Een gheestelijck lust hofken · dbnl

(1)

bron

Een gheestelijck lust hofken. Franciscus van Soest, Antwerpen 1722

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_ghe009ghee02_01/colofon.php

© 2013 dbnl

(2)

Approbatie.

DEse geestelijcke Liedekens, sal men nuttelijck mogen drucken Emmerick den x.

Febr. ANNO M. DC. LXXXIII.

PRULUS ROSKAM.

DAt woort C

HRISTI

woone in u lieden overvloedelijck in alle wijsheydt, leerende ende vermanende malkanderen met Psalmen, Lofsanghen, en Geestelijcke Liedeken, in gratie singende? in u herte G

OD

.

ad Colloss. III.V.XVI.

Een gheestelijck lust hofken

(3)

Voor-reden tot de Christelijcke Catholijcke Ieught.

GElijck men siet, Catholijcke jeught, met wat kracht (Godt betert) die onsuyvere ende onmanierlijcke Gesanghen des Werelts die jonghe ende teere herten verkeeren, alsoo dat die wereltlijcke, die malkanderen tot soo danige trecken, ja oock leeren, het ampt van den versoecker, den Gheest der onsuyverheyt soo levendig bedienen, dat sy de menschen van haer verstant t'eenemael berooven.

Alsoo daer tegen vintmen in Geestelijcke en Godlijcke Lof-sangen, dat onsen Geest wonderlijck daer in wort vermaeckt, en opgeheven tot betragtinghe der Godlijcker dingen, bysonder als die niet alleen met uytterlijcke lippen, maer met eenen innerliken yver werden ghesongen: waerom den H. Apostel Paulus soo ernstelijck tot soo danighe Geestelijcke gesangen vermaende, want alsoo spreeckt hy in den Brief tot den Ephesen: Wort vervult met den H. Geest, spreeckende onder malkanderen met Psalmen, Lof-sanghen ende Geestelijcke Liedekens, singende en speelende in uwe herten den Heere. Welke woorden hy oock schrijft tot den Colossensen.

De kracht van Geestelijcke Gesangen bekent in sig den H. Augustinus, in't beginsel zynder bekeeringe, betuygende hoe dat hy beweegt is geworden door die Lof-sanghen van den H. Ambrosius gemaeckt: Hoe seer (spreeckt hy) schreyden ick onder Liederen ende Lof-sangen grondelijck beweeght zijnde door die soet-luydende stemmen uwer Ker- : ô Heere, dese stemme klincken in mijn ooren, en uwe waerheyt vliet al smekende in mijn herte.

Hier uyt rees ende ontstack in my een yver der Godtvruchtigheyt, ende mijn tranen liepen, ende ick was versmacht daer in.

Den Heyligen Chrisostomus schrijft dit van Geestelijcke ende Wereltlijcke Lof-sangen:

Quem admodum ubi qui quidem est coerum, eo porti concurrunt ubi autem sunt aromate, & suffitus apesillic habitant, ita quidem ubi sunt meretrica Cantica, illuc congregantur daemones: ubi autem Cantica spiritualis, illuc advolat Spiritus gratia.

Dat: is gelijck de Verckens lopen na den slijcker

(4)

maer die Byen na welruykende kruyden en goede reucken: Alsodaer oneerlijcke Liedekens gesongen werden daer vergaderen sig de duyvelen: maer tot de geestelijke liedekens komen vligen de genade des H. Geest. Dit segge ick (seyde hy voorder) omdat gy niet alleen Godt sult loven, maer oock, dat gy u Kinderen ende Huysvrouwen sult leeren sulke Liedekens singen: niet alleen als sy breyen, of eenig ander werck doen maer boven al aen de Tafel, etc.

Den yver van de eerste Christenen is hier in groot gheweest: Gelijck den Heylighen Hieronymus bekent, dat die luyden achter de ploeg hebben dat Alleluja gesongen, dat den Maeyer in't zweet zijnes aenghesichts, ende den Wijnstocksnijder, haer met Davids Psalmen hebben vermaekt: dit zijn, seyde hy, de Amoreuse Liedekens in dese Landen. Ja dat oock de kleyne kinderen, doch stamelende, hebben dat Alleluja gesongen.

Om dese voet-stappen van onse lieve Christelijke Voor-vaderen na de volgen, zijn u Christelijcke Jonckheyt tot dienst, dese gesangen by een gesogt en zyn bykans alle op wereltlijke bekende voysen gedraght: Darmen also hier mede van lichtveerdige en oneerlijk Gesangen tot geestelijke moet getogen worden; volgende daer in den H. Ephrem over duysent ende sommige jaren, die van God verweckt zijnde, om het vergift der Ketterye' Barde sanes, die zijn Ketterye met soet klingende Lof-sangen voortbragt, en een ygelijk voorstelde, tot verder van vele, uyt te roeyen? heeft die Voysen van de Ketter 'aengenomen om dat die seer soet waren, ende dat volck die selvige heel was toegedaen ende heeft op die Voysen Catholijcke ende Geestelijcke woorden gebragt, ende alsoo dat Volck in't Catholijcke Gelove gehouden.

Neemt dan aen dese Gesangen, vermakende u daer mede in uwen arbeyt, in tijdt van vrolijckheden en geselschappen; dat alsoo altijt Godt van ons magh gepresen werden, ende oock den inval des satans met Geestelijcke Liedekens magh tegenstant geschieden: tot dat wy in't geselschap der Heyligen daer boven dat Alleluia in eeuwigheyt mogen singen. Vaert wel, ende gebruyckt dit Hofken tot saligheyt uwer zielen,'

A M E N .

(5)

I Catechismus ofte Christelijcke Leeringhe, op Rijm gestelt

+Het eynde waer toe de mensch is geschapen.

GOdt heeft u mensch geschapen,⁺ En die werelt van niet,

Om dat ghy soud geraken Tot 't Hemelsche joliet:

V Ziel zal altijdt leven, Maer't lichaem eens vergaet:

Hulp tegen alle quaet.

Mint Godt, hout zijn gebodt, Hoop loon vreest's hellen brant Och eeuwigh is soo lanck.

+Artijckelen des Geloofs.

Een Godt in dry persoone⁺ Gelooft, en oock hem vreest, Godt Vader, Godt den Soone, En Godt de Heylig' Geest:

+Belijdinge der H.

dryvuldigheyt.

Even oudt, wijs, en machtigh,⁺ Zijn sy, en even goet,

Den Soon voor ons warrachtig Heeft uytgestort zijn Bloedt.

Mint Godt, hout zijn gebodt.

Hoop loon, vreest's hellen brant Och eeuwigh is soo lanck

+Mensch wordinghe Christi.

Een Maget was zijn Moeder,⁺ Hy stierf aen't Cruys de doodt, De Vaders als behoeder, Trock hy uyt's hellen noot:

Van daer is hy verresen, Hy klam tot 's Hemels Throon, Ten Ioncksten dagh sal wesen

(6)

Rechter en geven loon.

Mint Godt, etc.

+Die H. Kerck.

+Gelooft de Roomsche Kercke, Die door Belijders bloedt, Schriftuer, en wonder wercken, Staet vast en blijft behoedt:

Het vloeden uyt de wonden Van Christus klaer fonteyn, Vergiffenis der sonden, Verdiensten in't gemeyn.

Mint Godt, etc.

V Lichaem sal verrijsen, En van de doot opstaen, En nae des deughts uytwijsen, In't eeuwigh leven gaen:

Oft sal om sonden dalen In't vyer dat altijdt brandt:

Dient dan Godt, soeckt te halen Der Heyligen bystant.

Mint Godt, etc.

+De thien Geboden.

+1. Voor al mint Godt den Heere.

2. En zweert niet ydelijck.

3. Den sondagh suldy eeren Met deughden heylighlijck.

4. V Ouders mindt en eeret.

5. En slaet oock niemant doot.

6. V van onkuysheyt keeret.

7. Steelt niet al zy dy bloot.

Mint Godt, etc.

8. En geeft geen valsch getuygen.

9. Soeckt niemants Bedd'-genoot.

10. Wacht u van 't hert te buygen

(7)

Tot vremt goet kleyn of groot.

Dus soeckt ghy's hemels vrede, Bemint den Heer u Godt:

Bemint u Naesten mede, Dit's der geboden slot.

Mint Godt, etc.

Hout oock't gebodt der kercken:

+De geboden der H. Kercke.

1. En werckt des Feest-daegs niet.⁺ 2. Hoort Misse met goet aenmerken.

3. Vast als sy't u gebiedt.

4. Eens's jaers Bicht al u sonden.

5. Te Paesschen Hoogh-tijt hout.

En hoort na mijn verkonden, Elcx Sacraments in-hout.

Mint Godt, etc.

+Die seven H. Sacramenten.

1. 't Doopsel vergeeft d'Erf sonde.⁺ 2. t'Vormsel sterckt onsen moet.

3. De Biecht geneest de wonde.

4. Goedt Lichaem de ziel voedt 5. Het heyligh Oly krachtigh, In't Vytterste verlicht.

6. Het Priesterdom hoogh-machtig, Den staet der Kercken sticht.

Mint Godt, etc.

7. Het Huwelijck met Kinders Der Christen Kerck vermeert, Om te zijn Godts beminders:

Dus moet het zijn ge eert:

Schoudt de hooft sonden seven, Meer als een quaet fenijn:

De deughden wilt aenkleven Die haer contrarie zijn.

Mint, etc.

(8)

+Die seven Hooftsonden.

