DIE KIND BINNE DIE MIV /V IGS GE AF FE KTE E RDE F AM ILIE

In d ie vo ri ge h o of stu k h e t d ie a lg e m e n e f u n ksio n e rin g va n d ie MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e f am ilie a a n d ie o rd e ge ko m . 'n V e rd e re b e la n grike a sp e k i n d ie se lf d e ve rb a n d vra ku rso r ie s d ie a a n d a g - d it is d ie kin d va n d ie ge a ff e kte e rd e f am ilie .

S y p o sisie is o m me e r a s e e n re d e va n gro o t b e la n g. Ee rste n s vo rm h y a s su b si ste e m d e e l va n d ie M IV /V IGS -f am ilie sist e e m . Die in te ra ksie tu sse n h o m e n sy o u e rsiste e m sta a n vo l le d ig e n o n lo sm a a klik in ve rb a n d m e t d ie f a m ilie siste e m . T we e d e n s vo rm d ie kin d a s su b siste e m ‘n b a ie b e la n grike ska ke I in d ie in te r-ge n e ra s ie o o rd ra g va n MIV /V IGS a s ge d ra gsp ro b le e m b in n e d ie o n twikke lin g va n d ie siste e m . T e n slo tte is d ie kin d ‘n ba ie p ro m in en te o b je k van e n ige p a sto ra a t, ve ra l o o k wa n n e e r d ie p a sto ra a t ve rt ro o ste n d e n ve rn u we n d te n o p sigte va n d ie f a m ilie wil o p tre e .

1 .1 In vloe d va n die M IV /V IGS -ge ïnfe k te e rde oue rs op die k ind: Al ge me ne opme rk ings

Die n a d e li ge e n riska n te in vlo e d va n d ie o m ge win g b in n e d ie MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e f a m ilie o p d ie kin d is o n we e r le gb a a r. K in d e rs va n ‘n MIV /V IGS -ge a ff e kte e rde f am ilie wo rd in d ie lite ra tu u r d e u r n a vo rse rs e n skr ywe r s, o n d e r a n d e re , b e stem p e l a s "f o rgo tte n ch ild re n " , 'n " h id d e n tra ge d y" , d ie " u n se en ca su a ltie s" , d ie " n e gle cte d p ro b le m " (W ilso n 1 9 8 2 :15 1 ). Hie rd ie kin d e r s vo e l in d ie a lge m e e n m a gte lo o s. Hu lle e r va a r p ro b le m e o m h u lle eie p re sta sie s ra a k te sie n e n h e t h u lp n o d ig o m 'n id e n tite its ge vo e l te ve sti g. A a n ge sie n h u lle r o lm o d e lle in ko n sek we n te ge d ra g o p e n b a a r, tre e h u lle o o k in ko n se kwe n t o p (P h il lip s, Ma rtin & Ma rt in 1 9 8 7 :1 0 ).

Hie rd ie kin d e rs g e n ie t we l a a n d a g, m a a r n a vo rse rs e n skrywe rs sla a g n ie d a a rin o m ‘n sam e ha n ge n d e p re n tjie va n h u lle in d ie MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e f am ilie te skild e r n ie (W ilso n 1 9 8 2 :1 5 1 ). Die re d e h ie r vo o r is d a t n a vo rse rs n ie a lt yd 'n su i we r f a m ilie - ge o rië n te e rd e , in te ra ksio n e le b e na d e rin g vo l g n i e . Oo k b e h a n d e lin gsp ro gr a m m e b ly g ro o tlik s in d ivid u - ge o rië n te e rd , m e t d ie f o ku s o p d ie MIV /V IGS -ge ïn f e kte e rde . W an n e e r d ie fa m ilie we l in b e re ke n in g ge b rin g wo rd , wo rd f a milie le d e ge sie n a s ge ïso le e rd e in d i vid u e , m e t d ie a lge m e n e p e rse psie d a t h u lle , o o k d ie kin d e rs, " sla go ff e rs" va n d ie MIV /V IGS ge ïn f e kte e rd e is (W ilso n 1 9 8 2 :15 1 ). Op h ie rd ie wyse b ly d ie kin d e rs va n d ie MIV /V IGS -ge a ff e kte e rd e f am ilie in ‘n se ke re sin d ikwe ls b u ite d ie b e re ik va n d ie h u lp wa t o o k h u lle so b a ie n o d ig h e t.

