Vraag nr. 71
van 19 december 2003
van de heer JOHAN MALCORPS "Water voor Ontwikkeling" – Beleid
Water is tot een politiek thema van eerste orde uit-g e uit-g r o e i d , en dat zowel voor het binnenlands beleid als voor het internationaal beleid en het beleid in-zake ontwikkelingssamenwerking. In eigen land worden alle overheden met de waterproblematiek g e c o n f r o n t e e r d . Vervuiling van water, o v e r s t r o m i n-g e n , maar ook verdron-ginn-g zijn de n-grote uitdan-gin- uitdagin-g e n . Om deze teuitdagin-gelijk aan te kunnen, is een uitdagin- ge-coördineerde aanpak nodig. De versnippering van het waterbeleid in Vlaanderen is groot, terwijl er anderzijds multinationale groepen klaar staan om een aantal publieke watertaken naar zich toe te t r e k k e n . De Vlaamse overheid heeft nieuwe krijt-lijnen uitgezet voor het waterbeleid, door het de-creet op water bestemd voor menselijke aanwen-ding (2002) en vooral door het decreet integraal waterbeleid (2003).
Over de principes die aan een lokaal, r e g i o n a a l ,n a-tionaal en internaa-tionaal waterbeleid ten grondslag dienen te liggen, bestaat ruime eensgezindheid. Z o bijvoorbeeld over de principes geformuleerd in het "Belgisch Watermanifest" "Water voor Iedereen", voorgesteld door de Belgische Vereniging voor het Wereldwatercontract en door ZE Prins Laurent in het Vlaams Parlement in 2001.
In dezelfde geest hebben verschillende derdewe-r e l d- en milieu-N G O's het laatste jaaderdewe-r campagne gevoerd rond het basisrecht van alle wereldburgers en landen op drinkbaar water. Dit in het verlengde van de Millenniumdoelstelling, goedgekeurd op de V N-top in Jo h a n n e s b u r g, die bepaalt dat het aantal mensen dat niet beschikt over drinkbaar water tegen 2015 gehalveerd moet worden. Het basis-recht op water werd overigens treffend vertolkt door prof. Ricardo Petrella, die hierrond reeds jaren geleden een mundiale kruistocht startte. Recentelijk werden de NGO-eisen nog eens ge-bundeld door het Nationaal Centrum voor Ont-wikkelingssamenwerking (NCOS) (actie waterlei-d i n g, 2 6 / 1 1 / 2 0 0 3 ) . De eisen waterlei-die gestelwaterlei-d worwaterlei-den voor het Belgisch buitenlands beleid (bv. t . a . v. de W TO en de GATT) moeten allicht ook ondersteund wor-den door het Vlaams Parlement en de Vlaamse re-g e r i n re-g. Meer bepaald dienen deze eisen mee uit-gangspunt te zijn van inspanningen van ons V l a a m s beleid inzake ontwikkelingssamenwerking. (NGO : n i e t-gouvernmentele organisatie ; W TO : Wo r l d
Trade Organisation ; G ATT : General A g r e e m e n t on Tariffs and Trade)
De openbare watermaatschappijen moeten een ac-tieve rol spelen op het internationale vlak door pu-b l i e k-pupu-blieke samenwerking met ontwikkelings-landen in het kader van de Millenniumdoelstellin-gen.
1. De Vlaamse overheid wil via het "Consortium Water voor Ontwikkeling" samen met de Vlaamse drinkwatermaatschappijen en de N G O's actief inzake rechtvaardig waterbeleid, de (financiële) inspanningen in het kader van het bereiken van de Millenniumdoelstelling op-d r i j v e n . Dit kan op-door het creëren van een "Wa-terfonds voor Ontwikkeling" waarin de V l a a m-se drinkwatermaatschappijen samenwerken met de federale en Vlaamse ontwikkelingssamen-werking.
Hoe ver staat het met de uitbouw van de wer-king van dit Consortium en van dit Waterfonds ? Welke concrete verbintenissen werden door de drinkwatermaatschappijen reeds aangegaan ? Welke door het Vlaams Gewest ?
2. Vanuit Vlaanderen zou een stevige engage-mentsverklaring verwacht mogen worden : z e s miljoen Vlamingen moeten in staat zijn om min-stens zes miljoen mensen op aarde aan te slui-ten op drinkbaar water. Daarbij kan de band worden gelegd met de waterspaarinspanningen gepromoot via het Vlaams Waterloket (cf. h e t Brits model van "Water Aid").
Aan welke concrete voorstellen werkt de minis-ter ?
