..
/ Gcrcgistrccr aan die \J:looiposl{antoor as 'n. Nuusblad.
~@ru!~ing Sa~ Bepaa~ W~rd
~ru:U~r11
Erkenrd
g
U
O
t!J)~J
V~flW@~~en~e
~~md
~ce 9
~~Rm.
ui~
in~
·
(?jke Sa~n~~ce1rk~ma~
Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 16. April 1947 Nr. 20:
Erken
Gevaaur
Dog
Weier
'
Optredle
Die
h
o
uding van die
O
ssew
ahr
a
ndwag
i
n
kies
a
fdeliugs
waar hy ni
e denr
die
saamwerkendc
opposisiepar
tye
erken word
n
i
e, sal
tcr
gelege
net·tyd
deur
sy
leiding, hepaal 'word,
v
olg
ens 'n
verklaring van die Uitvoerende Raad
v
an
die
Grootraad,
wat voorverlede
week
i
n Joha
n
ne
sb
urg vergacler het.
Intussen
sal
die O
.
B.
in kiesafd
elings wa
a
r
daar 'n
gees
~'anvr
ieu
dskap
tt~enoorho
m
b
est
a
a
n,
h
om inskakel
hy die
stryd.
Die verklaring Ju.i as volg:
oor Kommunisme
Die U.R. s!en die politiel'e toestanct van ons vaderland in die Jig dat die volgende jarc vir die voortbestaan van die Afrikanerciom baie kritiek gaan
wees. 1\1et 'n groeiende golf van anti-b:anl<:e gevocl en met 'n gedisl<:rediteerde en libcraal ge-neigcie regering is clit nooci-saaklik dat aile kragte met die
cerslwmende verkiesing ingc -span word om 'n gesonde en nasionaal-georienteercie rege-ring aan bewind te bring. ,Die J(6mmunistiese Part.y is 'n on<lennyncndc, duiwelse
evangelic. Hulle werl' ondergronds. D.it is die belcid om te in -filtrcer - dis 'n mol-mctode - en Oil die manier is hy in staat
om invloed uit te oefen wat -\•eel grotcr is as sy getalstcrlite,"
Met hicrdie paar sinne het velm. J. C. Smuts 1He J(ommunistiesc Part.y vir· wie hy gedurcn<le die ool'log sy hoed afgchaal het, gctel•en toe h.r verlede wecl< in die voll<sraad gcwys hot op die wcrcldwyc gevaar van die lwmmuniste.
Die O.B. wat prinsipicel die partylose voll,staat voorstaan
en dit as ideaal nastreef, wou nie sy gewig agter een of ander party in 'n Afrikaner-broedcr-stryd inwerp nie. Onlangse ge-beurtenisse aan die partypoli-tiel'e front het egter daarciie beswaar tpt 'n mate verwyder, en ons verwellwm die same-werking tussen mnr. Havenga en dr. Ma:an as die eerste stap in die rigting van omvattende
Afrikaner-samewerl<ing so o s deur die O.B. tydens die vorige algemene vcrl<iesing voorge-staan, wat op sy beurt weer Veldm. Smuts ll'et gese dat
die gevaar van komm unisme nie llet 'n vraagstuk vir Duits -land is nie, ma;ar vir die hele wereld. Stalin het destyds ge -se dat kommunisme nie vir uitvoer is n·ie, mam· clam·die verklaring ·is bewys nie waw·
te wees lnie. Spr. het beweer
dat die mense wat liulle in
ander Jande kommuni~t~ noem,
niks met Rusland te doen het
nie.
Dinge hot 'n wending g
e-neem. Die verslag v.an die Ka-nadese kommissie' oor die lwmmunisliese spio·enasie in
daarciie land is een van die merkwaardigste ciokume1.1tC
wat spr. in sy hele !ewe ge-lees het, en die feite is
vcr-slu.iklik. Dit blyk non dat die stelscl wctt ·in. Kancula gevolg is, ook elders gevolg VJ01'C'l .. Die V.S.A. is oortuig dat die spioe-nasie ook by hulle .aan die gang is, en pres. Truman het gelas
dat die kommuniste uit die staatsdiens gesit word. Genl.
Smuts het gese dat ons nie
sulke mense in ons staatsdiens
het nie.
In Suid-Afrika. het ons 'n Jdein Kommunistiese Party, het spr. vervolg. Op sigself is
die party klein en niet.ig en
bctekcn hy niks. In die laaste algemene verkiesing het hy
kandidate opgestel m.J.ar !mile
is oral verslaan. Die me.tode
wat die pctrty ·volg, i.s egte1·
gevact?'lik. Hulte we1·k oncle
l·-fJI'O.!Uls. Di.t is clie beleid. om te
injiU?·eer - dis '·n. molmetode
- en op clie 1vy.se worcl 'n ·
in-vloecl ~t-ilgeoejen ·wat veel g,· o-ter is as sy geta.Zsterkte.
Die proses is ook besig om
LANDON~
VAN
VAN !RUfE.!BffECK
HfERDf.NK
Aan die Rand sowcl as in Kaapstad is Van RiebeecJ,.fees
die .afgelope week gevier. In Kaapstad het prof. dr. D.
Bosman by gelcentheid van 'lie viering die mening uitgespreek
en bewyse aangevoer dat Jan van Riebeeek se dagverhaal
deur homself gesl,ryf is.
Aan die Rand het die jcug vera! 'n groot aandeel .s.an die verr.!gtinge gene:em. Boodslta
p-pe van Totius en mev. pres. st~yn is ool< ontvang.
deur te werk in die vakbonde
en die reger.ing is besig om uit te vine! wat aan die gang is.
Velclm. Smuts het gese dat die regering van die fe·ite be
-wus is en sy oe oophou, maa:· die Unie is geen polisie-staat en kan alleen optree as die
wet verbreek word soos in ·die
geval van ~lie Rands·e. goud-mynsta!dng. Die Unie i.s ge -b:n-cl. denr sy demokratiese
.stel-se]. Die woonl nKom?mtn.isme') verskyn nie i.n ons Zctndswettc
Otic. Daar gebeur niks in die land w•'lt nie aan die regcring gerapporteer word nie. Daar moet onthou word clat die lwm-munisme 'n politieke geloof is. D.it is nie aileen 'n onciermy-nende, duiwelse evangeli'e nie,
maar 'n politieke geloof en
so-lank hy op polit'iel\.e te?Tein
ope1·ee1·, ·is dit moeilik vir d·ie
reger~ng om tussenby t-e t1·ee.
LOOD§
SU!EN
DfE~DfE
OOfRLOG G<OM
,As ons nie met Rus:and tot 'n verstandhouding kan geraak nie, Iyl' dit of wereldoorlog No. 3 onvermydelik is," het Henry Wallace, voormaligeonderpre-sident van die V.S.A. verlede week verl<laar. Hy het gese dat Amerika in die volgende drie maande 'n beleid J~an neerle wat tot oorlog kan lei.
Die taak \':\n loodse wat Iangat'stantlvlngte onderneem, is :>.a n-sienlik \'ergcmaldik deur die nit.vin<ling van 'n outomat!cse
loods wat in staat is om die IJchcer oot· die vlicgtuig uit die handc van die loods te neem. ·,vannceJ· die Joods wit nts, sl<alwl hy hiercHe wonder-appa.raat aa11 dour middel van 'n Jmoppie op die sl;_al,elbord. Dit
is
dus nou nle mee:r no<llg dat twee Ioodse 'u vllegtuig wat 'n lang reis onuern@e!n, ~~n-•
.1m
nie. Die rtp-pn.raat woril teen gerlnge koste in S\>aar sowel as ligte vlieg-tuie. aangebring. Die foto toon deskumllges besig om <lie outo-matiesc loads inmelmar te sit.
kan lei tot breere samewerking
tussen aile blanl,es wat net een
trou Suici-Afl'ika huldig. ERKENNING
Die begeerte van die O.B. as
organisasie om die yerl,iesing -stryd van die gesamentlike op-posisie te steun, word vcrge-maklil< deur die gewaardecrcte
uitnodiging van die een oppo-sisieleier, mnr. Havenga, aan die O.B. om met erkenning van sy icientiteit sy deel by te cira. In ldesafdclings waar hierdie
gees heers, sal hartlike insl,ak e-!ing in die stryd sonder moeite
geskied.