+1. Vreckheyt, 2. en Hoverdye.

3. Onkuysheyt. 4. Gulsigh mont.

5. Nijdt. 6. Gramschap. 7. Luyaerdye.

Hoort nu der deughden vondt:

+De seven contrarie Deugden.

+1. Hebt Liefd', 2. En weest Ootmoedigh.

3. Zijt matigh, 4. End' Eerbaer.

5. Neerstig 6. Milt, 7. En Sachtmoedigh, 't Welck deughden zijn voorwaer

Mint Godt, etc.

+Drie Evangelische raden.

+Maer wilt ghy volmaeckt wesen, 1. Arm, 2. En gehoorsaem zijt, 3. En Suyver: want door desen Den rechten wegh u leydt.

+.3. Oeffeninge voor smorgens op te staen

+1. 'sMorgens dankt God den Heere 2. Propoost van deughden maeckt.

3. En Godt met wercken t'eeren:

Dus bid en altijdts waeckt.

Mint Godt, etc.

+Oeffeninge door den dagh.

+By dagh denckt alle uren, Godt siet my, die doodt naeckt, De ziel sal eeuwig duren:

Dus u boos leven staeckt.

+4. Oeffeninge om 's avonts slapen te gaen.

+1. Looft's avonts Gods weldaden.

2. Op al u wercken let.

3. Bidt hem om zijn genaden.

4. En waeckt een goet opset.

Mint Godt, etc.

+Maniere om te Biegten.

+Is't dat ghy Bicht u sonden, 1. Bedenckt wel u misdaet.

(9)

2. Hebt leet uyt's herten gronden, 3. Neemt voor te schouwen 't quaet.

+Maniere om het H.

Sacrament te ontfangen.

Wilt ghy Christum ontfangen,⁺ Gaet nuchter wel bereet, Ootmoedigh, met verlangen, Sterck met Geloof bekleet.

Mint Godt, etc.

Wel aen den Catholijcken, Leeft nu naer Godts gebodt, Wilt van de deught niet wijcken, Voor's Werelts goet versot.

Al die daer leeft in sonden, Och! vreest des hellen brandt:

Christus toont zijn vijf Wonden, Druckt die in u verstant.

Mint Godt, etc.

II Dat Vader onser.

Op de wijse: Ick stont op hooge bergen. Ofte, Ick heb de groene straten.

ONs Vader Godt gepresen, Die in den Hemel zijt:

Geheylight soo moet wesen

V Naem gebenedijt. Geheylicht, etc.

V rijck van grooter weerden, Laet komen metter spoet:

In Hemel, en op eerde

Geschie u wille goet. In Hemel, etc.

Wilt ons o Heer verleenen, Coninck van machten groot, Peys, vreed', en oock met eenen

(10)

Den kost tot's levens noodt. Peys, vreed', etc.

Vergeeft ons Heer verheven, Al dat wy schuldigh staen:

Gelijck wij oock vergeven

Die ons hebben misdaen. Gelijck, etc.

En laet ons doch niet vallen, Oock in bekooring' quaet:

Maer Heer verlost ons allen

Van 's vyants boosen raet. Maer Heer, etc.

III. Die Engelsche groet.

Op de voorgaende wijse.

ICk groet u vol van graci', Sprack d' Engel Gabriel:

Met u tot aller spaci',

Is Godt Emanuel Met u, etc.

Want onder alle Vrouwen Zijt ghy gebenedijdt:

Geluckigh die aenschouwen

V glory met jolijt. Geluckigh, etc.

Gebenedijt moet wesen, Iesu, uws lichaems dracht:

Door hem zijn wy geresen

Als uyt des duyvels macht. Door, etc.

Maria Godes Moeder Wil ons gedachtigh zijn Bidt voor ons onsen Hoeder,

Nu, en in doodes pijn. Bidt voor, etc.

(11)

IV. Morgen Loff sangh

Op de wijse: Liefste soet.

LOf zy u Heer,

O hooghste Godt // Mijn eenight, Die my tot uwer eer,

Ziel met verstant gegeven In Moeders lijf, dat leven

In mijn lidtmaten teer. Ziel met, etc.

O trouwe Godt!

Die uwen Soon // Vyt's hemels Throon Gaeft voor my in den doodt:

Die voor my is gestorven, Dat Hemelrijck verworven

Met sijnen dieren bloedt. Die voor my, etc.

Daer voor ick nu,

Met tongh en mondt // Vyt's herten gront, Lof singh en danck u:

V milde handt en gaven, Moet ick van herten laven,

Altijt spaedt en vroe. V milde handt, etc.

Geeft desen dagh,

't Verstant en sin // gebruycken sijn, V tot dienst sonder klagh:

Verleent my in's gelijcken, Dat ick des vyants strijcken, Met vlijdt vermijden mach.

Verleent my, etc.

Vw'r genaden strael

Laet doch voorgaen // 't geen ick vangh aen, In't duyster werelts dael:

Komt met u hulp my tegen,

(12)

Met voorspoet, G'luck en zegen,

G'nadich uyt's Hemels zael. Komt, etc.

Door u genade

Bewaert o Heer // Lijf, ziel, en, eer, Vergeeft al mijn misdaet:

Voor sond', gevaer en schande, Te water, en te lande,

Behoet ons vroegh en laet. Voor sond', etc.

Als mijn voet treet,

Die ick verricht,: Met g'naed' verlicht, Tot alle eerbaerheyt:

Door mijn ziel, lijf en wesen Moet ghy Heer zijn gepresen,

Nu en in eeuwigheyt. Door mijn, etc.

V. Die Avontdts Gebedt.

Op de wijse: Geeft my te drincken na mijn dorst.

ALmachtigh Heere Iesu goet, V sy lof en danck toe-geschreven, Die my van veel quaets hebt behoet,

+Puncten des avont Gebedts.

+En veel weldaden hebt gegeven:

Hebt my tot noch bewaert in't leven, Van u heb ick kost, kleer, en tijdt, En al mijn nootdruft Heer verheven;

Dus weest altijdt gebenedijdt.

Verlicht my God, dat ick sien mag

+1. Danck-segginge.

+Hoe mijn ziel is gestelt van binnen, Dickmaels heb ick van desen dagh, My af-gekeert van uwer minnen, Ick heb gevolght mijn eygen sinnen, Veel ydelheyts heb ick gedaen:

(13)

Maer nu wil ick, o Heer beginne Te nemen een nieu leven aen

+2. Bekentenisse over de sonden.

Eylaes ick heb my seer ontgaen⁺ In woorden, wercken en gedachten, Seer flauw in uwen dienst gestaen, Op u, o Heer, met weynigh achten, En dienden niet uyt al mijn kragten

+3. Bekentenisse der sonden.

Ick dede quaet, niet min, noch meer⁺ Oft Oordeel niet waer te verwachten, Dus weest dog mijns genadig Heer,

Het is my leet dat ick soo seer

+4. Leetwesen.

V heb vertoorent door mijn sonden,⁺ Ick hoop dat ick van nu niet meer Sal werden in het quaet bevonden Dus bid ick door u roode wonden, Wilt in genade my ontfaen, Op dat ick reyn, en heel ontbonden Door loopen mag der deugden baen.

+5. Bevelen aen Godt, de H.

Maria, en sijnen Engel.

Bewaert my Godt in desen nacht,⁺ Van sonden en van alle vlecken, En van des boosen vyants macht, Die my soeckt in zijn net te trecken:

Met deughden wilt mijn ziel bedecken, Maria Maget komt my te baet,

O Engel Godts, wilt my vroegh wecken, Dat ick Godt dien, vroegh ende laet.

+6. Bidden voor 'tgeHeel Huysgesin.

Jesus bewaert dit huys-gesin⁺ Vader en Moeder oock mits desen:

Dees plaets, en die daer woonen in,

(14)

Beschermt ô Jesu Godt gepresen:

Mijns vriende helper wilt oock wesen Mijns Broeders, Susters van gelijk En die my hebben goet bewesen, Geeft al te samen, t Hemelrijck.

VI. Die Benedictie des Tafels.

Op de wijsen: Het viel een Hemels douwe.

WIlt Heer gebenedijden, Met uwen zegen schoon, Ons spijs tot allen tijden, En onsen dranck ydoon, Die wy hier nutten sullen Met danckbaerheyt voorwaer:

En wilt ons oock vervullen

Met uwen Geest seer klaer. Die wy, etc.

O Godt Vader vol weerden, Weest doch genadigh soet, Ons menschen op der eerden, Barmhertigheyt ons doet;

Geeft ons u gracy reyne, Bidden wy Heren Godt, Te leven groot en kleyne,

O Heer, na u gebodt. Geeft ons, etc.

Want ghy uyt liefde ader Ons alle voet en spijst, Dus hier nu allegader Godt danckmaerheyt bewijst:

Wilt hem prijsen en loven, Al dat ter werelt leeft;

Door zijn goetheyt van boven,

(15)

Hy ons spijs en dranck geeft. Wilt, etc.

Godts benedictie puere, Die moet over ons zijn, Die ons tot aller ure, Voor die eeuwige pijn Al heeft willen bevrijden:

Want hy aen 't Cruyce bloot Voor ons heeft willen lijden,

Sterven de bitter doot. Al heeft, etc.

Dus weest nu al genegen Tot Christus Cruyce goet, Teeckent u met den zegen Van't Cruyce met ootmoet:

Eet, drinckt, als wijs beraders, Te samen, minst en meest, In den namen des Vaders,

Des Soons, des Heyligs Geest Eet, etc.

