WM) 2_
„DE D A R D E K L O K K E "
D r i e m o a n d e le k s t ie d s c h r ilt v e u r O m m e n j ^ ^
R e d a k t i e e n a d m i n i s t r a t i e
U u tgave van de G e m ie n s c h o p D i e k s M a k k i n g a A z n
van O ll O m m e r G a s t h u u s s t r . 2 5 , O m m e n .
_____ 1
C O O P . R A I F F E I S E N B A N K „ O N H E H ”
B o u w s t r a a t 2 0 - 21
D e spaarbank van Om m en a lle r le i spaarvorm en -
verder a lle ba n k za ke n - effecten vreem d g e ld - re isd e vie ze n - v e rz o rg in g van v a k a n tie re iz e n enz;
sofeverbuur - n a ch tk lu is.
R O E S T i s v o o r , u w A u t o v i j a n d n o . 1 .
W i j b e s t r i j d e n h e m m e t h e t e f f e c t i v e Z w e e d s e A n t i R o e s t m id d e l ( 3 J a a r G a r a n t i e )
A U T O S C H A D E L . P . S T R 0 0 B A C H
O m m e n - H aven O o s t 1 8 Telet 1 2 1 8
c ) W z scA oenen
U w a d r e s : V o S j 0 P l
Q lA m a ,n
H O F L E V E R A N C IE R
S T A D S U U R W E R K M A K E R
O P G E R I C H T 1 7 7 5 B o u w s t r a a t
H. B A K K E R
MAKELAAR - TAXATEUR
onroerende goederen (lid N.B.M.) Kantoor: V r ijth o f
P rivé : Stationsw eg 17.
D e p rijze n zijn laag, K oos levert U graa g
K oop nu uw v lo e rb e d e k k in g subiet W ant goe d kop e r dan b ij K oos k rijg t U het niet. K w a l i t e i t b e s t - b e s t - b e s 1
1
U b elt. K o o s verzorgt de re»f
K o o s Timmerman
v . Raaltestroat 12, Tel. 1 5 6 3
V o o r a l U w v 1 o e r b e d e k k i n g .
Autobedrijf Karsten N.V.
Stationsweg 24 - Ommen Te l. 05291 - 1471 - b .g .g . 1464
V o o r V o l k s w a g e n V e r k o o p er» S e r v i c e
©
Voor al Uw fotowerk naar:
foto film TER HAAR
Vrijthof 8 Tfel. : 1860 - Ommen Nu ook g r a m m o f o o n p l a t e n
RESTAURANT-SLIJTERIJ
„C! Ülltzangk”
te l. 1 5 0 7 Voor al Uw dranken,
feestjes en partijen.
V o o r A u t o - s c h a d e n a a r :
Huysmans
Auto schade Bedrijf
Strangeweg 20 - Ommen te l. 05291-
1146
s l ij t e r ij
cJ}. ^Schotten
V O O R AL UW G E D IS T IL L E E R D , B IE R , W IJN EN FRISD RA N K EN G R A T I S B E Z O R G J N G ...
Bouwstraat 12 Tel. 1145
A & Supermarkt
Ook Uw adres om voordelig en goed te kopen, let U wel op ons o n v e r a n d e r d spaar systeem, ƒ . 25, — gespaard is ƒ . 30, — waard.
Het voordeligste kunt U b ij ons terecht.
Bouwstraat 25
GARAGE RUITENBERG
AUDI DEALER
H O T E L C A F É R E S T A U R A N T
STEG EM AN
UW ADRES VO O R RECEPTIE'S DINERS EN V E R G A D E R IN G E N . te l. 1 4 2 8 .
VO O R AL UW BLOEMWERK
| BLOEMENMAGAZIJN j
e }o h . ^ Schuurm an Brugstraat 12 telefoon 1388
S P E E L G O E D - LEDERW AREN
v S peciaalzaak
HURINK
B R U G S T R A A T 21 O M M E N„DE DARDE KLOKKE
D rie moandeleks tie d s c h rift ve u r O m m en
U u tg a ve van de G e m ie n sch o p van O ll O m m e r
Redactie commissie:
Mevr. D. v. Elburg-Tusveld - Schammelte J. Lucas - Jhr. van Nahuysstraat
M. Makkinga - Bouwstraat
H. Makkinga - Gasthuisstraat
Eindredactie en adm. adres H. Makkinga Gasthuisstraat 25, Om m en
ZUIVER WOLLEN
DEKENS AaBe en DIDAS
nu met 10 pCt korting
bh K o o s T im m e rm a n
van Raaltestraat 12 — O M M E N
g R V E R S E R z ii n El ° e m e n > w e ^ e w ii p e r s o o n lijk v o o r u k o p e n in A a ls m e e r
V O O R D E L I G E R
R O S B E R G E N
O M M E N , H a r d e n b e r g e r w e g 6 - 8 DEN HAM' G r o te s tr a a t 4 4
Elke z a te rd a g in N ijv e rd a lo p d e m a rk t
D e s g e e D e s g e e
V rije merkbenzine is g o e d e n g o e d k o o p T a n k t d a a ro m b i] d e W IT T E P O M P
g r a tis s p a a rz e g e l H o b b y g a ra g e , d o o rs m e re n e n v e rv e rs e n A . J. v a n A a ld e r e n - H a m s g o re n 2 5 - O m m e n
FA. S T E G E M A N
E le c tro T e c h n is c h B u re a u R a d io - T . V . - H u is h . A p p .
O m m e n , D r. A . C. v a n R a a lte s tra a t 3 T e le fo o n 0 5 2 9 1 - 11 5 2
D E Z A A K
W a a r U s te e d s h e t n ie u w s te o n td e k t, e n g e z e llig w in k e lt.
Is h e t H u is v o o r G e s c h e n k e n .