Aau <licgene wa.t nic bereid is
om hierdio vriendslmplike er -lwnning te docn nie, wil die O.ll. met nailruk sc dat hy tet·-dce daarva.n bewus is dat sy b e-staansreg as lleweging inct 'n
historiese roeping n!e van hul
el'l<enning maar we! van die
oordecl van die gesldedenis
af-hang. Daanlic oordeel \\·ag die O.B. met gerusthcid af. Intu
s-sen gaan hy met enige
onder-steuningsal•sie sy ident'iteit b e-hou en hy sal bepaal wat die vorm en die inhoud van sy on-derstcuningsal,sie gaan woes in
afsonderliJ-.e Jdesafdelings waar ant:i-O.B.-gcsinde l<!Wili<late die
opposisie vcl'tccnwoordig. Aa1i sy eie lede gee die O.B. die versekel'ing dat hu!le
duidelike Ieiding te gelegener tyci sal ontvang en dat die
ve_rloop van die onlwikkelinge die tydstip van die Ieiding sal hepaa!.
Namans die U.R. van die Grootraad. (J. F. J. van Rens-burg - komdt-generaal).
Immigrante
Drllllk
Unieburgers Uit
Haarkappers Ga
a
n Staak
Kapenaars word bedreig met die moontlikhcid om dall< binn
c-kort met lang hare te loop om -dat hulle niemand sal vine! wat
bereici sal wees om hul hare te skeer nie. Op 'n monsterver-gadering wat ver:ede week in die stad gehou is, het lede van die Haarkappersvakbond met
meercierheid van stemme be -sluit om na~23 April te staak indien hul wet·kgewers nie aan hul eise voldoen nie.
Hulle eis ciat vroue-haarl,ap -pers 'n minimum salaris van £5 per week moet ontvang asook
drie weke vcrlof per jaar. Op die vergadering is ver-klaa.J· dat as gevolg van immi-grante wat die land binncgc -Jwm het, verskeie Jede \·an die vahbond wcddoos g·eraak het.
Springbok8egioen
Word PoUOtieke
/Bewegong
Die Springboldcgiocn, die so-genaamdo oud-so!(]ate organisa -sie w!e se leir.r enc Isaacowi tz is, het vel'lcde wee!• tydens 'n Jwngrcs aan die Rand besluit om voortaa.n 'n a.ktiewe r·ol in die politiek !n Suid-Afril<a te
spec!. Hy wil ook deelnccm aan die elwnomiese en sosiale lowe nlll Snid-Afril<a.
Hulle het vcrder besluit om
by die regering aan ter dring
om die besluit van die V.V.O. cor Suidwes uit te voer en om met die Inciiers in ~uid-Afrika
tE> ondcrhandel. Voorts sal by -clie regering daarop aange
-dring word dat die
Nazi-Duit-sers uit S.W.A. verwyder moet word. en om op te tree teen
die ,fasclstiese" liggame tn
SuJd-Afrka. Hulle het ook te
velde getrek te·en die bolkot
-bcweging.
Kndiers
§e
.
Reu§e.,
Aanwa§
Statisticl<e van <lie Dnr-banso " gesondhci.llsdeparte-ment toon dat <laargeduren-de l\raar·t SG7 Indicr-Jdnllers gebore is teenoor 196 bla.nltc ltimlers. Gedurende Februa-rie was die Indier-gcboortes 193 mcer as di~ van die
blan-J,es.~ Hulle oortt·ef ool' die n:ltu relle-aanwas.
<Goerkoop
Du/Ulrsame
Huff5e
'n J\:Ietode om 'n huis \\·at nor-maalweg sowat £3,000 sou ge -kos het. teen 'n lac Iwst:e van £1,500 te bou, en <lit binnc ses wel<e te voltooi, is ontwerp <leur mnr. \V. \Villiams van ·Durban. Hy het reeds bcwys gelewer
dat hy daartoc instaat is deur
'n huis met vyf vertrekke bin -ne die lwrt periode van ses
weke te voltooi.
Die Intis is gebou van beton, is koel in die somer en warm
in die winter.~ Mni·. Williams
sicn in hierdie boumetode 'n kans om die huis-tekort op 'n
goedlwop en doeltreffende
ma-nier te verlig. Hy het verl<:aar dat hy minder arbeid en matc -riaal gebruik a;; voorheen. Hy het slegs bietjie mecr sement gebruilt as wat met 'n gewone huis nodig Is.
Hy het reeds ve.rskeie
kon-trakte aanvaar vir die bou van soortgelyke !JUise.
BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 16 APRIL 1947
----~---
---
----
---
----
--
----Smruf!:s N(/))7!JL Bekommertd
Oor
Duits
l
a
nd
Met
,
Di
e s
tadium wat
o
u
s
h
e
r
e
i
k het
,
i
s
net
s
o g
e
vaa
r
lik
soos e
nig
e
s
ta
d
ium
ge
d
u
r
endc
d
ie oo
r
log,
"
h
e
t
d
ie
Ee
rste
Mi
n
i
s
t
er, v
e
lclm.
J
,
C
.
S
m
u
t
s,
v
cdede
w
ee
k m
et
v
e
rwy
s
in
g
na
d
ie
ou
he
ilspe
ll
eude iut
e
rna
s
i
o
na
le to
e
s
ta
n
d, in di
e
volk
s
rand
v
e
r
l
dam·.
Hy
he
t o
o
k erken dat
h
y
t
el
c
ur
ge
s
t
el is
m
e
t
die
vordcring
wa
t i
n
d
ie
rig
t
ing
van
s
am
e
werk
i
n
g
tusse
n
d
i
e
v
er
skillende
m
oo
nd
hede
ge
-maak
i
s
.
D
i
.
c
pogi
u
g
om
Duits
l
and te
versn
ip
per
hct
hy
t.
e
n
s
t
e
rkste
afgc-k
e
ur en v
c
d
d
aar
dat
i
ndien
Duitslaud
wat
d
ie hart
va
n
Eu
r
opa
is
, ver
s
ni
p
per
word
,
die
hel
c Eut·opa ver
u
ielig s
a
l
word.
In verband met die huidige wereldtoestand het gent. Smuts
gese dat hy erken dat daar 'n
groot mate van teleurstelling is
met die verloop van sake. ·wat
die were:d venvag hef, is nie
venvesenlik nie. Daat· het nic
censgesindheid gekom nie en
daar moet na 'n oplossing gc-soel< word.
Soos sake ''andag \'et·loop, is
dit duidelik dat die wet·eld in twce vcrdeel word, die Coste en
die VVeste. Tensy daar
samc-werkmg tussen die twee l<am
-pe kom, is die toekoms onuit
-spreeklik donl<et· vit· die
mcns-dom. Spr·. het \'el'l<iaar dat dit noodlottig sal wees om op hier
-die stadium Suid-Afrika van die
res van die wer·eld te isolecr.
Met vcrwysing na die oo r-logsmaatrec:s het genl. Smuts
gese dat hy hoop om gedurende
hierdie sessic nog wetgewing in
te clicn wat dit sal ophef. In die wetsontwerp sal 'n tydsbc -paling vir die maatrecls wat nog nooclsaaldik bcskou wot·d, vas -gestel word. DUITSLAl\'D
Spr. het verwys na die posisie
,·an Duitsland. AI word die pragtigste \'redeS\'erdrag opge-stel en die vraagstul;: \'an Duits
-land word nie opgelos nie, sal
daardie verdrag op sand gebou
wccs. Tensy 'n mens die regtc op:ossing vind op 'n eerlike en standhoudendc basis, sal jy nie •n aanhoudende vrede Juy nie. Hy hct gcsii dat die oorcenlwms
nie O(l wr·aak gcgroncl moet
wccs nie. Uaar· word nil's gocd uit wraal< gcborc nie. Daar word pogings aange -wcnd om Duitsland le vc rsnip-per en so b.v. die Ruhr-gebied wat die hart van Duitsland is,
af te sny. Sp1·. !'ien gccn sin in
llndliier§
Word
Benou
d
Die Indier-boil;:o1 !n Trans
-vaal bedrcig hicrdie handelaars
r·eeds !n so 'n mate met
onder-gang dat hulle 'n smeel;:bedc
aan die Eet·ste Minister en l\l
i-nis1 er ,·an Justisie gerig het waal'in hullc vra dat die rege
-ring tog moet optree en 'n einde
maal;: aan die l.>oll.:ot.
Hic1·die geroep gaan op
van die Transvaalse Indie r-lwngt'CS. Hullc vra dat die
regering gercgtelike stappe
moet docn teen die leiers van die boilwt-bewcging. Die sckretaris \'an di:! kongrcs hct ook 'n telegram aan lcde
van die volksraad gerig om
die saak in die rnacl .aa
n-hangig tc maalc
Daar is \'crklaar dat som -mige mense die reg in hulle cie
hande geneem het en wag sta.:~n voor Indl!!r-wlnltcls om blankes te versoek om nie by
die In<licrs te handel nie.
die ven;nipJlering nie. Duitslan<l
h; die indust.riele hart. van Etu·o-pa. wat die amlcr Iande gcvor!d
hct. Mens het hicr 'n nasie wa t die hart nm Europa is, en a~ _b· die hart versnipper, ,·ersnip·
per jy nic net die hart nie maar vcrsniJlper jy die hele Europa.