VII. Danck-segginge nae den Eten.

Op de wijse: Weest gegroet Maghet Maria verheven.

LAaet ons al loven, prijsen ende dancken, Godt van hier boven, Die ons kost en drancken Nu heeft gegeven, En oock hier beneden, Ons spaert in 't leven,

Laet alle dingen, Heer u lof belijden, Die vromen singen, En gebenedijden:

Laet ons met dese, Heere Godt gepresen, Dankbaer oock wesen.

Godt genadigh, Milt, goet en rechtveerdigh, Ghy geeft gestadigh, Al zyn wy't onweerdigh, Ons dranck en spijsen, Hierom wy u prijsen, En eer bewijsen.

Wilt ons versaden. Ons ziel, Godt Almachtigh, Door u genaden, En u woort waerachtigh:

Laet ons al weten i Dat wy in het eten, U niet vergeten.

(16)

Heer, in u gaven, Moeten wy u eeren Want gy u slapen, Koost geeft en de kleeren:

God uwen Vader, Godt uwen versader, Loof allegader.

Wilt Heer, oock loonen, Die ons in dit leven Wel daedt betoonen, Die ons goet oock geven:

Hoort ons gebeden: Laet al d'overleden Rusten in vreden.

Lof zy den Vader, Lof sy Godt den Soone, Lof sy te gader, De derde persoone:

Dees drie te samen, Moet zijn nae 't betamen, Lof, prijs, eer, Amen.

VIII. Een ander Dancksegginge.

Op de wijse: Jerusalem ghy Schoone Stadt. Ofte: Een Ruyter en Meysken jonck.

LAet ons den Heere danckbaer zijn, Wilt hem hier loven ende prijsen, Die ons spijst op elck op elck termijn, 't Is recht dat wy hem lof bewijsen. Die, etc.

Wilt loven sijnen name soet Die ons door sijn macht kan verzaden, Elck hem met Lof sangh prijsen moet, Dat hy ons spijst door sijn genaden. Elck, etc.

Vervult zijn wy met spijs en dranck, Door zijn goetheyt tot ons weldadigh Dus moeten wy hem spreken danck,

Aen-roepen sijnen naem gestadigh. Dus, etc.

Dus u met herten tot hem keert, En vondt u handen al bequame, En bidt als Godt ons heeft geleert, Seggende, Vader onser t'same. En, etc.

Vader Onse.

O Heer, wy bidden nu voor't slot, Wilt doch oock onse zielen spijsen, Op dat wy al nae u gebodt

(17)

Leven, en't eeuwigh niet verliesen. Op, etc.

Wilt haer oock ingedachtigh zijn, Die in u liefde zijn verschyden, Wat sy bevrijt van alle pijn

Mogen haer eeuwiglijk verblijden. Dat, etc Princelijck Godt genade doet,

Dat wy door Christum eens verwerven, Genade door sijn dierbaer Bloedt, Salich te leven, en wel te sterven.

IX. Een gemeyn Dancksegginge. Na den Eten, Op vrolijce Maeltijden

NV laet ons alle singen danck, Ons Heer, ons Godt ons Vader, Die ons van kost, van bier, van dranck Verzaedt heeft allegader,

Van vleysch, en ander goede spijs, Gekoockt, bereydt veelderly wijs:

Wilt hem u hert aenkleven, Hy sal u niet begeven.

Den Sone Godts gebenedijt, Die willen wy oock loven, Die ons van sonden heeft bevrijt, Doen wy waren verschoven;

Die ons soo minnelijck heeft ontfaen, En in den noot niet af wil gaen, Bemint hem in dit leven, Hy sal u niet begeven-

Wy dancken Godt den Heyligen Geest, Van sijnder visitacy,

En had hy by ons niet geweest, Ons vreucht was tribulacy:

Hy is een Trooster in't verdriet,

(18)

Want sonder hem en zijn wy niet:

Wilt hem u hert bereyden, Hy sal van u niet scheyden.

Wy willen den weert oock dancken seer, Die 't al heeft laten koocken,

Hy heeft soo wel bewaert sijn eer, Want ons heeft niet ontbroocken:

Wy dancken oock dit geselschap soet, Zijt vrolijck al met herten goet, Dat ghy hier zijt gekomen Wort danckelijck genomen.

Wy willen oock vergeten niet, Die van hier zijn gescheyden, Op dat den Heer uyt al verdriet Haer in sijn Rijck wil leyden:

Want soo wy doen, sal ons geschien, Als wy oock uit dit leven zijn:

Dus wilt tot slot voor desen,

Een pater noster lesen. Vader onse.

Laet ons nu vreucht met Godt en eer' Voor desen dagh hantyren,

All' zwaerheyt uyt ons herten teer Sluyten, laet varen treuren,

Den boogh mach niet gespannen staen Altijdt, daerom laet droefheyt gaen, 't Is nu geen tijt van schreyen, Dus laet ons wat vermeyen.

X. Gesanghen in den Advent. Een Klaegh Liet der Oud vaderen, van het Oude Testament.

Op de wijse: Mijn droefheyt moet ick klagen.

MEt droefheyt swaer omvangen

(19)

Liggend' in grooten noodt, Riep Adam met verlangen, Met sijn geslachte groot:

Wanneer salt 't Vrouwen zaet Door u goddelijk genaed',

+Gen. 3.

Morselen en verstrangen⁺ 'T Serpenten hooft seer quaet.

Wilt ons, o Heer, eens schencken, Naer u Beloften en Eedt,

En vast daer aen gedenken,

+Gen. 22.

Die ghy aen Abraham deed',⁺ Ick sal wech nement wee, En als het zandt aen Zee, V zaedt (den vyant krenckend') Meerdend' tot 's menschen vree.

+Psal :31:

Ghy hebt David gezworen,⁺ En 't sal werden volbracht, Dus lichaems vreucht gebooren, Sal regneren met macht, Op uwen stoel altijdt:

V kinders met jolijt, Sullen sonder op hooren, Sitten, weest dan verblijdt.

Hoe langh blijft ghy verborgen

+Psal. 143 Ons verlosser en Heer⁺

Die wy met anghst en sorgen Verwachten, buyget neer:

+Esaie. 41.

V Hemel, o Godt!⁺

+Esaie. 45 Verscheurt en breeckt het slot⁺

Laet afdalen ons borge Naer u Godlijck gebodt.

Gy Hemelen wilt douwen

+Apoc. 5 En wolcken reg'nen neer⁺

(20)

Tot troost in ons benouwen Den rechtveerdigen Heer:

Een Leeuwe hoogh geacht Wanneer sal komen met kracht In's doots duyster Landouwen Van Iudas oudt geslacht.

Gy aerde wilt ontsluyten Maeckt bergh, en dalen groen Vyt uwen schoot laet spruyten

+Esai. 11

+Den Salighmaker koen:

Vyt Iesses wortel zaert, Laet't roepken schoon van aert, 'tBloemken sterck van virtuyten Vytgaen tot ons welvaert.

Al naer een koel Fonteyne Een herte snackt gejaeght Soo dorst ons ziel alleyne

+psalm. 41.

+Tot Godt, 't moet zin geklaeght Met rouw en zwaer gezucht Roepen wy met gerucht Om Godt in's Hemels pleyne t'Aenschouwen met genught.

+Exec. 39.

+Aenhoort het droevigh' kermen Van het Huys Israel

En wilt haerder ontfermen:

Den kercker en voor hel Van Iacob goet af-keert, Een Herder haer bescheert,

+Exec. 39.

+Die weyden en beschermen Sijn Lammerkens begeert.

+Exec. 44

+Wilt ons Heer niet verstoten Eeuwigh van u aenschijn:

Maar door die Poort gesloten.

(21)

Komt sonder wee of pijn Geen man sal door haer gaen Sy sal gesloten staen

Noch Prins, noch klein, noch groote Sals op werden gedaen.

Verlost Heer u gevangen Vyt tribulacy en leet, Naer u wy seer verlangen,

Met d'Heydensche Volcken wreedt:

Vyt dien poel uyt gedrooght,

+Agge 2.

Dat wy vry gaen gedooght:⁺ Wy met betraende wangen, Roepen genaed' ons tooght.

+Zach. 9.

O troost der gantsche Aerden,⁺ O hoop en toeverlaet!

O edel schat van waerden, O Zon die noyt af-gaet!

All leet brenght aen een kant, Weest onser zielen pandt:

En voert ons langh bejaerden, In't Hemels Vader-landt.

XI. Antwoordt Liedt, op't voorgaende.

Op de wijse: Om een die ick bemin, leef ick in rouwe.

NAer een droevigh beklag En lammenteren,

Welck duerden nacht en dag, Sonder cesseren En in den afgront en duyster valeyen, Soo lang Godt was gestoort

Wiert van Oudt-Vaders gehoort Godt heefts in't laetst verhoort Ge-ent haer schreyen.

(22)

Geneyght tot goedtheyt meest, Godt der genaden

Heeft met den Heyligen Geest Sich haest beraden

Omdat my geen wreetheyt wert toegeschreven Soo't volck sonder termijn

Eeuwigh verlooren sou zijn Liever den Soone mijn Woud ick haer geven.

Terstont deed' hy bevel Beweeght door 't klagen En seyd' hoort Gabriel Gy sult gaen dragen,

Dees bootschap spoedigh, want 't is mijn behagen In 't Galileesche Landt

Na Nazareth genant Geen blijder tijdingh vandt, Noyt mensch sijn dagen.