1 .1 .1 Oue rs k a pfunk s ie s e n die k ind va n die MIV /V IGS - ge a ffe k te e rde fa m ilie

Die p a sto ra a t is be tro kke b y e n h e t to e ga n g to t d ie h e le f am ilie . V e r wysin gs n a d ie d o e ltre ff e nd h e id wa a rm e e h ie rd ie f e it e n vo o r re g d e u r d ie p a sto ra a t b e n u t wo rd , wo rd i n 'n la te r h o of stu k a a n d ie o rd e ge ste l. In h ie rd i e sta d iu m is d it e gte r b e la n gri k o m va n u it d ie ge si gsh o e k va n d ie p a sto ra a t o p e n ke le b e la n gri ke o u e rska p fu n ksie s, wa t va n gro o t b e la n g i s vir d ie b e g rip va n d ie k in d a f kom stig u it d ie M IV /V IGS -ge a ff e ktee rd e f am ilie , te le t.

1 .1 .1 .1 Rols ta bilite it

Om to e ne m en d ‘n e m o sio n e le ve rh o u d in g m e t sy o u e rs te e rva a r, is ‘n o n b e wu ste like , p ro se sm a tige b e h o ef te wa t ‘n kin d h e t. V o o rtd u re n d e ro lsta b ilite it ve r g ‘n vo o rtd u re n d e m o sio ne le ve rh o u d in g tu sse n kin d e rs e n o u e rs, so we l a s ‘n vo o rtd u re n d e m o sio n e le re a ksie tu sse n f am ilie le d e . V ir d ie k in d is ro lb e se ttin g s so o s wie ko o k, wi e we r k to e ga a n e n wie d ie s la a p tyd sto rie s le e s, n ie b e la n gr ik n ie . W at we l b e la n g rik is, i s d ie sta b ilite it va n h ie rd ie ro lle ( Mo re h o u se & Rich a rd s 1 9 8 3 :2 2 ). K in d e rs re a ge e r n o rm a a lwe g n e ga tie f o p d ie on b e ste n d ige o p tre d e va n o u e rs. H u lle vin d d it m o e ilik o m , b yvo o r b e e ld , o n vo o rsp e lb a re ge d ra g o f se lf s d ie skie like o n ttre kkin g va n o u e rs, te h a n te e r (Ho we 1 9 8 9 :1 2 0 -1 21 ). W an n e er ro l ve ra n d e rin gs we l p la a s vin d , so o s wa n n e e r 'n m o e d e r b yvo o rb e e ld b u ite n sh u is b e gin we rk, is d it vi r d ie kin d b e la n g rik d a t h ie rd ie tyd e li ke d e sta b ilis a sie h e rste l wo rd . In d ie MIV /V IGS -ge a ffe kte e rde

f am ilie wo rd d ie ro lsta b il ite it d ik we ls ve r va n g m e t r o lve r wa r rin g, so d a t d ie kin d m in ge le e n th e id h e t om ‘n du id e like ro lve rvu llin g va n d ie o u e r wa a r te n e e m (Mo re h o u se & Rich a rd s 1 9 8 3 :2 3 ).