Dijks & Steen O M M E N - B ru g s tra a t 1 0
Huishoudelijke artikelen
B e m b o o m
B o u w s tra a t 7 - O m m e n - T e le fo o n 1 3 8 3
„H et HOBBY CENTRUM"
V L h e e ft a lle s v o o r d e
H O B B Y CENTRUM Q0E HET ZELVER
H T e le fo o n 1 8 7 6
C a f é W e e r t m a n
v a n o u d s g e n o e m d . . . . n o g s te e d s g e ro e m d . . . I M a r k t 1 8 , O m m e n , t / o p o s tk a n to o r - T e l. 1 3 6 4
S lijte rij - W ijnhandel
v a n d e r B e e k
!
,^ön het c W a f2£ n uan c(0m m en
S in d s 1 8 5 4 d e s lijte r v a n a lle o u d O m m e n a r e n E ig e n im p o r t o p fe e s t H o g e K w a lite it
Schilders- en behangersbedrijf
W . B o l s e n b r o e k
H a m s g o re n 1 5 - O M M E N T e le fo o n 0 5 2 9 1 - 1 2 6 5
V o o r d e b e te re m e rk e n R ijw ie le n e n B ro m fie ts e n is U w a d r e s : v. d . M e e r
U w e e t w ij w e rk e n m e t b e k e n d e m e rk e n o .a . G a z e lle , S im p le x , E m p o e n B a ta v u s B ro m fie ts e n K r e id le r F lo re tt, P e u g e o t, B e rin i, Y a m a h a e n S p a rta .
H . V A N D E R M E E R Schurinkstraat 18-20 - Ommen - Tel. 1469
Een nieuw_begin.
Een aantal jaren geleden gaf de Gemienschop van 011'Ommer een - van tijd tot tijd verschijnend - losbladig orgaantje uit dat " de Darde Klokke " werd genoemd.
De verschijning werd enige jaren geleden gestaakt. Maar toen " de Gemienschop " in april 1971 20 jaar bestond, gaven een drietal enthousiastellingen, op eigen initiatief een nummer uit.
Het viel bij zeer velen erg in de smaak, waarover U elders in dit nummer iets kunt lezen.
Hierbij wordt U opnieuw zo'n nummer aangeboden. Nu echter niet als eenmalig bedoeld, maar als het tweede nummer van een
nieuwe reeks. De bedoeling is in 1972 vier maal te verschijnen.
Ook dit tweede nummer ontvangt U gratis.
De dan in 1972 nog volgende 3 nummers kosten ƒ 2,50 per abon
nement. Althans in de stad Ommen. Daar buiten ( in de buurt
schappen en buiten de gemeente Ommen) komt daar ƒ 1,— bij voor porto - kosten en wordt het dus ƒ
3»50
per abonnement.Ons tijdschrift wil de hele Ommer Gemeenschap dienen.
Het zal allereerst gewijd zijn aangeschiedschrijving onzer Gemeente en aan de bevordering van de eigen taalvorm der bevolking. Het wil daarmee en daardoor ook het contact tussen de oorspronkelijke bevolking en hen die later hier kwamen wonen vergemakkelijken.
Wie dat wil kan er ook zelf in schrijven en dit geplaatst krijgen. Ook kritiek op wat zich in het Ommen van vandaag voltrekt is welkom. Mits men zich in wellevende vorm weet uit te drukken. Daar wijken we niet vanaf. Er zijn twee dingen waar we ons echter niet voor lenen, n.1. partij-politieke
onderwerpen en godsdienstige twistpunten.
Dit tijdschriftje is een uitgave van de "Gemienschop van 011' Ommer", niet haar orgaan.
De financiering geschiedt buiten de kas der "Gemienschop"
om. Eventuele overschotten zullen dienen om het orgaan te verbeteren.
1
De exploitatie is in 1972 verzekerd, door de royale medewer
king van vrijwel de hele Ommer Middenstand, waarvoor wij de zakenmensen zeer erkentelijk zijn.
Wie zich wil abonneren, doe dat zonder uitstel, door stor
ting of overschrijving van het abonnementsgeld op de reke
ning van " de Darde Klokke", bij de Coöp Raiffeisenbank te Ommen.
De redactie- en exploitatie - commissie.
O N Z E _ N A A M
Wat " de Darde Klokke" eigenlijk betekent is niet iede
reen duidelijk en ook niet zo eenvoudig te zeggen.
Het hieronder geplaatste gedicht van de grote Sallandse dichteres Johanna van Buren vertelt er U al iets van.
In volgende nummers zullen we er nader op ingaan.
M.M.
De " darde klokke" van Ommen.
Wat is de "Gemienschop 011' Ommer"
Toch rechtevoort drok in de weer, Zee wil oale dingen van vrogger Bewaren en hoalen in eer'
Door steet in de Ommer historiej:
Dree klokken dee luun der weleer In 'n toren, maar sedert het rampjoor Zint d-ee met zien beiden maar meer.
Soldoaten uut Munsterlaand stöllen Der eene, maar t ’ vol eer neet too Det zwore dink te verhanteeren, En meenemmen konnen ze ' t noo.
Zo as de historiej vertelt, kwam De klokke in ’t water terechte, Wat noew de Burggraven eneumd wödt, Nen vroggeren arm van de Vechte.
"011' Ommer" begunnen te dèènken:
Misschien kan de klokke der uut,
Door zint rechtevoort van dee leu, dee De stee oons wel wiest albesluut.
Nen Gelderschen wigghelder kwam der, En gung is zo hier en.doar langs Te wigchelen met ziene gaffel, Joawel heur, hee vun al zo gangs De stèè, woer de klokke mut êitten, Woer kan zonnen keeal det toch weten...
Hee zéé van zon twaalf meter deep.!
Het mèènsdom is rechtevoort leep!
Noew zint d' "011' Ommer" zo niets en Zee dreumt der, wee weet, 's nach 'ns vans Ternes as ddoar hoog' in de toren
Den "darden" weer hank der biej an!
