Pastorale terapie met die MIV/VIGS geaffekteerde familie: 'n narratiewe benadering

P AS TO R ALE TE R AP IE ME T DIE MIV /V IGS GE AFFE KT E E RDE F AMILIE : ‘n N AR R ATIE W E BE N AD E RING

d e u r J AN D AN Ië L BOT HM A V o o rge lê lu id e n s d ie ve re iste s V ir d ie g ra a d P HILOS OP HI AE D OCTOR In d ie va k P R AKTIE S E TE OL OGIE Me t sp e sia lise r in g P AS TO R ALE TE R AP IE a a n d ie

UNIV E RS ITE IT V AN DIE OR ANJ E V R YS T AAT

P ROMOTOR : P RO FE S S OR DOKTO R J OH AN J V AN RE NS BURG

OPSOMMING

MIV/VIGS is ‘n geweldige probleem vir veral Suid-Afrika. Ten spyte van tallose veldtogte met die doel op bewusmaking en teenkamping, het onlangse statistieke laat blyk dat daar geen noemenswaardige afname is in die getal MIV/VIGS-besmette persone nie. Bo en behalwe die invloed wat MIV/VIGS op ‘n land se ekonomie en populasiestrukture het, is daar ook geweldige gevolge rakende ‘n besmette persoon se identiteit en so ook sy vriende en familie.

Alhoewel daar reeds ‘n hoeveelheid pastorale modelle en metodes bestaan waarmee pastorale terapie toegepas kan word, is teologiese komponente egter indringend deur MIV/VIGS geradikaliseer. ‘n Behoefte het ontstaan om ‘n geskikte pastorale model te vind waarvolgens sinvolle pastorale terapie met die MIV/VIGS geaffekteerde familie toegepas kan word.

Vir die doeleindes van hierdie studie, word die narratiewe model gebruik, as vermenging van die positiewe aspekte en benaderings, daargestel deur die ander pastorale modelle en word toegepas gesamentlik met kwalitatiewe navorsing.

Kwalitatiewe navorsing is beskrywend, verkennend, maak dit moontlik om komplekse verskynsels diep binne sosiale werklikhede na te gaan en dit betrek ook die navorser op só wyse dat hy op ‘n deelnemende wyse die studie kan uitvoer.

Deur te let op die basisteoretiese perspektiewe van pastorale terapie met die MIV/VIGS-geaffekteerde familie, word daar gesoek na alternatiewe riglyne vir die benadering van hierdie spesifieke probleemsituasie wat elkeen in die familie affekteer. In hierdie gesin van drie (ouers en ‘n kleuter) blyk die invloed van die versteurde emosionele atmosfeer in die huis a.g.v. MIV/VIGS duidelik in veral die onttrekkende gedrag van die kleuter maar ook die ander lede van die gesin.

Volgens die narratiewe benadering word die persone geaffekteer deur die trauma van MIV/VIGS die geleentheid gegee om hulle verhale op ‘n reflekterende en betekenisgewende wyse te verwoord. Deur hierdie reflekterende gesprekke van die deelnemers word die doel van die studie verwesenlik aangesien (ryker) beskrywings van elkeen se verhaal onderling gedeel word, ‘n gevoel van aanvaarding geskep word en gesinsverhoudings vervolgens herstel.

Binne die pastorale ontmoeting (‘n metaforiese ontmoeting met God) vind daar dus ‘n radikale transformasie plaas in hul harte wat bewerkstellig word deur die Heilige Gees, wat die mens beïnvloed, vernuwe en onderskraag.

Die rolle van die ouers word ook verander – waar dit aanvanklik hoofsaaklik om oorlewing gegaan het, lei verandering mettertyd eerder die fokus op spánwerk tussen die ouers en die kleuter.

Let wel: hierdie studie is nie bedoel om iets te bewys of om die oorsake en/of gevolge van MIV/VIGS te ondersoek nie, maar eerder om gesinslede blootgestel aan die trauma, die geleentheid te bied om hul verhale te vertel. Daar is dan op hierdie verhale gereflekteer vanuit ‘n teoretiese en teologiese agtergrondkennis en vertrekpunte.

Geestelike en emosionele groei vind plaas by die navorsingsgroep as geheel en dus word die doel van praktiese teologie (om transformasie te bewerkstellig in lyn met die evangelie) met die narratiewe model bereik. Deur die bevindinge/resultate van hierdie navorsing te bestudeer, word ‘n benadering daargestel wat gebruik kan word om juis só ‘n transformasie in die lewens van alle Christene - vanuit alle kultuurgroepe van ons land - te bewerkstellig. Hierdie benadering kan die verbrokkeling van getraumatiseerde gesinne teenwerk en eerder ‘n totale gesinsvernuwing beteken.

ABSTRACT

HIV/AIDS has become an increasing concern, especially in South Africa. Recent statistics have revealed no significant decrease in the number of HIV/AIDS-infected individuals – this, in spite of numerous campaigns aiming to increase awareness and stop the virus from spreading. Aside from having an enormous impact on a country’s economy and population structures, HIV/AIDS also has a great influence on an infected person’s identity as well as on his friends and family.

Although a number of pastoral methods of therapy already exist, certain theological components have been irreversibly radicalized by HIV/AIDS. Subsequently, a need has developed for a suitable pastoral method of therapy, concerning the HIV/AIDS-affected family.

The narrative method is one that combines all the positive aspects already present in existing pastoral methods. When applied in conjunction with qualitative research, it is the method most suited to use for the purpose of this particular study.

The nature of qualitative research is descriptive, exploratory, it examines complex manifestations situated deep within our social realities and it also enables the researcher to conduct his study in a participating manner.

By taking basic theoretical perspectives on pastoral therapy into consideration, an attempt is made to set up alternative guidelines, by which to approach this specific problem situation.

The extent to which HIV/AIDS disrupts the emotional atmosphere of the family, can clearly be observed in the obvious withdrawal in the behavior of especially the

toddler, but also in those of the remaining members of this family (consisting of the parents and a toddler).

By following the guidelines of the narrative approach, each family member, traumatized by the gripping influence of HIV/AIDS, is given the chance to express his/her experience (this is done in a reflective and meaningful way).

Through these reflective conversations, the aim of this study is achieved as these (revealing) descriptions of each member’s experiences are shared among the participants, creating an atmosphere of acceptance – and ultimately restoring brittle relationships within the family.

Within the pastoral encounter (a metaphorical encounter with God) a radical transformation takes place in every family member’s heart. This transformation is brought to pass by the Holy Ghost, which continuously influences, renews and supports our human spirit.

Accordingly, the roles fulfilled by the parents also undergo significant change: Where (at first) survival is seen as the main priority, transformed attitudes gain the insight to realize that group work between the parents and the toddler is in truth, of much greater importance.

Take note that the purpose of this study is not to prove anything; neither to examine the causes and/or consequences of HIV/AIDS, but rather to provide traumatized family members with an adequate chance to explain their experiences. Afterwards, (and based on a theoretical and theological background knowledge) these experiences are thoroughly reflected upon.

The research group as a whole undergoes spiritual and emotional growth and thus the aim of practical theology (to bring about a transformation in conjunction with the Gospel) is reached – by means of the narrative method.

By finally examining expressive results of the study, a suitable approach to pastoral therapy is revealed through which to bring about such a transformation in the lives of Christians from all culture groups. This specific approach has the necessary ability to counteract the crumbling process in traumatized families and bring forth a complete renewal in the family as a whole.

INHOUDSOPGAWE

HOOFSTUK 1: RELEVANSIE EN KONTEKSTUALISERING

1. Relevansie ……… 1

1.1.1 Die oordrag van MIV ……….. 5

1.1.2 MIV/VIGS intensifiseer die mens se angs vir die dood ….. 8

1.1.3 MIV/VIGS verpletter die optimisme van ons Westerse Vooruitgangsindroom ………... 9

1.1.4 VIGS ontmasker die moraal en sedes van die Westerse samelewing ………. 11

1.2 Die psigo-sosiale implikasies van MIV/VIGS ………. 12

1.2.1 Stigmatisering en ‘n gevoel van verwerping ……….. 13

1.2.2 Identiteitskrisis en gevoel van minderwaardigheid en waardeloosheid ……….. 14

1.2.3 Die kommunikasiekrisis en verskerpte skeidingsangs ……. 15

1.3 Etiese dilemma ……… 17

1.4 Pastoraal-teologiese uitdaging ………. 22

1.4.1 Dit radikaliseer die vraag na die verband: sonde – siekte … 22

1.4.2 Dit radikaliseer die identiteit van die pastor ……… 24

1.4.3 Dit radikaliseer die egtheid van die gemeenskap van die gelowiges ………. 25

1.4.4 Dit radikaliseer die bestemmingsfunksie en struktuur van seksualiteit vir die Christen ……… 26

1.4.5 Dit radikaliseer rousmart ……… 27

2. Kontekstualisering ……….. 28

HOOFSTUK 2: PROBLEEM EN DOELSTELLING 1. Pastorale modelle in terapeutiese perspektief ………... 33

