er echter in de eerste plaats naar moeten streven, vóór zij parkeermeters invoeren, mogelijkheden te scheppen voor degenen, die gedurende lange tijd moeten parke- ren. Anders werpt iedere gemeente zich op de parkeermeters als bron van in- komsten.

Het verdient ook aanbeveling, dat men eerst nagaat of het in Parijs toegepaste systeem van de zone-bleu niet aantrek- kelijker is. Aan de zijde van de automo- bilisten is er het voordeel aan verbonden, dat dit systeem geen financiële offers vraagt.

Met het parkeerprobleem is verbonden de propaganda om de binnensteden voor het autoverkeer te sluiten. Economisch is dit funest en men kan temeer ongerust zijn ,omdat de openbare vervoerbedrijven zelfs nu al niet in staat blijken aan rede- lijk te stellen eisen te voldoen.

• *

*

Voorts heeft de heer Zegering Hadders er nog eens bij minister Algera op aangedrongen niet te lang te studeren op het te volgen systeem van de verkeers- wetgeving, die met de dag ingewikkelder en moeilijker wordt.

Onze geestverwant is de man, die des- tijds als lid van de Eerste Kamer, met de suggestie van een driemanschap, de stoot heeft gegeven tot het maken van 'n nieuw Burgerlijk Wetboek. Nu bepleitte hij aan een driemanschap van verkeersdeskun- dige juristen opdracht te geven een nieu- we verkeerscode te ontwerpen. Er zijn in ons land verscheidene deskundigen, die in zich verenigen deskundigheid zowel op verkeersgebied als op juridisch terrein.:

Het behoeft derhalve geen moeite te kos- ten het gesuggereerde driemanschap te formeren.

V.v.D.

STALEN

KANTOORMEUBELEN

GISOLAMPEN

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 22 FEBRUARI 1958- PAG. S

:J 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111.!:

= -

=

=

- -

=

-

-

=

- -

= -

- -

-

-

--

- -

_-

- -

- - - -

=

-

-=

-

-

-

-

- -

=

- -

=

- -

-

-

- - -

....

--- _{- -} -

-

- - -

=

= - - -

-=

= -

-

-

-

=

-

-

-

-

- - - - - - -

-

=

-

-

VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID

EN

DEMOCRATIE

BESCHRIJVINGSBRIEF

^{voor de}

Jaarlijkse Algemene Vergadering

te houden op VRIJDAG 28 februari en ZATERDAG 1 maart 1958 in het Concertgebouw aan de Beursstraat te Hengelo (Ov.).

De vergadering zal beginnen op: VRIJDAGAVOND te 8 uur;

ZATERDAGMORGEN te 10 uur.

AGENDA:

Vrijdag 28 februari des avonds 8 uur OPENBARE VERGADERING

1. Opening door de voorzitter.

De openingsrede van prof. mr. P.J. Oud zal van 8.05-9 uur door de radio worden uitgezonden over Hilversum II. Golf- lengte 298 meter.

In verband met deze uitzending wordt men verzocht te 8 uur precies in de zaal aanwezig te zijn.

2. Begroeting van de gasten.

HUISHOUDELIJKE VERGADERING

3. Verslag van de Commissie voor de Notulen van de Jaar- lijkse Algemene Vergadering van 5 en 6 april 1957 te Groningen.

4. Benoeming van de Notulencommissie voor de vergadering·

van 28 februari en 1 maart 1958.

5. Jaarverslag van de secretaris (dit zal nader worden toe- gezonden).

6. Rekening en Verantwoording en Jaarverslag van de pen- ningmeester.

7. Verslag van de Commissie van voorlichting over de Reke- ning en Verantwoording van de penningmeester over het

jaar 1957.