Oo rm a tige ko n f lik, ve r wyte e n lie f de lo o sh e id ka n b in n e d ie MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e f am ilie ju is to t h ie rd ie o n b e ste n d ige o p tre d e va n o u e rs b yd ra (Ho we 1 9 8 9 : 1 2 1 ). Oo k in d ie b e so n d e re ge va l va n m y n a vo rsin g h e t d it vo o rge ko m o f d ie kle u te r va n d ie MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e f am ilie va s ge va n g wo rd in d ie se lf ve rn ie ti ge n d e p a tro n e wa a rin h y d e u r sy d isf u n ksio n e le o u e rs vo o r ge ga a n wo rd . Die kle u te r h e t h o m se lf tee n h ie rd ie o n sta b ilite it e n a gg re ssie ve rd e d ig d e u r se lf b e p a a ld e ro lle in te n e e m . Oo r h ie rd ie ro lle wo rd l a te r in h ie rd ie h o o fstu k ve rd e r u itge b r e i.

W ood (1 9 8 7 :7 ) wys ko rtl iks d a a ro p d a t d ie kin d in d i e MIV /V IGS - e a ffe kte e rd e f am ilie o p d ie o n sta b ie le ro l ve r vu llin g r e a ge e r, m e t e n e rsyd s 'n o p tre d e va n p se u d o -vo l wa sse n h e id . H y tre e m e e rd e rwa a rd i g te e n o o r a n de r kin d e rs o p , n e ge e r h u lle , of be sko u h u lle a s kin d e ra gti g. A n d e rsyd s tre e h y o o ra f h a n klik op , o n twikke l sko o lf o b ie ë , ve rm y d ie p o rtu u rg ro e p e n o n twikke l a lle rl e i re d e s o m in d ie te e n wo o rd i g h e id va n vo l wa sse n e s te we e s o f h u lle a a n d a g te o n tva n g ( Mo re h o u s e & Rich a rd s 1 9 8 3 :2 6 ).

1 .1 .1 .2 Omgew ings be s tendighe id

A lh o e we l ge sin n e ve r ski l, is d ie ge si n wa a rin d ie kin d gro o t wo rd p e r d e f in isie a ltyd d ie p le k wa a r h y sla a p , ge kle e wo rd , e e t e n ve ili ge

b e sku ttin g ge b ie d wo rd te e n d ie e le m e n te e n ge va r e d a a rb u ite . Re ë ls b in n e d ie f a m ilie h o u ge wo o n l i k m e t h ie rd ie a sp e kte ve rb a n d . Dit b ie d n ie n e t ve ili gh e id te e n d ie g e va re d a a rb u ite n i e , m a a r b ie d o o k ve i li gh e id d a a rb in n e (T re a d wa y 1 9 8 7 :1 9 ). In d i e MIV /V IGS - ge a ff e kte e rd e fa m ilie is h ie rd ie o m ge win g sb e ste n d igh e i d ge n e ig o m m e t ‘n om ge win g s ch a o s ve r va n g te wo rd . E k wys o p e n ke le re d e s h ie r vo o r wa t t yd e n s m y n a vo rs in g b y d ie ge a ff e kte e rd e f am ilie wa a r ge n e e m is:

• Die MIV/VIGS-geïnfekteerde ouer het in sy optrede binne 'n p a a r m in u te vlu gti ge ve ra n d e rin gs o n d e rga a n , wa t wis se l va n o n ttre kkin g va n h o m se lf n a ru im ha rtigh e id , e n va n a f rustigh e id to t ge we ld d a d igh e i d .

• ‘n Direkte gevolg van hierdie onbestendigheid vir die kleuter va n d ie MIV /V IGS -l ye r, wa s o n se ke rh e id .

• Die kleuter het soms op hierdie onbestendigheid gereageer d e u r b y ‘n p o rtu u r gro e p in te ska ke I . D ie ve rh o u d in ge b in n e d ie p o rtu u rgro e p b e ru s vi r so 'n kin d n ie o p lief d e n ie , m a a r op sim p a tie e n b e ja mm e rin g. Die k ritie ke o o m b lik b re e k vir h o m a a n wa n n e e r d a a r we e r lie f d e ge ge e m o e t wo rd .