Aen een Maget eerbaer Met reverency,

Groet haer met woorden klaer Naer mijn intency:

In haer heb ick alleen een wel-gevallen Sy is der duechden schat

En uytverkooren vat Geen heyliger als dat In d'Aertsche dallen.

Des Vaders trouw Legaet, Sonder verbeyden

Tot den wegh metter daet Ginck sich bereyden

Een Mans gedaente heeft hy aengenomen.

En tot dees Maget reen

(23)

Die hy besloten alleen

Vont doe hy haer verscheen, Is hy gekomen.

Hy seyd' nu weest gegroet

O Maget schoone, Godts gracy u toevloedt Vyt's Hemels Troone:

De Heer is met u, nu en t'allen tijden Gy zijt gebenedijt:

Geen Vrouw gelijck ghy zijt Was in de Werelt wijdt Wilt u verblijden.

Als sy dit heeft gehoort Begon te schromen

Doen haer dit seldtsaem woort Is voor gekomen

En kond'in haer gemoet sich niet versinnen Wat voor een groet' dit waer:

Den Engel sprack tot haer:

Vreest niet het is voorwaer Een groet van binnen.

Reyn Moeder sult ghy zijn, Een Soon ontfangen

En baren sonder pijn Nae ons verlangen:

Sijn naem sal Iesus wesen, vol van eeren:

Des Alderhooghsten Soon Hy sal in Davids Troon En Iacobs Huys ydoon Eeuwigh regneren.

Wilt my hier van bericht Doen, en bedieden

Want ick Godt ben verplicht Hoe soud' 't geschieden?

(24)

Mijn suyverheyt heb ick hem toegesworen Geen Man in eeuwigheyt

Te kennen heb ick geseydt Hoe soud' hy (geeft bescheyt) Werden gebooren:

God Heyligh' Geest seer sacht O fleur der Vrouwen

Met zijn Godlijcke kracht Sal u bedouwen:

Als op die Bloemen schoon den dou dalen komt Soo suldy sonder bezwaer

Niemant sal werden gewaer Maget blijvend' voor en naer Godts kracht in halen.

Al is't schoon wonderlijck Boven nature

Dat ghy Baerd' blijdelijck Een Maget puere:

Geen woort en is onmoghelijck den Heere 't Geschiet voor sijne Raet

Om uyt den ellendigen staet Sijn volck van sonden quaet All' te salveren.

Sy ginck tot dienstbaerheyt Sich naest verneeren

En seyd', siet een bereyd' Dienstmaeght des Heeren:

Ick wil mijn eygen wil geern overgeven, En als ick heb gehoort,

My geschiede nae u woordt:

Ick wensch na dit accoort Getrouw te leven.

Prins die om onsen t'wil,

(25)

En bitter klachten, Om te nemen 't geschil, Na mensheyt trachten:

Laet ons u gratie, peys, en liefd' genieten, Door u verdiensten vloedt,

Wast af der souden boet', Waer voor gh'u eygen bloedt Noch sult vergieten.

XII. Kermis Gesangen.

Parvulus nobis nascitur, De Virgine progreditur, Ob quem laetantur Angeli.

Gragulemus nos servuli, Trinitate gloria,

In sempiterna secala.

Ons is gebooren een Kindeken, Van een schoon suyver Maeghdeken, Die vro zijn alle Engelen fijn:

Soude wy Menschen niet vrolijck zijn:

Lof, prijs, en eer zy Godt bereydt Van nu aen tot in eeuwigheyt.

Regem habemus gloriae Leonemque victoriae Unicum Dei filium,

Lustrantem omne saeculem, Trinitati, &c.

Siet aen den Coninck der Heerlijckheyt, Neemt nu aen onse sterffelijckheyt, Den Schepper van alle Creatuer, Godt eenigh Soon in ons Natuer, Lof, prijs, etc.

(26)

Ut redderet nos Deo charos, Et à morte liberos,

Sanaret saeva vulnera, Draconis facta astutia.

Trinitati, &c.

Daer med' hy ons bracht eeuwigh vreed' En mocht bevrijden van 't eeuwigh leed', Mochte genesen die doodtlijcke wond', Geschiet door 't Serpent seer listigen mond', Lof, prijs, etc.

Huic omnes insantulo, Cecinite molli fluto, Lacenti in praesepio, Vili prostrato luctulo.

Trinitati, &c.

Singht lof hierom dat Kindeken, Met allen lieven schoon Engelen, Geleydt seer arm in't kribbeken, Singht Godt voor dit hart beddeken.

Lof, prijs, etc.

XIII. [O soete Harmonie]

Op de wijse: O schoone Personagie.

O Soete Harmonie,

Van my verdrijft ghy smert, Door reynder minnen:

O Choor der Eng'len blij, Ghy steelt van my mijn hert En al mijn sinnen,

Vyt liefd' divijn, Ick heel verdwijn, Om dat ick hoor van vrede, Die my aen dienen

Des Hemels Cherubienen, Godt oock mede.

(27)

O Jesu minnelijcke, Die mensch geworden zijnde En Godt gebleven,

En Aerd' en Hemelrijcke:

Weest nu gebenedijt, Van al die leven, Mijn Godt, mijn Heer!

Mijn hoop, mijn eer, Met u soo wil ick sterven, Des Werelts lusten En vreuchden vol onrusten Voortaen derven.

Gy zijt den aldermeesten, Den hooghsten Heer van al, Rijck, schoon en machtigh, Nochtans hier voor de Beesten Light gy in eenen stal, Arm, teer, en klachtigh O Godt seer groot!

Mensch, naeckt ende bloot, Wilt my u wijsheyt schencken, Dat ick met vreuchden Alle dese deuchden Overdencken.

XIV: [Iesu dulcis memoria]

IEsu dulcis memoria, Dans vera cordis gaudia, Sed super mel & omnia Ejus dulcis-praesentia.

Nil canitur suavius, Auditur nil jucundius, Nil cogitatur dulcius Quam Jesus Dei filius.

(28)

Jesu spes poenitentibus Quam pius est petentibus, Quam bonus te quaerentibus Sed qui inventientibus.

Iesu dulcede cordium Fons vivus, lumen mentium, Excedens omne gaudium, Et omne desiderium.

Neclinqua valet dicere, Nec littera exprimere, Expertus potest credere, Quid sit Iesum deligere.

Jesu Rex admirabilis, Et triumphator nobilis, Dulcedo ineffabilis, Totus desiderabilis.

Mane nobiscum Domine, Et nos illustra lumine, Pulsa mentis caligine, Mundum replens dulcedine.

Quando cor nostrum visitas.

Tunc lucet ei veritas, Mundi vilescit vanitas Et intus servet charitas.

Amor Iesu dulcissimus:

Et vere suavissimus, Plus millies gratissimus, Quam dicere sufficimus.

Qui te gunstant esuriunt, Qui bibunt adhuc firiunt, Desiderare nesciunt, Nisi Jesum quem deligunt.

Quem tuus amor ebriat,

(29)

Novit quid Jesus sapiat, Quem felix est quem satiat, Non est ultra quod cupiat.

Desidero te milies, Mi Jesu? quando venies:

Quando me laetum facies, Ut vulta tuo saties.

O Jesu mi dulcissime!

Spes suspirantis animae, Te quaerunt Piae lachrymae, Et clamor mentis inteme.

O beatum incendium!

Et ardens desiderium, O dulce refrigerium!

Amare Dei filium.

Laus honor, virtus, gloria, Deo Patri in secula,

Cum Iesu Christo filio, Et spiritu Paraclito, Amen.

XV. [Laet ons met herten reyne]

LAet ons met herten reyne Loven dat soete Kindeken kleyne, Het brenght ons uyt den weyne.

Ons is een Kindt gebooren, Een Soone gepresenteert:

Hy komt die Hel verstooren, Als mensch gefigureert' Verlossen uyt de pijne, Met sijnen bloedt alleyene.

Laet ons, etc.

Dies mogen wy wel eeren Die Maget die hem droegh,

(30)

Den grooten Heer der Heeren, Die haer niet en verwoegh:

Weest vrolijck groot en kleyne, Die soete Kindekijne

Vrijdt ons van alle pijne.

Laet ons, etc.

Godt in sijn negen Chooren, Sprack sijnen Engel an, Wy willen d'Hel verstooren, Verlossen Vrouw en Man:

Gaet tot die schoone Fonteyne, Maria klaer van aenschijne, En seght haer dat ick meyne.

Laet ons, etc.

Groetse my vrindelijcke, Die schoone suyver Ieught, En seght haer blijdelijcke, Sy mach wel zijn verheught:

Want sy en anders geene Die sal Godes Moeder zijn, Ick ben met haer ghemeene Laet ons, etc.

Al binnen Nazarette Quam d'Engel Gabriel, Sprack tot de Violette Met schoone woorden snel:

Godt groet u Maget reyne Vol gratie is u aenschijne, Godt is met u gemeyne,

Laet ons, etc.

By u sal noch beklijven Dat Adam heeft ontvrijdt, Want boven alle Wijven

(31)

Zijt ghy ghebenedijdt:

Ghy sult, o Maget reyne Draghen in 'sherten schijne Des Vaders Soon alleyne.

Laet ons, etc.

Sy sprack ootmoedelijcke, Hoe kan dat komen by:

Ick en kenne sekerlijcke Noyt Man, dus wondert my, Dat ick en anders geene GOdts Moeder soude zijne Nu al op dit termijne.

Laet ons, etc.