9. Voorstel van de afdeling Rotterdam tot uitbreiding van het aantal zetels van het Hoofdbestuur met één.

Toelichting:

De afdeling Rotterdam acht het gewenst, dat in de samen- stelling van het Hoofdbestuur rekening gehouden wordt met o.a. twee aspecten:

a) Vertegenwoordigers uit velerlei streken .in ons land moeten in het Hoofdbestuur een plaats kunnen vinden.

b) De grote verscheidenheid van maatschappelijke en eco- nomische facetten in onze samenleving vinde zijn afspie- geling in de samenstelling van het Hoofdbestuur.

Er dient dus zowel gelet te worden op streekbelangen als op groepsbelangen.

Het is de indruk van de afd. Rotterdam, dat in het verleden meermalen voortreffelijke candidaten zijn gepasseerd, om- dat het aantal zetels in het Hoofdbestuur niet voldoende groot was om het bovenstaande te verwezenlijken.

10. Voorstel tot vaststelling bij loting van een nieuw rooster van aftreding voor de leden van het Hoofdbestuur.

Toelichting:

Bij de jongste wijziging van de Statuten der Partij, welke werd goedgekeurd bij Koninklijk Besluit d.d. 2 januari 1956 is de zittingsduur van de leden van het Hoofdbestuur ge- bracht van 4 op 3 jaar.

In verband hiermede dient thans een nieuw rooster van aftreding te worden vastgesteld.

Van de leden van het Dagelijks Bestuur treden volgens de bestaande rooster af 3 leden in 1959, 2 leden in 1960 en 2 leden in 1961.

Hierin behoeft geen verandering te worden gebracht.

Van de andere leden van het Hoofdbestuur treden volgens de bestaande rooster af 8 leden in 1959, 4 leden in 1960 en 4 leden in 1961.

Voorgesteld wordt de rooster zo samen te stellen, dat 5 leden aftreden in 1959, 6 leden in 1960 en 5 leden in 1961.

De aftreding zal dan in haar geheel omvatten 8 leden in 1959, 8 leden in 1960 en 7 leden in 1961.

Daartoe moet bij loting worden aangewezen, dat van de 8 leden van het Hoofdbestuur, geen leden van het Dagelijks Bestuur zijnde, die tot de aftreding 1959 behoren, 2 zullen aftreden in 1960 en 1 lid in 1961.

Voorgesteld wordt de loting te doen verrichten in een ver- gadering van het Hoofdbestuur.

11. Bespreking van het beleid van het Hoofdbestuur.

12. Rondvraag.

Afgevaardigden van afdelingen, die bij dit punt het woord wensen te voeren, dienen hiervan vóór 20 febr. a.s. schrif- telijk mededeling te doen aan het Algemeen Secretariaat, onder opgave van het ter sprake te brengen onderwerp.

Zaterdag 1 maart des morgens 10 uur OPENBARE VERGADERING

13. Vaststelling van het Gemeente-Program.

N.B.:

Het ontwerp Gemeente-Program is afgedrukt op pagina's 4

en 5 van het nummer van 23 november 1957 van "Vrijheid en Democratie". Overdrukken zijn op aanvrage verkrijgbaar bij het Algemeen Secretariaat van de V.V.D., Koninginne- gracht 61 te 's-Gravenhage, tegen de prijs van f 0.10 per stuk.

Eventuele amendementen moeten uiterlijk 20 februari a.s.

schriftelijk, voorzien van een toelichting, worden ingediend bij het Algemeen Secretariaat.

14. Benoeming van een voorzitter.

Wegens periodieke aftreding van de heer prof. mr. P. J.

Oud te Rotterdam, die zich herkiesbaar heeft gesteld, moet in de vacature van het voorzitterschap worden voorzien.

Als enig candidaat is gesteld:

Prof. mr. P. J. Oud te Rotterdam door de afdelingen Gro- ningen en Wieringermeer.

Aangezien tegen-candidaten ontbreken zal deze. benoeming overeenkomstig artikel 42 van het Huishoudelijk Reglement zonder stemming geschieden.

