RAPPORT VAN BEVINDINGEN
Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij de Ichthusschool
Plaats : Boskoop
BRIN-nummer : 09YG
Onderzoeksnummer : 122608 Datum schoolbezoek : 7 juni 2011
Rapport vastgesteld te Zoetermeer op 6 juli 2011
Inhoud
1 Inleiding 5
2 Bevindingen 7
3 Toezichtarrangement 11
1 Inleiding
De Inspectie van het Onderwijs heeft op 7 juni 2011 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op de Ichthusschool te Boskoop naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende.
Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 9 juni 2009 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten op de Ichthusschool. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 24 november 2009. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd.
Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke
voorschriften.
Toezichthistorie
Op 27 januari 2009 heeft de inspectie een gesprek met de directie en de intern begeleiders van de school gevoerd naar aanleiding van een door de inspectie uitgevoerde risicoanalyse. Uit die analyse kwam naar voeren dat de opbrengsten van de school mogelijk onvoldoende waren. Doel van dat gesprek was om de resultaten van deze risicoanalyse aan te vullen met rechtstreekse informatie van de school.
Op 2 april 2009 heeft de inspectie de uitkomsten van de risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken.
Op 9 juni 2009 heeft de inspectie, naar aanleiding van het gesprek met het bevoegd gezag een kwaliteitsonderzoek naar mogelijke tekortkomingen op de Ichthusschool uitgevoerd. De kwaliteit van het onderwijs is daarop als zwak beoordeeld.
Op 17 mei 2010 heeft de inspectie een voortgangsgesprek met de directie en de interne begeleiders gevoerd. Hierin bleek dat de eindopbrengsten over het schooljaar 2009-2010 nog onvoldoende progressie vertoonden, waarop het intensief toezicht is gecontinueerd.
Onderzoeksopzet
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie.
• Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan.
• Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland.
• Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn.
• Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd.
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering de Ichthusschool | 7 juni 2011
pagina 6 van 11
• Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 2A, 3B, 5A, 7/8.
• Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van het onderwijs.
• Een gesprek met leraren.
• Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek.
Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: leeropbrengsten, leerstofaanbod, didactisch handelen, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg.
Toezichtkader
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl.
Opbouw rapport
In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de
onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
2 Bevindingen
2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel
In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit
onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn
gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed
5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde standaard gecontroleerde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.
Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten
1 2 3 4 5
1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
z 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en
voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
z 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een
niveau dat mag worden verwacht. z
Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod
1 2 3 4
2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te
bereiken doelstellingen. z
2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met
het niveau van leerjaar 8. z
2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.
z
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering de Ichthusschool | 7 juni 2011
pagina 8 van 11
Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen
1 2 3 4
5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. z 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. z 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. z
Kwaliteitsaspect 8 Zorg
1 2 3 4
8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig
hebben. z
8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt
de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. z
8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. z
8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. z
Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg
1 2 3 4
9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar
leerlingenpopulatie. z
9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. z 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. z 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. z 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. z 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de
gerealiseerde onderwijskwaliteit. z
Naleving wet- en regelgeving
ja nee NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16,
lid 2 en 3, WPO). z
NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16,
lid 1 en 3, WPO) z
NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid
3, WPO). z
NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). z NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). z
2.2 Beschouwing Algemeen beeld
De inspectie komt op grond van dit onderzoek naar kwaliteitsverbetering tot de conclusie dat de kwaliteit van het onderwijs op de Ichthusschool van voldoende kwaliteit is. In vergelijking met het laatste kwaliteitsonderzoek (juni 2009) is de school erin geslaagd om de eindresultaten, die jaren achtereen onvoldoende waren, nu weer op een aanvaardbaar niveau te brengen. Het feit dat de school al enige tijd meer opbrengstgericht te werk gaat, vormt een voor de hand liggende verklaring hiervoor. Ook zijn de analysevaardigheden van de leerkrachten verbeterd. Het systematisch evalueren en analyseren van de prestatieontwikkeling van de leerlingen en het op grond daarvan afstemmen van de benodigde leerstof en didactiek is inmiddels een goed gebruik geworden binnen het team.
Toch dient gezegd te worden dat er nog wel sprake is van een kwetsbaar proces.
De leeropbrengsten zijn nog steeds aan de magere kant en liggen maar net boven het door de inspectie gehanteerde minimumniveau. Daarnaast zijn enige tekortkomingen geconstateerd in de zorg en begeleiding en in de borging van de verbeteractiviteiten, die de aandacht van de school behoeven.
Hieronder volgt een toelichting op het oordeel.
Toelichting Leerresultaten
De eindopbrengsten zijn als voldoende beoordeeld op grond van het feit dat de eindresultaten van 2011 voldoen aan de ondergrens die de inspectie hanteert.
De resultaten van 2010 en 2009 waren onvoldoende, evenals in de jaren daarvoor. De school is er veel aan gelegen om de stijgende lijn die zich nu aftekent vast te houden. De resultaten in de huidige groep 7 wijzen erop dat de school in staat zou moeten zijn om ook volgend jaar voldoende leerresultaten te behouden. Daartoe is evenwel een gerichte inspanning nodig, met name om de resultaten voor begrijpend lezen op het gewenste peil te houden. De school is zich hier terdege van bewust en werkt aan de hand van analyses van de toetsresultaten en gerichte actieplannen in de bovenbouwgroepen aan de verbetering van de opbrengsten.