Antwoord
1. Vlaanderen heeft zich geëngageerd tot de uit-voering van de Millennium Ontwikkelingsdoel-stelling en de afspraken van de We r e l d t o p Duurzame Ontwikkeling omtrent zuiver water, sanitatie en geïntegreerd waterbeleid. Wa t e r-voorziening en sanitatie dienen daarbij als ope-rationele doelstellingen prioritaire aandacht te k r i j g e n , aangezien de nood daar het hoogst is, zonder het geïntegreerde karakter van het wa-terbeleid uit het oog te verliezen.
het voorstel een "Consortium Water voor Ont-wikkeling" in het leven te roepen. De oprichting hiervan is gepland op Wereldwaterdag (22 maart 2004). Via dit forum, waar overheid, d r i n k w a t e r m a a t s c h a p p i j e n , n i e t-g o u v e r n e m e n-tele organisaties, academische wereld en p r i v é-ondernemingen bij betrokken zijn, m o e t de inspanning van Vlaanderen om het Zuiden van veilig water te voorzien, kunnen worden op-g e v o e r d . Er is in Vlaanderen immers heel wat kennis aanwezig over de watersector, zowel op het vlak van watervoorziening als van waterzui-vering.
Vanaf augustus 2003 werden alle Vlaamse acto-ren binnen de watersector en/of de internatio-nale samenwerking uitgenodigd om tot een ver-sterkte samenwerking te komen en de realisatie van bovenvermelde internationale afspraken ef-fectief vorm te geven. Doelstellingen en moge-lijke activiteiten werden steeds verder geconcre-tiseerd.
In eerste instantie zal het Consortium zich rich-ten op een versterking van de samenwerking tussen de actoren, op het inventariseren van be-staande en geplande waterprojecten en beschik-bare Vlaamse expertise en op het onderzoeken van de mogelijkheden om op een efficiënte ma-nier financiële middelen te mobiliseren ten dienste van de ontwikkelingslanden.
Aangezien dit laatste het individuele werkter-rein van de betrokkenen overstijgt, zal verdere afstemming nodig zijn en zullen beleidsbeslis-singen genomen moeten worden. De creatie van het zogenoemde "Waterfonds" is dus niet ge-pland op korte termijn, maar de mogelijkheden voor financiering worden wel onderzocht. Op termijn dient het Consortium 1) te functio-neren als een forum voor vraag en aanbod van de Vlaamse knowhow, expertise en financiële middelen ; 2) de communicatie te bevorderen van Vlaamse ontwikkelingssamenwerkingsini-tiatieven rond water, vooral op Europese en in-t e r n ain-tionale fora en naar hulpbehoevende lan-den toe ; 3) een bewustmakingsfunctie te vervul-len naar het Vlaamse publiek, lokale en regio-nale overheden, bedrijven en verenigingen om-trent de waterproblematiek in de derde wereld, het belang van water als hefboom tot ontwikke-ling en de mogelijkheden die er zijn om hieraan zelf een bijdrage te leveren.
Op Wereldwaterdag 2004 (22 maart) zullen alle betrokkenen uitgenodigd worden om samen
met mij een intentieverklaring te ondertekenen en zal de versterking van de samenwerking hoog op de agenda staan.
Aangezien de gesprekken zich in de voorberei-dende fase bevinden, is het nemen van engage-menten in concrete projecten door de leden van het Consortium onder de paraplu van het Con-sortium nog niet aan de orde. Dat neemt niet weg dat een aantal maatschappijen, de over-h e i d , N G O ' s, universiteiten op eigen initiatief investeren in projecten in ontwikkelingslanden. Zo heeft de Vlaamse regering er zich eind 2003 toe verbonden om in het kader van de ontwik-kelingssamenwerking met Zuid-Afrika financië-le steun te verfinancië-lenen aan een programma rond water en sanitatie in afgelegen landelijke gebie-den in het Sekhukhune-district in de provincie L i m p o p o. Meer bepaald zal de Zuid-A f r i k a a n s e NGO T s o g a n g, samen met de lokale overheden en het Zuid-Afrikaanse departement voor Water en Bosbouw, instaan voor de rehabilitatie van bestaande waterpompen en -p u t t e n , en voor de aanleg van nieuwe pompen, p u t t e n , k l e i n-schalige waterleidingssystemen, en dergelijke. Daarnaast is een hele rist flankerende maatre-gelen ingebouwd om de duurzaamheid van dit programma te verzekeren. De steun aan dit pro-gramma bouwt overigens verder op eerdere projecten voor watervoorziening van de NGO T s o g a n g, die door Ontwikkelingssamenwerking werden meegefinancierd. In het kader van de projecten voor ontwikkelingseducatie ontvangt de Vlaamse NGO Protos, die gespecialiseerd is in watervoorziening, ondersteuning van de Vlaamse overheid.
Daarnaast plant het Vlaams Gewest het opstel-len van een toegankelijke, momenteel niet be-s t a a n d e, inventaribe-s van lopende en geplande wa-terprojecten door Vlaamse wateractoren. O p die manier krijgt men een idee van de inspan-ningen die in Vlaanderen reeds gebeuren, n a a s t initiatieven door de overheid.
is een doelstelling die ook reeds in de stuur-groep vooropgesteld werd.