Ik hoppe "011'Ommer" de-j gaauw weer Den dreeklaank heeurt oaver oew' stad, En schrieft in de Ommer historiej Wonneer o-j det fees hebt ehad, Det laeter de leu nog kont lézen:
De klokke " den darden" kwam weer!
En hoalt, net a-j aaltied edoan hebt, Yedan d' oale dinge in eer'.
April 1954 Joh. P. van Buren.
* ) 1672
Gedicht van de Hellendoornse dichteres Johanna P. van Buren ter gelegenheid van het feit dat men geprobeerd heeft de "darde klokke" te bergen.
De grote brand te Ommen
Niets vermoedend en in een opperbeste stemming toog Egbert Brinkman op die bewuste dag na het middagmaal weer naar het land. Het was woensdag 8 augustus 1832.
Het weer was de laatste dagen aanhoudend mooi geweest, waardoor het goed vlotte met de roggeoogst.
Ook voor anderen beloofde de oogst goed te worden en met uitzicht op de Hammer kermis legde men er een schepje bovenop om toch vooral tijdig het koren ge
borgen te hebben. Hier en daar hoorde men het gezang van een nijvere landman, dat hoog opklonk in de ijle lucht. Kortom het leven was goed zo.
Egbert Brinkman kon niet bevroeden dat hij enkele uren later , evenals een groot aantal andere gezinnen, uit het stadje van practisch alles dat hij bezat, beroofd zou zijn. De gedachte aan een ramp, die zich
over enkele uren zou voltrekken kwam zelfs niet bij hem op, hoe zou het ook.
Omstreeks drie uur voegde zijn vrouw met de drie kin
deren zich bij hem om te helpen bij het inhalen van de oogst. Reeds van verre hoorde hij de vrolijke kinderstemmen. Hij voelde zich een gelukkige man.
Tegen vieren, even uitblazend van de zware landarbeid, wendde hij zich naar het stadje, een aanblik die hem steeds weer boeide. De spitse toren, priemend in de heldere hemel, andermaal verscholen achter een waas van laagkangende wolkenflarden.
Deze keer werd echter zijn blik getroffen door iets anders. Was het rook? Een plotseling opkomende donder
bui? Slechts enkele seconden had hij nodig om te be
seffen wat er gaande was. Brand! Brand in Ommen!
Wanneer niet onmiddellijk werd ingegrepen kon dit een ramp betekenen. Ook anderen hadden gezien wat er gaan
de was. Ieder liet het werk in de steek.
Kruiwagens met schoven rogge bleven achteloos in het veld achter. Ieder repte zich naar de plek waar vuur
tongen inmiddels de lucht in schoten.
Dichterbij komend deed Egbert Brinkman de ontstellende ontdekking dat het zijn woning was die in brand stond, doch niet alleen dat van hem, ook belendende percelen hadden vlam gevat en brandden als een fakkel.
Vuurheren traden regelend op bij pogingen de brand te stuiten.
De leren emmers met water uit de naburig brandkolk werden doorgegeven.
Iedereen deed wat hij kon. Anderen probeerden te redden wat nog kon uit de gevaar lopende huizen.
Het mocht niet baten. Een uur later staarden,40 tot wan
hoop gebrachte gezinnen, naar de verkoolde resten, van wat eens hun trotse bezit was geweest .
De achtste augustus 1832 zou een dag zijn die velen nog lang zou bijblijven.
Wat was de oorzaak dat in het tijdsbestek van een uur,
30
woonhuizen en2
schuren volledig in de as werden gelegd?Uit officiële bescheiden is hieromtrent het volgende gebleken; De brand is ontstaan in de schuur van Egbert Brinkman. Zijn kinderen van respektievelijk
8
,6
en4
jaren hebben vermoedelijk het vuur in de schuur gebracht, toen zij, terwijl de moeder in de buurt van het huis aan het werk was, van
1
tot3
uur alleen thuis waren.Omstreeks drie uur ging Mevr. Brinkman met haar kinde
ren naar het veld, om te helpen bij de roggeoogst.
Onderwijl smeulde het vuur verder en omstreeks vier uur brak de brand uit die razendsnel om zich heen greep..
Dit laatste moet voornamenlijk hieraan worden toege
schreven, dat huis en schuur van Egbert Brinkman, evenals andere percelen, met stro waren gedekt en voor een deel met hooi, rogg.estro en brandstoffen ( turf en hout), waren gevuld.
De afgebrande woningen werden - deels door landlieden deels door handwerklieden mede landbouw uitoefenende- bewoond.
Van de afgebrande woningen was een groot deel de laat
ste 5 jaren nieuw gebouwd of verbeterd. De huizen stonden op de plek waar nu de Middenstraat is gele
gen. De schade werd geraamd op ƒ 45000,— tot ƒ 50000,—
een voor die tijd aanzienlijk bedrag. Een deel van de gezinnen kon onderdak vinden bij familie en vrienden.
12 gezinnen hebben gebivakeerd in een hiertoe gebouw
de loods, welke, voorzover kan worden nagegaan, moet hebben gestaan in de omgeving van de gedempte Haven.
Door gemeentelijke overheid werd een beroep gedaan op de provincie voor het verlenen Van een subsidie voor leniging van de nood vanwege - den tegewoordige schralen toestand der Stadskas -.
Geruchten deden de ronde, dat de brand zou zijn ont
staan door het drogen van vlas bij open vuur.
Dit bleek echter niet het geval te zijn en ter staving hiervan werden de volgende motieven aangevoerd;
Gebruikelijk was het vlas, dat in Ommen toen veel werd verbouwd, in de zon en nimmer door middel van vuur te drogen. Dit was, ook bij nat weer, streng verboden.
Hierop werd door de politie, zowel als door het meren
deel der ingezetenen nauwlettend toegezien.