Den Engel sprack tot hare, O weerde suyver Maeght, Ghy zijt Godts uytverkore, Ghy hebt hem wel behaeght Sijn kracht sal u omschijne, Dat ghy sult sonder pijne, Baren een Maghet reyne.

Laet ons, etc.

Die Maeght met woorden schoone, Antwoorden wel gemoedt:

Godt in den hoogen troone, Ick dancke met ootmoedt In sijnen woord' alleyne, Stel ick den wille mijne

Siet hier Godts Dienst-maeght kleyne.

Laet ons, etc.

Ge-eert moet dan wesen, Nu en tot aller tijdt,

Die Moeder Godts gepresen,

(32)

Sy bracht ons groot jolijt:

O weerdige Fonteyne!

Der sondaers medecijne, Bidt voor ons al gemeyne.

Laet ons, etc.

XVI. [Van u droefheyt wilt nu ontspringen]

Stem: Ick seg het sijn mijn liefs bruyn oogen.

VAn u droefheyt wilt nu ontspringen Maeckt u bereyt Lof-sanck te singen In desen hooghen Feest certeyn:

Wat souden wy meer mogen wenschen Siet Godt is nu den soon des menschen Gebooren van een Maghet reyn.

Wat souden wy, etc.

Zijt dan verheught met herten blije, Maeckt soete vreught, en melodije Looft Godt den Vader met ootmoet, Die door sijn goedtheyt hoogh verheven, Ons sijnen Soonen heeft gegeven Tot eenen Salighmaker soet.

Die door, etc.

Een seer klaer licht is op geresen Voor ons aensicht wilt vroolijck wesen, Die Sonne der rechtveerdigheyt,

Schijnt nu seer klaer, hoort mans en vrouwen Want alle vleesch mach nu aenschouwen Sijn zaligheyt soo Lucas seydt.

Schijnt, etc.

Den Engel Godt komt ons verklaren, En groote blijdtschap openbaren:

Als hy spreeckt tot de Herders plat

(33)

Siet heden is voor u gebooren, Een Saligmaker uytverkooren, Tot Bethlehem in Davids stadt.

Siet heden, etc.

Laet ons dan gaen dit Kindeken soecken, Tot Behtlehem leyt hy in doecken,

Aldaer is nu dat Hemels Hoff Daer is den Koninck van hier boven, Die d'Engelen altoos soo loven Met vreught singen sy sijnen lof.

Daer is, etc.

Men hoort aldaer Lof-sangen schoone En soet accoort in 's Hemels Troone, Alle Chooren der Engelen fijn Die loven Godt met grooter weerden, Sy wenschen op der eerden

Menschen die goet van willen zijn.

Dit loven, etc.

In dit Paleys, en dal der tranen, Hoortmen nu peys, en vreed' vermanen, Van die Hemelsche Geesten soet:

Hier wor't Lam Gods suyver gevonden Dat daer wegh-neemt der werelt sonden, En ons gewasschen door sijn Bloedt.

Hier wort, etc.

Laet ons dit kleyne Kindeken wiegen, Met herten reyn om hooghe vliegen, Daer hy nu in den Hemel is:

Is't dat wy sijnen lof vermeeren, Soo sullen wy Godtvruchtigh eeren Den dagh van sijn geboortenis.

Ist dat wy, etc.

(34)

Geeft hem dan prijs, hoogheyt, en eere, Den Prince wijs, van leden teere

Die in een Kribbe is geleydt:

Sijn Heerlijckheyt sal eeuwigh dueren, Hem moeten alle Creatueren

Loven tot in der eeuwigheydt.

XVII. Een Nieuw Iaer.

Stemme: Gelijck als de witte Swane, &c.

SOo my imant quam te vragen, Wat d'oorsaeck mocht zijn, waerom Men nu langen siet de dagen, Ick sou seggen wederom:

Mits Christus dat eeuwigh licht, Die stralen klaer

d' Herders toont van sijn' gesicht, In't nieuwe Iaer.

Dit Licht ne'drich hier geboren, In een Stal is geweest,

Tot voorbeelt dat wy behooren, d'Oodtmoedt te beminnen meest:

Maer eylaes! 't is recht verkeert, Want trots gebaer,

Pracht en hooveerdij vermeert, In't nieuwe Iaer.

Laet toch d'oude boose zeden, Met het oude Iaer vergaen, En treckt nu die suyver kleeden, Van die witte deught weer aen:

Een oprecht nieuw leven voert, Dogh allegader,

En u boosen lusten snoert

(35)

In't nieuwe Iaer.

Denckt dit dat gy noch sult hooren Dit seer schrickelijck geluyt, Rust dooden, leght ons te vooren, Die reeckeningh ten vollen uyt, Van al't geen gy hebt gedaen, Soo hier als daer

Dus neeme een nieu aen, In't nieuwe Iaer.

Laet geloof, hoop, liefd' als deugde V standvastigh blijven by:

Schept uyt Godts woort u vreugde d'Ydelheyt stelt aen een zy:

'sNaestens schand' altijdt bedeckt, Al is't u zwaer:

En elck een tot deught verweckt In't nieuwe Iaer.

Weest niet tot den wraeck genegen Als u ongelijck geschiedt,

Maer keert alles daer en tegen, Ten besten! ten slimsten niet:

Laet geen quae begeerte u, Bekooren, maer

Weest van alle van alle valsheyt schou In't nieuwe Iaer.

't Sal hier toch niet lang dueren, Ons tijdt is op eerden kort, Daerom laet u niet vervueren Als des werelts lust u port, 's Werelts soetigheyt brenght veel, Verdriets met haer,

Dus bouwt op haer geen Kasteel In't nieuwe Iaer.

(36)

Wilt met d'arme Herders waken Ende niet in sonden slaept:

Want die na die deucht wil haken En nae Godes zegen gaept, Sietmen dat Godt gunst betoont Soo voor als naer

En in't endt met vreught beloont, In't nieuwe Iaer.

XVIII. Lichtmis Ghesangh.

Op de wijse: Edel Kersou.

O Jesu soet!

Leyt my in uwen Tempel, Door uwen Heyl'gen Geest V te gemoet

Na Simeons exempel:

Dat mijn ziel onbevreest, Die dus lang is geweest Benaudt, en vol van lijden, Mach oock van hier in vrede gaen, En eeuwigh haer verblijden.

Die dus langh, etc.

Geeft my te sien Met mijnder zielen oogen

V zaligheyt bereyt, Voor al een schijn, Die tot u haer hert boogen,

Want mijn ziele verbeydt Alleen u Majesteyt

Met een Licht in haer handen Maer ghy die zijt dat eeuwigh licht Doet mijn licht meerder branden.

Alleen u, etc.

(37)

Maria fijn,

Reyn, onbevleckte, Maget,

Een dageraet ydoon, Die geeft een schijn Des morgens als't vroegh daget:

Soo ghy der Sonne Troon Brenght ons dat licht seer schoon Heel vroegh komt ghy oprijsen Dus singen wy, weest willekom En gaen u eer bewijsen

Brengt ons, etc.

Godts Moeder reyn, V mijnder wilt ontfermen Toont my u klaer aenschijn:

V kind'gen kleyn Geeft my in mijn armen Druckt dat in't herte mijn Ick bid u door de pijn, Die u hert heeft doorsneden Dat ick magh wijs en suyver zijn En lichten door goe zeden.

Ick bid u, etc.

XIX. In de Vasten van Penitentie. Een t'Samen-sprekinge tusschen den Engel, en den Sondaer.

Op de wijse: Ick heb de groene straten.

Den Autheur.

EEn Engel wort gesonden, Van Godt den Heere goet, Tot een die lagh in sonden En zwom in 's werelts vloedt.

Tot een die, etc.

(38)

Den Enghel.

Sondaer, gy meught wel beven, Dat ghy in sonden zijt,

Den Heer sal u begheven,

En korten uwen tijdt. Den Heer, etc.

Den Autheur.

Den Sondaer lach alleen, Hy wordt verschrickt voorwaer, Seer ras was hy te beene:

Benauwt soo stondt hy daer.

Seer ras, etc.

Den Enghel.

Wilt u quaet leven laten, De deucht wilt nemen aen:

Neemt Godt tot uwer baten, Eer u de doodt komt slaen.

Neemt Godt, etc.

Den Sondaer.

Sou my de doot bevangen, In mijn quaet leven groot:

Och doetse wat verlangen, Ick ben van deuchden bloot.

Och doete, etc.

Den Engel.Ick sal u niet verlaten, Stelt u in goeden staet,

Mijn woorden wilt wel vatten, Eer ghy ter aerden gaet.

Mijn woorden, etc.

Den Sondaer.

Wat helpt dat triumpheren Als ick soo sterven moet;

'k Wil my van all's af-keeren, En soecken d'eeuwigh goet.

'k Wil my, etc.

Den Engel.

Och! mijn beminde ziele, En zijt niet wanckelbaer,

(39)

Dat u niet en verniele Dat pack der sonden zwaer.

Dat niet, etc.

Den sondaer

Adieu, O werelt schoone, Ick neme mijnen ganck Tot Christus doorne Croon, En tot dat Kruyce lanck.

Tot Christus, etc.

Jesu lief uyt verkoren, Mijn troost, mijn toeverlaet, En laet my niet verloren,

Mijn hert heel op u staet. En laet, etc.

Jesu mijn lief gepresen, Mijns herten liefste deel, Laet my doch met u wesen

In's Hemels soet prieel. Laet my, etc.

