op weg naar onze toekomst

(1)

Programmabegroting 2015

Vasthouden aan onze koers

op weg naar onze toekomst

(2)

(3)

LEESWIJZER 5

INLEIDING 7

VASTHOUDEN AAN ONZE KOERS OP WEG NAAR ONZE TOEKOMST 7

FINANCIEEL PERSPECTIEF 2015-2018 10

KENGETALLEN 13

1. WONEN 15

RUIMTELIJKE ONTWIKKELING 17

INFRASTRUCTUUR 24

GROEN 31

MILIEU 35

ONTWIKKELINGEN EN BEZUINIGINGEN 38

WAT MAG HET PROGRAMMA KOSTEN 42

2. WERKEN 43

BEDRIJVIGHEID 46

ONDERWIJS 50

WERK &INKOMEN 55

3. VRIJE TIJD 63

CULTUUR 65

SPORT 68

RECREATIE 72

4. WELZIJN 79

MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 81

ZORG 86

5. BESTUUR & ORGANISATIE 91

SAMENWERKING EN POSITIONERING 93

DIENSTVERLENING 98

VEILIGHEID 103

FINANCIËN 108

ONTWIKKELINGEN EN BEZUINIGINGEN 111

WAT MAG HET PROGRAMMA KOSTEN 114

(4)

PARAGRAFEN 115

LOKALE HEFFINGEN 116

WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 121

ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN 126

FINANCIERING 129

BEDRIJFSVOERING 133

VERBONDEN PARTIJEN 140

GRONDBELEID 145

SUBSIDIEVERSTREKKING 151

BEZUINIGINGEN 153

BIJLAGEN 155

BIJLAGE 1: WEERSTANDSVERMOGEN 156

BIJLAGE 2: GEMEENTEBESTUUR 157

BIJLAGE 3: OVERZICHT RESERVES EN VOORZIENINGEN 158

BIJLAGE 4: ONTWIKKELING VAN RESERVES EN VOORZIENINGEN 161

BIJLAGE 5: OVERZICHT VAN LASTEN, BATEN EN SALDO 164

BIJLAGE 6: INVESTERINGSPROGRAMMA 165

BIJLAGE 7: INCIDENTELE BATEN/LASTEN 167

BIJLAGE 8:EMU-SALDO 168

BIJLAGE 9:ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN 169

(5)

Leeswijzer

De Programmabegroting is een document waarin wij het totale gemeentelijke beleid op hoofdlijnen toelichten. In de programmabegroting 2015-2018 worden de begroting voor 2015 en de ramingen voor de drie daar opvolgende jaren gepresenteerd. De programmabegroting 2015 is opgebouwd uit vier delen.

1. Inleiding

In het eerste deel, de inleiding, schetsen wij hoe we na de behandeling van de Nota Kaders verder zijn gegaan.

We geven kort aan wat de financiële bandbreedte is en welke bezuinigingen zijn opgenomen. Ook komen ontwikkelingen op onze vijf programma’s (wonen, werken, vrije tijd, welzijn en bestuur & organisatie) aan bod.

Deze inleiding biedt daarmee een beknopt en goed inzicht in de beleidsmatige en financiële situatie van dit moment en hoe wij in de toekomst onze gemeente zien.

2. Beleidsbegroting

In de beleidsbegroting staan de beoogde maatschappelijke doelen en effecten. Deze begroting geeft de activiteiten en doelstellingen weer voor de jaarschijf 2015. In elk programma wordt antwoord gegeven op de drie zogenoemde W-vragen:

1^e W-vraag: Wat willen we bereiken? Er wordt per programma aangegeven welke maatschappelijk effecten en algemene beleidsdoelstellingen wij met het betreffende programma voor de burgers en bedrijven willen bereiken.

2^e W-vraag: Wat gaan we ervoor doen? Deze vraag wordt beantwoord door de speerpunten voor 2015 te benoemen. Hierin worden de activiteiten aangegeven die we in 2015 willen ontplooien en die bijdragen aan het realiseren van de 1^e W-vraag.

3^e W-vraag: Wat mag het kosten? Met de beantwoording van de derde W-vraag, stelt de gemeenteraad de voor het programma benodigde financiële middelen vast beschikbaar.

De overzichten bestaan uit reeds gerealiseerde prestaties en onze streefcijfers. Met behulp van de prestatie-indicatoren kunnen de gemeenteraad en de burger controleren of het beoogde effect wordt gerealiseerd. Er wordt bij de gemeente Valkenswaard voordurend aandacht besteed aan het formuleren van meetbare doelstellingen en prestatie-indicatoren voor alle programma’s. Hierbij wordt, onder andere, gebruik gemaakt van de cijfers uit www.waarstaatjegemeente.nl en de uitkomsten van verschillende benchmarks. Het actueel houden van meetbare doelstellingen moet als een continu proces worden gezien.

De resultaten van de benchmark www.waarstaatjegemeente.nl zijn in 2015 anders gepresenteerd als voorheen. De burgerrollen in de thema’s zijn gewijzigd in www.waarstaatjegemeente.nl. Door deze wijzigingen zijn niet alle prestatie-indicatoren te herproduceren voor 2015, zoals deze in de begroting 2014- 2017 zijn opgenomen.

3. Paragrafen

Tenslotte zijn - conform de verplicht gestelde kaders van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV) - de paragrafen opgenomen waarin nader wordt ingegaan op een aantal beheersmatige aspecten. Deze aspecten kunnen grote financiële gevolgen hebben en/of zijn van belang voor het realiseren van de programmadoelstellingen. Het betreft de paragrafen lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. In samenspraak met de gemeenteraad is er een paragraaf subsidieverstrekking en bezuinigingen aan toegevoegd.

(6)

4. Bijlagen

In de bijlagen is gedetailleerde informatie opgenomen die veelal een nadere uitwerking is van onderwerpen uit de beleidsbegroting of paragrafen.

De in de Begroting 2015-2018 opgenomen bedragen zijn weergegeven in € 1.000. In de optellingen van de financiële overzichten kunnen hierdoor soms afrondingsverschillen worden weergegeven.

(7)

Inleiding

Vasthouden aan onze koers op weg naar onze toekomst

Toekomstvisie

Deze begroting markeert het begin van een nieuwe raadsperiode. In de afgelopen raadsperiode is onze Toekomstvisie 2030 opgesteld en uitgewerkt. Deze Toekomstvisie 2030 vormt de kapstok voor de strategie en de beleidskeuzes voor de komende jaren. De Toekomstvisie kent drie pijlers: Leisure & Pleasure, Innovatie en Sociale Cohesie. Deze drie pijlers zijn vertaald naar de vijf thema’s in de begroting. Deze thema’s zijn herkenbaar als de 5 programma’s van de begroting. In het afgelopen jaar is de Toekomstvisie in een traject samen met bewoners, organisaties, verenigingen en bedrijfsleven uitgewerkt in strategische keuzes voor deze 5 thema’s. Kort samengevat gaat het om de volgende strategische keuzes:

• Wonen: voor de korte termijn inzetten op met name huisvesting voor jongeren, op de middellange termijn op jonge (Brainport)gezinnen en de financiën ook langs die keuzes inzetten.

• Werken: inzetten op met name werkgelegenheidsontwikkeling in de vrijetijdssector en de Brainport- industrie.

• Vrije tijd: impuls op verblijfsrecreatie en innovatieve leisure.

• Welzijn: naast de wettelijke verplichtingen in geval van mogelijkheden voor niet-wettelijke keuzes deze met name maken richting de jongere generaties en samenwerking met de A2-gemeenten op de 3 Decentralisaties.

• Bestuur & Organisatie: fundamentele keuze voor overheidsparticipatie in beleid en communicatie.

In deze begroting worden deze keuzes verder uitgewerkt.