Een tragische bijeenkomstigheid was dat het merendeel der woningen niet tegen brandschade verzekerd was.
Tot de gedupeerde gezinnen behoorden o.a. die van de erven Jan Paarhuis, Evert Poortier, Marten Schuurman, Gerrit Timmerman, Hendrik Bosscher, Jan Marsman,
Jan Noeverman, Hendrik Schuttert, allen landbouwers, Hendrikus Christianus Kerver, smid en Albert Willem van Munster, particulier.
Door middel van een collecte, te Ambt- en Stad Ommen, welke met toestemming van de gouveneur van de provin
cie werd gehouden, kon in de meest noodzakelijke be
hoeften van de slachtoffers worden voorzien.
Een commissie van zes personen, bestaande uit:
H.J.Smit, burgemeester, T. van Reen , predikant,
A.W. van Munster koopman, R.Nerfkens, H.Nevels grossier in wijnen en A. de Vries raadslid,
werd gevormd om de gelden ten behoeve van de slachtoffers bijeengebracht, te beheren. Deze commissie vergaderde voor de eerste maal op dinsdag 28 augustus, 's morgens om 11uur in het gemeentehuis.
In de bedelaarskolonie Ommerschans was intussen een cholera-epidemie uitgebroken en men vreede dat deze naar Ommen zou overslaan indien niet met spoed de nodige maatregelen werden genomen.
Voorzover na te gaan is men hiervoor bewaard gebleven.
De meeste woningen werden in 1833 me'*' steun van de over
heid en bijdragen van particulieren herbouwd.
Overname zonder t o e s t e m m i n g v a n J.Lucas, de schrijver niet toegestaan.
De dikke d e n n e .
Al joar'n stiet*e as w a chter op zien pos met uutzich' over w e i l a n d ' n en akkers.
De b o o m ' n u m 'm h è n liekt kleine stakkers.
Hie is de grote he e r s e r v a n 't bos.
Z ien takk'n stekt as a r m ' n noar de luch, k r o m en v e r d r e i d en deur mekaar' 'evrösseld,
'n doeve hef d'r b o o v ' n in enösseld, de k r a a i ' n rust' t'r e e v ' n in de vluch.
Zie n grieze bas begint al lös te loat'n, en 't o n gedierte hef t'r nao r zien zin,
'n p a artie kraste d'r de n a a m ' n in, as z'op de baanke h a d d ' n zitt'n praot'n.
Al jaor'n stiet'e zo a l l e n i g daor,
Maa r ienmaol zal ook u m de biele raak'n
en b r a a n d h o l t v a n zien stamm' en takk'n mak'n...
Dan zölle wi'j u m missen, jaor op jaor:
de dikke denne, achter in ut Laor.
Ommen. J. W.
Die goeie olde tied.
A j • vrogger ' s aovends deur Ommen leup'n Dan was 't zo duuster, as de nacht.
Alleen op eiken straothoek stund Een petrolie lanteern op de wacht.
De kwaojongs die leup'n er geregeld.
Daorveur was 't een goeie tied.
Rikketik maken, bellegien trekken, Och, iej weet wel, oe dat giet.
Politie was 't er niet zoo völle, Wi'j hadd'n Lubbers en van Gent.
Maar wat moss'n die twie beginnen, Niet völle, det is oons wel bekend.
Toch was 't gezellig zoo in Ommen, Niks gien gejaag en gin gedrief.
Auto's, fiets'n, al die dinge
Die waar'n der niet töt oons gerief.
Oons Koniginnefeest was toen völ mooier, As tegenwoordig is het geval.
Prachtige praalwagens, zigeunerbende, En trammelantia, det was zoo mal.
Och, wat was det allemaole prachtig.
Ook kiekerties-aovond zoo in Ommen.
Aj dan deur de straoten kwamen, Dan leup er het volk bi'j drommen.
Noar al die dinge ku'j soms terugge verlangen.
Naor al det mooie, det vergiet.
Maar an alle dinge kump een ende, Ook an die goeie olde tied.
H. Ko sters-Kothuis.
21- 1-1958
8
P§_E°§i£§Ë2^iË^Ë5i§_Y§2_253Ë5i
Als U ' s morgens van de postbode uw post ontvangt, zult If er waarschijnlijk niet bij stil staan, wat er tussen het posten van een brief door de afzender en de bezorging bij ïï thuis gebeurt.
ïï zult zich nog minder of in het geheel niet hebben afge
vraagd, hoe dit in vroeger tijden was geregeld en waarschijn
lijk nog minder vóór de tijd dat we postzegels kenden en het gebruikelijk was dat de ontvanger van een brief de portokos
ten betaalde.
Het is de bedoeling ïï in enkele artikelen in "De Darde Klokke"
een indruk te geven van de historie van het postvervoer en van Ommen in het bijzonder. Hierbij zal het soms niet te ver
mijden zijn ïï te confronteren met postale voorschriften uit het verleden. Vooropgesteld dient te worden, dat tbèn de pos
terijen even streng gereglementeerd waren, als thans het ge
val is. Met name gaat het hier om de tijd vanaf 1752. Ver
zending van een brief ging in de vorige eeuw b.v. meestal even vlug als nu het geval is.
Doch laat ons bij het begin beginnen.
ïïit 1133 is een brief bekend waarin de naam Engelbertus de ïïmme voorkomt. Een veronderstelling is dat hiervan de naam Ommen is afgeleid. Dit is echter niet de enige verklaring voor het ontstaan van deze naam.
In 1248 kreeg Ommen stadsrechten en dit werd op perkament (papier was toen nog niet bekend) aan het plaatselijk bestuur kenbaar gemaakt. Het vervoer van deze "brieven" moet zijn ge
schied door speciale boden. Bekend is, dat in de middeleeuwen officiële stukken door de overheid werden vervoerd. Speciale boden werden hiervoor aangesteld. Vooral bij de opkomst der steden deed zich de behoefte hieraan gevoelen.
