Vraag nr. 251 van 17 juli 1997
van de heer STEFAAN PLATTEAU Hogescholen – Besteding sociale toelagen
Het decreet van 13 juli 1994 betreffende de hoge-scholen in de Vlaamse Gemeenschap kent aan de hogescholen sociale toelagen toe.
Bij de besteding van de sociale toelagen zouden er misbruiken zijn. In sommige gevallen worden de toelagen aangewend voor aankopen die geen sociale dimensie vertonen.
Graag vernam ik van de minister of hij hiertegen optreedt en of hij reeds nadere richtlijnen heeft verstrekt in verband met de aanwending van de sociale toelagen.
Antwoord
De misbruiken waarnaar de vraagsteller verwijst, waren voornamelijk gesitueerd in het eerste wer-kingsjaar van de VZW's voor sociale voorzienin-gen (SOVO ) . Toen werden er voor de eerste maal door de Vlaamse Gemeenschap aan elke hoge-school sociale toelagen verleend. Voorheen waren de sociale toelagen beperkt gebleven tot enkele p r o e f p r o j e c t e n , zijnde enkele netoverschrijdende, geografisch geconcentreerde proefnetwerken. Over de periode 1994-1995 hebben mijn regerings-commissarissen mij uitvoerig gerapporteerd. Uit de evaluatie van de werking blijkt dat de onregelma-tigheden die bij de controle werden vastgesteld op twee vlakken waren gesitueerd.
1. Administratief-juridisch en financieel beheer Weinig VZW's SOVO beschikten over een com-pleet dossier. De tekortkomingen op het adminis-tratief-juridisch vlak vonden veelal hun oorsprong in een gebrekkige kennis van de V Z W- w e t g e v i n g en een gebrek aan ervaring met betrekking tot de voorgeschreven vergaderingsprocedures van deze r e c h t s p e r s o o n . Hier traden de regeringscommissa-rissen voornamelijk adviserend op.
Wat het financiële beheer betreft, hielden de mees-te VZW's SOVO er een kasboekhouding op na. Elke VZW werd geacht een gedetailleerde begro-ting in te dienen. Dit gebeurde voor elke V Z W maar in de wijze waarop verschillen vielen vast te s t e l l e n . Ook hier werden de nodige adviezen en,
indien gewenst, standaard/hulpdocumenten ver-strekt.
Voormelde euvels raken stilaan van de baan door de groeiende vertrouwdheid en ervaring met de regelgeving en de procedures terzake. R e k e n i n g houdend met de oorzaken van deze onregelmatig-heden heb ik indertijd beslist hier niet tegen op te t r e d e n , maar veeleer adviserend te werk te gaan. Mijn commissarissen bevestigen mij trouwens dat dergelijke onregelmatigheden sindsdien niet meer voorkomen.
2. Aanwending van de sociale toelagen
De decreetgever heeft zich beperkt tot de opsom-ming van de 9 bestedingsvelden waarbij sociale toelagen kunnen worden aangewend. De invulling ervan wordt in principe overgelaten aan de indivi-duele V Z W ' s. Hierbij blijft echter het principe gel-den dat de aanwending "sociaal" moet zijn. D e aanwending moet zich richten op het welzijn van de student in het algemeen.
De meeste misbruiken vonden hun oorsprong in het feit dat de sociale toelagen werden gebruikt voor kosten veroorzaakt door activiteiten die deel uitmaken van het studiecurriculum van de student. Los van de individuele sociale dossiers werden er sociale toelagen gebruikt voor het vergoeden van s t a g e v e r p l a a t s i n g e n , c u r s u s s e n ,t h e s i s s e n ,s t u d i e b e-z o e k e n , s t u d i e r e i e-z e n , . . . al dan niet vaak lineair en via rechtstreekse toelage aan de student.
Een tweede categorie misbruiken die voornamelijk in de beginfase werden vastgesteld, waren de aan-kopen van didactisch materiaal of andere wer-kingsuitrustingen (investeringen) die normalerwij-ze door de werkingsuitkeringen van de hogeschool dienden te worden gedragen. Bij de controle werd er uitdrukkelijk op gewezen dat deze uitgaven niet kunnen gebeuren met sociale toelagen en slechts eenmalig zouden worden getolereerd. Bij latere controles is deze vorm van onregelmatige uitgaven dan ook amper vastgesteld.
Ik heb de werking van de VZW's SOVO en de besteding van de sociale toelagen op de voet laten volgen door mijn commissarissen. Tussen de com-missarissen onderling en mijzelf is er regelmatig o v e r l e g, onder meer over deze aangelegenheden, waardoor een uniforme zienswijze is ontstaan. In enkele gevallen heb ik tegen misbruiken laten optreden.
1. Bij het spenderen van sociale toelagen aan kos-ten die verband houden met het studiecurricu-lum of die op de werkingstoelagen moesten worden aangerekend, werd aan de hogescholen geadviseerd om dit naar de toekomst toe te ver-m i j d e n . De hogescholen hebben dit soort van onregelmatige bestedingen ook onmiddellijk stopgezet, en de meeste hebben op eigen initia-tief de betrokken bedragen teruggestort aan de VZW.
2. Bij tekortkomingen op administratief-juridisch vlak of financieel beheer hebben mijn commis-sarissen steeds advies gegeven. R e p r e s s i e f optreden was hier niet aangewezen.
3. Vanaf 1 januari 1996 zijn de VZW's SOVO decretaal verplicht er een dubbele boekhouding op na te houden. Per boekjaar dienen er een begroting, halfjaarlijkse afsluiting, jaarverslag en jaarrekening te worden ingediend volgens door de Vlaamse regering vastgelegde regels. H i e r zien de commissarissen nauwlettend toe op de opvolging ervan. Wanneer blijkt dat een V Z W niet aan de decretale verplichtingen terzake vol-doet, dan schort ik de uitbetaling van de sociale toelagen op in afwachting van de regularisatie. In de loop van de voorbije twee academiejaren is dit reeds een viertal keren gebeurd.
De aanvangsperiode 1994-1995 is duidelijk een leerfase geweest voor de VZW's voor sociale voor-z i e n i n g e n , die hun definitieve vorm pas bij de aan-vang van het academiejaar 1995-1996 kenden. H e t tijdelijke bestaan en de korte levensduur van de meeste van de VZW's in 1994-1995 heeft niet toe-gelaten dat er langetermijnvisies werden opge-b o u w d . Ondertussen kan er overal een evolutie in positieve zin worden vastgesteld. Inzake ontwikke-ling van de sociale voorzieningen worden er ernsti-ge poginernsti-gen ondernomen : de VZW's beschikken over eigen lokalen, eigen mensen, m a a t s c h a p p e l i j k werkers worden aangetrokken, contacten met uni-versiteiten worden gezocht, . . . Hierbij is de partici-patie van de studenten in het beheer belangrijk. Door de paritaire samenstelling van de bestuursor-ganen zijn zij actief bij het beheer betrokken. U i t de verslagen van de werking blijkt dat hun inbreng wezenlijk is.
In de sector van de sociale voorzieningen is het duidelijk dat de ervaring leert. Ondertussen heb-ben de meeste VZW's diverse initiatieven tot onderlinge samenwerking en overleg opgestart (cfr. Studioo in Gent).