NOTA BENE .. Sedert het verzenden van de Beschrijvingsbrief zijn bin- nen de reglementair voorgeschreven termijn nog enige candidaatstel- lingen voor Dagelijks Bestuur en Hoofdbestuur binnengekomen. In de hieronder volgende punten 15 en 16 zijn deze opgenomen; aan de Afde- lingen en Kamer-Centrales zullen zij bovendien tijdig voor de Algemene Vergadering in een aanvulling op de Beschrijvingsbrief worden opge- geven. De termijn is per 1 februari j.l., cf. art. 22 lid 2 van het Huis- houdelijk Reglement, definitief gesloten.

15. Benoeming van een lid van het Dagelijks Bestuur.

Wegens periodieke aftreding van de heer T. J. Twijnstra te Bilthoven, die zich niet herkiesbaar heeft gesteld, moet in een vacature in het Dagelijks Bestuur worden voorzien.

Candidaat gesteld voor het lidmaatschap van het Dagelijks Bestuur zijn:

Mr. J. J.C. R. van der Bilt te Amsterdam, door de afdeling Amsterdam en 's-Gravenhage; Mr. D. Schuitemaker te Utrecht, door de afdeling Doorn.

16. Benoeming van vier leden van het Hoofdbestuur.

Aan de beurt van periodieke aftreding als lid van het Hoofd- bestuur zijn:

Ir. L. G. Oldenbanning te Arnhem;

Ir. M. J. Stoel Feuerstein te Goes,

Mej. Mr. J. L. M. Toxopeus Pott te Delfzijl, Dr. M. P. Vrij te Eindhoven.

Mejuffrouw mr. J. L. M. Toxopeus Pott en de heren ir. L. G. Olden- banning en ir. M. J. Stoel Feuerstein hebben zich herkiesbaar gesteld.

Van de heer dr. M. P. Vrij is bericht ontvangen, dat hij geen herbenoe- ming wenst te aanvaarden.

Candidaat gesteld voor het lidmaatschap van het Hoofdbestuur zijn:

Mr. F. le Coultre te Hilversum, door de afdeling Naarden;

Mr. D. J. van Gilse te 's-Gravenhage, door de afdelingen Amsterdam, 's-Gravenhage en Rijswijk.

Drs. L. Leopold te Amersfoort, door de afdeling Amersfoort.

H. Machielsen te Hilversum, door de afdeling Hilversum.

Ir. L. G. Oldenbanning te Arnhem {aftredend), door de afdelingen Gro- ningen en Wieringermeer;

Mr. Th. Rijnberg te Bergen (N.H.), door de afdeling Bergen (N.H.);

Ir. M. J. Stoel Feuerstein te Goes (aftredend), door de afdelingen Goes, West-Zeeuws-Vlaanderen en Wieringermeer;

Mej. Mr. J. L. M. Toxopeus Pott te Delfzijl (aftredend), door de afdelin- gen Delfzijl, Groningen en Wieringermeer;

Mr. E. H. Toxopeus te Breda, door de afdelingen Amersfoort, Bergen op Zoom, Breda, Eindhoven, 's-Hertogenbosch en Voorburg;

Mr. S. Willinge Gratama te Wapenveld, door de afdelingen Arnhem, Doetinchem, Epe, Hattem, Heerde, Ommen, Velp/Rozendaal, Voorst, Wieringermeer en Zaltbommel.

17. Het defensie-vraagstuk.

Over dit onderwerp zullen inleidingen gehouden worden door de heren drs. H. A. Korthals, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, en mr. H. van Riel, lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, waarna gelegenheid zal be- staan tot discussie.

18. Bespreking van het beleid der Kamerfracties.

Het verdient aanbeveling, dat afgevaardigden van afdelin- gen, die bij dit punt speciale onderwerpen ter sprake willen brengen, hiervan vóór 20 februari a.s. mededeling doen aan het Algemeen Secretariaat, zodat de Kamerleden de ge- legenheid hebben zich hierop voor te bereiden.