• Hierdie verpligting het vir hom ‘n bedreiging geword. Hy b e a n two o rd lie f d e d e u r a n d e r in d ie gro e p wa t d a a ra a n b e h o ef te h e t, te b e ja mm e r. Die in ska ke lin g b y d ie p o rtu u rgro e p h e t e gte r o p so ‘n wys e ge sk ie d d a t d ie kle u te r o o k ‘n p e rm a n e nte o n we lko m e lid va n d ie gro e p ge wo rd h e t.

• Ter wille van die soeke na die stabiliteit van vriendskap, het hy se lf s d ie ve rn e d e rin g va n b e sp o ttin g e n m ish a nd e lin g ve rd u u r. Dit wa s te e n h o m g e rig a s ge vo lg va n d ie o p p o n e re n de ge d ra g, wa a rm e e h y o n twri gte n d d e e lge n e e m h e t a a n d ie p o rtuu gro e p se b e d rywigh e d e .

1 .1 .1 .3 Be trou ba a rhe id

E n ige kin d wo rd in o m sta n d igh e d e gro o t wa a r h y so m s t e le u rge ste ld ra a k in b e lof te s wa t o u e rs a a n h om ge m a a k h e t en n ie u itge vo e r h e t n ie . B in n e d ie MIV /V IGS -ge a ff ekte e rd e f a m ilie wa s h ie rd ie te le u rste llin g e gte r o n ste lle n d h o o g. D ie MIV /V IGS - g e a ffe kte e rde f am ilie is 'n le e f wê re ld vo l va n e m o sio n e le we if e lin g e n o n ve r vu ld e b e lo f te s. Die ge a f f e ktee rd e kle u te r h e t vo l ge n s m y wa a rn e m in g d it m o e ilik ge vin d o m te ve rtro u . A lh o e we l d it ge l yk h e t o f h ie rd ie wa n tro u e n e t so m s ve rd wyn h e t, h e t d it ste ed s o n d e rlig ge n d a a n we si g ge b l y.

V o lge n s P e re z (1 9 8 6 :1 2 0 ) wo rd wa n tro u e e n su sp isie 'n ve rn a m e re d e vir d ie s wa k i n te rp e rso o n like ve rh o u d in gs b in n e d ie MIV /V IGS - ge a ff e kte e rd e f a m ilie . V e ra l wa n n e e r d ie MIV /V IGS -l ye r a s ge vo lg va n d ie sie kte to e sta n d sy b e lo f te s nie ka n o p vo lg n ie , b rin g d it s y b e tro u b a a rh e id b y d ie kin d e rn stig o n d e r ve rd e n kin g ( Mo re h o u se & Rich a rd s 1 9 8 3 :2 4 ).

1 .1 .1 .4 E mos ione le be s k ik ba a rhe id e n s k uldge voe le ns

MIV /V IGS ve rste u r d ie o ue r se ve rm o ë om o p re g em pa tie s of m e t se lf p rys ga we h o m se lf a a n d ie kin d te " ge e " . T o e n em e n de se lf ge se n tre e rd e ge d ra g ve rs wa k h ie rd ie ve rm o ë p ro gr e ssie f . Die ge vo l g h ie r va n b y d ie o u e r is d a n so m s ‘n e m o sio n e le o o rb e tro kke n h e id o m sy e ie sku ld ge vo e le n s te ve r we r k (Mo re h o u se & Rich a rd s 1 9 8 3 : 2 4 ). S ku ld ge vo e le n s is d ie n e e rsla g va n ‘n se n sitie we ge we te . Die MIV /V IGS - l ye r is ie m a n d me t 'n u ite rs se n sitie we ge we te , wa t k la a rb l yk lik l e tte rlik g ro e i a s r e a ksie o p s y (se d e lo se ) ge d ra g ( vg l. P e re z 1 9 8 6 :9 4 ).