Naast de overheidspost namen deze "stadsboden" tegen betaling al spoedig particuliere post mee.
Naast dezen waren er de "kloosterboden" die voor uitwisseling van gedachten, de post van het ene klooster naar het andere klooster brachten. Ook zij namen allengs de post voor parti
culieren mee. Zo kwam langzamerhand een vrij geregeld post
vervoer op gang. Ook waren er sinds ongeveer 1450 dë "koop
mansboden", die op vastgestelde tijden brieven naar vaste
9
plaatsen over brachten. De boden verenigden zich tot bode
diensten, welke later ook weer gingen samenwerken en machtige postsociëteiten vormden. Daarnaast hadden veel steden de post in handen.
Dat een en ander tot misstanden leidde, kon niet uitblijven en dit had op zijn beurt tot gevolg, dat in het jaar 17 5 2 al
le posterijen nationaal werden verklaard. We kregen toen de Statenpost.
Brieven met postale aanduidingen van of naar Ommen uit de pe
riode voor 1740 zijn mij niet bekend. Na die tijd zijn er stukken met diverse aanduidingen waaruit een beeld, zij het dan niet volledig, kan worden verkregen van het postvervoer op Ommen in die tijd.
Een zeer belangrijke postroute liep destijds via de Hessenweg, even ten noorden van Ommen gelegen. Hierlangs reden de postil
jons en postwagens van de grote steden in het westen van het land via Amersfoort, Zwolle en Ommen verder naar Hamburg en andere Duitse steden. De pleisterplaats van de postiljons was de stadsherberg op de Bisschopshaar. Hier passeerde o.a. de
"postwagen op Lingen".
De stedelijke overheid van Ommen had hier namelijk in 1742 'n herberg laten bouwen, "omdat het selve tot merckelijk voordeel en onderstant van het steedje en de vervallen Borgerie kan strekken".
Uit de tijd tot ongeveer 1880 komen brieven voor met verschil
lende door de afzender geplaatste aanduidingen, waaruit blijkt dat de Herberg op de Haar hierbij een rol van betekenis heeft gespeeld.
Bekend zijn brieven met aanduidingen als: "Franco op de Haar"
(1783)* "Verzonden den 15 November 1797 met den Zwolsche post
wagen", "per Hamburger post den 22 April 1804» verder .... ?.
te bestellen", "verzonden van Hardenbergh per Hamburger post d. 22 April 1804, af te geven op Ommer-Haare".
Algemeen was dat het port in die dagen door de ontvanger van de brief werd betaald. Het port werd meestal op de brief aan
geduid door één of meerdere rode strepen (krijtstrepen),- al naar gelang de hoogte van het te betalen port. In cijfers ge
schreven portaanduidingen kwamen veel minder voor omdat de postiljons vaak niet konden lezen of schrijven.
Het belangrijkst was bij bepaling van het port de afstand
10
waarover de brief werd vervoerd. Ook het gewicht, of liever gezegd de dikte van de brief speelde een rol mee. Kon een be
paalde brief niet door de "beugel" dan werd de brief hoger be- port. U kent waarschijnlijk het gezegde "niet door de beugel kunnen".
Enveloppen waren toendertijd onbekend en de gebruikte papier
soort was aanmerkelijk dikker en stugger dan nu het geval is.
Brieven werden op een bepaalde manier gevouwen en met ouwel of lakstempel gesloten.
Bij uitzondering werden brieven verzonden, waarvan het port te
voren door de verzender werd voldaan. Het gold als een onbe- leefdhèid een gefrankeerde brief te versturen. Tegenwoordig zien we dat een niet- of onvoldoende gefrankeerde brief wordt geweigerd. U merkt wel, de tijden veranderen, maar ook de mensen.
In een volgend artikel hoop ik U iets te vertellen over het postwegen vanaf de Franse tijd.
J .Lucas.
Overname zonder toestemming van de schrijver niet toegestaan.
Wat weerde hef.
Wi-j verlangt naor wat e'wes is
Wi-j zuukt wat veur oons was, d'olde tied.
Onder t'licht van verbouwde petrolielaampe Vuul e wi-j het kolde nijje zo arg niet.
t'Kammenet hef weer een plaaste kreeg'n Klaptaofel en buuz'n mat'n bint weer "in".
Zonder olde dinge vuul e wi-j oons vrömd verleeg'n t'Leven now, ef zonder dat van toen gien zin.
n'Waag'nrad, n'olde koffiemölle
Bint de dinge woar wi-j oons an hecht,
Stoat hoge preez'n as antiek van grote weerde Noaöiaak vervangt ok nog al te vake t'echt.
Maar wat deur eeuw'n t'eig'n is e bleev'n Dat word vandage veur t'vrömd e ruild.
De tale van oe va en moe, duurt maar even
Dan krit moe niet meer, maar mama huilt. D. M
1 1
.
T B 0 S 5 E E
De Gemienschop van 011 Ommer hef mi-j moois prakkezeerd
Zie denkt dat ik kan dicht'n, maar dat heb ik zelf nooit beweerd.
Zo met Sinterklaos een riempie, is niet zo volle an, Maar hier woar iederene löstert,
mien lieve tied proat ter niet van.
Woar zok 't over hebb'n, ik keke Hendek al is an.
Den zol mi-j mödden help'n, allinnig kwaamp der ok niks van.
Ik goa moar over vrogger proaten, dat is van veur zo'n dartig joar Aw soavends bi-j mekare zaat'n, met n'pot vol koffie kloar.
Kwaamp eerst Kelders Eppie der in stapp'n, ie hebt 'm wel e kent En dan mien Va zien breur ok, wie waar'n al niet aans e went.
En dan moar proat'n over vrogger, over Nijlaans Marygin en zo al Van dwaallichies, spoek'n met 'n helm geboor'n,
wi-j gelenv'n t'niet, bin ie mal?