1.1. Kerugmatiese model ……… 33

1.1.1. Aard van die kerugmatiese gesprek ………. 34

1.1.3. Evaluasie van die kerugmatiese model ……… 37

1.2 Eduktiewe model ………. 40

1.2.1 Kritiese evaluering ……….. 40

1.3 Noutetiese model ……… 43

1.3.1 Elemente in die noutetiese konfrontasie ………. 45

1.3.2 Kritiese evaluering ……….. 46

1.4 Bipolêre model ………. 50

1.4.1 Bipolêre grondstruktuur van die model ………. 50

1.4.2 Verbreding van die pastoraat ………. 52

1.4.3 Kritiese evaluering ……… 53

1.5 Pneumatologiese model ………. 57

1.5.1 Evaluatiewe opmerkings ………. 57

1.6 Konvergensiemodel ……… 58

1.6.1 Dilemma van die pastorale teologie ……….. 59

1.6.2 Pastoraat in eskatologiese perspektief ………. 60

1.6.3 Promissioterapie as pastorale strategie ……… 62

1.6.3.1 Aard van promissioterapie ……….. 63

1.6.3.2 Gebruike van promissioterapie ……….. 64

1.6.3.3 Uitwerking van promissioterapie ……… 65

1.6.4 Evaluatiewe opmerkings ………. 66

1.7 Narratiewe benadering ………. 67

1.7.1 Opkoms van die postmodernisme ………. 73

1.7.2 Rol van taal en dekonstruksie ……… 76

1.7.3 Evaluatiewe opmerkings ………. 78

2 ‘n Prakties-teologiese epistemologie ………. 81

2.1 Posisionering van die ondersoek binne die praktiese teologie as wetenskap ……… 83

2.1.1 Die narratief-hermeneutiese praktiese teologie van Charles V Gerkin ………. 83

2.1.2 Die narratiewe struktuur van menslike ervaring ………. 88

2.1.3 Die noodsaaklikheid van narratiewe metaforiese taal ……... 89

2.1.4 Die verhouding tussen metafoor en betekenis ……… 89

2.1.5.1 Sake rakende die menswees en lewensiklus van mense ……… 91 2.1.5.2 Verantwoordelikheid in verhoudings en interpersoonlike konflik ………. 93 3. Doelstelling en doelwitte ……… 95 3.1 Doelstelling ……… 95 3.2 Doelwitte ……….. 95

3.3 Kwalitatiewe navorsing van hierdie studie ………. 96

3.3.1 Die rol van hermeneutiek in die lig van kwalitatiewe navorsing ………. 98

3.3.2 Kwalitatiewe navorsing en die navorser ………. 101

HOOFSTUK 3: BASISTEORETIESE PERSPEKTIEWE OP DIE PASTORALE TERAPIE MET DIE MIV/VIGS-GEAFFEKTEERDE FAMILIE 1. Familie: Keuses vir ‘n begripsbepaling ……….. 102

1.1 “Gesin” of “familie” ……….. 103

1.2 Teologiese teorievorming van die familie: ‘n Sistemiese ontdekkingstog ………. 105

1.2.1 Voorwaardes vir ‘n teologiese fundering van die familie …… 105

1.2.2 Enkele Ou Testamentiese gegewens aangaande die familie ………. 106

1.2.3 Uitbouing van die familiebegrip in Nuwe Testamentiese terme ……….. 110

1.2.4 Die verbondsmatige karakter van die Bybelse familiebegrip. 111

1.3 Familie: begripsvorming vanuit die sosiale wetenskappe …. 118

1.3.1 Definisieverwarring? ………. 118

1.3.2 Faktore wat deur die sosiale wetenskappe in die definiëring van “familie” in berekening gebring word ……….. 120

1.3.2.1 Genealogiese posisie en definieerbare rolle ………… 120

1.3.2.2 Familieverandering ……….. 121

1.3.2.2.1 Die verbreding in die terapeutiese benadering …………. 121

1.3.2.3 Familietipering ……….. 124

1.3.2.4 Sistemiese familiedenke en familie-ontwikkeling …… 128

1.4 “Familie”: ‘n voorlopige beskrywende definisie vir die pastorale terapie ……….. 130

2. Familie en familie-interaksie: die sistemiese benadering …. 131

2.1 Inleidend ………. 131

2.2 Familie-interaksie: sirkulêre versus liniêre waarnemingsmetodologie ……… 132

2.2.1 Interaksie tussen persone……… 132

2.2.2 Interaksie tussen mense en omgewing ……… 134

2.2.3 Interaksie en gedragspatrone ……… 134

2.2.4 Interaksie en disfunksie van die sisteem ………. 135

2.2.5 Liniêre uitleg van sistemiese gebeure: op soek na ‘n oplossing ……… 137

2.3 Familie-interaksie en die algemene kenmerke van die sistemiese funksionering van die familie ………. 141

2.3.1 Die familie as oop of geslote sisteem ……… 141

2.3.2 Grense ……… 144

2.3.3 Struktuur ………. 147

2.3.4 Familiemitologie ……… 148

2.3.5 Outonomie van die individu binne die sisteem as geheel ….. 149

HOOFSTUK 4: METATEORETIESE PERSPEKTIEWE VIR PASTORALE TERAPIE AAN DIE MIV/VIGS-GEAFFEKTEERDE FAMILIE 1. Die kind binne die MIV/VIGS-geaffekteerde familie ……… 152

1.1 Invloed van die MIV/VIGS-geïnfekteerde ouers op die kind: algemene opmerkings ………. 153

1.1.1 Ouerskapsfunksies en die kind van die MIV/VIGS- geaffekteerde familie ……… 154

1.1.1.1 Rolstabiliteit ……… 154

1.1.1.2 Omgewingsbestendigheid ……… 155

1.1.1.3 Betroubaarheid ……….. 157

1.1.2 Enkele aanwysers ten opsigte van kinders van die

MIV/VIGS-geaffekteerde familie ………. 159

1.1.2.1 ‘n Konstante behoefte aan goedkeuring ……… 160

1.1.2.2 ‘n Swak vermoë om te volhard ……… 160

1.1.2.3 ‘n Neiging tot leuens ………. 161

1.1.2.4 ‘n Aangetrokkenheid tot pyn ……… 161

1.2 Rolle en rolpatrone van kinders binne die MIV/VIGS- geaffekteerde familie ………. 162

1.2.1 Rolle van die kind in die MIV/VIGS-geaffekteerde familie ... 164

1.2.1.1 Die familieheld ………. 164

1.2.1.2 Die sondebok ……….. 166

1.2.1.3 Die verlore kind ……….. 168

1.2.1.4 Die gelukbringer ………. 169

1.2.2 Rolpatrone ……… 170

2. Kinders en religie ……… 171

3. Opvoedingstyle ……… 174

4. Ouerskap en kleuters wat aan trauma blootgestel word ….. 175

5. Verlies en rou ……….. 176

5.1 Vier fases in die rouproses ……… 177

HOOFSTUK 5: PRAKTYKTEORETIESE PERSPEKTIEWE OP DIE NARRATIEWE BENADERING TEN OPSIGTE VAN DIE MIV/VIGS-GEAFFEKTEERDE FAMILIE 1. Inleiding ……… 180

2. ‘n Narratiewe benadering ……….. 183

2.1 Narratiewe en die waarde van narratief vir gesinsverryking in die MIV/VIGS-geaffekteerde familie ……… 184

3. Middele wat help om ‘n narratief bloot te lê ……… 187

3.1 Mikrokaarte ……….. 189

3.1.2 Dekonstruksie ……….. 190

3.1.3 Kartering ……… 192

3.1.4 Unieke uitkomste ………. 193

3.1.5 Landskap-van-aksie en landskap-van-identiteit ………. 193

4. Die vaslê van ‘n nuwe storielyn ………. 195

HOOFSTUK 6: DIE SKEP VAN ‘N KUNSWERK – ‘N NAVORSINGSVERSLAG 1. Inleiding ………. 198

2. Navorsingsprosedure ……….. 202

3. Navorsingsproses ……… 204

4. ‘n Narratief van ontmoetings met die gesin ………. 205

5. Riglyne vir die interaksie ………..……….. 207

5.1 Riglyne vir die familie ………... 207

5.2 Dekonstruksie ……….. 208

5.2.1 Dekonstruksie van hul huidige scenario (gesinsaktiwiteit) .... 208

5.2.1.1 Hulle seining van hulself as familie (gesinsaktiwiteit).. 209

5.2.1.2 Dekonstruksie van kennis (groepsaktiwiteit) ………… 209

5.2.2 Dekonstruksie van sosiale diskoerse ……… 212

6. Tussen-in gesprekke ………... 215

7. Saterdag, 3 Augustus 2002 ……… 215

7.1 Die ontwikkeling van nuwe diskoerse ………... 216

HOOFSTUK 7: PASTORALE HANTERING EN TERAPEUTIESE VERWERKINGSPROSES – BESLUITNEMING, SINGEWING EN HOOP 1. Inleiding ………. 220

1.1 Fases in die pastorale bediening ……… 221

1.1.1 Skokfase ……….. 221

1.1.2 Regressiefase ………. 222

1.1.3 Internaliseringsfase ……… 223

1.1.4 Rekonstruksiefase ………. 224

2 Die gebruik van narratiewe konsepte ………. 228

2.1 Dekonstruksie ………. 230

2.1.1 Dekonstruksie en epistemologie ……….. 230

2.1.2 Dekonstruksie van mag ………. 232

2.1.3 Dekonstruksie van diskoerse rondom hulle gesinwees …… 234

2.1.3.1 Grondlaag van die Collage ……… 237

2.1.3.2 Dekonstruksie van diskoerse rondom konflikhantering ……….. 238

2.1.4 Speel-speel dekonstrueer ………. 240

2.1.4.1 ‘n Collage ... 241

HOOFSTUK 8: NUWE DISKOERS VIR DIE MIV/VIGS-GEAFFEKTEERDE FAMILIE 1. Inleiding ………... 244

2. Landskapskilderytjies ……… 246

3 Verdigting... 249

3.1 Briewe as verdigting ………. 249

3.1.1 Die terapeutiese brief ……… 251

3.1.2 Opvolggesprek: 25 November 2002 ………. 255

3.2 Dokumente wat verdig ……….. 257

3.3 Sing-sing nader aan mekaar ……… 260

3.4 Geweeg en positief gevind (nie te lig nie) ……….. 260

HOOFSTUK 9: PASTORAAT IN RETROSPEKSIE

1. Inleiding ……… 266

2. Retrospektief besin oor die navorsing ……… 270

2.1 Die waarde van woorde met mekaar ………. 270

2.2 Onderhandelde woorde en alternatiewe verhale …………. 272

3. Die belang vir die pastoraat ………. 273

4. Hand in eie boesem ……….. 275

5. Die bydrae van hierdie studie vir die res van die samelewing 279

RELEVANSIE EN KONTEKSTUALISERING

1 RE LE V ANS IE

T o e V IGS twe e d eka d e s ge le d e s y ve rsk yn in g ge m a a k h e t, ko n m in m e n se vo o rsp e l h oe d ie e p id em ie sou o n twikke l, e n n o g m in d e r ko n h u lle m e t se ke rh e id d ie b e ste wyse va n vo o rko m in g vo o rskr yf . No u , a a n d ie b e gin va n ‘n n u we m ille n n iu m , is o n s ve rb y d i e sta d iu m va n ra a i. On s we e t u it e r va rin g d a t V i gs h e le a re a s ka n ve rn ie ti g, d e ka d e s se n a sio na le vo o ru itga n g ka n stre m , d ie go lf tu sse n ryk e n a rm vo lke ka n ve r gro o t, e n a l re e d s ge sti gm a tise e rd e p e rso n e n o g ve rd e r n a d ie p e rif e rie va n d ie sa m e le win g ka n f o rse e r.