Afmaken wat in gang is gezet; accent op uitvoeren van plannen en beleid

De nieuwe coalitie heeft haar ambities voor de komende bestuursrapportage uitgewerkt in een coalitieprogramma 2014-2018 met de titel “Voortgang door continuïteit”. Bestaand beleid voortzetten is daarbij een belangrijk uitgangspunt. We gaan veel projecten, die in de afgelopen raadsperiode in gang zijn gezet, tot realisatie brengen in deze raadsperiode. De recente totstandkoming van het Gebiedsakkoord N69 geeft nu richting aan grote infrastructurele aanpassingen in en om Valkenswaard. Denk daarbij aan een groot project zoals de Europalaan. Ook de bouw van een nieuwe sportaccommodatie en de herinrichting van het centrum zullen in 2015 starten. En natuurlijk de ontwikkeling van onze nieuwe woonwijken, zoals Lage Heide.

Valkenswaard nog mooier maken. Ook daarin zullen we investeren. Concreet betekent dat vergroening van de toegangswegen, schone wijken en het tegengaan van leegstand en verloedering. Zodat Valkenswaard aantrekkelijk blijft om te wonen, te werken en te recreëren. We zullen dus zichtbaar beweging en verandering gaan ervaren in Valkenswaard.

We willen aantrekkelijk zijn voor jongeren en jonge gezinnen

Een rode draad in onze Toekomstvisie is het tegengaan van ontgroening en vergrijzing. Om onze identiteit vast te kunnen houden moeten we investeren in een goed demografisch fundament. We zullen dus in de komende periode onze inspanningen richten op het (nog) meer aantrekkelijk maken van Valkenswaard voor jongeren en jonge gezinnen. Een voorbeeld daarvan is de impuls die we geven aan starters op de woningmarkt.

(8)

We willen onze dienstverlening aan bedrijven versterken

Een gezonde lokale economie is van vitaal belang voor Valkenswaard. De verbinding met de regio (Brainport) is daarbij nodig, maar ook een goed vestigingsklimaat voor bedrijven in Valkenswaard. Ook een goede aansluiting van het onderwijs en de arbeidsmarkt zijn hierbij cruciaal. We willen de versterking van het technisch onderwijs daarbij actief ondersteunen. De ontwikkeling van het Centrummanagement is een belangrijke ontwikkeling om te investeren in het lokale vestigingsklimaat voor bedrijven. Vanuit de ambtelijke organisatie wordt geïnvesteerd in de verbinding met het bedrijfsleven door de inzet van een accountmanager bedrijven en een arbeidsmakelaar. Een doel hierbij is ook om bedrijven bij nieuwe initiatieven sneller op weg te helpen. Daarbij kijken we of we onze processen en dus onze dienstverlening aan bedrijven kunnen verbeteren.

We krijgen er meer taken bij

Het takenpakket van de gemeente wordt verder uitgebreid. Zo zijn we vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van taken die nu nog onder de verantwoordelijkheid van het rijk vallen. Het gaat daarbij om taken op het gebied van de AWBZ en de jeugdzorg. Samen met burgers en organisaties zal de gemeente de uitvoering van die taken vormgeven. De gemeente krijgt daarvoor minder middelen dan het rijk daaraan besteedde. Bij de uitvoering zullen we steeds meer kijken naar wat burgers zelf kunnen, of samen met het netwerk om hen heen. Goede netwerken en afstemming van mantelzorgers, vrijwilligers en professionals wordt hierbij steeds belangrijker. Een groter appèl wordt gedaan op de eigen kracht en de eigen regie van burgers. Ook de Participatiewet, die de Wet werk en bijstand vervangt, zal een sterker beroep doen op burgers om zelf verantwoordelijkheid te nemen om deel te nemen aan de samenleving.

De relatie overheid-burger is voortdurend in beweging

De relatie tussen overheid en burgers is al enige tijd aan het veranderen. Niet de vraag staat centraal: wat kan de overheid voor de burger doen, maar wat kan de burger betekenen voor de samenleving? Woorden als

“Participatiemaatschappij” kenmerken die ontwikkeling. Dat leidt ook tot andere rollen in beleid en communicatie. De ontwikkeling naar overheidsparticipatie naast burgerparticipatie is daarbij actueel. Niet de gemeente die altijd het initiatief neemt of met een plan komt, maar bewoners, organisaties en bedrijven die hierbij het voortouw nemen. Sociale netwerken, ook in wijken en buurten, worden hierbij steeds belangrijker.

We doen meer met minder

We willen onze ambities realiseren, ook in het licht van de Toekomstvisie. Dat betekent dat we nieuwe initiatieven zullen ontwikkelen. Omdat onze financiële middelen krapper worden zullen we daarbij moeten kiezen. Wat past wel in onze Toekomstvisie en waar moeten we minder of niet meer op inzetten? Op een aantal onderdelen van het beleid zal daardoor verder bezuinigd moeten worden.

Zo zullen we vanuit onze doelstellingen, ook vanuit het perspectief van de Toekomstvisie opnieuw kijken naar de subsidies die we voor tal van activiteiten verstrekken.

Samenwerking

We hechten aan onze zelfstandigheid, maar vraagstukken worden complexer. Samenwerking is daarom ook

(9)

Ook de organisatie verandert mee

Sterk in je werk. Onder die noemer werken we continue aan de ontwikkeling van onze ambtelijke organisatie.

De ambtelijke, maar ook de bestuurlijke organisatie zijn onlosmakelijk onderdeel van de samenleving.

Veranderingen daar betekenen daarom logischerwijs dat we daarop willen anticiperen of dat we meebewegen met deze ontwikkelingen. De wijze waarop we in contact staan met onze burgers is voortdurend in beweging.

Of het nu gaat over de wijze waarop beleid tot stand komt, de wijze waarop we onze diensten leveren of de wijze waarop we gericht de samenwerking zoeken met anderen. Dat vraagt allemaal om een organisatie die in staat is om zich flexibel aan te passen aan die ontwikkelingen. Daaruit vloeit voort dat de verbinding met burgers en partners, verdere verbetering van de dienstverlening, (nog) meer digitale en innovatieve oplossingen speerpunten zijn van die ontwikkeling. Zo zullen we onze processen nog beter inrichten op de wensen van de burgers en bedrijven, zodat we sneller, efficiënter onze diensten en producten kunnen leveren.

Maar ook dat we nadrukkelijk samen, in verbinding met onze omgeving werken aan nieuwe plannen.

Communicatie, en in het bijzonder verder investeren in burgerparticipatie en overheidsparticipatie, is hierbij van belang. De innovatie van onze online strategie zal de dienstverlening aan onze burgers en bedrijven en de verbinding met hen verder ondersteunen.

(10)

Financieel perspectief 2015-2018

Gemeenten zijn voor hun inkomsten in grote mate afhankelijk van de rijksoverheid. Hun grootste bronnen van inkomsten zijn de algemene uitkering uit het gemeentefonds en specifieke uitkeringen van departementen die geoormerkt zijn voor bepaalde beleidsterreinen. De overige inkomsten betreffen rente en dividenden, inkomsten uit grondexploitatie, gemeentelijke heffingen en belastingen, etc. Voor een goed beeld van waaruit we ‘vertrekken’ is ons huidige financieel meerjarenperspectief van de Programmabegroting 2014-2017 geactualiseerd om zo een juist beeld te krijgen van de geraamde financiële situatie.

Uitgangspunt voor de financiële bandbreedte 2015-2018 vormt de Programmabegroting 2014-2017, inclusief amendementen en de kaders/uitgangspunten zoals opgenomen in de Nota kaders 2015-2018.

Vanuit de provincie wordt voorgeschreven dat de gemeentelijke begroting in het eerste of het laatste jaar in een vierjaarsperiode, reëel sluitend moet zijn. Dit houdt in dat er geen algemene taakstellingen en stelposten opgenomen mogen zijn. Zou dit wel het geval zijn wordt de gemeente onder financieel preventief toezicht geplaatst. Voor Valkenswaard heeft deze regel geen consequenties want de begroting 2015-2018 is meerjarig sluitend.

(11)

Ontwikkelingen Algemene Uitkering Gemeentefonds

Op 6 juni jongstleden is de meicirculaire 2014 uitgekomen. De meicirculaire informeert de gemeenten over de uitkeringen van het gemeentefonds, waaronder de Algemene Uitkering (AU). De raming van de Algemene Uitkering is in de begroting 2015-2018 gebaseerd op de meicirculaire 2014. Hieronder worden de belangrijkste ontwikkelingen beschreven.