Die beleid is blykbaar om die
lewenstandaard ,·an Duits:and net so laag tc hou soos die Iande rondom hom. Indien dit gebeur, kan 'n mens daar 'n
tocstand kry wat 'n vet·pestc
en vernietigendc inv:oed gaa!1 he. Die stadium wat ons nou
hereil< het, is net so gevaarlil<
soos enigc stadium gcdurende die oorlog. Spr. hct die hoop
uitgespreel< dat daar 'n oplos
-sing gevind sal word.
Veldm. Smuts hct gese dal die gebruik ,·an Duitse krygs
-gevangenes in Ft·ankt·yk en
Rusland na slawemy lyh; en dat dit nie met die Konvensic van Geneve strook nic.
Genl. Smuts in San lcrancisco na sy ccr~te \'l'r·r;a<l<'t'ing twcc .~aar gclede, toe h:y hom bnie hoopvol uitgelaa.t het oor die Grotes sc verrno~ om vt·cde tc bewaar. Vandag is hy tcleu r-gcsteld en wantr:ouig tccnoor die toel<arns. Aan sy Jin!,el'l;ant
stap Tryg,·e J,ic, inder1y<l 1\'oot·sn minbstet· van buitelandse
sal<e, en tans seJ;:retaris van die V.V.O. - 'n ligganru \\'at. van
-dug allerwec as 'n misltrld<ing- nanvaar· wonl.
1
Siekes Dra Geson.dles
SlUlikerbaromHrne
s~
V
~~
Will1lste
Onderw:yl die groot suike
J·-base tn Natal bystand ,·an die
regering ontvang bet, het hullc
clie afgclope tien jaar nntsa g-lik<' winste gemaak So gwot is hul winste C!at die Haad van
Handel en ~ywerheid in sy ,·erslag oor die suikernywerheid aat1beveel dat die maksimum l;:!einhandelspryse ,·an suil;:er·
vcrminder moet. wor1. Inmid
-<lels ~'> su!J;:cr na die buitelantl
teen gesubsidieerde pryse uit
-gcvocr, hoofsaal;:lil< na Enge -land.
Die Raad bcveel aan dat die
maksimum verl<oopsprys van
i;;uiker vanaf 1 Mci met een oortjie per pond verminder word. J?1e syfers wa.t die ver-slag aanhaal is gegrond op die
hoeke nm dertien van die sui· J;:er baronnc wie se gcmidclel<lc
winste sedert 194.0 £918,000 per ,jaar wa.s. Die read verldaar voorts dat die proclusente gedu -rende die afge!ope jaar gecn
bystand van die regering nodig gehad hct nie, hoewel hulle dit
tog ontvang het.
Die raad beveel aan dat die
. ooreenkoms ,·an 1933 in her
-sicning geneem moct word.
Volgens die oorccnkoms moes
'n groot dee! van die suiket·ocs na die buiteland uitge,·oer word, en om hicnlio uitvoer moonUil< te maal<, !s die vc r-brnil<erspQ·s binne die Unie
verhool;'. In die afgelopc jarc
is hierdie oot·eenl<orns nitgcvocr
ondanl;:s 'n su!l<ertelmrt in
:Sual-Afril<a en ten spyte
<laar-van <lat. dio wereldprys van
suil<Ot' ver hoi:h· was as in die Unie. Op hienlie wyse is suilwr
teen belaglil<e lao prys na Engclancl nitgevoer en moes die
vcrbruiltet' in die Unie byna.
dubbel sovoel in sy c1e land daar·voor betaal. Toe die wc rcld-prys vir suilce1· in 19·16 soveel
aR £-13 per ton was, hot clio Unie sulker na BrHtanjc uitgcvoer teen £12 yer ton, 1crwyl die
vcrbruil•cr in die Unic suilwr
teen £22 }Jet· ton moes I<Oop om
tc vet·gocll vit· clio laer Jlrys
wa t die Brit se \'cr·bruil;:et· be
-taaJ. Hierdie wantoestand is deur die regerlng gehandhaaf en is nou veroordeel deur die Rand van Handel en Nywer·
held .
W
a
t
Het Geword
V
a
n D
u
it
se
Ge
v
au
n
ge1rnes
.
?
Hocwel ber·igt e besomler·
sl<raal is, dui dio inligting \\'!L1
van Russiese bronne deursypel
daarop dat etlike hondcnltlui-sende, irulien nie miljocne,
Duitse sol!late wat <leur tlie
Busse ge<lurcnde die oorlog
Jn·ygsgevange gcneem en na
Ruslancl ontvoer.· is, op een of
andcr gehcimsinnige mnniet·
vcnlwyn hct. Intlien hulle op
ilie gebruildil<e wyse deu r die
l<ammuniste gelilnvideet· is, sal
daat· gcen haan ooit weer· na,
hulle lo-aai nie. Die hel'inncring aan die massa-moonl op Poolse
ofl'isierc by J<a t,yn dem· <lie
Russc onderstreep 'n !<Ombcrc
vcrmoe<le.
Die Russiese rcgering het on-langs bekend gemaak dat daar nog net 890,532 Duitse soldate
in krygsgcvangcnesl<ap in Rus-land ver·kccr. Ilierllie medeclc -ling wat lleur <lie wcreld met.
verbasing aangehoor is, het \'Cr
-bystering in Duitsland !nat
ontstaan en daa1· word gctwyfel
of haie vt·oue ooit weer· hul mans sal sien. Volgens 'n· op
-name wat in Duitsland germ\alt
is, en natla.t die gcsncuwcldcs en soldate wat; nog in Ft·anse,
Amcrilmanse en Engclse haf\dC is, afgct rei< is, is bct·cl<en dnt daar m!.nstens tnsscn 3,000,000 en 4,000,000 Duitsc soldate nog in Rusland moet. wee~.
K
c
nnis
v
an di
e
A BET\YYFELSedert die staking van vyan
-delilthede het die wereld hom
-self afgen a hoevccl Duitse sol
-date nag in Rusland sou vcr
-l<ecr. Van vcrskcie kante is
daarop aangedring dat Ruslancl
bekend moet maak hoevcel Duitsers nog in sy besit..is. Rus
-land het cgter tot 'n maand
ge!ede die swye bewaar en toe sltielik aangekondig dat daar nog sowat 890,000 Duitsc so
l-date in Rusland is.
Die aartsbiskop van Keulen
het tydens 'n ))csoek aan Bir
-mingham vci·klaar dat die Dui
t-sc volk die syfers van die Russc in twyfel tr~k. Vo!gens hulle berekening moct claar baie meer wccs, hct hy gese.
:\ITLITERE MAG?
Volgens die Overseas Intelli-gence Digest is die Russe besig om ilie oorgeblewe Dnitse
l<rygsgevangcncs diep in Rus
-Jand vir militet·e doeleindes op te lei onde1· die Duitse aanvoe
r-den; Von Pau!us en Sicdlitz.
Aangesien nicmand in Rus
-land vryclik toegelaat word nic,
is geen onafhanldikc in·Jigting
besl<iltbaar nie. In elk geval
is die posisie van Duitse luygs -gevangenes in Rusland die van
slawe, soos gcnl. Smuts nou ool<
erlten het.
W
E
R
E
L
DS
A
KE
J
"e
r
c
is n
es
tu.rl
e
riu
g
V(lllS
T
AA1'l(U
!
\'DE
.
S
lwf di
e
e
o
l
ge
nde B
o
eke t'ir
llaan
.
DIE l\IODERXE STAAT
deur Pr·of. L. J. du Plessis
HEAR THE OTJIEH SlOE. The Afril<aner and German Side
'l'HE GREAT GLOBE 11'SELF By W. C. Bullitt
2/9 posny. 11/9 posvry.
,The only totalitarian imperialism that tht:eatens war to-day is the Soviet Union."
• THE DAJU{ SIDE OF THE MOON lG/6 posn y .
,Consists of a selection of persona~ narratives of Poles who have suffered during the Russian
occu-pation." ·
THE SOVIET Il'IIPAC'.r OK THE WESTERK WORLD
By Prof. E. H. Carr
HEPORT 0~ TilE RUSSIA~
By W. L. White
..- l\IY ANSWER. by Oswald Mosley.
HEPOUT FRO:'II GEUl\IA.~Y. By Leonard 0. :\1oslcy
SUID
-
Al>'RJKA
·~ TUISTE VIR DIE NAGESLAG Deur Prof. dr. G. Cronje
'7/3 posvry.