T e n e ind e d ie b eskikb a a rh e id va n sy o u e rs a f te dwin g, h e t e k ge vin d d a t d ie ge a f f e ktee rd e kle u te r h ie rd ie b e skikb a a rh e id b y a n d e r p e rso n e ge so e k he t (d ie gro o to u e rs va n d ie f am ilie ), o f h y h e t hom o n ttre k d e u r m id de l va n f a n ta sie vlu gte . Mo re h o u se & Rich a rd s (1 9 8 3 :2 8 ) wys d a a ro p d a t só ‘n kin d o o k sy e ie sku ld g e vo e le n s ka n o n twik ke l. Hu lle m o e t h o e la n ge r h o e m e e r d ie stigm a va n s y MIV /V IGS -ge ïn f e kte e rd e o u e rs tee n oo r a n d e r o n tken . Ho e m o e ilike r h u lle lie f d e vir e n a f ha n klikh e id va n d ié o u e r d it vir h u lle m a a k om h u lle a f ke e r e n ha a t te b e d win g, h o e sku ld ige r vo e l h u lle o o r d ie f am ilie e n sy MIV / V IGS -ve r wa n te p ro b le m e (vgl. De u tsc h 1 9 8 2 :47 ).

1 .1 .2 E nk e le a a nw ys e rs te n ops igte va n k inde rs va n die MIV /V IGS -ge a ffe k t e e rde fa milie

V ir d ie b a ie g ro o t ge ta l k in d e rs va n MIV /V IGS -g e a ffe kte e rd e f am ilie s, is d ié s ie kte wa t 'n in te g ra l e d e e l vo rm va n d ie le we va n d ie b e tro kke fa m ilie s, 'n se n tra le fa kto r in h u lle le we n sb e sta a n. Hu lle ge vo e le n s, p e rso o n likh e d e , ge d ra g, a ka d e m ie se vo rd e r in g e n so sia le a a n p a ssin g, wo rd m e e r d e u r h ie rd ie e n ke le fa kto r a s d e u r e n ige a n d e r f a kto r b e ïn vlo e d ( De u tsch 1 9 8 2 :4 ). Hu lle e r va rin g e n h a n te rin g va n MIV /V IGS a s f e itlikh e id b in n e d ie f am ilie a s siste e m , tre e o p ve rsk ille n d e m a n ie re n a vo re . Dit is 'n a l ge m e e n a a n va a rd e f e it d a t kin d e rs va n d ie MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e fa m ilie 'n h o ë risi ko g ro e p vir 'n ve r ske id e n h e id va n le we n sp ro b le m e is (De u tsch 1 9 8 2 :4 ).

Da a r b e sta a n we l a a n wyse rs te n o p sigte va n d ie kin d e rs va n MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e f am ilie s wa a rva n o o k in d ie p a sto ra a t ke n n is ge n e e m b eh o o rt te wo rd . W a t h ie rd ie a a n wys e rs b e tre f , is d it o o k go e d om ag te sla a n o p d ie wa a r sku we n d e o pm e rkin g va n P e re z (1 9 8 6 :1 1 8 ) d a t h ie rd ie ka ra kte rtre kke b y so m mige va n d ie kin d e rs we l d o m in a n t is, te rwyl d it b y a n d e r ska a rs wa a rn e e m b aa r is, e n b y n o g a n d er gla d n ie vo o rko m n ie . Dit is a lge m e n e n e igin gs e n ka n n ie o p e lke e n ke le kin d va n M IV /V IGS -ge a ff e ktee rd e f am ilie s va n to e p a ssin g ge m a a k wo rd n ie .