XX Oeffeningh van een oprecht Berouw.

Op de wijse: Komt nu schoone Veld-Goddinne.

O Heer! rijck en vol genaden, Hoort nu mijn gebedt, Tot u kome ick beladen, Met mijn ziel besmet:

'k Heb verlaten uwe Wet, En door mijn misdaden

Steeckt in's Duyvels net. 'k Heb, etc.

O mijn, Vader, Godt almachtigh!

Wat heb ick gedaen,

O Godt en een mensch waerachtigh, Iesu siet my aen,

Ick koom als een Publicaen

(40)

Weest mijnder gedachtigh,

En wilt my ontfaen. Ick koom, etc.

Eylaes hoe groot sijn mijn sonden, Hoe groot sonder getal!

Dies ick ween uyt's herten gronden, In dit droevigh dal,

't Is my leet al mijnen val Maer ick nu van sonden, Tot u keeren sal. 't Is my, etc.

Veel liever soo wil ick sterven, Sijnd' in zwaren noodt,

Ia mijn lichaem laten kerven Branden totter doodt, Dat ick o Heere groot, Mijn ziel sou verderven,

Derven uwen schoot. Dan dat, etc.

Maer ick wil my voortaen wachten, Laten alle quaedt

Bewaren al mijn gedachten, Mijn werck, mont, en raet Bichten oock al mijn misdaedt, Mijn ziel beter achten,

Godt komt my te baet. Biechten, etc.

Voor mijn zwaer en veel gebreken, V Godt geef ick weer,

Wat ick doen oft spreken Ziel en lichaem teer, 't Moet al zijn tot uwen eer, Wilt my stricken breken, Verquickt my o Heer.

Ick hoop ghy sult my vergeven, Door genade soet,

(41)

Door u doodt en oóck u leven, Door u dierbaer Bloedt:

Hier in heb ick goeden moedt, Mocht mijn hert aenkleven, V Voor in het goedt.

Hier in, etc.

XXI. Van Maria Magdalena.

Op de wijse: Venus Goddinne:

EEn vluchtigh Herte, Met pijlen doorwondt, Als nae Dictamnum loopt, Om dat van smerten, En pijnen gesondt

Te worden gantsch verhoopt Een Vrouw met rouw, Aldus in zwaer doleur,

Is door Godts genaed' en faveur, Met die soete minne-schichten, Van haer Bruydegom schoon, Komende uyt 's Hemels Troon,

Geraeckt, dat sy voor hem moest zwichten.

Een vrouw, etc.

Dits Magdalene, Wiens ziel het fenijn Der sonden had gedoodt, Kranck en oneere, Socht haer Medecijn, En troost in haren noodt, Met spoedt, ootmoedt, En brack' tranen vloedt,

Die daer vlieten door liefden gloedt

(42)

Vyt haer ooghkens overvloedigh:

Wast die voeten openbaer, En drooghtse met haer hayr, Van den Heer der Heeren hoedigh.

Met spoet, etc.

Met pijn en klagen, Voor 's werelt geneught, Wellust en ydelheydt, Versleets' haer dagen;

Neemt van haer de vlucht, En soent de eensaemheydt:

Haer rust, met lust, Is Godt en anders geen,

Als een Tortelduyf met geween:

Dorre twijchen treedt alle Herder Rotzen ende steen, Dus na Iesus wonden reen, Vliegt dees Sondaers gemeene.

Haer rust, etc.

'k Ginck my verblijden, Sprack sy, met getreur, In schoonheyt, ongemeen In hooverdijen

En wereltsche sleur Was ick der minsten geen:

Met vlijt, altijdt

In praght en schoon Cieraet

Van een weeldrigh oogh vroegh en laet Als een roos wou zijn beloocken, Om't ontsteecken eenen brandt, En de mans met sond' en schand'

Maken van vuyle liefde droncken. Met, etc.

(43)

Ick triumpheerden In alle overdaedt

Van weel', rijckdom en eer, Prachtigh braveerden In blinckend' gewaet, Van goudt en silver teer:

't Hayr net geset

Moest wesen, en gekrult,

't Hooft met eel Gesteenten vervult:

't Gantsche lijf en leen bestreken Met Blancketsel en Coleur, En mijn kleeren vol van geur, Dus heeft mijn ijdelheyt gebleken.

't Heyr net, etc.

'k Wordt tot dier stonden Sonder eenigh ontsagh (Wesend' een edel pandt,) Een slaef der sonden Van onkuysch bejagh, En vleeschelijcken brandt:

Ick dwaes, eylaes!

Godts Tempel onbevreest, Sonder wroeghen, en als een beest Levend' het gheschendt voor ooghen Heb verlooren ziel en eer,

Voor d'onsuyver min noch meer, Heb vergist en veel bedrooghen.

Ick dwaes, etc.

In 's wereldts palen, Als een Schaepken onvroedt, Van mijnen Herder veer, Liep ick wegh dwalen:

(44)

Maer zijn liefde goet, Heeft my ghevangen weer:

Mijn staet seer quaet En leven heel verkeert,

Heb ick met deugden g'compenseert, Voor genught en Venus treken, Van benauwtheyt en groot leet Vyt mijn oogen, tranen heet Sijn geloopen als water-beecken.

Mijn staet, etc.

Voor 't soet vermaken, Mijns reucks delicaet

En voor't schoon hayr gepalleert, Blosende kaken,

En lockend' gelaet,

Heb ick my gantsch verneert:

Door schaemt gepraemt, Van Iesus aenschijn blij, Hebt zijn lichaem met specerij, Van't hooft tot ten teen begooten, Sijne voeten af gedrooght, Met mijn hair, en neer-gebooght, Mijn gesicht, en genaed' genooten.

Door schaemt, etc.

Om bitter karmen, Want Godt niet de doodt, Der Sondaren begeert, Met g'naden armen, Heeft hy haer genoodt,

Haer druck in vreught verkeert:

Volght haer Sondaer, In penitentie naer,

(45)

Al zijn u sonden als loot seer zwaer En als't Zee-zandt menighvuldigh, Wanhoopt niet als Cain wreedt, Want Gods Sone die doodt leedt, Voor die Sondaren al onschuldigh.

Volght haer, etc.

Prins vol genaden, O Sondaren snoodt, Aensiet en haer gezucht, Die zijn beladen, Met sond' en in noodt:

Tot u nemen de vlucht Ons boet', uyt doet, Door u vergooten Bloedt:

En verstoot ons niet mette voet, Maer ontfanght ons al t'samen, Als gy Magdalena deet, En den Moorder met groot leet, Dat wy al saligh werden, Amen.

Ons boet, etc.

XXII. Nogh van Magdalena.

Op de wijse: Beata immaculata.

WEest ons, Heer, genadigh In dit traen-vloedigh dal, Want den vyandt seer schadigh, Vervolght ons over al:

En loert altijdt, Soeckt ons met vlijt Te brengen in de Hel subijt,

En loert, etc.

Ick ben, ick ben gevallen

(46)

In u gramschap voorwaer, Meest u geboden alle Het ick gebroocken zwaer:

Och! 't zwacke vleysch Dat soeckt sijn eysch,

O Heer, vergevet my noch een reys.

Och! 't wacke, etc.

Dewijl den mensch, o Heere!

Is van natuer soo zwack, En kan van hem niet keeren Der sonden ongemack:

Maer dickwils mist, Eer gy het gist

Valt in sonden door 's duyvels list.

Maer dickwils, etc.

Och! weest toch Heer gedachtigh Dat ghy die bitter doodt

Voor den Sondaer waerachtigh Ledet, uyt liefden groot, Soud ghy wel mijn, Soo wreedt toe zijn,

En werpen in de Helsche pijn Soud ghy, etc.

'k En hoop het nimmermeere, Dat sulckx van u geschiet, Want men van u o Heere Dees wreedheyt niet en siet:

Maer met genaed, Komt ghy te baet:

Den armen Sondaer vroegh en laet.

Maer met, etc.

Hierom wil ick vertrouwen:

(47)

Op u bermhertigheydt En komen met betrouwen, Mijn sonden zijn mijn leydt:

Al mijn ellendt, Is u bekent, O Heer, roept my aen mijnen ent.

XXIII. Gheestelijcke Lof-sanghen, van die Passie ons Heeren.

Groetenisse van sommige Leden onses Heeren Iesu Christi, hangende aen het Kruys.

Op de wijse: Pange Lingua, Ofte: Wilt ontspringen.

Tot die Voeten.

O Gy saligheydt der eerden, Soeten Iesu weest ghegroet:

Ick wil met u 't Kruys aenveerden, Met een blijdelijck gemoedt:

Maer ghy Heere hoogh van weerden, Deylt my mede van u Bloedt.

Als of ghy 't waert in persoone, Soo beweeght my u gelaet, Siende u soo naeckt vertoonen, Die straffen van mijn misdaedt:

Wilt in't Oordeel doch verschoonen Die ootmoedigh voor u staet.

Deze Nagels uwer voeten, Die ick sie van bloede roodt 'sHeeren toornigheyt versoeten, Omhels ick uyt liefe bloot Maer ick vrees die te ontmoeten, Siende die soo diep en groot.

(48)

Wy dancken u allegader, Vyt compassie gewondt Dat ghy als een goeden Vader Maeckt u kinderen gesondt.

Dus moet u mijn Zielen ader, Mijn hert loven, ende mondt.

Al mijn fouten en misdaden, Die seer menighvoudigh zijn En mijn droeve ziel beladen!