13/6 !lOs\Ty. 5/3 JIOS\TY ·
13/- posvry. 'n Blyv ... encle oplossing van S.A. sc rassevraagstuld;:e.
AFRIKA. SOl\'DER DIE ASIAAT
13/- posvry. Deur Prof. dr. G. Cronje
BEHIND THE PRESS IN SOUTH
H. Lindsay Smith AFRICA THERE ARE NO SOU'!'U AFlUCANS By G. H. Calpin 9/3 posvry. 13/6 poswy.
Pro Erclesia=
Boekhandel
POS
B
US
2
9
STELLENB
O
S
C
H
DIE O.B., 1 WOEI'I/SDAG, 16 APRIL 194.7 BLADSY DRIE
i{OMMUNISTE
MA
A
I
{ S
I
(E-URING
Bioedootr~()Jppffll'Dg
Vir Vryburg
VRYBURC. - Tet· geleen t-lieid \'an die .jaarlikse vcrga-uering van die S.A. Noodhulp
-liga is die volgende bestuur
geldes vir die lopende jaar:
Kommunisticsc invlocue in die S.A. Vak- en Arbcidsraad hct
vcrle<lc wcel;: tydcns dio liggaam se 1wngt·es in Port Elizabeth 'n sl;:eut·ing veroorsnal< met dje gevolg dat sewe sterk val;:bonde
hullo onttrck hot. Dit is duide1il;: dat die val•bondc onder lto m-munisticse behcor die Uggaam in die toekoms sal oorhccrs.
Veldkomette: Mev. ds. D. C. S. van der Menve; kapteine:
mev. Dreyer; lste luitenante:
mev. Davis; 2dc luitenante:
mcj. Joubert. Die agitasic van ltommuni
s-tiese kant was so sterlt dat die
voorsitter, mnr. A. J. Downes, in sy openingsrede lnvaai te
velde getrel< het teen die ,Ui·
terste g1·oepe" en hulle gedaag
het om 0£ by die meerderheid
s-bes!uite te beniS
of
te trap. Hy het na hulle verwys as aanhan-gers van vrecmde ideologiee" wat else stet wat op die huidige tyc!stip onmoontlik is, sommige met afsltu vervul en ander in
die kamp van onversldlliges dryf.
'n Mosie van wantroue in die
bestuur is voorgestel deur mnr.
E. S. Sachs en is aanvanklik aangeneem met 79 stemme teen
56. Toe 'n kaartjiestemming
geeis is, is dit egter verwerp deur dat 26 vakbonctc wat
6·1,020 werkers vertcenwoordig daarteen en 59 vakbonde wat
5-!,926 workers verteenwoordig
ten gunste daarvan gestem het.
NAELSKRAAP
Later hot mnr. Sachs voo
t·-gestel dat die ltaartjie-ste!sel afgesltaf word, d.w.s. clat daar
gestem moet wore! volgens die afgevaardigdes alleen en nie op
grond van die ledetal van vak
-bonde nie. Hierdie voorstel
wat jaarlilts ingeclien word,
i
~
hierdie keer net naelskraap ver-werp met 66,497 lcaartjiestem
-me teen 61,807. Aanvanklik is dit met 88 teen 50 in 'n reg
-strecksc stemming aangeneem.
Toe 'n voorstel dat naturelle gehe:p moet word om 'n vak
-bond apart ,·an die blanke or
-ganisasies te stig, verwerp is,
het die afgevaardigdes van ses
vakboncle uitgestap. 'n Sewen-de vakboncl t.w. die Ingenieurs-vakbond, het reeds tydens die wantroue-bespt·el<ings kennis
gegee van uittrecle. Die afge-vaardigdes wat uitgestap het,
is mnre. G. N. Beetge (V~IUr
houtjiewerkers); L. J. van den Berg, W. J. le Roux, C. J. Roos en A. J. Pienaar (Staa
lwe!'-J<ers); J. C. C. Botha (Drank -en Verversingswcrkers); G. C. van der Merwe (Staatsdiens en Provinsiale Raadswerkers); M. J. Palm (Bouvalcvercniging); J. J. van der Walt (VIeishan -del, Pretoria). KOMMUNISME
In 'n \'erklaring wat hulle uit gereik het, verldaar die uitgc-treclenes dat die leer van ge!yk-stelling van aile rasse sedei·t die stigting van die Vak- en
Arbeidsraacl as slagkrcet aan-gehef is. ,Ilier<lie beleid moct.
nou in bclang Yan tlic blanl<c en nie-blanlce werkcr vernndcr ,,·or<l omclat dit van die Ko m-munistc afkomstig
is en
ve r-oorsaalc dat <lie nature! uitgc-bult word." Daar word voo1ts
die oortuiging uitgespreek dat
die afgevaardigdes na die jaar-lcongresse nie die wense van die blanke werlcers vertolk nie . .,In die omstandighcde het ons be
-s:uit om by ons onderskeie va k-Opvoeding maak 'n volk
maklilc om te le.i, moeilik om te dryf en onmoontlik om te ,·erslaaf.
Party-prop.3ganda verslaaf
'n volk sonder om 'n juiste weergawe van volksake t-e gee. U eie dagblad vertolk volks
-ideale en bepleit die ,·olksaak. Koop Perskor-anndele.
bonde aan te beveel om dit ern
-shg te oorweeg of 'n nuwe ko
-ordinerende liggaam vir vak -bonde nie in die !ewe geroep
moet word nie, 'n organisasie waarin dit nie vir die kom mu-niste moontlik sal wees om hul idees te verkondig nie."
STERKER
Die Kommunistiesgeneigde vleuel het hom deeg!ik in die nuwe bestuur van die S.A. Vak- en Arbeidsraad i n-gegrawc. 1\·fet die verkiesing
ver:ede week op die kongres in Port Elizabeth het hulle bchalwe die ondervoot·sitter
-skap in die persoon van mnr. J. J. Venter, 'n hele paar po
-sisies verower. Onder ancler is bekende linksgesinctes soos I 'Wolfson, Johanna Cornelius en B. du Toit op die bestuur geplaas.
'n Kommunis het sy
tevre-denheid met die nuwe bestuur openlik uitgespreelc
Die hoofbcsprekingspunt was
die wenslil\heicl om hier op
Vryburg 'n bloedoot-tappings
-dcpot in die !ewe te roep. D.ie
''crgadel·ing het besluit om
cla-delik hiennec te begin en
fonclse in te samel cleur 'n
funl<sie in die vorm van 'n tu.inpal'ty te reel .in OilS plaa
s-like park.
Die gewaardecrcle verg
un-ning van die stadsraad is hier
-\'Oor verl<ry en die funksie sal
binnelwrt plaasvind. By hier
-dic gcleentheid sal die am
bu-Jans wat deur die Noodhulp
-liga-tal< aangelwop is, aan die
afdelings- en dorpraad OOI'han
-dig word. Die voorneme is om 'n werl<like puik namiddag
te reel. 'n Orkes, verversjngs
by ap3rte tat'cls, en 'n fantasie
-J~ostuumparade ,-ir d!e kinders,
sluit maar 'n deel in van die interessante pt·ogram.
'n Vo)l!edige progt·am sal
eersdaags il\ die Stellalander
vcrslcyn. (Korr.).
Ingevoerde
P
ar
a
sie
t
Word N ou
Pes
G
ro
e
nt
e
tuine Aange
t
as
Veeboere in NoQrd-Oostclil'e l{naplantl en die 1\iiddellamle voel besorg oor die feit llat hnl doringlosc turl<svye wat hulle met
gt·oot sorg aangeplant het met die doe! om clit in droogtejare as
Yecvcer en ook as slmiling \'ir die vee te gebruik, deur die inge -\'Oerde pes, cochinillc en eactoblastis, ,-cruielig word, sonller da.t hulle in staa.t is om iets daaraan te doen. \Vaa.•· die pes nie meer
tu;li:sy~·e het om te ''erteer nie, is clit besig om groentctuine
binnc te Yal
Aanvanklik het die boere gre
-tig van die pes gebruik gemaak om die wilde turksvye wat nut
-teloos teen die berghange ge-pryk hct, te vernietig sodat dit plek 1\an maak vir voedsame veeweiding. Nou !<om dit aan
die Jig dat die parasiete hullc
nie net beperk tot die turlcs -vye wat uitgeroei moet wo1·cl nie, maar dat hui:e ook uitge
-Vo
D
ks
r
a101d
slede
IE.n
!F
ooi
e
Die besprekings oor eerbaar -heid van parlementslede is ver -lede week in die vo:ksraad h
er-vat na aanleiding van die ver
-slag van die komitee oor die reglement van orde wat bevind het dat mnr. Goldberg, teen wie
'n aanklag deur mnr. Marwiek ingebring is dat hy geld ont
-vang het om 'n minister in be-lang van iemand in sy lciesafde-·
ling te spreek, hom nie slmldig gcmaak het aan 'n oortreding
deur dit te doen nie. Die ltom i-tee het nogtans aanbeveel dat
Jede geen fooie moet ontvang vir werlc wat hulle in hul hocda-nlglteid as volksver
teenwoordi-gers doen nie, aangesien dit
Jdeinerend ls.