19. Sluiting door de Voorzitter.

NOTA BENE

Het Hoofdbestuur van de V.V.D., P. J. Oud, Voorzitter.

D. W. Dettmeijer, Algemeen Secretaris.

De afdeling Hengelo {Ov.) biedt aan de leden, die de Algemene Vergadering bezoeken, na afloop van de vergadering op vrijdagavond 28 februari in het Concertgebouw een feestelijk samenzijn aan.

Afgevaardigden en leden maken wij er op attent, dat men zich voor logies- gelegenheid dient aan te melden bij het Algemeen Secretariaat van de V.V.D., Koninginnegracht 61 te 's-Gravenhage, telefoon K 1700 - 111768 of 114375, uiterlijk 20 februari a.s. ! ! 1

=

- -

- -

-

-

- -

=

-

- -

-

= =

- -

-

--

-

-

= --

= =

-

--

-

=

= =

-

-

-

-

-

-

- -

=

= - - -

-

-

-

-

_-

=

- - -

--

-

=

-

-

=

-

-

-

₌

-

- -

= -=

-

---- --

=

-

-

;'lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllr.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (11)

Begrotingen van Oorlog en Marine in Tweede Kamer • Nieuw legerplan een verbetering • Bezuiniging dringend nodig, vermaant drs. Korthals • Kritiek op personeelsbeleid • G. Ritmeester: Rus·

sische onderzeevloot steeds grotere bedreiging • Concentratie in Den Helder riskant • Deel van de vloot naar de West • Nationale Reserve en volksweerbaarheid.

D" opbouw yan ons l<'ger is thans in grote lijn gebaseerd op 1 leger- korps met 5 divisies, waarvan 1 parate divisie en 4 mobilisabel. Er wordt ech- ter overgeschakeld op een nieuw leger•

plan: 1 legerkorps met 2 parate divisies en 2 (dus minder) mobilisabele divisies.

In afwachting van het NAVO-rapport over de aanpassing van de defensie bij de nieuwe atomische wapenen, !~on de Tweede Kamer, die vorige week de be- grotingen van Oorlog en Marine besprak, zich voorlopig met de hoofdgedachte van het nieuwe !egerplan: verhoging van de parate stet·kte, in het algemeen wel ver- enigen.

Onze geestverwant drs. H. A. Korthals vond in ^het nieuwe legerplan de beves-

tiging van zijn kritiek, dat minister Std in het verleden teveel hooi op zijn vork heeft willen nemen. Inderdaad is geble- ken, dat de plannen van 1954 niet kon- den worden uitgevoerd. Wat de minis- ter thans beoogt, is in ieder geval beter dan hetgeen hij verleden jaar beoogde.

.

^..

Destijds heb ik er bezwaar tegen ge- maakt, aldus onze woordvoerder, dat er twee legerkorpsen zouden worden gevormd. Ik heb destijds de suggestie gedaan één legerkorps van twee parate divisies met parate legerkorpstroepen te vormen en een tot dat legerkorps beho- rende mobilisabele divisie en dan nog f'en vierde divisie als algemene reserve.

Ik mag thans constateren, dat de minis- ter aardig deze kant is uitgegaan.

Evenwel moet ik zeggen, dat ik tot mijn spijt heb gezien, dat de minister thans niet de vijfde divisie wil indelen bij het eerste legerkorps en dat hij daar- voor het argument, dat het zo lastig is voor de commandant van het legerkorps om troepPn, die 150 tot 200 km diPp

~:taan, te mobiliseren.

Dat bezwaar lijkt niet erg houdbaar, omdat diezelfde commandant toch ook de niet-parate legerkorpstroepen zul moe- ten mobiliseren.