Groot onderhoud gemeentefonds in 2015 en 2016

Per 1 januari 2015 wordt de nieuwe verdeling van de Algemene Uitkering in het gemeentefonds ingevoerd.

Het doel van het groot onderhoud is een toekomstbestendige basis voor het gemeentefonds. Dit betekent dat de gemeenten de uitkering krijgen die bij hun taken past. Het groot onderhoud heeft zich geconcentreerd op 4 punten:

• Vereenvoudiging van de clusterindeling. Het aantal clusters is van 15 teruggebracht naar 9.

• Het reduceren van het vast bedrag specifiek voor de G4.

• Administratieve wijzigingen die onder andere veroorzaakt zijn door veranderende registratie bij een aantal maatstaven.

Het herverdeeleffect van het groot onderhoud is grotendeels verwerkt in de meicirculaire 2014 en zodoende ook verwerkt in de voorliggende begroting. Voor 3 (sub)clusters zal het onderhoud per 2016 worden uitgevoerd.

Effect meicirculaire 2014

De meicirculaire 2014 heeft voor het begrotingsjaar 2015 een positief resultaat.

Het positief resultaat komt voort uit de budgetten die meegaan met de decentralisatie van de AWBZ en Jeugdzorg. Daarnaast vindt ook een korting plaats op diverse onderdelen. De onderstaande grote autonome ontwikkelingen:

• Decentralisatie AWBZ en Jeugdzorg

De gemeenten krijgen vanaf 2015 de taken overgeheveld van de AWBZ en de Jeugdzorg. In de meicirculaire 2014 is kenbaar gemaakt wat de hoogte is van het budget. Voor de gemeente Valkenswaard betekent dit een circa 8,1 mln. euro.

• Overheveling buitenonderhoud primair onderwijs

Per 1 januari 2015 is het primair onderwijs zelf verantwoordelijk voor het buitenonderhoud. Het jaarlijks budget (circa 200.000 euro) wordt overgeheveld uit het gemeentefonds naar de onderwijsinstellingen.

• Korting op de WMO

Conform het regeerakkoord is met ingang van 2015 een korting toegepast van 40% op de budgetten van de WMO. De korting voor de gemeente Valkenswaard bedraagt circa 900.000 euro.

• Korting herverdeeleffect groot onderhoud gemeentefonds

Zoals hierboven staat beschreven wijzigt vanaf 2015 het verdeelmodel van het gemeentefonds. Dit heeft een nadelig effect voor de gemeente Valkenswaard van circa 200.000 euro.

Financiële beschouwingen

In de Nota Kaders 2015-2018, die in juni door de gemeenteraad is vastgesteld, is de financiële uitgangspositie van de gemeente geschetst. Zoals aangegeven bij de ambities en wensen Nota Kaders 2015-2018 kwam naar voren dat we geen sluitende begroting hadden. Om uitvoering te geven aan de ambities uit het coalitieprogramma is een gering budget nodig. De kwantificering staat weergegeven in het hierna volgende financieel overzicht.

De afgelopen periode is meer duidelijkheid gekomen over de autonome ontwikkelingen, de Algemene Uitkering, de (niet) gerealiseerde taakstellingen en de structurele effecten vanuit de tweede bestuursrapportage. Daarnaast heeft een traject Zero Based Budgetting plaatsgevonden. Zero Based Budgetting legt een duidelijke relatie tussen doelstellingen, werkzaamheden, middelen en kosten van de gemeentelijke organisatie. Het stimuleert creatief nadenken over een effectieve en efficiënte bedrijfsvoering.

Zero Based Budgetting heeft een positief effect op de financiële bandbreedte. Met aanvullende bezuinigingsmaatregelen is de voorliggende begroting 2015-2018 meerjarig sluitend.

(12)

2015 2016 2017 2018

Bandbreedte begroting 2015-2018 297.000 157.000 161.000 161.000

Totaal autonome ontwikkelingen -129.459 46.012 169.696 101.266

Financiële bandbreedte Nota Kaders 2015-2018 167.500 203.000 330.700 262.200

Ambities en wensen Nota Kaders 2015-2018 (bijlage 2):

Aanpassing areaal aan parkeerautomaten (investering 350.000)

Investeringen Masterplan centrum (programma 1) -88.000 -127.000 -81.000

Investeringen Masterplan centrum (programma 2)

Fondsvorming Masterplan Centrum (programma 3) -68.750 -137.500 -206.250

Terugdraaien formatiereductie RO -60.000 -60.000 -60.000 -60.000

Raming formatie RO in begroting in opbrengsten overeenkomsten 60.000 60.000 60.000 60.000

Nulplusmaatregelen (programmakosten) -150.000 -100.000 -100.000 -100.000

Extra contractbeheerder WMO -22.000 -22.000 -22.000 -22.000

Extra contractbeheerder (dekking uitvoeringskosten WMO) 22.000 22.000 22.000 22.000

Uitbreiding coördinator CJG -25.000 -25.000 -25.000 -25.000

Applicatiebeheer WMO -30.000 -30.000 -30.000 -30.000

Applicatiebeheer WMO dekking uitvoeringskosten WMO 30.000 30.000 30.000 30.000

Grootschalig herstel asfaltwegen (vervanging en groot onderhoud) (investering 5.9 mln) -56.000 -95.280 Noodzakelijke impuls vervanging openbare verlichting (investering 650.000) -43.225 -43.225 -43.225

Businesscase De Nieuwe Hofnar (kapitaallasten n.a.v. mogelijke investering) pm pm pm pm

Sportpark Den Dries ( w.o. uitbreiding golf) pm pm pm pm

Totaal ambities en wensen Nota kaders 2015-2018 (bijlage 2) -175.000 -324.975 -488.725 -550.755 Nieuwe bandbreedte na ambities en wensen Nota Kaders 2015-2018 -7.500 -121.975 -158.025 -288.555

Coalitieprogramma:

Groene uitstraling toegangswegen buiten de bebouwde kom -11.000 -11.000

Groene uitstraling toegangswegen binnen de bebouwde kom -12.000 -21.000

Verbeteren verbindende routes naar het centrum -20.000

Realiseren kleine Natuurpoorten -32.500 -22.500 -22.500

Natuurpoort Luikerweg (investering 135.000) -10.000 -11.000 -11.000

Ontsluiting Groote Heide -10.000

Groote Heide, gezamenlijke projecten -10.000 -10.000 -10.000

Groene uitstraling Oude Raadhuis: onderhoud -16.500 -1.500 -1.500

Invoeren Keurmerk Veilig Ondernemen -5.000 -5.000 -5.000

Schone wijken (extra wijkcoördinator, 0.5 fte) -35.000 -35.000 -35.000

Ondersteuning mantelzorgers -4.000 -4.000 -4.000

Instandhouden cultuurcoaches -60.000 -60.000 -60.000 -60.000

Beleidsmedewerker Sport -60.000 -60.000 -60.000 -60.000

Ambitie bereik 80% "arme kinderen" -51.000 -51.000 -51.000 -51.000

Extra medewerker verkeer + werkbudget ( 50.000) -85.000 -85.000 -85.000

Uitvoeringskosten ontwikkelingen leisure & pleasure zone -25.000

Totaal coalitieprogramma -196.000 -399.000 -368.000 -377.000

Nieuwe bandbreedte na ambities Nota Kaders 2015-2018 en coalitieprogramma -203.500 -520.975 -526.025 -665.555

Autonome ontwikkelingen -72.000 -21.000 64.000 58.000

Algemene uitkering -224.000 -43.000 -151.000 -198.000

Administratieve correcties in relatie tot Zero Based Budgetting 522.136 1.331.037 1.015.852 453.830

Niet te realiseren taakstellingen begroting 2014-2017 -767.000 -444.000 -393.000 -393.000

Bezuinigingsmogelijkheden 707.000 324.000 355.000 725.000

(13)