S e d e rt d ie vro e ë n e ge n tige rja re va n d ie vo ri ge e e u h e t d it d u id e lik ge wo rd d a t MIV /V IGS d ie o n twi kke li n g in e r g ge a f fe kte e rd e la n d e b a ie n a d e lig so u b e ïn vlo e d . W aa rsku win gs te n o p sigte va n d a le n d e le we n sve r wa gtin g, to e n e me n d e ge ta ll e we e skin d e rs, e ks tra ko ste vi r b e sigh e d e e n d ie ve rn ie ti gin g va n g e sin s- e n ge m e e nska p stru ktu re is n iks n u u ts n ie . Hie rd ie e ff e kte wo rd a l h o e d u id e li ke r in A f rika su id va n d ie S a h a ra , wa t d ie e r gste ge ra a k wo rd e n wa a r V igs n o u d o d e like r is a s e n ige o o rlo g: in 1 9 9 8 is b yvo o rb e e ld 2 0 0 0 0 0 m e n se in Af rika d oo d a s ge vo l g va n o o rlo g, te r wyl m e e r a s 2 m iljo e n m e n se a an V igs d o o d is (V a n Dyk 2 0 0 1 :4 ).

V IGS h e t d u s ‘n kritie ke o n twikke l in g sp ro b le e m ge wo rd . Die so sia le e n e ko n o m ie se im p a k va n V IGS wo rd n ie s le g s g e vo e l in d ie ge so n d h e id se kto r n ie , m a a r o o k in se kto re so o s o p vo e d in g, in d u strie ë , la n d b o u , ve r vo e r, m e n sli ke h u lp b ro n n e e n d ie e ko n o m ie in d ie a lge m e e n .

Die p o p u la sie stru k tu re va n e rn sti g g e a ffe kte e rd e la n de sa l ra d ika a l d e u r V igs ve ra n d e r wo rd , e n d it b e te ke n d a t gro o t ve ra n d e rin ge sa l m o e t p la a svin d te n o p sigte va n h o e ge m e e n ska p p e h u lle se lf sa l o rga n ise e r, ‘n b e sta a n sa l m a a k en vi r h u l sie ke s sa l so r g.

In o n twi kke le n d e la n d e wo rd p o p u la sie stru ktu re ge wo o n lik a s ‘n p ira m id e b e skryf , e n re f le kte e r d it d ie d e m o gra a f se tra d isio n e le b e skr ywin g va n p o p u la sie s te n o p sigte va n o u d e rd om sgro e p e , m et m a n s a an d ie e e n ka n t e n vro u e a a n d ie a n d e r ka n t va n d ie se n tra le a s. Die vo rm va n d ie p ira m id e wo rd b e p a a l d eu r b e id e ge b o o rte s e n ste rf te s. A s b e id e h o o g is, h e t d ie p ira m id e ‘n wye b a sis wa t ge le id e li k a f n e em n a b o m e t to en e m e nd e o ud e rd om . Na m a te ge so n d h e id e gte r ve rb e te r e n f e rtilite it a f n e e m , wo rd d ie o u e r o u d e rd o m sgro e p e gro te r a s d ie jo n ge r o u d e rd o m sgro e p e , e n kry d ie p ira m id e m e e r d ie vo rm va n ‘n ko lo m (V a n Dyk 2 0 0 1 :1 2 -1 8 ).

V igs h e t e gte r ‘n to ta a l n u we vo rm ge ske p , n a am lik d ie “b e vo l kin gsko o rste e n ”. B a ie MIV -g e ïn f e kte e rd e vro u e ga a n la n k vo o r d ie e in d e va n h u l re p ro d u ktie we ja re d o o d , of ve rlo o r h u l vru gb a a rh e id . Dit b e te ke n d a t d a a r m in d e r b a b a s ge b o re wo rd , e n d a t to t ‘n d e rd e va n d ie b a b a s m e t MIV -p o sitie we m a ’s wa t we l ge b o re wo rd , ste rf .

Die m e e s d ra m a tie se ve ra n d e rin g i n d ie p o p u la sie p ira m id e ko m e gte r e e rs 1 0 to t 1 5 ja a r n a d ie o u de rd o m wa a ro p m en se se ksu e e l a ktie f ra a k, n a vo re , wa n n e e r d ie ge n e wa t vro e g in h u l se ksu e le le we n s m e t MIV g e ïn f e kte e r ge ra a k h e t, ste rf . Die po p u la sie va n vro u e b o h u l vro e ë twin ti ge rja re e n m a n s b o h u l vro e ë d e rtige r ja re krim p ra d ika a l. N a m a te sle gs d ie ge n e wa t n ie m e t MI V ge ïn f e kte e r is n ie , o o rle e f e n o u d wo rd , wo rd d i e p ira m id e ‘n sko o rste e n (V a n D yk 2 0 0 1 :1 6 -1 8 ).

Die im p lika sie s va n h ie rd ie ve ra n d e rin g in p o p u la si e stru ktu u r is we rkl ik sko kke n d va n a a rd . V o lg e n s d ie V e re n igd e S ta te se se n su sb u ro , sa l da a r in B o tswa n a o o r 2 0 ja a r m ee r vo l wa sse n e s in h u l se stige r - e n sewe n ti ge r ja re , a s vo l wa sse n e s in h u l ve e rt ige r- e n vyf tige rja re , we e s.

Hie rd ie p ro je ks ie s is ge b a se e r o p d ie a a n n am e d a t d ie p a tro n e va n n u we in f e ksie s n ie ve e l sa l ve ra n d e r o o r d ie vo lge n d e d e ka d e n ie. Die “ ve r lo re vo l w a sse n e s” – m a n s e n vro u e wa t in 2 0 2 0 h u lle ve e rt ige r- e n vyf ti g e rja re m o e s b e re ik h e t – is n o u in h u l le t win ti ge r - e n d e rtige r ja re , h o e we l so m m ige va n h u lle re e d s d o o d is. B a ie m e e r m e n se is re e d s ge ïn f e kte e r e n sa l vo o r h u lle vyf tig ste ve r ja a rsd a g ste rf . B o tswa n a is sle gs e e n vo o rb e e ld va n h o e ve rn ie ti ge n d MIV en V IGS o p ‘n la n d e n ‘n ge m e e n skap ka n in we rk (US Ce n su s B u re a u , W o rld Po p u la tion P ro f ile 2 0 00 :5 -9 ).

W atte r ge vo l ge d it p re sie s vi r d ie ge m e e n ska p in ho u , is m o e ilik o m te vo o rsp e l, a a n g e sie n d ie wê re ld n o g n o o it vo o rh e e n so d a n ig ge we ld i ge h o ë st e rf te syf e rs o n d e r jo n g vo l wa s se n e s va n b e id e

ge sla gte , va n u it a lle so sia le stra ta , b e le ef he t n ie . E e n d in g is se ke r: ‘n k le in ge t a l jo n g vo l wa sse n e s – d ie gro e p wa t tra d isio n e e l b e id e vir jo n g kin d e rs e n vir o u m e n se m o et so rg – sa l skie lik gro o t ge ta lle jo n g e n o u m e n se m o e t ve rso r g. B a ie va n h ie rd ie jo n g vo l wa sse n e s sa l se lf m e t MIV ge ïn fe kte e r we e s, wa t b e te ke n d a t h u lle se lf so rg va n h u lle kin d e rs o f ou e r o u e rs sa l b e no d ig, e e rd e r a s d it sa l ka n ve r s ka f .

Die p re m a tu re d o od va n d ie h e lf te va n ‘n la n d se vo l wa s se p o p u la sie – ge wo o n lik o p ‘ n o u d e rd o m wa a ro p h u lle re e d s m e t h u lle e ie ge sin n e b e gin h e t e n e ko n om ie s p rod u ktie f b e gin wo rd h e t – ka n ‘n ra d ika le in vlo e d o p b yka n s e lke a s p e k va n ‘n la n d se so sia le e n e ko n o m ie se be sta an h ê (V a n Dyk 2 0 0 1 :1 8 -2 0 ).

Ho e we l d it m o e ilik is o m d ie p re sie se im p a k va n MIV /V IGS o p n a sio n a le vla k te m e e t in d ie m e e ste va n d ie la n d e wa t d ie swa a r ste ge tre f wo rd , b e sta a n d aa r ‘n gro o t ho e ve e lh e id in li gtin g o o r h o e d ie e p id e m ie a lle s affe kte e r – va n h u ish o u d in gs to t d ie o p e n b a re en p ri va te se kto re va n d ie e ko n o m ie .

S tu d ie s wa t ge d o e n is o o r d ie im p a k d a a rva n o m ‘n f am ilie lid te h ê m e t V IGS , d u i d aa ro p d a t h u ish o u din gs ‘n d ra m a tie se a fn a me in in ko m ste b e le ef (V a n Dyk 2 0 0 1 :2 6 ). ‘n A f n am e in in ko m ste b e te ken d a t m e n se m in d e r ka n ko o p e n m in d e r ka n sp a a r. L a n d e like f am ilie s wa t d e u r V igs ge ra a k wo rd , b e le e f ‘n af n am e in h u l la n d b o u -u itse tte , wa t we e r h -u l vo e d se lse k-u r it e it b e d re ig.