Mnr. Marwiek het sy ecrste
aanklag opgevolg met twee
verdere briewe waarin beweer
word dat mnr. Goldberg bedrae
van £75 en £50 onderskeidelik
sou ontvang het vir onderhou
-dc met 'n minister. Mnr. Gold-berg het ontken dat dit vir par
-lementere werk was. 'n Voor
-stel van mnr. Marwick dat die saak na die komitee terug ver
-wys word, is deur die raad ver-werp.
brei het tot die ander aange
-plante tul'i\svye.
Dat hierdie parasiet in staat is om homself etlike myle ver te versprei en voort te plant
soncler menslike hulp, blyk uit die felt dat verskeie plase in
Noorcloos-Kaapland, waar geen parasiete in die turksvye ge-laat is nie, die aangeplante do -ring:ose turlcsvye reeds in 'n
gevorderde stadium van ver nie-tiging verlceet·.
Ool\ in die Vrystaat het bo
e-re, luidens berigte, reeds met hierdie pes te lcampe, terwyl b
e-rigte uit Kaapland meld dat die cochinille reeds die groente
-tuine begin inneem. TAMATIES
Toe hierdie plaag etlike jare gelcde dcur die regering ing
e-voer is, is daarop gewys clat
naas turksvyc die plaag ook
besondcr lief is vir tamaties. Hicrdlc waarslmwlng het nou bewaarheitl gewortl en die ta-maties van boore in die naby -hcid van Ontlt-shoorn word reeds dem· dlo plnng ver.nlot:lg. Ver
-slceio bo01·c hot clio pes in hul
tuine opgcmodc. Ook pampoe
-no worc.l anngovnl.
Die mocilikheid met die plaag is dat die boere geen metodc of middel 'Jean vind om dit aan
bandc te le of uit te roei nie.
Indien die regering nie dadelik
stappc docn om deut· navorsing
'n miadel te vind om die plaag aan perke to I~ nie, sal dit gt·oot verliese vir die boere te
-weegbring.
:Stuur u POSBESTELI.TNGS vir
G>
K
ANT
O
OHBEN
O
DIGDHEDE
0
S
KRYFBEHOEFTES
eu
naS
OLM
S
VAN
NIEKERK
Uroote Iierkgebou, Parlementstraat, I{AA]>STAD - Foon 27017
A.V
.
B
.
O
.
B
.
Lykbes.orgers, Oraroteennlf\k~r&,BegrafnlAverHeliertiu.n
Bloemfontein - Pretoria
180 Takke
U J(oop Alto
o
s
D
ie
}on
gst
.
e M
ad
e
ll
e
0HOEDE
0T
AB
RER
D
S
@by
-J
AST
E,
E
~S
.
Steyn~
D
i
e M
od
e
w
i
n
k
el
PAROW
TOT U DIE
N
S .
Gelden
h
uys
ln
ge
Klliemrswerr
k
e
II!) DRAA! 0 lPAS @ SWEISWERK Wynnestra.at 18 PARO~Slen Advertensle onder Geklas -si(iseerde Advertensies.
P
LUL,
I
VE
E
UJc Ueete Flrmn om o PLUIJ\1\'F.E t::U:ltS CD ander rnOUUKTE aan te otuur Ill:C. M
.
ELOFF E
N
K!
K
(Edmo.) Upk ~lOJU•;)lARK (f'o~bue 718(1) NewtonME
U
!BE
JLS
PRYSE STYG VINNIG
K
OOJ? NOU
Ons hou alleenlil< goeie lnvalitci t l\Ieubels in
\'OOrraad
'VE
RDA
Meub
e
l
ha
nd
elaars
(EIE:Z.."DOI\IS) BEPER.Ji
Groote J{erl<gebou - Kaapstad
B
es
kerm u
Oe
Bring u oogarts se voorskrif nn ons. Laat gekwalifiseerde Voorskrif-Oogkundiges u be -dien.Wah
l
~
lL
awll'erm<ee
EN KtE
.
BRILl\iAKERSAdderleystraat 120a, 1\:aap~tad
Foo~ 22408
K
O
-
OPE
RATIEV
E
WIJN
B
OUWERS VE
UE
NI
GI
N
G
VAN ZUID
-
AFHIKA
.
BEPERKT
.
(ueregistrcer l<ragtens die Wet op Koop. Verenigings, 1939).
KENNISGEWING AAN LEDE INSAiiE
1:-I'TREKKING VAN AANDELE.
Lede wat hul wynboerdery opgegee het en wat begeri1;; is om hul aandele kragtens die bepaling \'an Artikel 21 van die Statuut van die Vereniging te laat intrek (waarna die K.W.V. die nom i-nate. waarde van 10/- pet· aandecl aan hulle sal uitbetaal), word
versoek om soncler versuim met die Hoofkantoor skriftelik daar -omtrent in verbinding te tree.
Sodanige intrekldng I< an egter slegs dcur · 'n besluit van die Jede op 'n algcmenc vergaclering geskicd en aangesien die Al ge-mene Jaarvergadering van die Vereniging binnekort gehou sal word, moet aile aansocke vir intrekking van aandele tesame met die betrokke sertifiltate clie Hoofkantoor van die Vereniging, Pes-bus 528, Zuider-Paarl, voor 30 April 1917 b<'teik.
GEK
LfEUR
VUR
N
U
W
f
Dlf~NS
tU
IE
lU
l!!$rPIE$1ALBU
1
1TIE
P
A
A
RL S
T
OOMWASS/ER
Y
--J
Posbu~3
5
D
I
F
P
AAR
L
*WAS
Foon 214
*
KU:UR
*
DROOG
·
SKOONMAAK
H
UGIENOOTST
A§IIf~b(
Goedere
H
alft
a
r
i
ef
)
BLADSY VIER DIE O.B .. WOENSDAG·, :t6 APRIL 1941
,DIE O.B.'' WOEKSDAG, 16 APRIL 19,17
Wat Hou Hom
'fe
rug?
Genl. Smuts het hom vcrlcdc week in die parlement oor die
kommuniste uitgelaat op 'n tydstip toe die geheime hand Yan hierdie bolsjcwistiese voorpos 'n sl\eming in die arbeidsgcledere veroorsaak het. Hierdie feit sowel as die onthullings in die Ame-ril,aanse amptelil\e vers:ac het moontlik daartoe bygedra om 'n
erkcnning uit genl. Smuts se mond af te pers dat die lwmmuniste se optrede - hul .,mctode", soos hy dit noem - gevaarlik is.
Hy het dit 'n molmetocle gcnoem, die belcid om te infiltrccr en magsposisies in hande ~e Jn·y, ver buite verhouding tot hul geta
l-sterkte.
· Daar is lanl' gewag op hierdie erltenning, want in die verlede
het die regering soos 'n halsstarrige sot volgehou dat hier geen
J'ommunistiese gevaar in Suid-Afr.ika bestaan nie. Sy minister
van just isie (en tans arbcid) was en is nog steeds p1·esident van die l<Ommunistiese groep wat hulself vers!mil agter die m
ooi-ldinlwnde naam , Vrlende van die Sow jet" - die sogenaam(le
,mede1·eisigers'' van die 1\ommunistiese party.
.:>Jou dat genl. Smuts die gevaar erl\en het, sal die volk
graag wit weet wat hy gaan doen om dit die hoof te bied.
Sy antwoonl is <'gler dat daar nil;:s gedoen sal word nie, maar dat
die 1-ommuniste ,dop gehou sal \\'Ol'd." Hierdie dophouding ge-skied al sedert die ec1·ste wereldoorlog en nog geen klip is in hul oad uerol nie ondanks die fcit dat die inv~oed van hierdie ,.klein
.