Kengetallen

Rekening 2013 Primitieve begroting 2014

Begroting 2015 Grondgebied

oppervlakte gemeente 5.497 5.497 5.497

aantal ha milieugebied 867 867 867

aantal m2 verharding 2.008.000 1.938.000 2.008.000

aantal ha openbaar groen 277 277 277

aantal woonruimten 14.316 pm 14.479

Inwoners

0 - 14 jaar 4.336 4.499 4.273

15 - 24 jaar 3.157 3.209 3.126

25 – 34 jaar 2.996 3.042 2.978

35 – 49 jaar 6.045 6.202 5.875

50 – 64 jaar 6.883 6.899 6.961

65 - jaar en ouder 6.916 6.744 7.083

Totaal aantal inwoners 30.333 30.595 30.296

Financiële structuur

Totaal uitgaven (excl. reserves) 71.305 81.079 79.074

per inwoner 2,3 2,7 2,6

boekwaarde vaste activa (incl. grondexpl.) 98.408 113.987 118.580

vaste schuld (gemeente) 41.439 38.629 42.979

Reserves (vrij besteedbaar) 29.554 16.400 34.837

voorzieningen 6.869 4.420 8.732

(14)

(15)

1. Wonen

Het wonen in Valkenswaard

Valkenswaard krijgt van haar bewoners een ruime voldoende op het gebied van leefbaarheid. Inwoners waarderen de woonomgeving, de leefbaarheid en veiligheid in Valkenswaard gemiddeld hoger dan in de regio. We hebben een levendig centrum en een breed voorzieningen aanbod (cultuur, winkelen, sport en onderwijs). Kortom: aantrekkelijk wonen in een groene omgeving. Om dit in de toekomst zo te houden of zelfs te versterken is het noodzakelijk ontgroening tegen te gaan en sterke sociale structuren (sociale cohesie) te houden. Dit vraagt een gedifferentieerd beeld door aanwezigheid van ouderen, gezinnen en jongeren.

Ontgroening meer dan landelijk

Uit het onderzoek Valkenswaard anno 2030 blijkt dat het aantal senioren (65+) toeneemt (vergrijzing) en het aantal jongeren (0-19) afneemt (ontgroening). Onder de demografische druk wordt de som verstaan van het aantal jongeren (groene druk: 0-19) en het aantal ouderen (grijze druk: 65-plussers) in verhouding tot de

‘productieve leeftijdsgroep’ van 20-64 jaar. Kort gezegd wordt de verhouding tussen draagkracht en draaglast vastgelegd. De demografische druk op nationaal niveau is in 2013 66,4%, in Valkenswaard ligt dit cijfer nu al op 73,1%. De demografische druk zal voor Valkenswaard oplopen tot 96,4% in 2040 t.o.v. landelijk 90,1%.

Korte termijn strategie gericht op jongeren

Ontgroening beïnvloedt de toekomstige omvang van de beroepsbevolking en sociale structuren negatief. Het leidt ook tot minder draagvlak voor voorzieningen. Dit heeft gevolgen voor het wonen.

Ontgroening willen we tegengaan door jongeren aan ons te binden en door ze aan te trekken. Primair focussen we op het behouden van jongeren die nu al in Valkenswaard wonen en er graag willen blijven wonen.

Daarnaast kan Valkenswaard een interessante woonplaats zijn voor jongeren in de regio die op zoek zijn naar huisvesting. Dan moet er wel voldoende passende huisvesting voor deze doelgroep beschikbaar zijn. Dat is nu niet het geval. Uit onderzoek blijkt dat woningprijzen voor starters hoog zijn en de wachttijden voor een huurwoning lang. Het gevolg is dat starters noodgedwongen wegtrekken. Daarom voert Valkenswaard een korte termijnstrategie gericht op het behouden en aantrekken van jongeren.

Middellange termijn strategie gericht op jonge gezinnen

Het is ook van belang dat er voldoende huisvesting beschikbaar is voor jonge gezinnen. Zij zorgen voor kinderen. Deze groep zoekt naar kwalitatief goede huisvesting in ruim opgezette wijken met voldoende speelgelegenheid. Willen wij levendige wijken en sociale cohesie, evenementen, verenigingsleven en binding in de wijken behouden waar wij zo trots op zijn, dan is een strategie op middellange termijn gericht op jonge gezinnen een ‘must’. Die kansen liggen er ook in de context van Brainport.

Product Portefeuillehouder Team

Ruimtelijke ontwikkeling Dhr. M.T.G.M. Wijnen Ruimtelijke ontwikkeling en economie Infrastructuur Dhr. M.T.G.M. Wijnen Beheer openbare ruimte

Groen Dhr. M.T.G.M. Wijnen Beheer openbare ruimte

Milieu Dhr. M.J.A. Bax Vergunning, toezicht en handhaving

(16)

Dilemma

De groep 65-plussers neemt in Valkenswaard snel in omvang toe, blijven in toenemende mate in hun eigen woonomgeving wonen en ontvangen zorg aan huis. Dit maakt het nodig om wonen en zorg voor deze groep in de toekomst te faciliteren. Dat betekent wel zorgen voor adequate huisvesting voor senioren en ouderen, maar niet investeren met als doel senioren en ouderen naar Valkenswaard te trekken.

Toekomstvisie Wonen: rust, diversiteit, ruimte

In 2030 is Valkenswaard een vitale, gezonde, leefbare én levendige gemeente met een stabiele bevolkingsopbouw. Op alle terreinen die bijdragen aan een aantrekkelijk woonklimaat, scoort Valkenswaard méér dan goed. Het woningbouwprogramma, bijvoorbeeld, biedt ruimte voor jonge starters.

Het onderwijsaanbod is breed en veelzijdig en sluit uitstekend aan op de behoefte van het regionale bedrijfsleven. En het afzetgebied voor hoogwaardig winkelaanbod, uitgaan en cultuur strekt zich uit tot ver buiten Valkenswaard. Niet voor niets kiezen duizenden werknemers uit ‘de slimste regio ter wereld’

Valkenswaard als woonplaats vanwege de rust, diversiteit en ruimte.

Om de ontgroening en vergrijzing het hoofd te bieden werken we in 2015 aan het beschikbaar komen van jongerenhuisvesting. Jongeren vormen immers een belangrijk toekomstig draagvlak onder onze voorzieningen. De gemeenteraad en het college hebben met het vastgestelde startersbeleid een basis gelegd om te zorgen dat deze doelgroep kan worden gehuisvest in Valkenswaard doordat er voldoende huisvesting beschikbaar is.

(17)

Ruimtelijke ontwikkeling

Missie

Wij werken samen met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties aan een vitale gemeente waarin het goed wonen, werken en recreëren is.

Achtergrond en ontwikkelingen

Volkshuisvesting

Hoewel de woningmarkt in 2014 enigszins aantrekt, is nog geen sprake van volledig herstel.

Ondanks de lichte bevolkingskrimp blijft er voorlopig een woningtekort bestaan.

Gemeentebreed is er het besef dat we hier actief moeten werken aan de beschikbaarheid van (financieel) passende woningen voor starters. De doorvertaling hiervan in de Woonvisie en vervolgens de woningbouwplannen heeft de hoogste prioriteit, waarbij een verbinding zal worden gelegd tussen ambitie, strategisch- maatschappelijk belangrijke locaties, instrumenten (stimuleringsmaatregelen) en het financieel kader.

Een dergelijke, integrale benadering geldt overigens voor alle woningbouwplannen. De situatie op de woningmarkt met als gevolg daarvan vertraagde bouwplannen dwingt ons om verloedering tegen te gaan, met name op strategische locaties in het centrum en aan de toegangswegen. Ook houden wij nadrukkelijk rekening met de doelgroepen die de behoefte bepalen. Waar mogelijk en effectief, zullen we hiervoor stimuleringsmiddelen inzetten. Een en ander heeft, zeker in deze tijd, een groot effect op de grondexploitatie van de gemeente en daarmee op de financiële ruimte binnen de meerjaren- begroting. We zoeken continu naar wegen om woningbouwprojecten vlot te trekken.

Lage Heide en Dommelkwartier zijn ontwikkel- gebieden, waarmee we (jonge) gezinnen kunnen aantrekken. Valkenswaard kan een aantrekkelijke vestigingsplaats zijn, maar moet er ook aan werken. Onder andere middels het Masterplan Centrum, vergroening van de toegangswegen, schone en nette wijken en het tegengaan van verloederde locaties.