K in d e rs wo rd d ik we ls u it d ie sko o l g e h a a l, e n ou me n se wo rd ge lo s o m n a hu lle se lf om te sie n . W anne e r f am ilie le d e in d ie ste d e like ge b ie d e sie k wo r d , ga a n h u lle d ik we ls te ru g n a h u l p la tte la n d se ge m e e n ska p p e , wa a r h u lle f a m ilie s h u lle m o e t ve rso r g . Dit d ra b y to t d ie ge we ld i ge la s o p ska a r s h u lp b ro n n e e n d it ve rh o o g d ie m o o n tlikh e id d a t d ie h u we liksm a a t o f an d e r se ksm a a t in d ie p la tte la n d se ge m ee n ska p o o k ge ïn f ekte e r ra a k.

Hu ish o u d in gs m e t we e skin d e rs a a n d ie h o of d aa rva n wo rd to e n e me n d ‘n a lge m e n e ve rsk yn se l i n b a ie Af rika la n d e, n a ma te d ie a a n ta l we e skin d e r s to e n e em e n d ie a a n ta l p ote n sië le ve rso rge rs a f ne e m .

1 .1 .1 Die oordra g va n MIV

Die sko k go l we va n MIV /V IGS stre k ro n d o m d ie aa rd b o l. Ora l re a ge e r d ie m e d ia o p h ie rd ie sie kte o p so 'n wyse d a t d it m e n se ve rb yste r e n o n tn u gte r la a t. MI V /V IGS h e t 'n wê re ld wye p ro b le e m ge wo rd m e t in te rn a sio n a le ko n se kwe n sie s. D wa rso o r ku ltu u rg re n se , e n o n o p ge lo ste p o litie ke ko nf lik h e e n , b in d MIV /V IGS d ie m e n sdom ro n d o m 'n a n gsf akto r sa a m . Die ste llin g ka n ge m a a k wo rd d a t MIV /V IGS d ie e e n e n twin ti gste -e e u se m e n s m e t d ie d ie p ste wo rte ls va n s y b e sta a n ske rn ge ko n f ro n te e r h e t. Die ra d ika l e a sp e k va n MIV /V IGS b e sta a n h ie rin : d it h e t d ie m e n s op 'n ve rd o e m e n d e wyse va n s y n ie ti gh e id , ve r ga n kl ikh e id e n b e d o rwe n h e id b e wu s ge m a a k.

A lh o e we l MIV d e u r se ksu e le o m ga ng e n ko n ta k m e t ge ïn f e kte e rd e b lo e d o o rge d ra wo rd , is d it b e la n g rik o m te b e sef d a t MIV n ie b a ie

m a klik o o rd ra n ie . Die MI- viru s is ‘ n d e lika te viru s wa t b u ite d ie li gga a m (in d ie n d it n ie in ligga a m s vl o e isto wwe vo o rko m n ie ) vin n ig d o o d ga a n . Dit is n ie so a a n ste e klik so o s b yvo o rb e e ld He p a titis B n ie , e n b lo o tste lli n g d a a ra a n b e te ke n d u s n ie d a t d ie p e rso o n n o o d we n d ig ge ïn f ekte e r sa l wo rd n ie .

Oo rd ra g vin d d a a r o m n e t in b a ie sp e sif ie ke o m sta n d igh e d e p la a s. Dit is b e la n gr ik o m da a ro p te le t d a t d it h o of sa a klik b lo e d en se ksu e le (se m e n - e n va gin a le ) vlo e is to wwe i s wa t h o ë ko n se n tra sie s MIV b e va t, te r wyl a n d e r lig ga a m svlo e isto wwe so o s sp e e kse l, tra n e , s we e t e n u rin e la e ko n se n tra sie s va n d ie viru s b e va t. I n f e ksie d e u r la a sge n o e m d e is da a ro m o n wa a rsk yn l ik.

S e ke re se ksu e le a kti wite ite is h o ë r ris iko ge d ra g. K n o b e l (1 9 8 7 :5 ) id e n tif ise e r d ie vo lge n d e a s ge va a rl ike se ksp ra kt yke m e t 'n h o ë r risi ko p o te n sia a l: ge m e e n ska p m e t ve e lvu ld i ge o f vre e m d e p e rso n e ; ge m e e n ska p (va g i n a a l of re kta a l) so n d e r 'n ko n do o m ; o ro -ge n ita le se ksko n ta k ve ra l a s d ie se m e n in d ie m o n d u itge sto rt wo rd ; o ro -re kta le ko n ta k tu sse n d ie to n g e n d ie a n u s; m e ga n ie se b e se rin g va n d ie va g in a le o f rekta le sl ym vlie s d e u r d ie vin ge rs o f 'n vo o r we rp vo o rd a t ge m e e n ska p (so n d e r 'n ko n do o m ) p la a svin d .

B lo e d is d ie p rim ê re b e d re igin g vi r ve rso r ge rs e n m e d iese p e rso n e e l e n in tra ve n e u se d we lm ge b ru ike rs. In A f rika is m o ed e r to t kin d o o rd ra g ‘n b e la n gr ike vra a gstu k, ve r a l o m d a t a n tire tro vira le te ra p ie n ie a ltyd b e ko sti gb a a r is o m d ie o o rd r a g va n MIV t yd e n s ge b o o rte te ve rm in d e r n ie . In A f rika is b o rsvo e d in g o o k ‘n ko n te nsie u se sa a k,

o m d a t b o rsvo e d in g d ikwe l s d ie e n igs te wyse is o m te ve r se ke r d a t b a b a s b e ho o rlik ge vo e d ka n wo rd .

MIV /V IGS is n ie ‘ n “sie kte ” in d ie ge wo n e sin va n d ie wo o rd n ie , o m d a t d ie me e ste sim p to m e wa t m e t d ie MIV -in f e ksie ge a sso sie e r wo rd , n ie d i re k d e u r d ie vi ru s ve r o o rsa a k wo rd n ie , m a a r d e u r o p p o rtu n istie se in f e ksie s e n sie kte s wa t d ie li g ga a m a a n va l a s ge vo l g va n d ie wa n fu n ksio n e re n d e im m u u n siste em . Dit is ve rd e r b e la n grik o m d ie b e la n gri ke ve rb a n d tu sse n MIV e n T u be rku lo se e n tu sse n MIV e n S T D’s (se ksu e e l o o rd ra a gb a re sie kte s) te b e sef .

Die n o u e ve rb a n d tu sse n T u b e rku lo se e n MIV /V IGS is te wyte a a n d ie f e it d a t T u b e rku lo se n o g a lt yd wyd ve rsp re id in A f rik a vo o r ge ko m h e t (b v. d ie m e e ste S u id -A f rika n e rs wa s re e d s d ie e e n o f an d e r tyd b lo o tge ste l a a n T u b e rku lo se ), e n d a t p e rso n e m e t ‘n o n d e rd ru kte im m u u n siste em b eso n d e r va tb a a r vir T u be rku lo se is. Die ve rb a n d tu sse n S T D’s e n M IV h e t e e rste n s te m a ke m e t d ie f e it d a t S T D’s d it vir d ie MIV - vi ru s m a klike r m a a k o m d ie l ig ga a m b in n e te d rin g, e n twe e d e n s m e t d ie fe it d a t d ie ge d ra gs p a tro n e wa t to t S TD’s le i, (b v. p ro m isku ïte it ) d ie s e lf d e is wa t m e e sta l le i to t MIV -in f e ksie .

V o lge n s V a n D yk (2 0 0 1 :5 5 5 7 ) is ve rsk ille n d e f a se s va n MIV -in f e ksie n ie d iskre te f a se s n ie , m aar o o rvle u e l h u lle -in te rm e va n h u lle sim p to m e , wa t d it so m s m o e ilik m a a k o m d ie sp e sif ie ke fa se va n in f e ksie in ‘n b e tro kke in d i wid u te id e n tif ise e r. Die f a se s m o et d u s n ie a s a b so lu te ka te go rie ë b e sko u wo rd n ie , m a a r a s b lo te ge rie f like gro e p e wa t n u tti g i s o m d ie p ro g re ssie va n MIV -in f e ksie m e e te b e skryf .

Dit is b e la n g rik o m te be sef d a t alle ge ïn f e kte e rd e p e rso n e n ie n o o d we n d ig d ie se lf d e sin d ro o m va n o p p o rtu n istie se sie kte s sa l ve rto o n n ie , o m d at h u lle n ie d ire k de u r d ie vi ru s ve ro o rsa a k wo rd n ie , m a a r se ko n d êre in f e ksie s is. S e ke re to e sta n d e , soo s d ia rre e , is e gte r m e e r u n ive rs e e l a s a n d e re (V a n D yk 2 0 0 2 : 5 5 -6 9 ).

In so mm ige ge va ll e d u i d ie spe sif ieke sim p to me va n in f e ksie s (in iso la sie ge sie n ) n i e n o o d we n d ig o p MIV -in f e ksie n ie – d it is sle gs wa n n e e r h u lle sa a m me t a nd e r tip ie se to e sta n de vo o rko m (d a a rom wo rd d it ‘n “s in d ro o m ” ge n o e m ), e n wa n n e e r h u lle ge n e ig is o m te h e rh a a l, d a t MIV -i n f e ksie ve rm o e d ka n wo rd . S ka a rs to e sta n d e soos P n e u mo cysti s ca r i n ii p n e u m o n ia (P CP ) e n K a rp o si s e sa rko o m is e gte r se ke re a a n d u id in gs va n MIV -in f e ksie (E lo ff 1 9 8 9 :2 4 -3 0 ).