"'
groepie" tans so sterl< geword het dat hulle tienduisende natu1·elle kan mobiliseer op lwrte kennisgcwings soos aJ geblyk het uit stakings en :i\[eidagvierings, en <lat hulle en hul ,mede-reisigers''
die gcsamcntlil;:e ,·crtcenwoordiging van die val;:bonde al oorstem,
soos bl~·J;: uit. die botsings binne die S.A. Trades and J.abour
Council verlede wc<'lt in l'ort Elizabeth. Soos die posisie tans is, oorheers die kommunistiese vleuel hierdie arbeidsraad sover dit afgevaardig'des betref en is die posisie tot verlede week nog net gered deur die stelsel van l;:aart-stemming, waarvolgens gestem
won! op g1·ondslag van die ledel<rag in plaas van vakbondverteen
-woorcligers, en selfs hierdie stc:sel sal, m't die uittrede van 'n hele aantal anti-l;:ommunisticsc val;:bonde binnekort omvergewerp word.
l\IEERDERHEII)
\
As daar <'('n ding is wat baic duidelik aantoon hoe wyd die
invloed van die lwmmunistc reeds binne die val;:bontlwese sh'el;:, is
dit hienlie feit dat hulle op 'n g1·ondslag van afgevaa•·digtles die
mcerdc1·lwid van W<'l'lters reeds oorstem in die hoogste arbilills
-Jiggaam. Volgens die uitslag van die stemming oor 'n mesic van wantroue in die bcstuur, blyk dit dat hierdie mensc 59 vakbonde
met 'n gesamentiilte ledetal van 5•1,926 beheer het teenoot· 26 vak-bonde met 'n gesnmcntlil<e ledetal van 64,020. Onuanl;:s hnl
agter-stand in getalle, bilhce1· hicnlie ,klein gl'Oepie" dus meer
as
twee-maal sovccl ,·al<bonlle as die konser\\'atiC\\'e elcmentc. Dit is die
ge,·olg ,·an hul docltreffcnde iniiltrasie waardeur egte ,·al;:bonde omgesl<ep \\'onl in propaganda-nnies wat die \\'eg moet ,·oorberei
Yir 'n lwmmunistiese groep.
Ameril\a, waar die kommunistiese party nog steeds 'n onbe-nullige perscntasie \'an die bevolking gevorm het, het die staat nou na dceglil<e ondet·soek ingegryp en die land op drastiese
wyse begin sui\ver van hicrdie vyfde kolonners. In Suid-Afrika, waar die Jwmmuniste •n vee! groter invloed uitoefen weens hul
greep op die nie-blanke oorwig, verklaar die Eerste Minister dat die woorcl ,lwmmunisme" nie in ons wetboek voorkom nie, en dat
<laar nie opgetree kan word nie weens ons ,Iibera!e en clemolt ra-tiese stelsel." Dat; die \\'OOrd Ossewabrnmhvag en Brocllerbond
ool;: nic in die \Vctboelt voorgci<Om het nie, het nogtans nie ver
-hiudeJ· dat 1lie huidigc handlanget·bcwind teen hi01·<lie landseuns
opgctree het, soos Ameril<a tans teen die lwnununistc optrce nie.
Wat is dan die rcde dat die regering weier om die kommunisme daadwerldik te beveg? Is dit omdat hulle 'n besl<ermheer in die kabinet hel wat as hoof-intrigant ,·an die Empire-pa1·ty vir genl. Smuts onmisbaar is? Is dit omd~t hier 'n Bolsjewistiese
diploma-tieke korps aanwesig is wat blykbaar so belangrik is dat se~fs die Unie se radio-hoof aan hulle moet gaan apologeer wanneer iets teen Russiese koerante gese word? Of is dit omdat moedcr
Enge-land se regering met sy sestig I<Onnnunistiese voll .:s,·ertcen\\'oor-digers in sy boesem nog nie maat reels teen die Iwnmmnist'e get ref
het nie, maar inteendeel die Russicse gcsant wat weens die
spioena~ie-sl;:andaal uit Kanada mocs padgee, met ope a,rms ont-vang het? Ons wcet mos dat Engeland ecrs moet optree \'Oordat
ons handlangerbe\\'inll in beweging !<om, maar sc nou Eng·eJand
tree nie op nie of hy t rce te laa t op ·~
T
reind
ien.s
Ontwri
g
Die treinclienst~ moes
nog-maals ingekort word vanwce die slderstaldng van die
vak-manne in diens van die
Suid-Afrikaanse Spoorwec. Reeds
tien voorstectelike treine is in
l{aapst:l.d gel<anselleer, tel'\vyl verskeie treine op die hoof
-lyne, waaronder die Blou Trein,
reeds veertien dae gclede van die rooster geskr.ap is.
Amptenare het verklaar dat. indien daar nie tot Ciln of
Nog
Meer
ander verstandhouding geraak
kan word nie, die treindienste nog meer sal agteruitgaan. Die werkers is vasberade om by
hulle eise te staan.
Intussen hoop die waens en
lokomotiewe wat by die werk
-plase herstel moet word, al
mce1· en meer op.
Die hoofbcstuur \·.an .cJie ve
r-'eniging van ambagsmanne ver
-gader more in Johrumesburg. Op hierdie vergadering sal
bcsluit word wat die verdere
optrede van die vakmanne sal wees.
---~---~
--G®d~mJ~~
lelers
Oorsa~k
VmffiJ
~rit~e
Verval P
Die gedag
t
c
dat
E
n
ge
1and
se
vena
l
e
n
tei
s
t
e
rin
gs
t
oeges
kt·
yf
moet
w
or
d
aan die
f
e
it dat
hy
Y
and
a
g gee
n
god
vr
ese
nd
c s
taat
s
maun
e
aan h
e
wind
het nie,
w
ord
uit
gesp
r
eek
dem·
die b
ekc
ml
e
joernalis
e
n
po
li
t
i
e
k
e
k
e
nn
e
r
, Ken
n
et
h
de
Cou
r
cy.
., 'Nat hilt met Engel and ge·
bcur?" vra hy in 'n artikel wat hy opgestel het in die vorm van 'n brief van 'n vriencl
-skaplike diplomaat in Londen.
,In die groot clae van my
voorgangers het die reuse wat
hier<Ue land regeer of gcdien het, sekere gemeensl<aplike
eiensl<appe gehad. Meeste van
hulle hel vee! persoonlike ge
-rief prysgegee ten einde die moeilike Laak bp hulle til neem
om 'n land en ryk van onge
-ewenaarde grootheid en in
-vloed te regeer. Byna niemand ,·an hulle het iets ontvang vir hul openbar·e d.ienste nie. Vir meeste het dit die dinge ge
-kos wat h,ulle die g1·aagste be
-geer hct. toewyding nan studie,
sport, reis of besluur vrul groot besittings.
,Vandag wont Brittwzje ?'C-gccl· <lew· mwz.nc 1~;at alles te
we.n 11-et 11it lz·ul cw~11te, vi1· wie
1lolitiek 'n wi1zsr;cwon<lc bcroep is, maum.o vir wic politick fcit
-Jik 'n onein<ligc persoo'llikc voonleel m.cebring. Ba.ic uan
hu,lle, inderdaad die mcc)'(/e
r-hei<l 1:cm hnl/.e, llet r;ecn
.sulc-scsvolle private loopbanc nie. GODSDIENSTIG
.,Die ou reuse was alm~l tot
'n sek-ere 1mate (en sommige jn
'n baie groot mate)
Godvre-send. Mecstc van hulle, inde
l·-daad alma! van hulle, het 'n
diepgaancle geloof in God
ge-had en Hom aanbid. Hulle SOIJ
nooit da.m·aan gedinl< het dat
iets duursaams sonder daardie fondament gebou lwn word nic.
,.Is dit moontlik clat sull<e
mense maa1· net emosioncel was? \Vas hul prcstasies so dat ons hul godsdiens maar net as l<af lt.:m opsyskuif? En wat was die gevolge? Brittan-je was toe geweldig stcrlt, ryk
en groot. ,Vandag is 'n groot aantal van die kabinet oo rtuig-de ongelowiges, en baie van die
NATAl VERLOOR
~N
GROOT KRAG
UTRECHT. - Die hele sa-melewing van Utrecht en om
-gewing was diep geslwk toe be1·ig ontvang is \'an die tra-giese afsterwe van lwmdt.
Karel Meiring, as ge\'olg \·an 'n motol·ongclul<, die nag van
\Vyle I{OnHH. 1\'lcil·ing
Sondag, 6 April, op pad na
Utrecht vanaf Kroonstad w~ar
heen hy sy cggenote geneem het.
Volgens afl.eiding van die
-gene wnt sy lyk gcvind hct, moes hy aan 'n hartaanval be
-Ge<e$drif Vir
OoBom
G
re;
dJ@
g1t
(E:
TZANEEN. - 'n Besondere
g~sellige funksie is gere~H
dcur die Laeveld Vl'oue-kom
-mando en is bygewoon deur
die mann•e-kommanclo.
Onder die skadu van reuse
bome op die plaas vru1 veldkt.
Nie. van Schallnvyk het die
funksie pl.aasgcvind.
I<omdt en komdte.
Buiten-dag het die offisicre en brand
-wagte asook buitestaariders welkom geheet.