Daarnaast hebben we te maken met een gewijzigde werkelijkheid voor de woning

corporaties enerzijds en huurders anderzijds. De gevolgen van de verhuurdersheffing voor corporaties zijn groot, evenals de gevolgen voor de op de huurmarkt aangewezen bewoners die te maken krijgen met forse extra huurverhogingen.

Grondexploitatie

De kredietcrisis en de economische recessie hebben een grote invloed op de resultaten van de (gemeentelijke) grondexploitatie. Door vertraging in projecten worden mogelijk grondinkomsten misgelopen. Een aantal nieuwbouwprojecten komt inmiddels daadwerkelijk van de grond. Zo is de locatie Treksteen in aanbouw en ook in Lage Heide zien we diverse bouwactiviteiten. Maar we zien ook nog steeds stagnatie in Lage Heide en andere vastgoedprojecten. Vastgoedprojecten van woningcorporaties in de huursector lopen nog wel door, zij het dat ook de corporaties noodgedwongen kritischer zijn geworden op het accepteren van een onrendabele top voor sociale huurwoningen. Met de woningmarktanalyse en de risicoanalyse bij de grondexploitaties hebben wij een instrument verkregen om te sturen op de financiële risico’s, naast een betere focus op locaties die strategisch van belang zijn.

Leefomgeving

Door het maken van strategische keuzes (welke locaties wel, welke locaties niet) kan prioriteit worden gelegd bij de ontwikkeling van nieuwe locaties met oog voor de inpassing in de bestaande leefomgeving. De Welstandsnota die in 2015 bijgesteld zal worden, moet mogelijkheden gaan bieden tot het verbeteren van de leefbaarheid.

Voor wat betreft nieuwe ruimtelijke initiatieven heeft de gemeente in 2014 een oproep gedaan aan initiatiefnemers om ontwikkelingen aan te dragen.

Deze ontwikkelingen zijn in 2014 beoordeeld en de procedure om gewenste ontwikkelingen planologisch in te kaderen is gestart. In 2015 zullen deze ontwikkelingen verder in procedure worden gebracht. Veel van deze initiatieven worden opgenomen in het veegplan.

Daarnaast is het uitgangspunt bij ontwikkelingen in het buitengebied dat hierbij een kwaliteitsverbetering van het landschap volgt. Door ruimte

(18)

te bieden aan initiatieven in combinatie met de kwaliteitsverbetering van het landschap, ontstaat er per saldo een betere leefomgeving.

De samenwerking met de woningcorporaties en partners die actief zijn op het gebied van zorg en welzijn krijgt vooral gestalte op wijkniveau. In wijkplannen worden, in een interactieve samenwerking met bewoners, maatregelen afgesproken die de leefbaarheid in de wijken ten goede komen.

Daarbij zien we een trend van burgerparticipatie in overheidsbeleid naar overheidsparticipatie in burgerinitiatieven en het inspelen op de zelfredzaamheid en het zelforganiserend vermogen van wijkbewoners.

Gronden en gebouwen

De economische recessie heeft ook zijn weerslag op de mogelijkheden van het Rijk en de provincie om te investeren in projecten op het gebied van reconstructie en landschapsontwikkeling. Die investeringen zijn danig gekrompen. Wij zoeken op een andere basis samenwerking met partijen die een belang hebben bij de beoogde ontwikkelingen. Ook de gebiedsimpuls in het kader van de aanleg van de Westparallel biedt wellicht mogelijkheden tot subsidies.

Beleid

Volkshuisvesting

Het beleidskader voor het thema wonen bestaat uit de woningmarktanalyse, de Woonvisie, het initiatiefvoorstel voor stimulering van starters op de woningmarkt, de regionale woningbouw- afspraken en de Agenda 2030 voor het thema wonen binnen de Toekomstvisie, naast de uitgangspunten binnen de grondexploitaties.

Binnen dit kader vraagt prioritering, fasering en stimulering van woningbouwprojecten actie van het college om de ambities te kunnen waarmaken.

Tot die acties behoort ook het vlot trekken van woningbouwlocaties die niet van de grond komen en van strategisch belang zijn voor de

De gemeente neemt steeds meer een proactieve houding aan bij ruimtelijke ontwikkeling, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting.

Diverse ontwikkelingen en initiatieven op dit vlak zijn reeds ingezet. Het is de bedoeling dat hierop wordt doorgepakt. Daarbij gaat het onder andere om: Lage Heide, Dommelkwartier (in aangepaste vorm), zoals gemeld Kloosterpark en de uitvoering van het startersinitiatief. De speelruimte om woningbouwlocaties te faseren in de tijd is beperkt, omdat veel locaties tot de zogenaamde

‘harde’ plancapaciteit behoren.

Grondexploitatie

Door het halfjaarlijks uitvoeren van een risicoanalyse worden de verwachte resultaten scherp in de gaten gehouden en waar nodig bijgesteld. Vooralsnog blijft de grondprijs ongewijzigd, met een compensatiebelofte bij toch een dalende grondprijs wordt een beletsel weggenomen om nu geen grond te kopen in afwachting van een gedaalde grondprijs. Wel worden daar waar nodig, mede op grond van de risicoanalyse, aanvullende voorzieningen getroffen ten laste van de Algemene Reserve om tegenvallende grondopbrengsten en/of vertraging in de uitvoering op te vangen.

Leefomgeving

In de wijken van Valkenswaard willen we de leefomgeving verbeteren door het opstellen en uitvoeren van wijkplannen. De wijkplannen komen tot stand in samenwerking tussen de bewoners, de gemeente en de partners die een maatschappelijk belang hebben bij een goede leefbaarheid in de wijk. In 2015 voeren we de wijkplannen Geenhoven, Hoge Akkers en Turfberg verder uit.

Het nieuwe wijkplan Dommelen en het nieuwe wijkplan voor Het Gegraaf zijn in 2014 vastgesteld.

In 2014 zijn ook de laatste projecten uit het Integrale Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) Borkel en Schaft opgeleverd. De uitrol van wijkplannen over de gemeente Valkenswaard en het werken met bewonersgroepen in Borkel en Schaft, Dommelen, Het Gegraaf, Geenhoven, Hoge Akkers en sinds 2014 ook in Turfberg, is een feit.

(19)

Economie, ruimte, cultuur en leefbaarheid zijn belangrijke thema’s, maar ook de beleving en uitstraling van het centrum moeten worden vergroot. De herinrichting van de Westzijde Markt maakt integraal onderdeel uit van de totale herinrichting van het zogenaamde kerngebied (Hart van Valkenswaard). Om te komen tot een geslaagde centrumontwikkeling, zijn betrokken- heid van het centrummanagement, het consequent vasthouden aan vastgestelde kaders en een integrale aanpak van cruciaal belang. Die aanpak uit zich onder andere in het tegengaan van verpaupering en van leegstand en realisering van meer groen in het centrum. Groen maakt integraal onderdeel uit van de herinrichting, waarbij het aanbrengen van groen en infrastructurele aanpassingen niet los van elkaar gezien kunnen worden.

Gronden en gebouwen

Om te voorkomen dat de gemeente eigendom en dus kapitaal verliest door verjaring en om ongelijkheid tegen te gaan, zijn wij gestart met de aanpak van het onrechtmatig grondgebruik in Valkenswaard. Gebleken is dat op diverse plaatsen in Valkenswaard, zonder toestemming van de gemeente, gebruik wordt gemaakt van gemeentegrond. In de meeste gevallen is deze grond bij de particuliere tuin getrokken. Om het geconstateerde onrechtmatig grondgebruik op een correcte en eenduidige manier aan te pakken, is een handhavingsbeleid met een stappenplan opgesteld. Goed en zorgvuldig communiceren met bewoners is van essentieel belang om tot

structurele oplossingen te komen die recht doen aan zowel de eigendomssituatie als het feitelijk historisch gebruik.

De gemeente heeft nog een aantal verhuurde woningen in eigendom. Zodra een woning vrij komt van huur en gebruik, wordt die woning zo snel mogelijk verkocht.