1 .1 .2 MIV /V IGS inte ns if is e e r die me ns s e a ngs vir die do od

Die t win ti gste e e u h e t in d ie a f ge lo p e d e rti g ja a r va n d i e n a gm e rrie o n d e rvin d in g va n d ie T we e d e W êre ld o o rlo g b e gin h e rs te l. Dit wa s d ie e ksiste n sie f ilo so f ie , e n b y n a me d ie f ilo sof ie va n He id e gge r (1 9 6 3 :2 5 4 ), wa t d ie m e n s se d o od san gs o n d e r sy n e u s ko m vr yf h e t. Ge wo o n lik p ro b e e r d ie m a n o p stra a t o m d ie ge d a gte va n d ie d o od te o n d e rd ru k o f te o n tke n . W ie e gte r d ie d o o d o n tken , le e f in ‘n se ke re sin o n n a tu u rlik. Die d o o d is d ie h a rd e we r kli k h e id va n o n s b e sta a n . No u , b aie skie l ik, h e t V I GS vir d ie vo o ru itstre we n d e su kse sm e n s va n d ie e e n e n twin ti gst e e e u sy il lu sie va n 'n " e wi ge ge so n d h e id " m e t b e h u lp va n d ie te gn ie k, wre e d o n tm a ske r. Die ra d ika lise re n d e e ffe k va n MIV /V IGS l ê d a a rin d a t d it d ie m e n s m et sy b a sie se d o o dsa n gs ko n f ro n te er. MIV /V IGS vle k h ie rd ie

d o o d sa n gs o p 'n b a ie d ire kte wyse o o p ; in d ie wo r te l va n o n s b e sta a n on td e k on s a lm a l skie lik we e r: d ie le we b ie d ge e n d u u rsa m e se ku rite it n ie . W a n t: " In d e a n gst sta a t d e m e n s vo o r h e t h a rd e , h e t o nm ee d o ge n d e , on o ve r ko m e lijke f e it van zijn in d e -Un h e im lich tke it- ge wo rp e n - zijn ." (L u i j p e n 1 9 64 :3 5 4 -3 5 5 ).

MIV /V IGS wo rd d i e d o n ke r p e s va n o n s p la n e e t ge n o e m e n sa a i o n ge ke n d e p a n ie k in d ie ta gtige r - d e ka d e . Dit is ju is h ie rd ie a n gsko m p o n e n t in MIV /V IGS m e t sy o n ge te m d e ve rwo e ste n d e effe k wa t m e n s we e s to t in d ie ke rn va n s y b e sta a n o o p ge vle k h e t. Op 'n b a ie in te n se wyse m o e t d ie m e n s e rke n : n ie m a n d is te n slo tte te e n d ie d o o d o p ge wa ss e n ie . S o kra te s se ste ll in g d a t a lle m e n se ste rf lik is, is d e u r V IGS a s wa a r b e wys!

1 .1 .3 MIV /V IGS ve rple t te r die optimis me va n ons W e s te rs e voor uitga n gs indr oom

Ne t to e d it h ie r a an d ie b e gin va n d ie ta gtige r -d e ka d e ge l yk h e t a sof d ie m e d ie se we te n ska p o p d ie p u nt sta a n om 'n d eu rb ra a k te n o p sigte va n d ie b e ka m p in g va n ka n ke r te ma a k, he t V IGS d ie o p tim ism e va n d ie m e n slike ge lo o f in s y ke n n is, we te n ska p e n te gn ie k a a n ske r we la a t sp a t. V IGS o n tma ske r d ie h e d e n d aa gse m e n s se illu s ie va n ge lu k e n su kse s. T e r wyl d ie m e d ie se we te n ska p se a a n d a g d ie afge lo p e p a a r ja a r ve r sku if h e t va n die e in d e va n m e n slike le we n a d ie o n tsta a n va n m e n slike le we , ka n a lise e r MIV /V IGS o p n u u t 'n gro o t h o e ve e lh e id we te n ska p li ke n a vo r sin g te ru g n a d a a rd ie vi ru sse wa t d ie m e n slike b e sta a n b e d re ig. Ne t to e

d it ge l yk h e t o f d ie m e d ie se we te n ska p me t b eh u lp va n d ie ve rb yste re n d e m oo n tlikh e d e va n d ie ge n e tika in d ie rigtin g va n 'n vo o rtp la n tin gste gn o lo gie ko n o n t wi k ke l, h e t MIV /V IGS 'n b a la n s ge b rin g. Die m e d i ku s sa l te ve r ge e f s p ro b e e r o m 'n i n ge n ie u r te n o p sigte va n d ie o n tsta a n va n le we te we e s, wa n t o p d i e o u e n d b ly a lle m e n se , o o k die m e d iku s, 'n sla go ff e r va n d ie e in d e va n a lle le we : d ie d o o d . Die m e n s is ee n vo u d ig n ie te e n d ie d o od o p ge wa sse n ie . Die su kse sm o ra a l va n d ie o p tim istie se vo o ru it ga n g sge lo o f in d ie p re sta sie s va n d ie te gn ie k, h e t h om se lf te e n V IGS b lo ed n eu s ge sta m p .

In h ie rd ie sta d iu m b lyk d u id e lik d a t d ie m e d ie se we te n ska p we l o o r a n tib io tika b e skik, m a a r n o g n ie ge n o e gsa m e ke n n is o o r 'n a n ti-viri ka in ge win h e t n ie . Om d a t d ie me n slike im m u n ite itsiste e m so 'n u n ie ke ste lse l is, slu it d it p ro e we m e t d ie re p ra ktie s ge sp ro ke u it. On d e rso e ke d e u r m id d e l va n d ie k w e e k va n h ie rd ie vi ru s wo rd a s ge vo l g va n b o ge n o e m de b e p e rkin ge , m a klik 'n ra a i sko o t in d ie d o n ke r. Dit b l yk ve rd e r d a t d a a r s o ve e l va r ia sie s b e sta a n in d ie im m u n ite itsto wwe wa t d ie li g ga a m op h ie rd ie vi ru s p r o d u se e r d at id e n tif ika sie u ite rs m o e ilik ra a k. Hie rd ie o n se ke re f a kto r we k ve r ske ie vra e , so o s: B e sta a n d a ar e e n tip e MI-vi ru s o f h e t d ie we te n ska p m e t 'n ka le id o sko o p va n ve r ski lle n d e va r ia n te te d o en ? De rge like vra e o n d e rstre e p d ie ko m p le ksite it va n V IGS . V IGS o n tm a ske r d ie h u bris va n d ie te gn ie se m e n s wa t o n d e r d ie i llu sie le e f d a t d ie le we te n d ie p ste m a n ip u le e rb a a r is e n o nd er d ie b e h e e r va n d ie m e n slike o u to n o m ie e n ra sio n a lite it sta a n . Die le we b l y te n d ie p ste 'n m iste rie . B e id e d ie b e gin v a n le we e n d ie e in d e va n le we o n tglip o p d ie la a ste o o m b lik d ie gre e p va n d ie m e n slike we te n ska p .

1 .1 .4 V IGS ontma s k e r die mora a l e n se de s va n die W e s te rs e s a me lew ing

MIV /V IGS b e sit n ie sle gs ko n se k we n sie s vi r d ie m e d ie se we te n ska p n ie . Dit d r in g d e u r n a d ie e to s va n d i e d e u rsn e e -m e n s. T e e n oo r d ie V icto ria a n se e ra m e t sy so ge n a a m de o n th o u d in gsm o ra a l, sta a n d ie e e n e n twin ti gste e e u m e t sy o n tsp a n n in gsm o ra a l, ge n o tm o ra a l e n sp o rtm o ra a l. MIV /V IGS h e t d ie vo l ge n d e wa a r sku win g va n W P E ste rh u yse in s y b o e k Die me n s e n s y se ksu e le mo ra a l a s b a ie t yd ig e n wa a r b e wys: “ Die sp o rt- e n p le si e rm o ra a l, h o e en toe sia stie s d ie vo o rd e le e n d e u gd e d a a rva n o o k a l d e u r d e se e n ge n e b e sin g m a g wo rd va n a f p se u d o-a ka d e m ie se ve rh o ë e n in 'n stro o m va n ge skr if te, b ie d ge e n u it we g u it d ie m o d e rn e m e n s se e r va rin g va n v e rve e ld h e id e n b itte re e e n saa m h e id n ie . Dit is e e rd e r 'n si m p to om va n e e n sa a mh e id ." (1 98 0 :6 1 ).

MIV /V IGS h e t b e wys d a t Fre u d se a n a lise va n d ie e ro s- in stin k in d ie m e n s (sy wil to t ge n o t e n se ks) a so o k d ie th a n a to s-in stin k in d ie m e n s (sy wil to t ve rn ie tig in g ) n ie ve rke e rd is n ie . Dit b lyk n e t d a t d ie d o o d -in stin k u it e in d e lik d ie e ro s -in stin k lo s ge m a a k va n 'n ge we te e n 'n m o ra a l (F re u d se so ge n a a m d e o n d e rd ru kke n d e su p e r-e go ), to ta a l ve rp le tte r.

Die e ksp e rim e n te le b e n a d e rin g to t se ksu a lite it h e t o n te e n se glik m islu k. S e ks a s e ksp e rim e n t wa t sa a m h an g m e t 'n de m o kra tie se vr yh e id sid e a a l wa t se te l in d ie o uto n o m e ke u se vr yh e id va n d ie m e n s, b lyk n o u 'n “d o o d ge b o re " e kspe rim e n t te we e s. Dit wo rd ta n s wê re ld wyd a a n va a r d a t e n ige se ksu e e l-a ktie we p e rso o n , h e tsy 'n

h e te ro se ksu e le of 'n h om o se ksue le p e rso o n , wa t o n ve ili ge se ksp ra kt yke b e o e f en m e t ve e lvu l d ige se ksm a a ts, h o m se lf a an d o d e like ge va re b lo o tste l. V IGS wo rd d ie " se ks-sa b o tasie " va n d ie twin ti gste e e u se wild e " se ks-e ksp lo it a sie " .

Dit b l yk d u id e lik d a t MIV /V IGS d ie we e rlo o sh e id va n o n s b e sta a n o p ‘n “d o d e like ” wyse ra d ika li se e r. Die o n b e ke n d e f a kto r in d ie MI-viru s, so we l a s sy ka ta stro f ie se af m e tin ge en d o d e like ko n se kwe n sie s, ve ro o r sa a k 'n o n seke rh e id s- e n h u lp e lo o sh e id skrisi s. Op p sigie se vla k ske p d it 'n a n gssin d ro o m e n 'n m a gte lo o sh e id se rva rin g wa t d ie m e n s o pn u u t na d ie sin e n d o e l va n d ie e e n e n twi n tigste -e e u se vo o r u itga n gso b se ss ie l a a t vra .