De tussentijdse leerresultaten in de groepen 3, 4 en 6, die de inspectie onderzocht heeft, zijn over het geheel genomen van voldoende niveau. Echter ook hier is alertheid geboden. Alleen het niveau van rekenen in groep 6 is ruim voldoende. Daarentegen is het technisch lezen in groep 3 slechts net voldoende en in groep 4 zelfs van onvoldoende niveau. De resultaten voor rekenen in groep 4 en begrijpend lezen in groep 6 zijn weliswaar nu nog voldoende maar zijn, indien afgezet tegen de nieuwe ondergrenzen die de inspectie binnenkort zal hanteren, onder de maat.
De sociale leeropbrengsten van de school heeft de inspectie niet kunnen beoordelen omdat de school voor het meten hiervan nog geen gebruik maakt van een landelijk genormeerd instrument.
Onderwijsleerproces
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering de Ichthusschool | 7 juni 2011
pagina 10 van 11
De inspectie zag in het vorige kwaliteitsonderzoek geen directe verklaring in het onderwijsleerproces voor de tegenvallende leerresultaten. En dat geldt ook voor dit onderzoek. Er is sprake van een degelijk klassenmanagement, waarbij voldoende aandacht besteed wordt aan duidelijke instructies en
gedifferentieerde werkvormen. De lessen vinden bovendien plaats in een veilige en prettige sfeer, die maakt dat leerlingen rustig en geconcentreerd kunnen werken.
Het leerstofaanbod is versterkt door de invoering van een methode voor voortgezet technisch lezen, die inmiddels in bijna alle midden- en bovenbouwgroepen is geïmplementeerd. Hoog op de agenda staat nu de aanschaf van een nieuwe methode voor begrijpend lezen die beter aansluit bij de specifieke leerbehoeften en leesbeleving van de leerlingen. Gezien de tegenvallende resultaten op leesgebied zijn dit belangrijke ontwikkelingen.
Hierbij dient wel benadrukt te worden dat een goede implementatie van de nieuwe methoden, ondersteund door goede analyses van de sterke en zwakke punten van het leerstofaanbod en duidelijke leerstofafspraken, een voorwaarde vormen voor succes in termen van hogere leerresultaten.
Zorg en begeleiding
Hoewel het fundament onder de zorgstructuur versterkt is door middel van het vastleggen van afspraken en procedures in een intern zorgplan, signaleert de inspectie nog wel enige risico's in de zorgpraktijk. Deze liggen overigens niet op het gebied van de signalering en toetsing. Uit alles blijkt dat de school de voortgang en prestaties van de leerlingen zorgvuldig en vroegtijdig in beeld brengt. Leerkrachten benutten deze gegevens voor een doordachte inrichting van het onderwijsleerproces, afgestemd op de verschillen in leerbehoeften en niveaus van de leerlingen. Echter een noodzakelijke, diepere analyse en diagnose bij leerlingen die uitvallen, als basis voor een goed toegespitste vorm van zorg en begeleiding, komt echter nog onvoldoende uit de verf. Daarbij zijn de hulp- en handelingsplannen van wisselend niveau. In teveel gevallen
ontbreken concrete doelen, die het mogelijk maken om het effect van de zorg af te zetten tegen de beoogde resultaten. Overigens worden de plannen wel consequent geëvalueerd maar is de beredenering voor de keuze van het al dan niet voortzetten of aanpassen van de zorg niet altijd even duidelijk.
Dit vraagt om een goede kwaliteitsbewaking.
Kwaliteitszorg
Met de komst van de nieuwe directeur, anderhalf jaar geleden, is er meer lijn gekomen in de kwaliteitsontwikkeling van de school. Zwakke en kwetsbare punten in de onderwijskwaliteit worden nu systematisch en op planmatige wijze aangepakt. De behaalde leerresultaten vormen een belangrijke bron voor de keuze van verbeteractiviteiten. Niet alleen op directieniveau maar ook binnen het team is gerichte aandacht voor trendmatige analyses van de
leeropbrengsten. Dit gebeurt gericht op individueel en groepsniveau en voor een deel ook op groepsoverstijgend niveau. Dit laatste punt kan wel beter
ontwikkeld worden waarbij het van belang is om het hele team hierbij te betrekken.
Een punt ter verbetering is de borging van de ingezette en gerealiseerde kwaliteitsverbeteringen. Hoewel de afspraken en doelen op papier veelal
duidelijk zijn, is het waarborgen en bewaken van de verbeteracties in de praktijk nog een achilleshiel van de school. Dit is echter wel van belang om te
voorkomen dat veelbelovende initiatieven en verbeteractiviteiten onbedoeld verwateren of stagneren.
3 Toezichtarrangement
Kwaliteit
De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Ichthusschool het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt.
Naleving
De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd.