Ok over de Bissingh gönk 't vake, den duur'n vrogger een wekke laank.
Mien Va kon doar goed van vertell'n, mien weet'n giet wel's maank.
Ien keer hebt ze oardig schik had, mien Va was 'n kwajong'n nog Zie hadd'n al Bissingh hoald'n, maar 't was nog niet mooi genog.
Toen woll'n ze de Bissingh goan begraav'n, iene stell'n de Bissingh veur Zie draag'n hem op een ledder, moar de plisie stök der'n
stökkie veur.
Der gebeur'n mangs rare ding'n, de stroatjeugd had 'n golden tied Want soavends was de stroate donker
maar in huus bliev'n woll'n ze niet.
Ien keer, dat wik oe nog vertell'n, dat was een mooie bak Kreeg iemand op zien lege huusie, een hele wagen op 't dak.
De boel wörd'n uut mekare haald, de raa en nog zo meer, Toen saam *t rieten dak op en in mekare zett'n weer.
Moar now hoal ik op met dicht'n, loat naander 't veerder doen k'Zol zeggen, probeer'n allemoale,
allicht köj't wel better doen.
H. v. E - T.
1 2
.
HARES IR 'T LOAR
Deur de hoge buukenlaane,
wei'jt de kolde naojaorswind.
Broene blaa spölt kruune-kraane
Zo aw vrogger dee'n as kind.
's Zommers lig ik graag te luiern onder 't gruune bladerdak Maar ook 's harfs gao'k daor te kuiern
zachies en op mien gemak.
Mangs is 't rustig in de beume,
en een blad valt hier en daor...
'k Stao dan wel is still', en dreume in 't olde bos van 't Laor.
't Is dan net, of 'k in gedachten
kleine knoppies lös zie gaon, die 'et veurjaor doet verwachten
en 't Laor weer in bluui doet staon.
G.S.
EEN=GRO!T=ÏÏAOR=ISRAELi
Een haanddruk en een blijje groet, Van uut het Heilige laand.
Wat död een mense dat toch goed,
Het Ommer wezen blif toch echt een baand.
De Darde Klokke hef ginds in Israël, Zie'n broonzen stemme loat'n heur'n.
Zie versteun in Beer Sheba em nog wel,
En hebtoonze sproake niet verget'n of verleur'n.
An de raand van de Negeb woestijn,
Wont er iene den tussen oons geboren is.
As oll Ommer vind e wi-j haar groet'n fijn, Van of dit blad doet wi'j hun de groet'nis.
D.M
1 3
.
Nog even over het Jubileum no. noaproat'n
Iederiene den oons persoonlek of per brief e schreven hef over het Jubileum no van de "Darde Klokke" van j.1. meert, kön e w-ij niet apart beantwoorden. Dat zol een hele dikke
"Darde Klokke" worden.
Maar een paar gevallen even noar veuren haal'n, bijv.
de familie die joarenlang in Rotterdam hebt e woond en now weer in Omm'n bint, dank veur de ƒ 10,— als jubi- leum-geschenk veur de Gemienschop.
ïïut Groningen, Amsterdam en meerdere plaatsen kwaam'n briev'en met bijval betuigingen.
Karei en Leo de Haas stuur'n allebei een mooien brief en zo zol ik voort kön'n goan, maar ik wil allinnig nog vermeld'n dat Martha de Haas, now Mevrouw Pagrach uut Beer Sheba in Israël oons een pracht brief stuur'n.
Zie schreef dat ze as Old Ommer het biezonder op pries e steld had en dat ze er bij wol bliev'n heur'n en alle Ommer de groet'n. Zie gaf zich metiene as abbonee op.
Iederiene den hef e schreev'n, oonzen dank.
Wie familie buut'n Omm'n hef en die een " Darde Klokke"
toe wil loat'n stuur'n möt maar even het adres opgeev'n en wij zorgt er veur.
Ik besluute met een groet noar Israël as antwoord op de brief die't wiedste weg e komm'n is.
D.M.
1 4
.
W O A R G E B E U R D ! ! !
Wi'j leeft in een laand woar'j Harbers zegt aj Bolks bedoelt, Schöttink aj Veurink möt hebb'n, Niens in plaatse van Hem
stede en de Wispel aj bi'j Habers möt wee'n.
Over den laatst'n wök oe wat vertell'n.
Een joar of wat geleed'n trökk'n twie van de gemiente huus an huus de hele gemiente Omm'n deur ömme de wegnaam-verande- ring deur te voer'n en de huuz'n van nijje nummers te veur- zien. Den dikk'n van de gemiente was vrömd onder Omm'n, den lang'n din bi'j em was niet.
Zie waar'n 't Vilstersche Achterveld an de gaank, toen ze zin in thee kreeg'n. Woar köj dan better angoan as bi'j Hendrieks van de Wispel zeg den lang'n, en ömme dat den dikk'n gien mense kenn'n en umme dat e ok wel zin in thee had wörd'n Dieks van de Wispel uutverkeur'n ömme thee te lever'n.
Noa de thee en noa wat geproat günk den dikk'n over töt de normale vroag'n. Allereerst de name.
" Is het de Wispel of ter Wispel?" zeg e. Now het was gien iene van beid'n dat vernömpfe. "Bin i'j bedonderd, het is Ha
bers" zeg Dieks van de Wispel. Wat veur kleur'n as den dikk'n van de gemiente kreeg hoeft en kan niet precies beschreev'n wörd'n, het was een geleidelijk overloop'n van donkerrood noar poars-blauw en toe öfzakkend noar gruun-gelle.
Die leste kleur'n vermoedelek oarzaak van opkommende heilig
heid. Buut'n ontlaad'n de böjje zich over het heufd van den lang'n. Nee, de woard'n van den dikk'n die schrief ik niet op. Dit kraantie möt uureindelek fesoenlek bliev'n, en wi'j möt 'm ok aan de kinder könn' loat'n leez'n, nietwoar?