1 .2 Die ps igo-s os ia le implik a s ie va n MIV /V IGS

MIV /V IGS b e kle m to o n o p n uu t d ie wis se l we rk in g tu sse n ‘n p a sië n t se ve r we rk in g va n s y sie kte e n d ie re a ksie va n 'n so sia le o m ge win g o p d ie sie kte . A a n d i e e e n ka n t is MIV / V IGS 'n sie kte wa t n o u ve r we ef ka n we e s m e t 'n in d ivid u se le we n st yl, a a n d ie a n d e r ka n t h o u d ie sie kte b e sliste ge va re vi r 'n so sia le o m ge win g in . Die r e a ksie va n 'n ge m e e n ska p o p 'n V IGS -p a sië n t se sie kte ka n d ie krisi s va n sie k we e s o p 'n b a i e in te n se wyse ra d ika lise e r. D ie vo l ge n d e is d ie b e la n grik ste p sigo - so sia le im p lika sie s va n V IGS :

1 .2 .1 S tigma tis e ring e n 'n ge voe l va n ve rw e rping

Die ve rb a n d tu sse n MIV /V IGS en 'n p e rm issie we le we n st yl ve ro o r sa a k d a t so 'n p a sië n t on m id d e llik 'n e tike t o n tva n g. MIV /V IGS is d a d e lik ge re se r ve e r a s d ie h o m o -sie kte va n o n s t yd . Die ko n n o ta sie tu sse n MIV /V IGS e n h o m o se ksua lite it b r in g o n m id d e llik 'n n e ga tie we a sso s ia si e . Dit is n a tu u rli k wa a r d a t h o m o se ksu e le gro e p e 'n h o ë rrisiko gr o e p is. T o g ka n en ige p e rso o n d ie viru s o p d o e n , o o k h e te ro se ksu e le p e rso n e (sie n 1 .1 va n h ie rd ie h o of stu k).

Die p ro b le e m b y d ie MIV /V IGS -pa sië n t is d a t d ie sa m e le win g o n m id d e llik n a d ie so sia le o o rsa ke a gte r d ie sie kte to e sta n d be gin vra . Ge vo l g lik ka n d ie p e rso o n wa t d ie V IGS -s ie kte o p d o e n m a klik in d ie li g va n 'n o o rsa a klike ve r kla r in gste o r i e va n s y m e n swa a rd i gh e id ge stro o p wo rd . D ie o o rsa ke va n MI V /V IGS wo rd d a n b e la n grike r a s d ie p e rso o n wa t MIV /V IGS h e t. In d ie n d ie MIV /V IGS -p a sië n t i n d e rd a a d h om o se ksu e e l is, ka n h ie rd ie sti gm a 'n e tike t wo rd wa t d ie p e rso o n va n sy o m ge win g i so le e r. In d ie so sia le o m ge win g se re a k sie o p MIV /V IGS sku il d a a r d ik we ls ' n in ge b o u d e u itso rte rin gsm e ga n ism e wa t se ke re sie kte s in d ie ka t e go rie " re in " kla ssif ise e r e n a nd e r sie kte s in d ie ka te go rie " o n re in " . Dit is te ve r sta n e d a t wa n ne e r d ie so sia le o mge win g h u lle va n s o 'n p a sië nt d ista n sie e r d ie e e n sa a m h e id skrisis ve r ske rp wo rd . S o ‘n p e rso o n wo rd d ik we ls a s 'n u itge wo rp e n e of 'n u itsko t-p r o d u k va n d ie sa m e le win g b e sko u . Da a ro m d a t MIV /V IGS m a klik d ie m e la a tse -sie kte va n d ie e e n e n twin ti gste e e u ge n o e m ka n wo rd . S y p o sis ie is d a n d ié va n d ie o n re in e in d ie Ou Te sta me n t: “Ie m a n d wa t 'n ve l sie kte h e t wa t h o m o n re in m a a k, m o e t ge ske u rd e kl e re d ra e n s y

h a re o n ve rso r g la a t. Hy m o e t o o k d ie o n d e rste d e e l va n s y ge si g b e d e k en u itro e p : " On re in ! On re in !” Hy b l y o n re in so la n k h y d ie sie kte h e t. Hy m o e t d a n o o k in af so nd e rin g le we e n b u ite d ie ka m p p le k b ly" (L e v l3 :4 5 ).

Die n e ga tie we a ss o sia sie m e t MIV /V IGS e n d ie te n d en s o m so 'n p e rso o n a s 'n m e la a tse te h a nte e r, ve rske rp d ie n o rm a le d e p re ssie re a ksie . De p re ssie a s 'n a a n p a ssin gsre a ksie o p 'n tra u m a tie se e rva ri n g wo rd a s ge vo l g va n d ie b e sm e ttin gse ff e k va n MIV /V IGS b y so 'n p a sië n t b a ie m e er in te n s b e le e f . On s ka n se lf s va n 'n stig ma -d e p re ssie b y d ie MIV /V IGS -p a sië n t p ra a t (Ha rtm a n n 1 9 8 7 :1 0 -1 1 ).

1 .2 .2 Ide ntite its k ris is e n ge voe l va n minde rw a a rdighe id e n w a a rde loos he id

Om d a t d ie V IGS -p a sië n t in d ie o ë va n d ie sa me le win g ó f a s 'n o n ve ra n t wo o rd e lik e swa kke l in g ó f a s 'n p e rm issie we u itva a gse l b e sko u wo rd , ta s d it d ie p e rso o n se i d e n tite it a a n . In a lm a l se o ë is d ie p e rso o n 'n m islu kkin g. H y Iy m o s a s ge vo lg va n 'n so n d ige le we n sp a tro o n e n ve rd ie n d u s in ‘n s e ke re sin d it wa t h o m o o rge ko m h e t. So 'n pe rse p sie va n d ie V IGS -p a sië n t ka n d a a rto e b yd ra d a t h y 'n b a ie swa k se lfb e e ld o n twikke l. In d ie o ë va n d ie ge so n d e sa m e le win g m e t h u l o ë n skyn l ik h o ë m o ra lite it vo e l h y ' n m islu kkin g. Die ge vo e l va n wa a rd e lo o sh e id ve rsk e rp sy id e n tite itskr isis so d a n i g d a t 'n sin kris is ge l e id e lik o n t wik ke l. Die re a ks ie va n d i e sa m e le win g ka n o o k to t 'n a ggre ss ie a a n le id in g ge e . Die V IGS -p a sië n t sta an d a n ske p tie s te e n oo r d ie sa m e le win g e n b e sko u a lle h e te ro se ksu e le

p e rso n e a s skyn h e ili ge m o ra liste . Hie rd ie vya n d i gh e i d sge vo e le n s d ra b y to t d ie id e n tite itskr isis va n d ie p a sië n t.

1 .2 .3 Die k ommunik a s ie k ris is e n ve rs k e rpte s k e idings a ng s

• Tussen die pasiënt en sy omgewing ontstaan daar maklik 'n ko m m un ika sie b re u k. Dit i s n ie a lle e n d ie stigm a -ko m p o n en t wa t d a a rto e b yd ra d a t m en se so 'n p a sië n t ve rm y n i e . Die sie kte se lf m e t sy skr ik we kke n d e im p lika sie s wo rd 'n o n d e rwe rp wa t d i e ge so n d e p e rso on in d ie te e n wo o rd igh e id va n so 'n p a sië n t lie f s p ro b e e r ve rm y. Hu lp ve rle n e rs is ge vo l gli k b a n g o m d ie we se n like vra e e n b e h o ef te s va n so 'n p a sië n t in d ie p te te b e sp re e k. 'n On d e rwe rp so o s d ie ve rb a n d tu sse n MIV /V IGS e n h om o se ksu a lite it sa l a s ge vo l g va n d ie se n siti wite it d a a r va n lie f s ve rm y wo r d . Dit ka n o o k we e s d a t vrie n d e e n b e ke n d e s d ie p a sië n t ve rm y o f in s y te e n wo o rd i gh e id o n ge m a klik vo e l e n d u s ku n sm a tig o p tre e . ’n Ge we ld i ge h o e ve e lh e id sk yn e n " ga m e p la yin g" k a n d u s ro n d o m d ie sie kb ed o p ge b o u wo rd . ' n De rge l ike o p p e r vla kki ge h a n te rin g e n o n n a tu u rlike o p tre d e ve r ske rp d ie ko m m un ika sie kris i s.

• Die kommunikasiekrisis ontstaan nie net tussen die pasiënt en sy so sia le o m ge win g n ie . MIV /V I GS ra d ika lise e r o o k d ie

p a sië n t-g e n e e sh e er-ve rh o u d in g . Dikwe ls sie n d ie ge n e e sh e e r

sy ro l a s ie m a n d wa t a ktief ie ts vir d i e p a sië n t m o e t d oe n . Die m e d ie se b e ge le id i n g b e te ke n d a n ' n a ktie we in gr yp i n g m e t b e h u lp va n m ed ika sie o f ch iru rg ie wa t 'n m o o n tlike te ra p e u tie se eff e k ka n h ê . T o t d usve r b e sta a n d a ar ge e n

sp e sif ie ke b eh a n de lin g te e n d ie vi r u s n ie . A lh o e we l m e d ici ve rt ro u d a t 'n e n t sto f te r vo o rko m in g va n in f e ksie o n twikke l ka n wo rd , b e sta a n d a a r ta n s ge e n h o o p o p 'n vro e ë d e u rb ra a k n ie . Die e n igste m id d e l o m d ie le we va n 'n MIV /V IGS - p a sië n t te ve r le n g is d ie g e b ru ik va n d ie m id d e l Re tro vi r (A ZT ) te e n 'n ko ste va n o n ge ve e r se we h o n d e rd ra n d p e r m a a n d p e r pa sië n t (V a n Dyk 2 0 0 1 : 4 5).