Kaderstellende nota’s

Structuurvisie Valkenswaard deel A en deel B

Ruimtelijke visies

Bestemmingsplannen

Masterplan Centrum (2014)

Welstandsnota (2004)

Woningbouwprogramma 2010 – 2020

Integraal dorpsontwikkelingsplan Borkel en Schaft

Wijkplan ‘Doe mee(r) met Dommelen’ 2014- 2018

Wijkplan ‘Gewoon ’t Gegraaf’ 2014-2018

Wijkplan Geenhoven 2014-2018

Wijkplan Turfberg 2012-2016

Woningmarktanalyse (2013)

Actualisatie grondexploitaties (dec. 2013)

Nota Grondbeleid (2012)

Prestatieafspraken gemeente – Woningbelang 2014

Uitgiftebeleid geliberaliseerde pacht (2006)

Algemene Verkoopvoorwaarden gemeente Valkenswaard 2006

Toekomstvisie

Wat willen we bereiken:

Doorpakken op ontwikkelingen en initiatieven die reeds zijn ingezet, o.a. Lage Heide, Dommelkwartier (in aangepaste vorm), Kloosterpark en het startersinitiatief.

Leegstand, verloedering en verpaupering een halt toe roepen.

Ervoor zorgen dat er voor de toekomst, naar behoefte, uitbreidingsmogelijkheden voorhanden blijven.

Het verbeteren van het woongenot in algemene zin, wat onder andere bijdraagt aan de verbetering van de verkoop van de bestaande woningvoorraad.

De mogelijkheden nagaan om beschikbare locaties (uitbreiding bestaande industrieterreinen) te bestemmen voor de combinatie wonen/werken, bij voorkeur voor de hightech maakindustrie en de bedrijvencontactfunctionaris hierbij betrekken.

Vanuit de ruimtelijke ordening bijdragen aan het mogelijk maken van mantelzorg op eigen erf, zowel binnen

(20)

Wat gaan we ervoor doen: Toelichting

Leegstand, verloedering en verpaupering De gemeente wil een actieve rol in het terugdringen van leegstand, verloedering en verpaupering en daarbij gebruik maken van alle beschikbare instrumenten, waaronder overleg met eigenaren, handhaving, herbestemming, contractvorming, etc. De Welstandsnota, die wij in 2015 aan de gemeenteraad aanbieden, geeft hiervoor handvatten.

Daarnaast bieden we ook ruimte voor initiatieven van inwoners ter verfraaiing.

Toekomstige woningbehoefte Bestemmingsplannen in procedure brengen met het oog op de toekomstige woningbehoefte (groot- en kleinschalig), waarbij specifieke aandacht voor de kleine dorpskernen. In 2015 starten we met de actualisatie van het bestemmingsplan Borkel en Schaft.

Woningverbetering Actief inzetten op voorlichting over mogelijkheden voor woningverbetering en de bijbehorende subsidie- mogelijkheden.

Leefomgevinggericht werken Intensivering wijkontwikkelingsplannen en het kenbaar maken daarvan. Een belangrijke stap daarin is om tot dekkende wijkraadgebieden te komen. De wijk Kerkakkers vormt hierin een witte vlek. In 2015 stellen we voor de wijk Kerkakkers een wijkraad in.

Kleinschalige ontwikkelingen Ruimte geven voor kleinschalige ontwikkelingen, zowel eigen ontwikkelingen als particuliere initiatieven. Het bestemmingsplan Buitengebied (2013) is zo opgesteld, dat middels korte procedures ruimte wordt geboden aan kleinschalige ontwikkelingen. Grotere ontwikkelingen, dan wel ontwikkelingen in het centrum, kunnen meegenomen worden in een veegplan, zodat de kosten voor de initiatiefnemer lager zijn.

Wonen / werken Voor eind 2016 middels een quick scan onderzoeken welke locaties in aanmerking komen voor de combinatie wonen/werken, waarbij ook de kleine kernen worden meegenomen.

Mantelzorgwoningen Voor zover dat nog niet het geval is, zorgen we voor actuele bestemmingsplannen, zodat mantelzorg op eigen terrein (vergunningstechnisch) mogelijk is. Daarnaast promoten wij actief de mogelijkheden met betrekking tot mantelzorg.

Een passende woningvoorraad die aansluit op de behoefte zodat sneller een passende woning gevonden kan worden.

(21)

Masterplan Centrum Het uitvoeringsprogramma voor het Masterplan Centrum valt uiteen in de volgende drie programmaonderdelen:

programma 1: herinrichting kerngebied (Hart van Valkenswaard)

programma 2: herinrichting schil (aanloopgebieden, parkeerterreinen en entrees)

programma 3: aanpak leegstand (planologisch en fondsvorming voor het aanjagen van ondernemersinitiatieven)

De programma’s 1 en 3 krijgen in de eerstkomende jaren prioriteit.

Uitvoeren Plan van aanpak legalisatie onrechtmatig grondgebruik

Uitvoering van het plan van aanpak voor de legalisatie van het onrechtmatig grondgebruik door verkoop of verhuur van snippergroen, terugvordering, of overdracht op grond van verjaring.

Projecten

Programma Product Omschrijving Jaar van

investering

Investerings- bedrag Investeringen in 2015

Wonen

Ruimtelijke

Ontwikkeling Masterplan Centrum (programma 1) 2015 433

Investeringen in 2016 Wonen

Ruimtelijke

Wonen

Ruimtelijke

Wonen

Ruimtelijke

Ontwikkeling Masterplan Centrum (programma 1) 2018 1.957

Wonen

Ruimtelijke

TOTAAL 4.025

Prestatie-indicatoren

Omschrijving Bron Realisatie Doelstelling

2015 Doelstelling

volgens het woningbouwprogramma 2010-2020

Aantal gerealiseerde woningen tot en met 2013 Aandeel van sociale

huurwoningen in het woningbouwprogramma

Woningbouwpro-

gramma 2010 -2020 485 154 55

(22)

Omschrijving Bron Realisatie Doelstelling 2015

Aandeel sociale

koopwoningen in het woningbouwprogramma

Woningbouwpro-

gramma 2010-2020 125 37 15

Aandeel vrije sector huurwoningen in het woningbouwprogramma

Woningbouwpro-

gramma 2010-2020 125 30 16

Aandeel vrije sector koopwoningen in het woningbouwprogramma

Woningbouwpro-

gramma 2010-2020 525 63 77

Tenminste 100 starters helpen bij het vinden van passende huisvesting in de periode 2014-2017 o.b.v. het initiatiefvoorstel starters.

Raadsvoorstel starters (gemeenteraad september 2013)

Minimaal 25 starters aan woonruimte geholpen

Verkoop reststroken grond

in verband met

onrechtmatig grondgebruik

Gemeentelijke administratie

Legalisatie door verkoop en verhuur van minimaal 500 m² jaarlijks

Voor de prestatie-indicatoren van het woningbouwprogramma is de doelstelling 2015 als volgt berekend:

aantal programma minus aantal gerealiseerd t/m 2013, gedeeld door 6 jaar (2014 t/m 2019).

(23)

Wat mag ruimtelijke ontwikkeling kosten

Lasten

Deelproducten Rekening 2013

Begroting 2014

Volkshuisvesting 1.759 2.176 264 264 263 264

Grondexploitatie 7.264 4.073 5.967 5.054 4.518 2.314

Leefomgeving 1.224 911 1.011 950 780 802

Gronden en gebouwen 653 729 535 540 513 510

Totaal lasten 10.900 7.889 7.777 6.807 6.074 3.890

Baten

Volkshuisvesting 892 673 674 673 673 673

Grondexploitatie 4.816 4.073 5.967 5.054 4.518 2.314

Leefomgeving 101 63 148 148 148 148

Gronden en gebouwen 579 467 497 521 521 521

Totaal baten 6.388 5.276 7.287 6.397 5.861 3.658

Saldo voor bestemming 4.511- 2.613- 489- 410- 212- 232-

Mutatie reserves

Rekening 2013

Lasten 3.608 47 73 129 73 73

Baten 5.529 214 322 266 111 127

Saldo 1.921 167 249 137 38 53

Saldo na bestemming 2.590- 2.446- 240- 273- 174- 179-

(24)

Infrastructuur

Missie

Achtergrond en ontwikkelingen

Leefbaarheid

De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer van de openbare ruimte. Het beheer is gericht op het in stand houden van de inrichtingselementen in de openbare ruimte. Deze elementen moeten functioneel voldoen (technisch, veiligheid, e.d.).