Met aandrang verzocht de heer Kort- hals daarom reeds nu die vijfde mobili- sabele divisie in het legerkorps op te ne- men. Dan kan de commandant er thans reeds alles mee doen, wat er naar zijn mening mee gebeuren moet. opdat de divisie behoorlijk haar taak zal kunnen verrichten.

B^ij monde van de heren Vermeer en Visch zijn in het debat van de zij- de van de PvdA en de KVP stemmen op- gegaan over de vraag of wij met betrek- king tot onze defensie niet op te hoge lasten zitten. Die stemmen worden ge- hoord op een moment dat Rusland is ver-:

sterkt en het Westen bepaald zwakker is geworden. Daarom waarschuwde de heer Korthals tegen de neiging (ook in Engeland) het met de defensie wat min- der aan te doen.

\Vel ben ik van oordeel, zei hij, dat onder de gewijzigde omstandigheden een hernieuwd beraad in het kader van de NAVO nodig is om vast te stel- len welke militaire krachtsinspanning elk land zal moeten verrichten. Daar- naast acht ik het een nationale taak te zijn dat elke cent wordt omgedraaid voor ze wordt uitgegeven.

Het moet niet zo zijn, dat straks wordt gekomen met de mededeling: wij kun- ' nen het plafond van defensie-uitgaven

niet handhaven en dus kappen wij dit of dat af. Wij moeten er van uitgaan, ' dat wij moeten streven naar de beste ' defensie voor zo weinig mogelijk geld.

Dit vereist, dat wij ons militaire appa- raat zo efficiënt en zo effectief moge- lijk inrichten.

Daarop hebben wij steeds aangedron- gen, doch ik doe het op het ogenblik met temeer kracht, aldus de heer Kort- hals, opdat wij onze defensiekracht zul- len kunnen behouden, nu blijkbaar het verlangen bestaat minder geld uit te geven. Hij deed enige suggesties voor bezuinigingen en vroeg de minister de- ze met ernstige aandacht te bekijken.

"Anders vrees ik, dat men binnenkort in de omstandigheid zal komen te ver- keren, dat men in het vlees van onze krijgsmacht zelf zal gaan snijden en dan is met recht het gevreesde domme pot- lood in actie en dat zou ik wel zeer ern- stig betreuren in zo ernstige tijden als :wij nu beleven".

DRS.KORTHALS

• . . . hernieuwd beraad in kader van de NAVO ....

O^P tal van punten had de heer Kort- hals kritiek op het personeelsbe- leid, dat de minister zal moeten wijzigen.

De minister zal de conclusie moeten trek- ken uit het feit, dat wij overal zien een lager kader, een middenkader en een ho- ger kader. Op het ogenblik ontbreekt dat

middenkader met de middenkader-eind- rang.

Men zal doelbewust tot een stelsel van middenkader met de eindrang van ka- pitein moeten komen. Dit middenkader zal men kunnen recruteren door een scherpe selectie van de onder-officieren, nadat deze in aanmerking komen voor bevordering tot sergeant eerste klasse.

Zij zijn dan nog jong, omstreeks 23 jaar, en men kan ze dan goed opleiden tot subalterne officieren, waarbij een goe- de vorming mogelijk is. In de eerste plaats krijgen wij dan een grote actieve groep subalterne officieren, die de aca- demisch gevormden bovendien niet stoort in de bevorderingskansen.

In de tweede plaats kan men een gro- tere toeloop verwachten voor de rang van onderofficier. In de derde plaats heeft men deze mensen veel langer ter beschikking in de officiersrangen dan de officieren van speciale diensten.

MINISTER ST AF .... onderzoek . ..•

D^{<' milit:ürc} diensttijd voor N'rste oefening bedraagt thans in ons land 18 maanden. Dat is een zware last en die wordt des te zwaarder gevoeld, omdat voldoende deskundige instructeurs ontbreken - daar zit de fout - om die tijd nuttig te doen besteden. Dat wekt innerlijk verzet tegen de duur van de diensttijd, vooral wanneer in· België de diensttijd is verkort.