• Die beperking wat MIV/VIGS op die geneesheer plaas ve ro o r sa a k 'n se ke re m a te va n m a gte lo o sh e id e n o n b e h o lp en h e id by h o m . In d ie k o m m un ika sie p ro se s wo rd h ie rd ie o n ve rm o ë d e u r m id d e l va n oo rd ra g e n ko n tra -o o rd ra g o p ge vo e ls vla k a a n d ie pa sië n t o o rge d ra . Ge vo l gl ik l o o p d ie ko m m un ika sie l yn e a l ve rd e r u itm e ka a r e n wo rd d ie p a sië n t va n d ie ge n e e sh e e r ve r vre e m .

• 'n Kommunikasiebreuk ontstaan maklik tussen die pasiënt en

sy lig g a a m. Na a s d ie h o e ve e lh e id sku ld ge vo e le n s vo e l d ie

p a sië n t ve rd e r d a t sy li g ga a m h o m in d ie ste e k ge la a t h e t. Hy vo e l se lf s vi r s y lig ga a m vie s. Die lig ga a m b ie d ge e n ge b o rge n h e id m e e r n ie , so d a t h y h o m se lf va n s y li g ga a m b e gin d ista n sie e r. H i e rd ie a f sta n d ve rske rp d ie a m b i va le n te ge vo e le n s va n a a nva a rd in g e n o n tke n n in g va n d ie sie k te . Ho e m e e r d ie lig ga a m d isin te gre e r e n d ie sku ld ge vo e le n s o p p sig ie se vla k o p b o u , d e s te m o e ilike r is d it vir d ie p a si ë n t om sy sie kte te in te g r e e r e n te in te rn a li se e r. MIV /V IGS m a a k d it b a ie m o e ilike r vi r 'n p a sië n t o m d a a rd ie p u n t in d ie a a n va a rd in g sp ro se s te b e re ik wa a r d i e p a sië n t ka n sê : “Dit is m y l ig ga a m wa t sie k is e n e k h e t 'n ve ra n t wo o rd e likh e id te e n o o r m y li g ga a m . Da a ro m wil e k m y l ig ga a m te n sp yte va n d ie sie kte sim p to m e ve r so r g e n ve rtro e te l."

• In die kern van die MIV/VIGS-pasiënt se psigiese b e le win gs wê re ld is d a a r d u s 'n ge ra d ika lise e rd e ske id in gsa n g s e n ve r we rp in gsa n gs. S ku ld ge vo e le n s is o p 'n b u ite n ge wo n e wyse d e u r d ie so si a le o m ge win g se r e a ksie s ve rske rp . Hie rd ie ge vo e le n s wo rd m a klik o p Go d ge p ro je kte e r so d a t d ie ge d a gte b y d ie p a s ië n t p o sva t d a t d ie s ie kte ' n b u ite n ge wo n e st ra f va n Go d is. 'n Ge we l d ige a gg re ssie ka n o p h ie rd ie wyse te e n o o r Go d e n d ie Ch riste like sa m e le win g o p ge b o u wo rd .

1 .3 E tie s e dile mma

Die e tie se d ile m m a ro n d o m d ie MIV /V IGS -p a sië n t wo rd t o e ge sp its in d ie vra a g n a d ie me n swa a rd i ge h a n te rin g va n h ie rd ie p a sië n t. Dit is 'n f e it d a t d ie sa m e le win g ve r ske ie m a a tre ë ls tre f o m d ie m a a tska p p y te e n h ie rd ie sie kte te b e ske rm . B e ske rm e n de m a a tre ë ls ka n m a klik in d isk rim in e re n d e m aa tre ë ls o n taa rd wa t so 'n p e rso o n va n sy m e n swa a rd i gh e id e n b a sie se me n sere gte b e ro o f . Disk rim in e re n d e o p tre d e te e n o o r su lke p a sië n te ve rske rp d ie e tie se d ile m m a : a a n d ie e e n ka n t m o e t 'n sa m e le win g b e ske r m wo rd , a a n d ie a n d e r ka n t ma g m a a tre ë ls so ' n p a sië n t n ie va n s y b a sie se m e n se re gte e n m en swa a rd igh e id (h u m a n d ign it y) b e ro o f n ie (B o th a 1 9 8 0 :1 0 -1 2 ).

Die e tie k m e t b e tre kkin g to t MIV /V IG S sn y n a t we e ka n te to e . A an d ie e e n ka n t is d a a r d ie ve ra n t wo o rd e likh e id va n d ie M IV /V IGS -Iye r se lf . S y ve ra n t wo o rd e l ikh e id se t e l in s y h a n te ri n g va n s y sie kte to e sta n d , n aa m lik o m o p tim a le vo o rso r gm a a tre ë ls te tre f te n e in d e a n de r p e rso n e n ie d e u r 'n o n n ad e n ke nd e o p tre d e of

o n ve ra n t wo o rd e lik e le we n styl a a n d ie viru s b lo o t te ste l n ie . V o lge n s B o th a (1 98 0 :1 5 ) o n twikke l MIV /V IGS -I ye rs m a klik 'n so o rt so rge lo se f a ta lism e : “I'm n o t go in g a lo n e ." Die ge vo lg va n so 'n h o u d in g is d a t V I GS Iye rs d o e lb e wu s se ksu e le o m ga n g m e t n ie -b e sm e tte p e rso n e so e k. Hu l le o n twik ke l 'n so o r t sa d istie se sa tisf a ksie : a s e k d a n m o e t ste rf wa a ro m n ie o o k d ie a n d e r wa t d ie se lf d e pe rm issie we le we n st yl a s e k vo e r n ie ?

A a n d ie a n d e r ka n t is d a a r d ie ve ra n t wo o rd e likh e id va n d ie sa m e le win g te e n o o r d ie ge so n d e s. Ma a tre ë ls m o e t ge tre f wo rd o m te vo o rko m d a t d ie vi ru s ve rd e r ve rsp re i. T o t on la n gs to e h e t toe tse vir MIV /V IGS in A m e rika e n E u ro p a h o of sa a klik o p 'n vr ywi ll ige b a sis ge skie d . Ho e m e e r d ie viru s e gte r to e n e e m d e s te b e lan gri ke r wo rd d it o m in se ke re are a s m e n se a a n ve rp li gte to e tsin g te o n d e rwe rp . In Fra n kr yk b yvo o r b e e ld wo rd 'n MIV /V IGS -to e ts ve re is a lvo re n s ‘n h u we l ikse rtif ika a t a a n 'n e gp a a r u itg e re ik wo rd . Hie rd i e to e ts wo rd a a n ge vra te n e in d e d ie e gp a a r e n h u l to e ko m stig e kin d e rs te b e ske rm . 'n A n d e r ve rsk yn se l tre e o o k n a vo re - m e e r e n m e e r we rk ge we rs b e g in o m 'n we rkn e m e r e e rs a a n 'n MIV /VIGS -to e ts te o n d e rwe rp a l vo re n s ‘n we rk a a n so ‘n p e rso o n to e ge ke n wo rd . V e rse ke rin g sm a a tska p p ye b e gin o o k o m , in d ie lig va n d ie styge n d e m e d ie se u itga we s, to e tse a a n te vra .

‘n V e rd e re e tie se p ro b le e m is d ie b e sta a n d e vo o rve ro n d e rste lIin ge e n p e rsp e ktie we o o r h o m o se ksu a lite it wa t in d i e sa m e le win g f u n ksio n ee r. D ie ge va a r b e sta a n m a klik d a t 'n sa m e le win g d i e h o m o se ksu e le m en s o n d e r e e n a lge m e n e n o em e r, n a a m lik d ie so ge n a a m d e " ho mo se ksu a lis" ka n k a te go rise e r e n g e vo l gl ik d ie ko m p le ksite it va n d ie p ro b le e m o o r d ie h o of sie n . Die vo o ro o rd e le

te e n o o r d ie h o mo se ksu e le p e rso o n ka n so d a n ig ve rske rp , d a t d iskrim in e re n d te e n o o r so 'n p e rso o n e n sy p ro b le e m o p ge tre e wo rd .

B in n e d ie h e te ro se ksu e e l-h o m o se ksu e le ko n tin u u m be sta a n d a a r gro o t va ria s ie m o o n tlikh e d e wa t wi ss e l va n u itslu itlik h e te ro se ksu e le ge d ra g to t b ise ks u a lite it e n u itslu i tlik h o m o se ksu e le ge d ra g o f ke rn h o m o se ksu a lite it (B o th a 1 9 8 0 :1 1). Da a r wo rd vo o rt s o o k tu ssen h o m o se ksu e e l-ge ri gte ge d ra g e n h o m o se ksu e e l-ge ri gt e ge vo e le n s (d ie o n ge ko se to esta n d me t 'n se n siti wite it e n a a n ge tro kke n h e id vir d ie e ie ge sla g-h o m o f ilie ) o n d e rske i (L o u w 1 9 8 0 :1 0 0 ).

Dit is re e d s va n u it h ie rd ie o p me rkin ge b a ie d u id elik d a t d ie p a sto ra le b e d ie n ing a a n d ie MIV /V IGS -l ye r n ie d ie e tie se d ile m ma ka n o n twyk n ie . D a a ro m sa l d ie p a sto r 'n b a ie d u id e lik e p e rsp e ktief vir h o m se lf va n uit d ie S krif ge ge we n s o o r h ie rd ie sa a k m oe t o n twik ke l (L o u w 1 9 8 0 :1 0 2 ).