Daarna is word gebraai. In
die middag het gent. J. J.
Eloff die aanwesiges toege
-spreek
Geesd1·if het van begin tot
end geheers. (Eie berig).
swyk het sodat sy motor die
pad verlaat, en omgeslaan het.
Die komm.ando van D2C3 bc-treur sy heengaan dicp en sal
nog lank terug dink aan hom
as Afri!mnm·, vriend, en kame-rand! Geniaal, vriendeli k en opgeruimd, altyd bemoedigend by ontmoeting, het hy die
ga-we besit om aimal sy vriende te maak sonder een jota van begi.nsel prys te gee. Aile
cl~le van die samelewing het
geweet waar Ka1•el Ivleirin8'
sta:=~n, op sosJale. ~oliliel<e en geestelike gebied. JV[et 'n hart
wat warm geldop het vir sy
mede-Afriltaners, •en 'n hart
wat altyd oop was vir sy volli
-sa•ilk en sy ]{-erl<, het hy ge -dien. Komdt. Meiring· is vir
ons 'n voorbeeld wat moeilik
ge-ewenaar kan word.
Die O.B. van D2C3 is in
di.epe rou oor sy heengaan. Die !ewe . wat hy ondet· ons gelei het, is sy monument, die nalewing van sy voorbeeld, is ons taak. (Korr.).
Ontheiliging
Van
Die
Sabba~
Uit vrees dat die aanltoms
van die Britse l<oning op
Son-dag, 20 April, aanleiding mag
gee tot grootslmalse Sabb
ats-ontheiliging bet <lie gesameil
t-like Kornmissies vi1· die Bestry
-ding van Sosialo Euwels be
-sluit: om omsendbl·iewe ann aile
predilmnte en S ondagsl,oolon-derwysers van die Skie1·eiland
to stuur waatin bulle gevra word om 'n bcroep op hul
ge-meentcs en ldnden; te docn om nie op llaardie tlag in die stmlc
saam te drom nie met die oog op Sabba tson theiliging.
In Kaapstad word daar reeds
nuwe \'OOrbereidings getref om
die Britse lwning op Sondag 'n
Jawaaierige onh·angs te gee. AI
die sitplcklie Iangs die strate
is reeds dcur die l.:oningaanbid
-ders bespreek
volk ool<. \Vat 'n verbasende verandering! Kan flit mocm.tlik.
'n Vc?·Jda?·ing wecs 11i1· die ctg
-tendtga.ng in. '!cclWu:t?·t, intvloecl
on wa.ctrclighei(l van hie1·d·ie
bc,·ocmde vollc? Ek won<lcr."
SHINWELL
Die skrywer wy v-era! 'n para
-graaf aan die minister wat ver
-antwoordelik is vir die brand
-stof waaraan daar tans so 'n
tel<ort is, die hcer Shinwell. ,.,\'at is die agtergrond van hierdie merkwaardige mnr. Shinwell ?" Yra hy. "Volgeus
Peter Howard, '11 bclccnde skry
-1VCr ill die Szmdcty Erp1·ess, Jzet
.~y m·oot uadc1· net Engelm:cl ge -kom uit Pole met clie Naam,
,Shintoald'. Sy ministe1·ie/.e
klein,sewt, gcbore ttit Joodse
onc1·s, llct die skool ve1·laat op cljj(tl'igc leeftyd en 'n tabakwa
-seun gewo1'll en lcMer 'N k
le·re-malcCI' sc mn.sji11is. In sy vroe
-e1·e ja.1·e was Shimvell ·'1n nit
-gesp,·okc godlose (atels) ve
r-bonde cum clie Scculm· ll:love
-m!lnt in Slcotlnncl az,a.mens 1vie
lzy oolc t.oeSJl1'Ctlce gchon het.
.. Die staking in 1919 het
tot onluste gelei. Shinwell is
tot vyf maande tronkstraf veroorcleel. Sewe jaar later to2
hy sekretaris was van die v.er
-enigde seemansval<bond, is hy verhoor op aanl<lag van aan
-randing en vir ses maande dte plig opgel.:: om vreedsaam te
leef. DaPt na.twurlik is daar die
bckcn<lc gc~;al toe hy Robm·t
Bower, Konserwaticwe licl vii·
Clc~;eland, ·ht die lacrlwis ge
-sla<oz lzct . . . "
HULLE
"VOU
DIE I\ONING
NKlE SKlEN
(Eie Korrespondent) PRETORIA. Geduren<le
die naweek v.an 29 Maart (die
clag waarop die koning \'an
Engeland Pretoria binnegekom het), het die Brandwagte van die P1·etoria kommando's met motot·s en vragmotors uit die slad vertrek om op 'n plaas in die distrik 'n gesamentlike
laertrek te hou. Die offisier in bevel van die k.amp was komdt. J. Prinsloo van die Moot. •
Ten spyte van uiters ongun
-stige weersomstandighehde het
'n groot aantal Brandwagte 'n
aangename, koninglose naweek in die opelug deurgebring.
In weerwil van slortbuie wat
tell<ens uitgcsak het, het die verrigtinge baie ordelik en
val-gens program verloop.
Teen die ag,nd het die reen
bedaar -en kon 'n baie genoeg
-lil<e aand om die l<ampvuur deurgebring word. Treffendste van die verrigtinge om die vuur
was 'n toespraak deur mnr.
J. A. Lombard, waarin hy die werklike betekenis verduidelik hct van die Ossewabrandwag
se lcusc: .,MY GOD, MY VOLK. MY LAND, SUID
-AFRIKA."
biE O.B., WOENSDAG, 16 APRIL l!H7
Russe
_Af
VV
eier
·
V
roue
Unifo
rm
§
Vi
r
VVie en.
Wat?
te
Vyfticn Russiese vroue wat
met Britse sol<lato getroud is,
sit in Rusland vasgel•eer omdat Stalin \VCier om hnlle die land
uit te iaat gaan. Die vroue
sukkel al meer as 'n jaar lanl<
om Stalin te beweeg om hulle
toe te laat om na Brit.tanje te verliuis, waar hul mans gretig
op hnlle sit en wag.
Die Russiese regering weier
halsstarrig om gehoor te gee aan
die versoek van die vroue. Selfs die persoonlike vertoe van
Be-vin, Britse minister van
buitc-landse sake, naclat die Britse gesantsl<ap gefaal het, het geen hond haaraf gemaal< nie. Die
Russc het hulle nie eens ver
-werdig om Bevin van 'n
ant-woord te bedien nie.
Nog geen rede is aangevoer
waarom hulle nie ver!ofbriewe
om die land te verlaat, wil
toestaan nie. Aan die vt·oue
self het die Russe te kenne
gegee dat hulle nie toeste
m-ming kan ln-y nie omdat
Rus-land al sy bu1·gers nodig het.
Volgens die verklaring sou die vroue indien hul!e die land
verlaat, in werklikheid hul
werk laat staan.
Jnmidde!s het die R.nsse
ge-ilurenile Maart ook 'n bevel
uit-,Was Ceen
V
akansie
Vir Koning'
Die Engelse pers in Sui
d-Afrika wat aanvanklik met
groot opskrifte aangekondig het dat die Britse koning en sy gevolg 'n vakansie in
Suid-Afri-ka kom deurbring, vind clit nou
nodig om hulle woorde weer in
te sluk en moet erken dat dit g_een val,ansie vir die lwning was nie.
Nou dat die toer van die
Britse gesin in Suid-Afrika
byna voltooi is, verklaar die
Cape Times: ,.. Vir die eerste keet· word die lwning se a.fge
-matheid venneld ... El;: het geen
tw:yfel dat dit geen vakansic vit· die lwning was nie. Sy
toer in Suici-Afrika het net die las wa.t hy gedurende die oor
-Jog op sy slwuers gehad het,
vermeerder." Om bietjie
duide-liker te wee.s: die koning moes
die bande van die Britse Ryk
nouer trek daar hul dreig om
uitmekaar te val, en dit was 'n
ui(puttende taak!
Staan
gevaardig wna.rin 'n verbod ge -plaa.s is op hnwelihe vau Ru s-siese vroue met mans van vreemde moondhede. Huwelil•e sover as 1937 word hlerdeur ge-t.ref.
Met die besoek van die Rus-siese afvaardiging aan Enge
-land het die Britte hul kans
waargeneem en hul!e probeer
beweeg om me saak in Rusland
by die Opperste Sowjet aan
-hangig te maak. Die Russe het
belowe om die versocl< voor te
Ie maar hul verbasing uitge
-spreek oor die feit dat die saal'
soveel aandag in die Britse pers
geniet.