Harman Bouwhuus, onze monteur, had wel geliek e kreeg'n, toen e in 't begon den dikk'n e weez'n had op de gevoar'n, verbond'n an het op pad goan met den lang'n. "Ie goat met 'n
Japie op 't pad, en die möj boov'n de hup'n anpakk'n en veer van oe of hoal'n aans wöj nat". Dat waar'n zien woard'n en noa de Wispel vreug den dikk'n steevaste an de mens'n woar e was. "Bi'j wie bin ik hier en hoe is de naam precies".
1 5
.
O M M E R Z E L F K E N N I S
Ommen is een plaasie 'ómme uut te rusten, Ommen is gien moderne handelsstad,
As ze alles as een borrel lusten, Dan hadd'n ze wel fabrieken e had.
Ommen hef een striedbaar riek verleed'n Ommen hef al eeuwen lang bestoan.
Mos't nog gebeur'n deur 't volk van heed'n Dan zol 't niet zo vlot meer goan.
Ommen leg prachtig mooi an 't water, Ommen leg tussen barg en bos.
As vrömd'n 'zaken doet, zeg d'Ommer later Dat dat now gien Ommer dos.
Ommen is echt een "Christelijke Stede", Ommen is gewoon zo fien . . . ast kan.
As ze goat karken is alles in 't gerede, Tocht kletst ze graag van Jan en Alleman.
Ommen, k'zol oe toch niet willen missen, Ommen, ik bin toch gek met oe.
't Blif onder oons, zonder vergissen, Hoalt tegen vrömden ow möndtie toe.
D.M.
16
O f U voor U w F O U N D A T I O N S , voor de L I N N E N K A S T of voor U w T R I C O T A G E S een aanvulling zoekt, wij kunnen U steeds de N IE U W S T E C O L L E C T I E S tonen van
^ l i u m p A - ^ X x x l l a n c U a , S t a x k , cè l i a & e . a .
Steeds het laatste in Bonneterie, Badkleding V h L U H U I b - T E X T I E L
Markt 1 2 - O m m en
In 1 7 6 7 ko ch te n de O m m e r al k lé re bij o n s, va n een o ld e rw e tse n stiel.
In 1 9 7 2 doet ze dat nog m aar, n o w va n e en n ije rw e tse n stiel.
FA. K R A M E R
O M M E N Brugstraat 3 2
Denkt men aan K L E U R E N T E L E V I S I E dan denkt men aan
W E S T E R M A N
Gasthuisstraat 3 - O m m en - Telefoon 1 4 0 6
D isco -B ar, C ounter, Autom atiek
„ F A V O R I E T "
v o o r g o e d e m u z ie k e n g e z e llig h e id .
Kruisstraat 4 — O M M E N — Telefoon 1 3 2 0 H e e r lijk e g e g r ild e 1/ 2 H A A N T J E S
H . H.
K E R V E R
S m e d e r ij - C o n s t r u c t ie H a a r d e n - K a c h e ls
O m m en, M iddenstraat 1 7 Telefoon ( 0 5 2 9 1 ) 1 7 6 4
A U T O B E D R I J F J. M A K K I N G A
Voor Service en Verkoop O P E L B .K . L .P .G . in b o u w s ta tio n
Schurinkstraat 3 6 , O m m en, Telef. 0 5 2 9 1 - 1 3 0 5
U W B A K K E R K. W O E R T I N K
B a k k e r , K r u id e n ie r en D r o g is t - O m m e n
Hardenbergerw. 1 0 , G iro 8 7 4 8 9 3 , Tel. 1 3 8 9 D a g e lijk s v e r s g e b a k k e n - L e u k e b e d ie n in g
Voor betere schoenen ^
en m eer S e rv ice
l d / r v c t i u L
M ark‘ 11O M M E N
van Lohuizen's worsi * Fa. g. van l o h u i z e n e n z o o n Kerkplein 8 - v. Raaltestraat 2 9
Telefoon 1 4 5 7 en 1 6 2 0
Voor al uw vlees, worst en vleeswaren. C onstante kwaliteitl Nette bediening I
A U T 3 C Hl A D E voor een
snelle en billijke R E P A R A T IEA u t o s p u i t i n r i c h t i n g e n R e c l a m e
L. P. S T R O O B A C H
O m m en, Haven O ost 1 8 , Telefoon 1 2 1 8 - N a 5 uur 0 5 2 2 0 - 5 41 6 5 , Meppel
Vanouds U w adres
V a n E e r t e n 's
B O E K H A N D E L
Antiek
o.a Klokken, D ekenkist, Petroleumlam pen, Kaarsenhouders, Koperwerk enz.
en Regentonnen.
STEGEMAN
Gasthuisstraat 1 7 , O M M E N Telefoon 1 8 1 5Tevens in k o o p van antiek en curiosa.