In d ie ge va l va n d ie MIV /V IGS -l ye r sa l d ie e tie k n ie b u ite d ie p e rso o n o m b y vo o rb a a t 'n ve ro o rd e le n d e h o u d in g m a g in n e e m n ie . Dit ga a n in d ie e ti e k n ie o m 'n a b str a kte , ri gie d e d o gm a tism e n ie , m a a r o m 'n to ta le e va lu e rin g va n d ie p e rso o n b in ne sy situ a s ie in d ie li g va n ’n S krif n o rm (Gu sta f son 19 8 1 :3 0 ). Die e tie se e va lu e rin g b e h e ls d u s 'n b e ge le id in gsp ro se s va n d ie MIV /V IGS -p a sië n t a s vo l wa a rd i ge m e n s b in n e sy to ta le ko n te ks. In d ie toe p a ssin g va n d ie e tie se n o rm ka n d ie p a sto r va n d ie vo l ge n d e vra a g-m e to d ie k ge b ru ik m a a k (Ma g u ire 1 9 7 9 :1 2 9 v):

• Die eerste vraag is die WAT -vraag; met ander woorde wat is a l d ie f e ite me t b e tre kkin g to t d ie to ta le le we e n o m sta n d igh e d e va n d ie MIV /V IGS -Iye r?

• Die WAAROM-vraag; met ander woorde wat is die gro n d li g ge n d e m o tie f (in te n sie ) e n d o e lwit b in n e d ie to ta le o n tsta a n sge skie d e n is va n MIV /V IGS b y 'n b e tro kke p e rs o o n ?

• Die HOE-vraag; met ander woorde van watter lewenstyl het h ie rd ie p e rso o n to t d u sve r ge b ru i k ge m a a k? W a t is d ie k wa lite it va n s y le we n st yl e n sy b e st a a n d e re la sie s?

• Die WIE-vraag; met ander woorde wat is die graad van p e rso o n like a a n sp re e klikh e id e n ve r a n two o rd e likh e id . W a t is d ie id e n tite it va n h ie rd ie m e n s e n wa t is d ie b e so nd e re a a rd va n s y wa a rd e s iste e m ?

• Die WANNEER-vraag; met ander woorde die tydstip waarop b e p a a ld e ge b e u re p la a sge vin d h e t e n d ie o n twi kke lin gsf a se s va n d ie b e tro kke p e rso o n .

• Die WAAR-vraag; met ander woorde die aard van die konkrete situ a sie e n b e p a a ld e o m stan d igh e d e va n d ie MIV /V IGS -I ye r.

Hie rd ie vra e is b e d o e l o m b in ne d ie e tie se d ile m m a ste e d s so rg te d ra d a t in 'n e tie s e e va lu e r in g va n d ie MIV /V IGS -p a sië n t h y n ie va n sy m e n swa a rd igh e id b e ro o f wo rd e n to t 'n b lo te o b je k ge d e gra d e e r wo rd n ie . Die ke rk b e sit d u s 'n b eso n d e re ta a k om in d ie e tie se e va lu e r in g va n d ie MIV /V IGS -p ro b l e m a tie k o p te ko m vir d ie p e rso o n -syn va n d ie p a sië n t m e t die o o g o p d ie b e h o u d va n s y

m e n swa a rd i gh e id e n h a n d h a win g va n sy b a s ie se m e n se re gte . Ma a tre ë ls wa t te r b e ske rm in g va n d ie sa m e le win g ge tr e f wo rd , m a g n ie te e n d ie MIV /V IGS -Iye r o p so d a n ige wyse d iskr im i n e e r d a t d ie p e rso o n in te rm e va n ’n stigm a -e tike t a s 'n ve rsto te lin g u itge ra n ge e r wo rd e n h y o p d ie o u e n d b e ro of wo r d va n s y b a sie se k e u se vr yh e id e n ve ra n t wo o rd e lik h e id ; sy ge l yk wa a r d igh e id te n o p sigt e va n e n ige a n d e r m e n s o n ge a g ra s, kla s o f me d ie se ge skie d e n i s; s y re g to t o n b e le mm e rd e d e eln a m e a a n d ie ba sie se ge le e n th e d e wa t n o d i g is vir 'n m e n s wa a rd i g e b e sta a n en re g ve rd ige b e h a n d e lin g n ie .

In te rm e va n S m e d e s (1 9 83 :2 3-3 6 ) ga a n d it i n d ie te rm

re g ve rd ig h e id e n d ie h a n d h a win g va n d ie re g va n d ie n a a ste in d ie

li g va n d ie lie f d e sb e gin se l o m d ie v o lge n d e b e la n gr ik e Ch riste like ko m p o n en te :

• My naaste het regte omdat hy daar is. Sy bestaan is in God ge g ro n d so o s o o k m yn e .

• My naaste het regte as 'n persoon. Hy is nie maar net daar n ie . Hy is ge ska p e n a d ie b e e ld va n Go d o m God o p aa rd e te ve rte e n wo o rd i g.

• Hy het regte omdat hy 'n opdrag ontvang het. Elke mens het d ie o p d ra g o m h o mse lf , a n de r m e n se e n d ie le we te ve rs o rg.

• Hy het regte as lid van ‘n gemeenskap.

• Hy het regte omdat hy 'n unieke, onvervangbare individu is. Dit is d u s b a ie d u i d e lik d a t d ie e tie se d ile m m a d ie ke rk o p ro e p

o m ju is b e tro kke by d ie MIV /V IGS -p a sië n t se to ta le situ a sie te ra a k e n n ie o p ‘n kille a f sta n d ve r wyte te slin ge r e n d ie p e rso o n a s m e n s af te skryf n ie .

1 .4 P a s tora a l-te ologi e s e uitda ging

MIV /V IGS ra d ika li se e r d ie vo l ge n d e te o lo gie se ko m p o n e n te o p 'n in d rin ge n d e wyse :

1 .4 .1 Dit ra dik a lis e e r die vra a g na die ve rba nd: s onde - s ie k te

W aa r d ie MIV /VIGS -l ye r ‘n se k su e e l-p e rm issie we le we n sst yl o p e n b a a r en /of wa a r d ie MI V /V IGS -l ye r ‘n in tra ve n e u se d we lm ge b ru ike r is , m a g d ie sku ld vra a gstu k n ie in d ie p a sto ra le b e d ie n in g o m se il wo rd n ie . Oo k n ie d ie e lem e n t va n d ie straf va n Go d n ie . D it i s b a ie d u id e lik d a t d ie S krif b e slis 'n ve r b a n d tu ssen so n d e e n sie kte lê (P s 3 8 :4 -5 e n P s 41 :5 ).

Hie rd ie ve rb a n d tu sse n so n d e e n sie kte m o e t e gte r n ie a s 'n ve r kla r in gsm o d e l m isb ru ik wo rd n ie (L o u w 1 9 8 3 :1 5 -1 9 ). Dit is we l wa a r d a t d ie p a sië n t in sy sie kte s itu a sie va n so n d e b ewu s ra a k e n d it e e rli k vo o r Go d sa l b e l y. W ie e gte r p ro b e e r o m a gt e r e lke s ie kte 'n p e rso o n like so n d e te so e k te n e ind e d ie sie kte ko u sa a l-o o rsa a kli k m e t Go d e n sy to o rn in ve rb a n d te b rin g, b e la n d in d ie m o e ilikh e id . Je su s wys se lf so 'n ko u sa a l-o o rsa a klike ve rkla rin gs m o d e l af (vgl Jo h 9 :3 - d ie ve rh a a l va n d ie b lin d ge b o re m a n ). Die ge va a r in so 'n

ve r kla r in gsm o d e l i s d a t Go d m a klik o p d ie o u e n d a s d i e o u te u r va n d ie so n d e b e sko u ka n wo rd . Go d is e gte r n ie d ie o ute u r va n d ie so n d e n ie . In d ie d rie h o e k Go d -m e ns-b o se is Go d to ta a l a n d e rs b y d ie so n d e b e tro kke a s la a sge n o e m de twe e . Go d is in sy ge n a d e en to o rn b y d ie so n d e b e tro kke m e t d ie o o g o p d ie b eh o u d e n re d d in g (h e il) va n d ie so n d a a r; d ie me n s is in sy ve ra n t wo o rd e l ikh e id b y d ie so n d e b e tro kke in d ie h a n te rin g va n s y ke u se vr yh e id ; d i e b o se is b y d ie so n d e b e tro kke in d ie ve rle id in g va n d ie m e n s te n e in d e b in n e d ie ve rb o n d s ve rh o u d in g 'n b re u k tu s se n Go d e n me n s te sla a n . Die b o se is d aa rd ie d uiste re m a g wa t o p d ia b o lie se wyse Go d e n me n s va n m e ka a r wi l ve r vre e m . De u r m id d e l va n o p sta n d , h a a t, le u e n ta a l, o n ge lo o f e n h o o gmo e d slin ge r h y d ie ve rb o n d s ve rh o u d in g u itm e ka a r e n ske p h y iso la sie e n ch a o s (L o u w 1 9 8 5 :2 1 v).

Die ko u sa a l-o o rsa a klike ve rkla rin gs m o d e l in d ie pa stora le b e d ie n in g a a n d ie MIV /V IGS -p a sië n t is ge va a r li k. Dit ka n d ie p asië n t n ie n e t va n Go d ve r vre e m n ie (Go d wo rd ge si e n a s d ie ge va a rli k e " Ma n va n S ta a l” e n ko u e tira n ) m a a r o o k d ie p asië n t se lf tota a l ve rn ie ti g. Die p ro b le e m m e t 'n ve r kla r in gsm o d e l i s d a t d a a r a ltyd 'n so n d e b o k a a n ge wys m o e t wo rd . Ie m a n d m o et b o e t te n e in de d ie Go d h e id we e r te ka lm e e r e n to t b e d a rin g te brin g. V ir d ie m e n s in Iyd in g h e t Go d e gte r kla a r d i e so n d e b o k vo o rsi e n .

V e rgif n ish u lp in d ie p a sto ra a t ge skie d n ie vo o r wa a rd e lik n ie - d ie m e n s h o ef n ie e e rs ie ts te d o e n (s y so n d e b e ly) vo o rd a t h y vi r Go d a a n n e em lik is n ie ( we ttis ism e m .b .v. d ie we rke va n d ie so n d e ). Ge n a d e b e te ke n on vo o r wa a rd e l ike l i e f de e n a lge h e le k wytske ld in g va n sku ld . D it is d ie o b je kti wite it va n d ie ve r so e n in g e n d ie ve r g if n is