In ieder geval is de diensttijd van 18 maanden voor de jongemannen en ook

voor het b'edrijfsleven een zeer zware last en daarom vroeg de heer Korthals aan de minister nog eens een studie te la- ten verrichten over de mogelijkheid tot verkorting van de diensttijd.

Daartoe verklaarde minister Staf zich bereid nadat ook de heren Visch (KVP) en Wierda (PvdA) op een studie hadden aangedrongen. Maar de minister waar- schuwde wel, dat men geen illusies moet wekken dat verkorting mogelijk zal blij·

ken nu een onderzoek wordt ingesteld.

* * *

Aan do Marine wijdde speciaal onze geestverwant de heer G. Ritmees·

ter aandacht. Hij maakte er op attent, dat de Russische onderzeevloot een steeds grotere potentiële bedreiging wordt. Wij kunnen ons niet gerust voelen onder de·

ze dreiging ter zee. Rusland heeft thans 475 onderzeeboten en een 100-tal in aan- bouw.

In tegenstelling tot de heer Vermeer van de PvdA, die de Karel Doorman lie- ver kwijt zou willen, omdat hij het vlieg- kampschip als een te zware last be- schouwt, drong de heer Ritmeester juist aan op een nog betere bewapening van het schip.

De motie van de heer Vermeer om eens met de bondgenoten in de NAVO te praten over een doelmatiger bestem- ming van de Karel Doorman, werd met 43 tegen 72 stemmen verworpen. Alleen de PvdA steunde de motie nadat de heer Korthals er reeds op attent had gemaakt, dat de regering voor haar marinebeleid de steun moet ontberen van een der grote regeringspartijen.

* ..

*

Onze onderzeeboten hebben in tie jongste W<"reldoorlog met een ver- lies van zeven boten een totale schade aan de vijand toegebracht van 69 sche- pen met 278.910 ton. Wij hielden er na de oorlog nog 14 over, waarvan er twee direct moesten worden afgevoerd en vier nog nauwelijks operationeel bruik- baar waren.

Op de begroting 1949 stonden vier ver- vangende onderzeeboten en eerst nu - acht jaren later - zijn er daarvan twee op stapel gezet, die waarschijnlijk in 1959 zullen worden afgeleverd.

Wij beschikken over twee oude onder- zeeboten, die van Engeland zijn over- genomen, en wij hebben twee Ameri- lw.anse gestroomlijnde onderzeeërs ir:

bruikleen tot 1963.

Indien wij over het tijdelijk gebruik van buitenlandse onderzeeboten kunnen beschikken, wil minister Staf de bouw van de derde en vierde onderzeeboot op- schorten totdat een ontwerp kan wor- den gerealiseerd waarin de recente ont- wikkelingen Catoomvoortstuwing o.a.) zijn verwerkt.

Nu kan soms atomische voortstuwing de voorkeur hebben en son1s de grote~e

duikdiepte. Daarom vond de heer Rit- meester het niet juist de derde en vier- de boot thans niet te bouwen. De NAVO heeft onderzeeboten zeer hard nodig en door ze van of aan een land te lenen, verhoogt men het totale aantal niet.

Daar komt nog bij, dat de atoombo~en

zpker viermaal zo duur zijn als de con- V<'ntionele. In de toekomst zal de bouw dan wellicht worden uitgesteld om de kosten, hetgeen misschien reeds than3 voor de derde en vierde boot een sterk, zij hPt verz"~cg(¹n, argunJPnt is.

Vervolgens vroeg de heer Ritmees- ter zich af of wij niet een tekort aan beschermende fregatten hebben, vooral buiten NAVO-verband. De zeven kleine fregatten zijn ni0t zo lang gele- den gebouwd, maar de 13 grote zijn alle 16 tot 25 jaar oud en vervanging zal in gPforceerd tempo nodig zijn.