Als een doodelijck fenijn, Geneest die door u genaden, Met soo soete Medecijn

Aen dat Kruys sien ick u hangen, Met u armen wijt ontdaen

Om de gene te ontfangen, Die in sonden nu vergaen:

Dies kom ick oock met verlangen Wilt u dienaar doch ontfaen.

Heer u bloedige wonden Die soo diep zijn ende groot, Laet mijn hert tot allen stonden, Overdencken in sijn noodt, Ende neerstelijck doorgronde, Een soo kostelijcken doodt.

Al ben vernedert seere, Door mijn sonden in verdriet, Ick omhels u voeten Heere, O Iesu verstoot mijn niet Mijn hert ick u presentere, Om te volgen u gebiedt.

Aen u Kruys ligh ick beneden, En omvangh al met ootmoet

(49)

Vol van druck die teere leden, Van u voet en roodt van bloedt:

Hoort van boven ons gebeden Die ons droevigh hert u doet.

Siet my aen, o mijn beminde, Geeft my een troostelijk woordt Wat ick Iesu gracy vinde, In u oogen rechte voort:

Wilt van sonden my ontbinden Eer mijn ziel daer in versmoort.

XXIV. Tot die Handen.

WEest gegroet Iesum mijn Heere, Die vermoeyt zijn in den strijt, Men recht u ermen te seere Het is te veel dat ghy lijdt, Want al u lidtmaten teere Vyt haer plaetsen gaen seer wijt.

Zijt gegroet door-boorde handen, Met nieu Roosen schoon beplant, Iae door-nagelt t'uwer schande Dat het Bloedt aen elcken kant, Neder komt geloopen, van den Hoogen Kruyce in het zant.

Siet het valt van beyde zijden, Vyt de handen nederwaert, Root als Roosen, want sy lijden, De pijn die mijn ziel bezwaert V droefheyt is mijn verblijden, Laet ons eenmael zijn gepaert.

In mijn hert stel ick de wonden, Van u handen root van bloet

(50)

Die ick geerne met den monde Vyt sou drincken, vondt ghy 't goet Want niet beter voor mijn sonde, Dan soo treffelijcken vloedt.

Hoe gereet komt gy vertoonen, Aen een ider u bijstandt:

Gy roept al die goe' persoonen De quae' treckt gy met handt, Om een ieder te beloonen:

Van de vrugt aen't Kruys geplant Laet my oock deelachtigh wesen, Van soo kostelijcken prijs,

Die mijn ziele kan genezen Op soo wonderlijcken wijs, Ghevende hen die u vreesen V Lichame tot een spijs.

Treckt tot u al mijn sinnen, Mijn macht, wil om met verstant t'Overdencken dese minne, Die u heeft aen't Kruys geplant Dat ick eens gevoel van binne, Wat een liefd' u heeft gebrant.

O Iesu uyt liefde pueren, Maekt my suyver, reyn, en kuys:

Laet my aensien t'allen ueren, Die victorie van u Kruys, Deylt die meed' u Creaturen, Die daer woonen in u huys.

O alderheylighste handen!

Suchtende omhels ick die:

Voor u pijn, u smert, u schanden, Danck ick u, aensiet doch my Mijn tranen menigerhanden,

(51)

Maeckt my eens van droefheyt vrij.

Laet de druppels op my daelen, Die daer vallen nederwaert, En de schulden al betalen, Daer mijn ziel meed' is bezwaert:

Laet u handen die onthalen Als mijn lichaem gaet ter Aerd'.

XXV. Tot de Zijde.

ZYt gegroet, o Iesum goedigh, Vol van troost en soetigheydt, Hoe werden u Ledigh roedigh Vyt-gereckt ende gescheyd', Aen't Kruys, zijnde soo ootmoedigh Als een Lam'ken daer geleydt.

Weest gegroet mijns Heeren zijde Schuylende vol liefdens kracht, Die mijn herte doet verblijden, Om de vreught die het verwacht:

Die Fonteyn van sulcken lijden:

Met haer bloet mijn pijn versacht.

Ick moet u wat naeder komen, Spaert my Iesu, o mijn Heer, Die benautheyt doet my schroomen Maer de liefd' volget u veel meer, Want ick my voorgenomen Te door sien u wonden teer.

Zijt begroet; o Iesus wonden, Daer soo soeten vloet uytloopt Gy zijt groot ende diep van gronde, Als een Roose root geknoopt, Gy suyvert van alle sonden

(52)

Die in u werden gedoopt.

Vwen reuck passeert de wijn, Vwen smaeck is Hemels dranck, Die verdrijft alle fenijnen, Al is de ziel noch soo krank:

Komt al tot dees Medicijne, Die de Sone Godts u schanck.

Opent u ghy roode zijde, Vloeyt in't diepste van mijn hert, Wilt nu eenmael dat verblijde Soete Heer geneest mijn smert:

Ick klop aen sonder vermijden, Tot dat ick ingelaten werdt.

Met mijn mondt raeck ick u aene, En treck u tot my o Heer!

Mijn ziel sou geern in u dalen, En sich keeren gins en weer:

Mijn hert sucht tot u met tranen En versmaedt my nimmermeer.

O Iesu, hoe soeten smake, Gevoelt hy die u eens proeft Die uyt liefde u geraken,

'sWereldts lust haer hert bedroeft, En die u maer eens genaken, Ontfangt soo veel hy behoeft.

In u zijde wilt my leyden Tot in't diepste van de grondt, In rust sal ick my vermeyden, In soo lieffelijcken wondt:

Niemants vrees sal my doen scheyden, Niemants liefde t'geener stont.

Laet mijn Geest in uwe zijde, Gaen in d'ure mijnder doot.

(53)

Laet de Leeuw my niet bestrijden In de zware leste noodt,

Maeckt deelachtigh my u lijden Al zijn mijn sonden soo groot.

XXVI. Tot het Aengesicht

O Bloedige hooft mijns Heeren, Met die wreede doorns bedeckt, Gewondt uytter maten seere, Met Riet slagen oock begeckt Dat het bloet van boven neere, Langhs het aensicht neder leckt.

Zijt gegroet o aensight schoone, Hoe verandert is u beelt!

V wesen en heeft geen toone Soo verbleeckt is't, en vergeelt, 't Welck spanden eertijdts de kroone.

Siet hoe dat nu is onteelt Hoe seer is u Ieught vergaene, Vwe sleur ende fatsoen,

Hoe mager en ongedane, Dat soo fris was ende groen:

V Doodt-verw verweckt mijn tranen, Wie sou't anders konnen doen.

Gy die zijt om mijnen 't wille, Soo veracht ende versmaedt Veeght af de bloedige schille:

Siet eens wie hier voor u staet!

Nimmermeer u liefd is stille Dus u oogen op my slaet.

Al zijt ghy aen't Kruys gehangen, Drinckende den bittere Kelck

(54)

Ick heb uyt u mondt ontfangen, Soeten Honingh, ende Melck, Vloeyende uyt uwe wangen:

Al zijn sy bleeck, en verwelck.

Wilt my sondaer niet versmaden, Al ben ick het weerdigh niet V Hooft met den doorn geladen, En door slagen met het Riet My van sonden wilt ontladen, Dat ick u faveur geniet.

Kond' ick dat eenmael verwerven, O! hoe waer ick verblijdt,

Aen het Kruys met u te sterven En te lijden wat ghy lijdt:

Alle vreught alhier te derven, t'Eynde onder 't Kruys mijn strijdt.

Och Iesu! ick bid' u seere Door u bitterlijcke doodt Wilt nakomen mijn begeeren, Als ick ligh in mijnen noodt, Wilt u dan tot my waerts keeren, En ontfangen in u schoot.

Wilt u mijnder dan ontfermen, Als ghy reeckent ons gelagh Ende duyvels om ons zwermen, 't Welck niemant voor by en magh, Wilt Iesu my dan beschermen, In dien schroomelijcken dagh.

Als ick buyten moet gaen woone, En vertrecken bloodt en naeckt Wilt u dan aen my vertoone, Aen het kruys vast gemaeckt, En ontfangen voor u Soone,

(55)

Want mijn zielen nae u haeckt.

XXVII. Tot den gekruysten Heere Iesum onsen salighmaker.

Op de wijse: De Mey, de Mey koel ls, de Mey, &c.

WEl hanght dan hier mijns herten lief!

Vyt duysent uytgelesen, Iesus doornagelt als een dier, Waer toe zijt gy verwesen;

Schreyt, o mijn oogen, bitter schreydt, Laet tranen uyt u vlieten:

Ach! siet u Godt, u saligheydt, Sijn dierbaer Bloedt vergieten.

Den Godt, die deser werelt ront, In een handt kan bevangen

Siet nu mismaeckt, en heel doorwondt Ane't hout des Kruyces hangen.

Ach! die de Koninghen al kroond', Siet een doorne kroon dragen,

Siet waer een hooghsten Koninck woont Siet hoe hy is doorslagen!

Den oorspronck van wellusten,

Den rijckdom selfs hanght hiert berooft, En heeft niet daer sijn bloedigh Hooft Ter werelt op magh rusten.

Die 't al bedeckt hanght naeckt en bloot Schoonheyt sietmen verdwijnen:

Dat eeuwigh leven sterft de doodt, Die blijdschap is vol pijnen.

Hy smert van dorst die over al Seer mildt geeft dranck en spijsen:

(56)

De soetheydt wordt gelaeft met gal, Die eer is sonder prijsen

Helaes! des Hemels blijdtschap weent Die't al richt, hanght genegen

O ijser geheel versteent, Dat dit niet kan bewegen.