Een goed beheer heeft een gunstig effect op het leefklimaat van de burgers en geeft de gemeente een bepaalde uitstraling.

Om het beheer van de openbare ruimte op orde te krijgen is het dagelijks onderhoud van deze openbare ruimte, inclusief de sportvoorzieningen, ondergebracht in het Kwaliteitsplan Onderhoud Openbare Ruimte (KOOR). Door dit plan kan onderhoud van groen, bomen, gras, maar ook van sportvoorzieningen, speelvoorzieningen, infrastructuur en begraafplaatsen integraal uitgevoerd worden. Het kwaliteitsniveau wordt in stand gehouden, waarbij tevens kosten worden bespaard door efficiënt te werken.

Met de gemeenteraad is een kwaliteitsambitie afgesproken. De instandhouding van de openbare ruimte wordt uitgevoerd op een gemiddeld basis kwaliteitsniveau B. Heel, veilig en schoon staan hierbij centraal.

Bereikbaarheid

Diverse projecten op het vlak van bereikbaarheid zijn samen gebracht in het programmaplan N69 in Valkenswaard, bekend als Bereikbaar Valkenswaard. Dit programma vormt een uitwerking van het Gebiedsakkoord Grenscorridor N69, maar omvat tevens het gemeentelijke verkeer- en vervoerbeleid voor de komende jaren (Mobiliteitsplan). De regie van het Gebiedsakkoord ligt bij de Provincie, die van het

onderdeel van het Gebiedsakkoord N69 zijn ook kwaliteitsverhogende maatregelen op het gebied van natuur, landschap, water, landbouw en recreatie beoogt in de Gebiedsimpuls (met een omvang van minimaal 12 miljoen euro).

In het Gemeentelijk Mobiliteitsplan is het gemeentelijk verkeer- en vervoerbeleid vastgelegd. Onderdeel daarvan is de toekomstige verkeerscirculatie in het centrum, die moet bijdragen aan de verdere ontwikkeling volgens het Masterplan Centrum.

Beleid

Parkeren

Met de vaststelling van het Masterplan Centrum en het Mobiliteitsplan (oktober 2014) is de ambitie uitgesproken om het parkeersysteem in Valkenswaard aan te pakken. Het parkeerbeleid, vergunningstelsel, parkeertarieven en aanverwante zaken zoals betaalmogelijkheden en daarbij betrokken interne organisatie dienen in 2015 vernieuwd te worden. Hiermee creëren we een prettiger woon, werk en winkel klimaat in het centrum zonder dat dit ten koste hoeft te gaan van de inkomsten uit parkeren. Daarnaast gaan wij op structurele basis elk jaar een kort parkeeronderzoek houden waarmee de parkeerdruk en het parkeermotief gemonitord worden. Aan de hand van deze gegevens kunnen de effecten van het parkeerbeleid beoordeeld worden. Hetzelfde doen wij voor de effecten van de uitvoer van het Masterplan Centrum en het nieuwe mobiliteitsplan. Tevens dienen deze gegevens op termijn ter vervanging van de huidige prestatie-indicatoren in de begrotingen voor de komende jaren opgenomen te worden.

Een van de maatregelen behorend bij het gebiedsakkoord N69 is de ontwikkeling van een

(25)

onderhoud aan de riolering leidend is. Deze werkzaamheden worden afgestemd met de werkzaamheden die de nutsbedrijven in onze gemeente uitvoeren. De uitvoering van dit integraal onderhoud voeren we vervolgens per woonwijk uit. Op deze wijze wordt het gemeentelijke rioleringstelsel en het wegennet zo efficiënt mogelijk beheerd en de overlast voor de burgers tot een minimum beperkt.

Daarnaast houden wij rekening met infrastructurele projecten die in de planning staan, zoals een flink aantal nulplusmaatregelen uit het Gebiedsakkoord N69. Werk wordt met werk gecombineerd, waardoor zowel de projecten als het reguliere onderhoud efficiënter kunnen worden uitgevoerd.

Verkeer

Met de ondertekening van het Gebiedsakkoord Grenscorridor N69 is het uitwerkingsproces gestart voor alle maatregelen die in het akkoord zijn opgenomen. Dit proces moet rond 2023 grotendeels zijn afgerond. Als één van de belangrijkste probleemeigenaren ligt er voor de gemeente Valkenswaard in de uitwerkingsfase een grote opgave, bestaande uit:

• het deelnemen en mede sturing geven aan het uitwerkingsproces voor de regionale onderdelen van het akkoord, waarbij de Valkenswaardse belangen worden bewaakt;

• het afstemmen van de eigen acties met die van de regionale partners;

• het uitwerken en realiseren van de Valkenswaardse nulplusmaatregelen;

• het organiseren van de interne afstemming van de gemeentelijke projecten die zijn gelieerd aan het Gebiedsakkoord Grenscorridor N69, en

• het organiseren en begeleiden van de interne en externe communicatie over de voortgang en precieze invulling van de gemeentelijke maatregelen.

Het bovenstaande heeft geleid tot het programma Bereikbaar Valkenswaard. Daarin worden alle taken, die geheel of gedeeltelijk op het bordje van de gemeente Valkenswaard liggen, uitgesplitst in separate projecten. Voor elk project wordt aangegeven wat de eventuele risico’s zijn, hoe de planning er uitziet en hoeveel gemeentelijke kosten er mee samenhangen. Belangrijk is ook het overzicht en de samenhang tussen de projecten.

Door alle projecten als één programma te behandelen onder één programmaorganisatie

kunnen we de integraliteit van het pakket maatregelen goed bewaken.

In Valkenswaard streven wij naar een vlotte en verkeersveilige afwikkeling van het verkeer.

Leefbaarheids- en milieuaspecten die daarmee zijn verbonden, vormen een belangrijke randvoorwaarde. Om deze doelstelling te behalen zijn enkele grootschalige projecten in voorbereiding. Denk hierbij aan de reconstructie van de Europalaan en de projecten die samenhangen met de N69 (Westparallel en nulplusmaatregelen).

De afgelopen jaren ontbrak het bij andere verkeersprojecten aan een integraal afwegingskader. Met het Mobiliteitsplan (2014) kunnen ook kleinschalige verkeersproblemen beter in een onderlinge samenhang worden opgelost.

Openbare verlichting

In 2014 zal een Beleid-/beheerplan Openbare Verlichting worden voorgelegd. In dit plan worden voorstellen gedaan over bedrijfsvoering, veiligheid, energieverbruik, nieuwe aanleg en een meerjaren vervangingsplan voor masten en armaturen. Direct na vaststelling zal worden gestart met de uitvoering. Deze loopt door in de planjaren 2015 -2018.

Waterhuishouding

De gemeente geeft invulling aan de drie zorgplichten betreffende afvalwater, hemelwater en grondwater, zoals opgenomen in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP). Daar waar mogelijk wordt samengewerkt met het Waterschap de Dommel en zijn er afspraken gemaakt voor de periode 2013-2017. Om tot een goede uitwerking te komen van de Europese Kader Richtlijn Water (KRW) wordt er ook samengewerkt met een 11-tal gemeenten en het waterschap binnen de samenwerking- overeenkomst “waterportaal Zuid Oost Brabant”.

Hoewel Valkenswaard nog niet toe is aan een actualisatie van het vGRP volgt ze het proces van totstandkoming van een nieuw vGRP in de andere twee A2 gemeenten. Met name ten aanzien van aspecten die ook van belang zijn voor Valkenswaard.

De gemeente is verantwoordelijk voor het inzamelen en transporteren van het stedelijk afvalwater. Voor het inzamelen en transporteren, beheert en onderhoudt de gemeente het rioolstelsel, waarbij het afvalwater wordt

(26)

verpompt naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) van waterschap De Dommel.

Elke perceeleigenaar is verantwoordelijk voor het inzamelen en verwerken van het hemelwater dat op zijn terrein valt. Wanneer dit niet mogelijk is, kan er, in overleg met de gemeente, een oplossing gezocht worden op openbaar gebied. Een groot gedeelte van het hemelwater wordt nu via het gemeentelijk rioolstelsel afgevoerd naar de RWZI van het waterschap. Een klein gedeelte wordt ter plaatse geïnfiltreerd.