Die bestelling van 1,500,000
militere uniforms wat Amerilm.
in Engeland gcplaa..<; het, het
die a.rgwaan van die wct·elcl
gaancle gemaal;: en geen b
cvt·e-cligende verl<laring oor die doel
da.arvan kan verJ•ry word nie.
l>io bestelling wat ongeveer
£2,500,000 bedra., is denr die
Britto van die hantr gewys a.$ gevolg Y&n die inlwrting van
Brittanje se produl;:sie-vermoc.
Fabrilmnte by wie die beste l-ling geplaas is, J,an <lit nie
Jdeinkry nie om<lat <lit bel;;en<l
is da.t Ameril•a. nog self baie wol het om to verwerk Na.
berig word, probecr A.meril;;a
die bestelling in Dui.tslaml pla.as.
~,
Ru
slan
d
~n
Tr
o
11li
~~
Grroot
Die Cape Argus, wat t~·dens die oorlog graag gcpraat hetl van die ,afgesaagdc kommunist.icse paaiboelie" wat van nasionale
lmnt dan voorgehou word, en twee jaar gclctlc nog die mond vol
gehad llet var• die voortreflihhe<le van clie nussiese bewind en die Jlragtige samewerldng met Rus!a.nd \\·at die Afril;;aners dan
wil bederf, het non sldelil;; uitgevin<l dat die Russiese staat setlert
die afgelope twintig jaar· nog a.Jt.yd 'n groot ,tronk" vir sy
onder<lane was. Tot hierclie slotsom J;;om die blacl non nadat 'n paar Br-itse soldate cieur Stalin sc huwelil;;sban. getrc( is.
~
Die blad sl<ryf: ,Die blote feit dat nog Stalin, nog sy
rege-ring bereid is om toe te laat dat hierdie vroue Rusland ver
-laat, en die rede wat aangevoer
word -- dat die Sowjet-unie elkeen van sy burgers nodig
het - is bedrog. Die waarheid
le diepet·. Se<lert die J·evolusie
in 1917 is die voile van die
Sow-jet so goecl as in tlie tronl;: ge -gooi en die mees strenge maa
t-recls is gotref, en word vandag nog afgedwing om hul ,o ntsnall-ping' te voorlwm. Permitte om die land te verlaat word nie
aileen aan jong en liggaamlik gesonde persone geweier nie,
maar ook aan ou en verswaktes .
en aan lastige applikante word
te verstaan gegee dat verdere pogings hulle in onguns by die
,owerheid sal bring. In die eer -ste jare van die rewolusie was
die verduideliking wat
aange-bied is, dat die Russe wat ver
-kies om die land te verlaat,
kontra-rewolusioniste is wic die
Sowjet verkies om onder b
e-waking te hou. Vandag is die
kontra-rewolusie en die lwntra
-rewolusioniste dood. Daarom
vind die Sowjet 'n nuwe ek
-skuus in die tekort aan
manne-krag en is skynbaar so
despe-raat in die behoefte aan
ar-beidskragtc dat hy nie vyftien
vroue uit 'n bevolking van 180
miljoen mense kan spaar nie. ,Is dit moonUik dat die eint -Iike waarheid van clie saa.k die
begeerte va.n die Sowjet is 0111
nie soseer beslag te lc op die
burgers van die Sowjet, as die
waarheid om trent; Ruslancl nie?
Die gordyn word tell,ens weg
-getrek deur tcruggekeerde p ers-korrespondente soos \¥. H.
Chamberlain en Alex. 'Nerth
maar die omvang van die in
lig-ting wat hulle in staat is' om
te gee, word ernstig beperk
deur die aan bande
l
e
van diebewcgings van persmanne in
Rusland en hul beperkte
kon-takpunte. In die geval van die
Russiese volk is dit andcrs.
Hulle weet. ll'iislden· weet !mile
to veel en dit mag een van die rede:; \Yees vii· die yst.e1·gordyn - en vir Stalin se onvermoe
om paspoorte aan 15 vroue uit·
te reilc"
Net
See~§
Met
Koning
§e
JKop
~®
&;lr~~~ug
W
ei~Jr
Jl{@n
amag
t
e
Sileo
e1m
M
~dalljes
Te
N~e~
Dit het die afgelope week
twee keer gebeur dat lede van
die publiek in Kaapstad nie jn staat was om gewone posseels oor die toonbank by die pos
-1-:antoor te. !mop nie. Daar was
slegs seels m.et die kop van die Britse koning daarop ver
-Jn·ygbaar. Diegene wat verities
het om seels te !wop sonder die I<Op van die lwning, moes sonder sei:Hs gaan of tevrede \v'ces om hul briewe met die
kop van die Br.itse koning te
ontsier.
ROEDTAN, Tv!. - Die prag-tige republike.inse gees van
Roedtan se Boerejeug het '.n
besieling geword vir baie
bui-tcstaanders.
Tagtig van die honderd-e
n-tien l~inders in die plaaslike
skool het botweg gewc.ier om
die medalje van die koning te
ontvang.
Aan die kinders is gese dat reelings vir vervoer getref sal
word vir diegene wat die
!co-ning op Piet.ersburg w.il
be-sock. Niemand was geln
tetes-seerd nie. 'n Doodse stilte het
geheers onderwyl elkeen die
ge-leentheid gekry het om na vore
te tree en sy medalje te
ont-vang.
Die meeste kinders het hulle
lmppe weggedraai of laat sak,
omdat hulle dit nie ·eers wou
sien nie en gese: ,Nee dankie
meneer, el< wH dit nie
he
nie."Hulle het later op 'n
ver-gadering gese: ,Ons wil die
J<Oning nie eens sien nie.
Ons het ook niks op Pie
-f:.ersburg verloor nie. Ons
het 'n President verloor ja,
en ons wil weer 'n Presi
-dent he."
Die kommando se gees is
soos nog nooit te vore. Daelil<S
• word nuwe !ede ingeskryf, en die samewerking is pragtig.
Vroeg in volgende kwartaal
·word 'n braaivleisaand gereel waarop om die kampvuur die
aanbou van jukskei- en 'n sltiet-baan bespreek sal word. (Korr.)
J:'\avt·ae het aan die Jig g e-bring dat daar g·enoeg •::tncler
seels in voorraad was· maar
dat di·e betrol<ke amptenare om een of ander rede nie die moeite gedoen het om gewone sei:Hs uit die brandkamer te
haal nie en so mecgedoen het
om die Britse koning aan die
publiek op te dring.
'n Gek is 'n pcrsoon wat nog
nooit 'n eksperiment gcmaak
het nie.
Om Perskor-aandele te koop
is geen eJ,speriment nie. Dis
'n volksaak.
•
BLA.DSY VYF ~o ttc~ oo ttom~fo ba~d<!a
~e ~ ~ml:lcl
0 0 0 ~ ~tr~~~ G:~~~lg~oM 'Kl?OO!te? u~:.:~&~o~~
"'S
JJl
r!£
.Al
Im
l!E
7F
1r
IE
Lyk
H
i
erdie Jaar
Op
U
Beste~!
Ons
hied die All
er
jongste oggend-
en
m
iddag-rokke
a
a
n
.
Lo- en
Fremode
Kostuums -
c-VAN
ZYIL~
KENNISGEW
I
N
G
Vi1· algcm.ene in.ligting word hiermee bel;;cnd ge}naal• <lat
<laar nog 'n beperl.:te aa.ntal (gewone) VOLKS
iiAS-amt~lele vir insluywing besldhbaar is.
Volledige1· besomlerhede is vervat in die betroldw
pros-pelaus waarvan eksemplare verl;:rygbaar is van aile
tal<l;;c of van die Hoofl;antoor van die Bank, Posbus 578, Pretoria..
VOlLKSH\AS
PRETORIA. Hoofkantoor:
Ba.nlders
REISPH.OGRAM
GENL.
W
.
n.
L
AUBSCH
ER
i
n
Generaalskap
Al5
17 Al'l<-IL H.Ell\IOES US Al'Jtl~ l!J Al'KIL :tl 1\.l:'lUL :t:t Al'l<·lL :t~ Al'lUL :t4 Al'K.lL :t5 A.l'1{.1L:
w
Al'H·lLi
n
liANON EILAND UPINGTONGeneraalskap
1\
17
U.AROS GKOOTORINJ{ GHOBL:t:ltSHOOP N lEKl!:l{.I(SHOOP PUIESKA l\L'\.1{. YUALE 7.30 n.m. 7.30 n.m. 7.30 n.m. 7.30 n.m. 7.30 n.m. 7.30 n.m. 3.30 n.m. 7.30 n.m. 3.30 n.m.Generaalsraadvcrgadering
Al3
2!l.APRIL CARNARVON (Geclenl>saal) 2 n.rn .