O menschen merckt wel wat hier lijdt, Voor u, u Godt Almachtigh,

Sijn lijden niet ondanckbaer zijt, Weest hem altijdt gedaghtigh.

Knielt neder, schreyt, aenbidt den Heer, Die met gereyckte ermen,

Hier hanght die u bemint soo seer Dat hy u magh ontfermen.

Roept, Heere Iesu minnaer soet, Hoe kond' die liefd' verwinnen Dat ghy voor my storten u Bloedt, V ongemene minne.

O Heer, aen't Cruys heel uytgereckt Iesu van d'Aerd' verheven

Mijn hert, mijn liefde tot u treckt, In u zy voort mijn leven.

Ach! sonder u vreughd is mijn pijn Houd my aen't Cruys gebonden En laet mijn liefste woonplaets zijn V heylighste vijf wonden.

Suyvert my daer, verberght my daer, Te leven en te sterven

Och! of ick soo geluckigh waer, Dat ick dit mocht verwerven.

(57)

XXVIII. Liedeken van Magdalena, weenende aen't graf. Joan. 20.11.

Op de wijse: De schoonste die my dus martiliseert, &c.

ACh! hoe den schoonsten my martiliseert En zware klacht aendoet,

Gelijck een Swane lammenteert, Wanneer sy sterven moet

Soo blijft mijn hert in persse staen Om dat my dus mijn liefsten is ontgaen.

Als ick bedenck sijn droevigh endt, Sijn pijn en wreede doodt

Sijn doorne kroon in't hooft geprent En't bloedigh lichaem bloot

Sijn handen wreedelijck uytgereyckt,

Mijn droevigh hert van rou gheheel bezwijckt.

Sijn oogen klaerder als Cristal, Soo jammerlijck ontstelt

Sijn mondt gelaeft met bitter gal, O torment, o gewelt!

Hoe stondt mijn hert geparst in pijn, 't Was u bekent, o Iesu liefste mijn.

Nu is mijn troost ontnomen my, Mijn hert, mijn ziel, mijn lief, Want hy alleen my maeckten bly, Hy was al mijn gerief:

Hoe kondt mijn ziel in mijn meer zijn Als my ontginck Iesus der liefsten mijn.

Mijn ziel smelten in sijn woord' 't Was mijn spijs delicaet,

Hoe wel was my als ich hem hoord',

(58)

'tWas noyt te vroegh of spaed' Meer kan mijn leven niet bestaen, Daer my aldus mijn liefsten is ontgaen.

Mijn tranen zijn nu mijnen dranck, Geen troost en neem ick aen, In druck sal staen mijn leven lanck, Hoe soud' ick vreuchd' ontfaen, Hoe wert mijn hert geperst in druck, Hoe zwaer valt u mijn hert dit ongeluck.

Och! wie mach tot den schoonsten mijn Noch eens aenschouwen doen,

Sijn mondt, sijn oogh, aensicht divijn, Sijn hooft, sijn leden schoon

Maer och! hy my gestoolen is,

Ach! hoe benaut staet mijn hert in dit Cruys.

Als nu die Son was opgegaen, Ick haest ten grave quam, Ick sagh het graf wel op gedaen, Maer mijn liefst' niet vernam:

In mijn was moed, noch sin, noch spraeck, My dogt mijn hert van angst en rouwe brack;

Ach Godt! u is mijn angst bekent Neemt my doch 't leven af,

Geeft mijn benautheyt hier een endt, In mijnes liefsten graf

Och! quam een die my tijdingh bracht, Waer doch mijns liefsten lief is in gelacht.

Ick sou hem over Bergen hoogh En dalen soecken gaen,

Het sou den wegh mijn droevigh oogh, Soecken met meen'gen traen:

Maer 't is vergeefs dus herte mijn,

Vws liefsten doot, moet uwen doot nu zijn.

(59)

XXIX. Aen-spraeck, tot ons Heeren Iesu Christi, hangende aen 't Kruys, tot een sondige Ziele.

Op de wijse: Eylaes! ick magh beklagen.

EYlaes! ick magh beklagen, Mijn druck mijn droefheyt groot, Mijn Kruys dat 't hert moet dragen 't Welck my de ziel aen doet:

Ick heb gesocht mijn leven lanck, Haer met soo menigen droeven ganck, En nu de doodt

Sterf voor haer, siet liefde groot.

Nochtans mijn ziel gaet vluchten, (O wat ondanckbaerheyt!)

Van my versmaet mijn suchten, En al mijn droevigh leydt:

Is dan vergeefs mijn lijden al, Mijn tranen seer veel in 't getal O! wat voor pijn,

Komt my van u ziele mijn.

Siet aen mijn hooft doorgraven, Met doornen wonder groot, Van onderen tot boven Mijn lijf van bloede root, Dat ick uyt liefd' voor u vergoot.

En my gegeven in den doot, O ziele mijn!

Mocht toch dit in't herte zijn.

Hebt gy aen mijn bevonden, Bedrogh of ontrouwheyt

(60)

Nu of t'eenighen stonden, Dat ghy soo van my scheydt:

Ik hadt dat noyt van u verwacht, Wie had dit oyt van u gedacht, O ziele mijn,

Waer is u verstandt en sin.

Gy weet ghy hebt mijn sinnen, Gy weet ghy hebt mijn hert Gy weet dat ick u minne, Om u soo lijd' ick smert

Meught ghy dan scheyden dus van my, Daer ick u altoos blijve by

Wilt het verstaen,

't Is van u niet wel gedaen.

Wilt ghy my nu verlaten, Denckt eens aen uwen Eedt, Waer med' ghy my beslaten:

Te dienen als ghy weet

In't doopsel hebt gy's duyvels pracht Sijn raedt, en werelt af geschagt, O ziele mijn

Sal dit dus vergeten zyn.

Siet hoe ick hier gehangen, Mijn erm'heb uyt gespreyt, Om u daer in t'onfangen Och, waer u hert bereydt:

Seght my, de werelt wat profijt Geeft's u, dat ghy dus van my vliedt, O ziele mijn!

V verlies aen doet my pijn.

Och! mochte in u daelen, Een bloedigh dropken root, Dat ick stort te betalen,

(61)

Voor uwer schulden groot

Mocht toch u steenigh hert en traen, Die ick uyt mijn oogh'pars, ontfaen O ziele mijn!

Sal dit al verlooren zyn.

En wilt ghy in mijn ermen, Mijn liefste, vluchten niet Soo wilt u selfs erbarmen, Om u eeuwigh verdriet

Dan ick, dien ghy nu dus versmaedt, Sal branden doen den willequaedt, O ziele mijn!

Keert u wil, en wilde sin.

XXX Een ander Aenspraecke Iesu Christi, tot een sondige ziele.

Op de wijse: Komt nu schoone Veld-Godinne.

Komt mijn ziel, by my verheven, Aenschouwt wie ick bin, Gy staet in mijn hert geschreven V ick dus bemin:

Maer siet u verkeerde sin, Gy gaet my begeven, Door des wereldts schijn.

Wat voor schoonheyt sich doet blijcken, In de werelt wijt,

Wat tot liefd' treeckt insgelijcken, En u hert verblijdt,

Is't noch tegen my wel yet, Is't niet stof en slijcke, Brenght in't lest verdriet.

(62)

Schoonheyt ben ick van nature, Lust en minlijckheyt

Vreuchden in my altijdt dueren, Met vermaeck'lijckheyt;

Nochtans gy van my af-scheydt, Maer u doet verhueren,

's Vleesch bedrieg'lijckheyt.

My heb ick u gansch gegeven:

V eygen te zijn:

Voor u stelde ick mijn leven, Leed' torment en pijn, V hert my aenkleven, En mijnen dinaer zijn.

Ick heb drij en dertigh jaren, V gesocht met vlijt,

V mijn schaepen langh verloren, 'k Gaf my noyt respijt

Al dees moeyt en acht ghy niet, Sonder ruste waren,

Dagh en nacht altijdt.

Wat mocht gy meer van my wagten Als ghy hebt ontfaen,

Wilt togh letten op mijn klachten Want het gaet u aen:

Sal han dus die breede baen, In al u gedachten

En u sinnen staen.

Tot u heb ick langh geroepen, Maer verdooft blijft gy:

Mijn erm uyt gereijckt u open, V oogh is van my:

Ick sie dat u wille vrij,

(63)

En u sin gaen loopen, Daer in zijt ghy blij.

G'hebt gehoort my voor u doore, Daeg'lijcks kloppen aen,

Wil (mijn lief) mijn woorden hooren, Laet my inne gaen:

Dagh en nacht heb ick gestaen, Maer tot alle uren,

Dat ghy my versmaen.

Wilt gy dan u domme sinnen, Volgen tot u schaed',

Mach mijn bidd' aen u niet winnen, Mijnen goeden raet

'tIs u will' dat gy vergaet:

Gy verwerpt mijn minne, 't Doen u sinnen quaedt.

Denckt dan dat u sal erschijne, Eenen wreeden dagh

Waer in ghy benauwt met pijne Sult doen groot geklagh:

Schreyen sal dan zijn u lagh, Maer suchten en grijsen, Dan niet en vermagh.

Komt noch mijn ziel uytverkoren, Korts is desen tijdt,

Neyght eerst tot my u ooren, Die my kostelijck zijt, 't Smert my dat my vliedt;

Dus eer ghy verlooren, Gaet, de Werelt mijdt.