Wachten tot 1960 houdt grote geva- ren in. De moeilijkheid wordt vergroot

door de prijs van een modern fregat, die thans reeds een 40 miljoen beloopt.

De reservevloot is gegroeid naarmate het vlootplan is voltooid. Ongeveer de helft is in di<'nst. Het andere deel is op- gelegd in de marinehaven Den Helder, Het is een grote concentratie die voor- delen heeft.

Maar de schaduwzijde is. aldus de heer Ritmeester, dat alles op één kaart wordt gezet en dat er grote gevaren zijn bij een overval. Gedeeltelijke verspreiding is dus verstandig en zeiter zal Vlissin- gen, dat ook .over een grote werf be- schikt, daarvoor in aanmerking kunnen komen.

(---~·

22 FljBRUARI 1958 - PAG. 4

SIMPLUS

BRANDBLUSSERS

Offlciëel goedgekeurd.

Talrijke attesten.

Veel meer waard dan de kostpriJs!

SIMPLUS N.V·

DORDRECHT Overwogen zal ook moeten worden of niet een deel van de vloot naar de West kan worden gedirigeerd en in .ieder ~e ..

val buiten ons land kan worden gesta- tionneerd.

* * *

Nadat hij ook nog aandacht had be- steed aan het personeelsbeleid bij de Marine, belichtte de· heer Ritmeester uitvoerig het belang van de volksweer- baarheid zoals die leeft in de Nationale Reserve.

De minister ziet klaarhlijkelijk niet in, dat hij reeds door de wijze waarop hij de Nationale Reserve doodmaakt, in werkelijkheid ook de geestelijke volks- weerbaarheid een geweldige knak toe- brengt. Heeft het optreden van de Hon- gaarse verzetsstrijders in de november- dagen van 1956 de minister en zijn mili- taire adviseurs dan niets geleerd?

De minister zegt zelf, dat belanrrri,jke penetraties kunnen ontstaan, die, veel meer achterwaarts, opnieuw met mode.·- ne strijdmiddelen moeten kunnen wor- den opgevangen; dat de oorlog een sterk beweeglijk karakter zal hebben en dat de militaire commandant in staat moet zijn om het gevecht over grotere diepte dan ooit te voeren.

Minister Staf heeft echter verklaa1·d de Nationale Reserve niet meer nodig to;

hebben voor de territoriale verdediging, omdat de mobilisabele divisies niet in de voorste lijn zijn opgenomen. Hij wil van de Nationale Reserve een nieuwe,, zuiver militaire organisatie maken, waaraan bescheidener eisen zullen wor- den gesteld, maar waaraan in ieder ge- val zal moeten worden voldaan. Hij zal de vrijwilligers van de Nationale Reser- ve binnenkort adviseren voor deze nieu- we organisatie ni<>uwe contracten aan te gaan.

RITMEESTER

•.. pleidooi voor volksweerbaarheid ••

Een enkel woord zei de heer Rit- meester over de kwestie van de reserve-majoor Van Benthem, die uit de dienst is ontslagen en daarna is aange- steld als agent van Nederland in Enge.

land. Het zou veel praktischer geweest zijn om deze reserve-majoor te hand- haven en desnoods bevot'dcring te laten maken.

Maar om deze man aan te stellen als agent tegen een salaris, het eerste jaar van f 25.000 en het volgende jaar van f 50.000, en hem dan nog de gelegenheid te geven om elders te verdienen, is met erg verstandig bekeken. Dit kan aanlei- ding geven tot allerlei narigheid.

Over de zaak van majoor K. wil ik niet spreken, besloot de heer Ritmees- ter (in afwachting van dil uitspraak v~tn

de rechter), maar ik krijg niet de in- druk dat het tenslotte bij onze aankopen in het algemeen zo buitengewoon goed in orde is geweest. V.v.D.

1 _I

_I