G a s - a p p a r a t u u r - V e r w a r m in g S a n it a ir - L o o d g ie t e r s w e r k Z w i t s e r s e d o u c h e g o r d i j n e n A llib e r t T o ile tk a s te n
G. J. PANNEKOEK U% RA KKE“A DN E
D r, A . C . van Raaltestr. 4 - T e l. 0 5 7 9 1 - 1 7 2 9 b.g.g. 1 0 7 4
De mode van m orgen; vindt U vandaag bij
^
a f z i n gJongelui bezoekt onze Joung men Shop
„ B O N N E A P A R T "
D e p o s it a ir e : D r . v . d . H o o g - H a m o l
^ am esfzapsatan
H IM D R IK S
Brugstraat 1 8 Telefoon 1 3 6 5
Elke dag vers brood, koekjes en gebak uit de W A R M E B A K K E R I J ! 1
^ a. Sannm êe'uj-'^ aJim sen
Brood- en Banketbakkerij-Levensm iddelenbedrljf Brugstraat 9 - O m m en - Telefoon 1 4 3 2
U stort 1 2 . 5 0 op het giro no. 8 1 6 7 1 2 Raiffeisenbank en U ontvangt alle 3
DARDE KLOKKEN 1972
U w naam en volledig adres N IET V E R G E T E N
\
/
. ' BoekdrukDRUKKERIJ O r e
1 Stencilw erk
Berm erstraat 1 2 - O m m en - Telef. 1 3 5 1
D A F A U T O M A T 1 S 0 H
het pienterste pookje ter w ereld.d e a l e r vo o r O m m e n
A u to b e d rijf W E S T E R B A A N
B r o o d G e b a k K o e k e n e n K o e k j e s u i t d e b e s t e g r o n d s t o f f e n b e r e i d d u s p r i m a k w a l i t e i t v r o e g e r e n n u
n o g s t e e d s b i j :
1 Bakkerij Makkinga I
Fa. B. J. Bosscher
G e d ip lo m e e rd drogist
Brugstraat 2 3 - 2 4 Telefoon 1414.
ONDERLINGE BRANDWAARBORG MAATSCHAPPIJ „OMMEN"
te O M M E N .
V e rze k e rd uw goederen bij uw p la a tse lijk e M a a tsc h a p p i j, lage prem ie's.
Eige n M a a tsch a p p ij in e ig en hand, ook voor storm schade- en v a ria verze k e rin ge n .
D. Bosscher
S c h ild e r en D rogisterij
Dr. A . C . v. Raaltestraat 11 O M M E N .
Sc h ild e rsb e d r ijf
Fa Joh. van Elburg
tel. 1828 Schurinkstraat 24 O m m en, v o o r S c h ild e r - en Behangw erk, in N ie u w b o u w en O n d e rh ou d .
V e rd e r in o n ze za a k een grote sortering
Behang - Saus
G la s - V e rf.
en a lle s voor de D o e -h e t-z e lv e r.
V o o r a l U w l e v e n s m i d d e l e n N a a r z e l f b e d i e n i n g
A. SEIN EN
Schurinkstraat 26 roonw inhelierPLI-TEX
Reeds 1 2 i jaar verbonden met de O m m er gem eenschapN o g steeds op de bres v o o r betere en g o e d kope k in d e rkle d in g
N u ook voor Uw com plete w o n in g in ric h tin g G e v e s tig d in de M id d e n stra a t in de kom van Om m en.
&
AutomobielbedrijfG J. LEERENTVELD 8IMCA
OMMEN — H«mm*rw*g 1 Telefoon 0529 1-1 4 75V E R K O O P EN V E R H U U R
't G ie t ow go e d b ij al w a ij doet
oco
Lunchroom - IJsbe drijf Brugstraat 16. Telefoon 1 4 2 9O u d -O m m e rs met.
N ie u w e wensen zijn van harte welkom .
tij R. J. Schudde
voor K onfektie Textiel
W o n in g in ric h tin g
Dr. van Raaltestraat - Om m en;
kjfiggg V ' ' / ,
G arag e F. K. Roosjen
H a m m e rw e g 3 -5 Ommenn | ~ * A lg em een onderhoud * W ie le n B a la n c e re n ,e^‘ '
^ J v Bn _» * w ^ * C o n tro le Koelsysteem * Koplam pen co n tro le
1^1 ^ _______ * M otor Tu ne-up * C o n tro le en V erko o p Banden
O E* f i Jjj \ ~ V l J i U u M * Remmen se rv ic e * S h e ll s e rv ic e .
* W ie le n u it lijn e n
* 4 V O O R . O nderhoud van Bumper tot Bumper met U ltra moderne ap p aratu ur.
S P E C IA A L Z IE K E N - E N R O U W V E R V O E R T A X IB E D R IJ F - E X C L U S IE V E B R U ID S S T O E T-
V E R Z O R G I N G .
C H E V R O N S E R V IC E S T A T IO N A U T O S H O P
O m m e n G A R A G E S T E E N t e l. 1 7 2 4 R ep aratie a f d .a lle m erken au to m o b ielen .
N og steeds staan w ij in c .
a 1 S o r t e r i n g e n
K w a 1 i t e i t Brood en B a n k e tb a k k e rij aan de top.
G . Hengelaar
Stationsw eg 2 3 , t e l. 1484.
S C H IL D E R S B E D R IJF
J. M. Siero
Baron v . hrid ag hstraat 3 | ^ 7 1
W i l t U C e n t r a l e V e r w a r m i n g i n U w h u i s ?
V raag dan v r ijb lijv e n d eens prijso p g aaf b ij:
Smederij Veldhuis
In de G asth u u sstro ate stie t een w in k e l ve u r v a rv p en behang.
En z ie hebt doar een ve u rro a d : G o a t z e lf maar ' is k ie k e n !
R. Bijl
G asth u u sstr. 18
t e l. 1 3 6 9
V O O R U W A U T O S C H A D E N A A R
C A R O S S E R I E B E D R I J F
J. 1. B a k k e r
Sogenbosstroat (PU
p riv é adres K lap ro o sstra at 3 4 , t e l. 05 29 1 -1 2 9 4
Super M arki L. W ind
V o o r Brood en B an ke t en K ru id e n ie rsw a re n . M a a r ook voor H O M M E S
V le e s en V le e sw a re n D r. A . C . v . R a a lte stra a t 6.
Philips Boorm achines
I J Z E R H A N D E L
J.
L .Takman
o m m e ns CHEM. REINIGEN
O M M E N oud en m o o i. J , M O D E R N A
M
k i n n C D Ü A E S C H U R IN K S T R A A T 3 0 A
M U U t K N A n ieu w en m odern. R
1 T E L . 1 3 6 0 O M M E N
J