1 .1 .2 .1 'n Kons ta n te be h oe fte a a n goe dk e uring

K in d e rs va n d ie MIV /V IGS -ge a f fekte e rd e f am ilie wo rd in ‘n o m ge win g va n ske rp ko n tra ste re n d e e m o sio n e le u ite rste s gro o t. S o 'n kin d le ef b yvo o rb e e ld in d ie situ a sie wa a r d ie MIV /V IGS - ge ïn f e kte e rd e o u e r we if e l tu sse n d ie ge e va n b u ite n ge w o n e a a n d a g, lie f d e e n koe ste rin g e n e rsyd s, e n kill e o n ve rskil li gh e id e n vya n d i ge ve r we rp in g a n d e rs yd s. D ie kin d e r s se ko n sta n te be h o ef te aan go e d ke u rin g wo rd d ik we ls ge ka n a l ise e r in d ie n sb a a rh e id a a n a n de r. Hu lle b e h o e f te aa n d a n kb a re e rke n n in g sp o o r h u lle vo o rtd u re n d a a n o m a n de r te d ie n . Hu lle ge we te is o o rse n sitie f e n hu lle b e slu ite vlo e i m e e r d ikwe l s u it 'n sku ld ige ge we te a s u it 'n b e re ke n d e ke u se vo o rt. Hie rd ie o n d e rd ru kte le e f wyse h e t ve r lie s a a n s e lf re sp e k e n re sp e k vi r a n d e r te n ge vo l g (P e re z 1 9 8 6 :1 19 ). In sy ve rh o u d in g to t sy MIV /V IGS - ge ïn f e ktee rd e o u e rs, h e t d it b y d ie g e a ffe kte e rd e kle u te r ge m a n if e ste e r in d ie vo rm va n kn a e n d e sa n ike righ e id e n ‘n gro o t m a te va n o p sta n d igh e id te e n o o r sy o u e rs.

1 .1 .2 .2 'n Sw a k ve rmoë o m te vol ha rd

Hie rd ie o n ve rm o ë ge ld o o k vi r d ie d in ge wa a r va n h u lle h o u . 'n B e la n grike re d e h i e rvo o r is d ie f e it da t b a ie kin d e rs va n MIV /V IGS - ge ïn f e kte e rd e o ue rs vre e s d a t e n i gie t s wa t h u lle a a n p a k sa l m islu k (P e re z 1 9 8 6 :1 2 0 ). Hie rd ie a a n wyse r sta a n in 'n n o u e ve rb a n d m e t m y n a vo rs in g sre su lta te wa a r d ie ge a ff e ktee rd e kle u te r vo o r ge ga a n

wo rd d e u r s y o u e r s, wa t a s ro lm o d e lle b e slu ite lo o s e n o n se ke r va n h u lle se lf is e n 'n swa k se lf b e e ld h e t (P e re z 1 9 8 6 :1 2 2 ).

1 .1 .2 .3 'n Ne iging t ot le u e ns

M y n a vo rs in g h e t ge to o n d a t d ie ge a ffe kte e rd e kle u te r so m s d ie n e igin g h e t o m so n d e r re d e le u e ns te ve rte l. A s kin d m o e t h y d ik we ls d e u r s y e i e f a n ta se rin g d ie c h a o s va n s y o m ge win g o n t vlu g. P e re z (1 9 8 6 :1 2 1 ) wys in h ie rd ie ve r b a n d d a a ro p d a t hu lle f a n ta sie vir h u lle n e t so b e l a n grik wo rd a s d ie we rk likh e id se lf - vir so m m ige se lf s b e la n grike r. Fa n ta se rin g h e t i n d ie h a rd e we rkl i kh e id wa a rin h u lle to t vo l wa sse n h e id mo e t gro e i, 'n d ee l va n h u lle ve rd e d ig in g ge wo rd . Om d a t d ie fa n ta sie wa t h u lle le ef vir h u lle we rkli kh e id e n wa a rh e id is, wo r d le u e n s a s " wit le u e n s" ge re g ve rd ig (P e re z 1 9 8 6 :1 23 ).

1 .1 .2 .4 'n Aa nge trok k e nh e id tot p yn

Die ge we te is b a ie p ro m in e n t e n d ikwe l s d o m in a nt b in n e d ie MIV /V IGS -ge a f fe kte e rd e f am ilie . Dit vo rm d ik we l s d ie b a sis wa a ro p a lle b e slu ite ge n e e m wo rd . Die kle u te r va n d ie MIV /V IGS - ge a ff e kte e rd e f a m ilie h e t d ikwe ls a a n ge tro kke ge vo e l to t p yn . P e re z (1 9 8 6 :1 2 4 ) wys o o k d a a ro p d a t e m o sie s va n p yn sku ld g e vo e le n s ka n sa lf – ‘n ve rsk yn se l wa t wa a rsk yn lik a s re d e ka n d ie n vir d ie ge a ff e kte e rd e kle ute r se a a n ge tro kke n h e id to t p yn .