In de Verordening afvoer hemelwater is opgenomen hoe wij wensen om te gaan met afvloeiend hemelwater en grondwater. Met deze verordening zoeken wij de samenwerking met perceeleigenaren en doen wij een beroep op hun zelfredzaamheid bij het afkoppelen van hemelwater- en grondwaterlozingen. Zo kan het opgenomen beleid in het vGRP efficiënt tot uitvoering worden gebracht.

Tenslotte is de gemeente verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen in openbaar gebied, wanneer er zich structurele problemen voordoen van grondwateroverlast. Dit komt echter binnen de gemeente niet voor.

Kaderstellende nota’s

Infrastructuur:

Mobiliteitsplan (2014)

Verkeervisie Schaapsloop (2007)

Fietsparkeerplan (1997)

Fietsbeleidsplan (2006)

Duurzaam veilig verkeer Valkenswaard (1999)

Gebiedsakkoord N69 (2012)

Masterplan Centrum (2013)

Veegplan 2008 (onderdeel van KOOR)

Inrichting 30km-u gebieden in het kader van Startprogramma Duurzaam Veilig (1998)

Beleid – en beheersplan OV (2014);

Beheerplan ‘wegen’ (2004 - 2008); zie paragraaf ‘onderhoud kapitaalgoederen’

Beheerplan ‘bruggen’; zie paragraaf

‘onderhoud kapitaalgoederen Parkeren:

Parkeerbeleidsplan (1996)

Quickscan evaluatie parkeerbeleid Gemeente Valkenswaard (2012)

Parkeeronderzoek Valkenswaard (2008)

Parkeernormering (2008)

Beleidsnotitie parkeren grote voertuigen (2009)

Aanvraag en toekenningsvoorwaarden gehandicaptenparkeerplaatsen (2010)

Waterhuishouding:

Basis Rioleringsplan (BRP) 2011

Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) 2013-2017

Een positief imago voor Valkenswaard.

Een nette en ordelijke uitstraling voor onze gemeente.

Bewustwordingscampagne met betrekking tot het rijgedrag in 30-kilometerzones.

(27)

Het gebied Lage Heide opnieuw bekijken in verband met een betere ontsluiting in Dommelen.

Na aanleg van de Westparallel een goede verkeersdoorstroming in heel Valkenswaard en met name Dommelen-Zuid.

Stimuleren van het openbaar vervoer in algemene zin.

Waterhuishouding: het in stand houden van het bestaande rioolstelsel, op een slimme manier inspelen op de toename van de regenneerslag in stedelijk gebied (klimaatadaptatie) en de impact op het ontvangend oppervlakte water verminderen. Dit alles op een zodanige wijze dat de kosten voor de burger beperkt blijven.

(28)

Wat gaan we ervoor doen: Toelichting

Verkeersveiligheid Sneller en beter optreden naar aanleiding van verkeersonveilige situaties conform uitgangspunten Mobiliteitsplan.

Parkeersysteem herzien inclusief uitvoeringsplan Herzien van het parkeerbeleid inclusief aandacht voor de interne organisatie. Het parkeerbeleid bevat een nieuw vergunningstelsel, tariefstellingen en parkeernormeringen. Bereikbaarheid, toegankelijk- heid en het gemak van parkeren staan centraal. Het centrummanagement wordt intensief betrokken bij het opstellen van het beleid.

Gebiedsakkoord N69 / voorbereiding diverse nulplus maatregelen

Conform het Gebiedsakkoord voorbereiding cq.

uitvoering van de volgende nulplusmaatregelen:

• uitwerking Westparallel en aansluitingen Dommelen en Valkenswaard Luikerweg

• overdracht N69

• realisatie fietspad Oude Spoorbaantracé onder regie van gemeente Aalst-Waalre

• dynamische verkeersinformatie op basis van regelscenario’s onder regie van de Provincie

• herinrichting Europalaan

• reconstructie rotonde Luikerweg/Zuidelijke Randweg

• reconstructie Zuidelijke

Randweg/Molenstraat

• geluidmaatregelen Zuidelijke Randweg

• 30 km/u maatregelen

Kwaliteit centrum Voorbereiden opknappen westzijde markt als

integraal onderdeel van het Masterplan Centrum Nette en ordelijke uitstraling openbare ruimte • De noodzakelijkheid van verkeers- en

inrichtingselementen inventariseren en het overbodige verwijderen

• het beter structureren en combineren van werkzaamheden in de openbare ruimte, ter bevordering van de netheid van de openbare ruimte.

• Materiaal geplaatst in de openbare ruimte uitvoeren op basisniveau, geen buitensporige luxe

• Het kwaliteitsniveau van het KOOR (Kwaliteitsplan Openbare Ruimte)

continueren gedurende deze

bestuursperiode, met extra aandacht voor de plaatsen waar sprake is van verloedering.

(29)

Waterhuishouding • Huidige stelsel in stand houden, riool vervangen en waar nodig verbeteren

• Afkoppelen industrieterrein Schaapsloop I

• Wateroverlast beperken en in overleg met het waterschap aanvullende maatregelen treffen

• Belasting van het oppervlakte water bij de overstorten verminderen

• Scenario’s ontwikkelen betreffende onder andere de rioolheffing zodat in de volgende planperiode deze nieuwe opzet als basis fungeert

• Daar waar mogelijk de A2-samenwerking intensiveren

Mobiliteitsplan Uitvoeren maatregelen meerjarenuitvoerings-

programma met prioriteit 1, volgens de nog op te stellen prioritering.

Projecten

Programma Product Omschrijving Jaar van

investering

Investerings- bedrag Investeringen in 2015

Wonen Infrastructuur Verbreed gemeentelijk Rioleringsplan 2015 2015 2.215

Wonen Infrastructuur Verkeersregelinstallatie II 2015 125

Wonen Infrastructuur

Noodzakelijke impuls vervanging openbare

verlichting 2015 650

Wonen Infrastructuur Parkeerautomaten 2015 350

Wonen Infrastructuur Grootschalig herstel asfaltwegen 2015 700

Investeringen in 2016

Wonen Infrastructuur Grootschalig herstel asfaltwegen 2016 505

Wonen Infrastructuur Verbreed gemeentelijk Rioleringsplan 2016 2016 2.136 Investeringen in 2017

Wonen Infrastructuur Grootschalig herstel asfaltwegen 2017 3.545

Wonen Infrastructuur Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2017 2017 2.005 Investeringen in 2018

Wonen Infrastructuur Grootschalig herstel asfaltwegen 2018 1.175

Wonen Infrastructuur Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2018 2018 1.231

TOTAAL 14.637

(30)

Prestatie-indicatoren

Omschrijving Bron Realisatie

2013

Doelstelling 2015 Aantal slachtoffers

verkeersongeval

ViaStat

verkeersveiligheidsmonitor

16 < 16

Aantal ziekenhuisgewonden

ViaStat

8 < 8

Aantal dodelijke slachtoffers ViaStat

0 0

Wat mag infrastructuur kosten

Lasten

Parkeren 544 598 747 684 661 659

Wegen (verharding) 3.101 9.990 5.373 2.488 2.421 2.287

Verkeer 414 528 1.425 665 655 654

Openbare verlichting 343 339 575 460 459 459

Waterhuishouding 2.478 3.047 3.109 3.184 3.257 3.351

Totaal lasten 6.881 14.502 11.229 7.480 7.453 7.410

Baten

Parkeren 1.167 1.352 1.357 1.357 1.357 1.357

Wegen (verharding) 1- 669 103 103 103 103

Verkeer 38 13 11 11 11 11

Openbare verlichting 26 37 28 28 28 28

Waterhuishouding 3.102 3.076 3.076 3.076 3.076 3.076

Totaal baten 4.332 5.145 4.575 4.575 4.575 4.575

Saldo voor bestemming 2.549- 9.357- 6.654- 2.906- 2.878- 2.835-

Reserves

Rekening 2013

Lasten 134 350 0 0 0 0