1 .2 Rolle e n rolpa tr one va n k inde rs binne die MIV / V IGS - ge a ffe k te e rde fa m ile

S o o s a n d e r fa m ilie s h e t d ie MIV /VIGS -ge a f fe kte e rd e fa m ilie o o k ge p o o g o m a a n h ulle kin d 'n p o sitie we e n ve ili ge klim a a t te ve rska f . Die MIV /V IGS - ge ïn f e ktee rd e o u e rs h et ge p o o g o m , te r wil le va n d ie kin d , d ie fa m ilie p ro b le m e te d ef le kte e r, in b e d wa n g t e h o u , of te o n tlo n t. To g, a s d e e l va n d ie siste e m , is d ie kle u te r b y d ie p ro se s va n d ie h a n te rin g va n f a m ilie p ro b le me b e tre k. Dit stre m h om in sy o n twik ke lin g, wa n t d ie o n twikke lin g va n s y in d i vid u a lite it wo rd o n d e rge skik ge m a a k a a n d ie b e la n ge va n d ie f a m ilie se b e h o ef te s ( vg l. De u tsch 1 9 8 2 :5 6 ).

T re a d wa y (1 9 8 7 :19 ) wys d a a ro p d at so 'n kin d d ie o p tre d e va n d ie ge n e va n wie h y a f h a n klik is, a s o n vo o rsp e lb a a r e n i n ko n se kwe n t b e le ef . H y o o r le e f in su lke o m sta n d igh e d e d e u r te le e r o m te wa n tro u . Die kin d b lo kke e r s y ge vo e le n s e n e m o sie s e n h o u rig ie d va s a a n d ie p o s is ie s b in n e d ie f a milie wa t e n i gsin s a a n h o m 'n ge vo e l va n ‘n e ie p le k e n 'n e ie i d e n tite it ve r ska f . W an n e e r h y gro o t wo rd , ka n h ie rd ie o o rle win gst ra t e gie ë b e la n g rike s tru ike lb lo kke in s y vo l wa sse ve rh o u d in gs wo rd . Dik we ls o n t wi kke l h y ritu e le e n ge d ra g sp a tro n e wa t o p n u u t a a n h om 'n m a te va n b e h e e r b in n e d ie m a a lstro o m va n ch a o s m o e t ge e (De utsch 1 9 8 2 :5 7 -6 0 ).

In m y n a vo rs in g o o r d ie MIV /V IGS - g e a ffe kte e rd e f a m ilie is b e vin d d a t d ie kle u te r ‘n o o rle win g sm e ga n i sm e o n twikke l h e t o m d ít wa t ro n d o m h o m a anga a n , te i gn o re e r e n ge vo e le n s d a a ro m tre n t te o n d e rd ru k. Hy h e t, b yvo o rb e e ld , ge l e e r o m m e t d ie m in ste b ysta n d e n o n de rste u n in g va n d ie o u e rs o o r d ie we g te p ro b e e r ko m . De u tsch (1 9 8 2 :6 6 ) wys o p d ie m o o n tlike ge va a r va n h i e rd ie o p tre d e a s kin d e rs d ik we ls la te r, a s vo l wa ss e n e s, n ie b e se f da t h u lle va n h u lle e ie kin d e rs, h u we l iksm a a ts e n ko lle ga s ve r wa g o m te ve rgo e d vir h ie rd ie le e m te i n h u lle p e rso o n like o n twikke l in g n ie . S e lf s a l ko m d it vo o r o f d ie kin d e rs va n d ie M IV /V IGS -ge a ff e ktee rd e fa m ilie b u ite n ge wo o n se lf sta n d ig e n o n a f ha n klik is, ko m m un ike e r h u lle