Methode van uitvoering en kosten van aanleg beheer en onderhoud van een boscomplex in de Lopikerwaard

NOTA 675 ^ \ mei 1972

NN31545.0B75

Instituut voor Cultuurtechniek eh Waterhuishouding Wageningen

BIBLIOTHEEK DE HAAFF

*} Droevendaalsesteeg 3 a

; Postbus 241

\' 6700 AE Wageningen

METHODE VAN UITVOERING EN KOSTEN VAN AANLEG, BEHEER EN ONDERHOUD VAN EEN BOSCOMPLEX

IN DE LOPIKERWAARD

H.A. van Kleef en Th.J. Linthorst, ing.

' BIBLIOTHEEK

STARINGGEBOUW

Nota's van het Instituut zijn in principe interne communicatie-middelen, dus geen officiële publikaties.

Hun inhoud varieert sterk en kan zowel betrekking hebben op een eenvoudige weergave van cijferreeksen, als op een concluderende discussie van onderzoeksresultaten. In de meeste gevallen zullen de conclusies echter van voorlopige aard zijn omdat het onderzoek nog niet is afgesloten.

Bepaalde nota's komen niet voor verspreiding buiten het Instituut in aanmerking

CENTRALE LANDBOUWCATALOGUS

0000 0672 8030

I N H O U D

B i z .

INLEIDING 1

1. INVESTERINGEN 1 1.1. Opruimingswerkzaamheden 1

1.2. Aanleg van wegen 2 1.3. Aanleg van parkeerplaatsen 2

1.4. Aanleg van speel- en ligweiden 3

1.5. Aanleg van voetpaden 3 1.6. Aanpassingen in het ontwateringssysteem 3

1.7. Aanpassingen in het ontsluitingssysteem 5

1.8. Aankoop van grond 5 2. MOGELIJKE BESPARINGEN OP DE INVESTERINGEN 5

2.1. Wegen 5 2.2. Speel- en ligweiden 6 2.3. Voetpaden 6 3. ONDERHOUD EN BEHEER 6 3.1. Wegen 6 3.2. Parkeerplaatsen 6 3.3. Speel- en ligweiden 8 3.4. Voetpaden 8 3.5. Sloten 8 3.6. Bebording 8 3.7. Vuilafvoer 8 3.8. Toezicht en beheer 10 3.9. Grondbelasting en waterschapslasten 10 SAMENVATTING EN CONCLUSIES 10 LITERATUUR 1 1 BIJLAGEN 1. Overzichtskaart bosmodel 2. Plan van uitvoering bosmodel

INLEIDING

In het kader van de Studiegroep Lopikerwaard is onderzoek ver-richt naar de uitvoeringstechnische mogelijkheden voor realisering van een boscomplex met recreatieve voorzieningen (260 ha). Op basis van het door de afdeling Landschapsarchitectuur van het Staatsbos-beheer ontworpen bosmodel zijn de kosten van aanleg, Staatsbos-beheer en onder-houd geraamd» De aspecten met betrekking tot de inrichting van het produktiebos zijn hierbij buiten beschouwing gelaten.

Het ontwerp voorziet in de aanleg van wegen, parkeerplaatsen, speel- en ligweiden en voetpaden. Bij de aanleg van deze voorzie-ningen dient tevens rekening te worden gehouden met het opruimen van boomgaarden en dergelijke, het graven van leidingen en het leg-gen van dammen met duikers. Een overzicht van de geraamde investe-ringen voor de aanleg zijn samengevat in tabel 1. Tabel 2 geeft een overzicht van de mogelijke besparingen op de investeringen terwijl in tabel 3 de onderhouds- en beheerskosten zijn opgenomen. Bijlage 1 en 2 geven een overzicht van het bosmodel en het plan van uitvoe-ring.

1, INVESTERINGEN

1,1. O p r u i m i n g s w e r k z a a m h e d e n

De opruimingswerkzaamheden bestaan uit het verwijderen en het afvoeren van afrastering, het opruimen van semi-verharde paden

(1400 m) en het rooien van boomgaarden (7,5 ha), De verharding uit de paden wordt verwerkt in de toegangsdammen van de parkeerplaatsen, In de boomgaarden, die in het gebied liggen waar produktiebossen zijn geprojecteerd, kunnen de stammen worden afgezaagd en verbrand.

Wanneer deze boomgaarden elders liggen worden ze gerooid, de stobben en stammen worden afgevoerd.

1,2, A a n l e g v a n w e g e n

De totale lengte aan wegen bedraagt 3680 nu De functies van deze wegen zijn: het ontsluiten van de recreatieve voorzieningen en het ontsluiten van het produktiebos0 Daarnaast fungeren de bermen als tijdelijke opslagplaats voor het gekapte hout» Het verkeer zal bestaan uit personenauto's en vrachtwagens met een laadvermogen tot 40 ton. De constructie van een weg met dergelijke eisen is als volgt;

1„ kruinbreedte minimaal 11 m

2. 50 cm schuimslakken op het maaiveld 5,00 m breed 3» 10 cm hoogovenslakken (0-40) 5,00 m breed

2

4. een penetratielaag 90 kg/m 4,50 m breed 5o een dichtingslaag 4,50 m breed

2

6» uitvullen 20 à 30 kg/m grind-zand-asfalt 4,00 m breed Na 1 à 2 jaar zetting volgt de afwerking

6» uitvullen 20 ï 7, een kleeflaag

2

8» een deklaag 180 kg/m grind-zand-asfalt-beton 4,00 m breed 9. een dichtingslaag 4,00 m breed Langs de wegen worden bermsloten gegraven waarbij de vrijkomende grond in de bermen wordt verwerkt.

Voor de aansluiting op de provinciale weg is een bedrag van minimaal ƒ 200 000 en maximaal ƒ 500 000 in rekening gebracht. Het westelijk gedeelte van de in oost-west richting gelegen

ontslui-tingsweg is in afwijking van het model 30 m zuidelijker gelegd in verband met plaatselijk slechte terreinomstandigheden.

1»3. A a n l e g v a n p a r k e e r p l a a t s e n

De oppervlakte aan parkeerplaatsen bedraagt 2 ha« Voor de ver-harding van deze oppervlakte wordt een 50 cm dikke laag roodgebrande mijnsteen op het maaiveld aangebracht.,

Er is, in tegenstelling tot het model, van uitgegaan dat de par-keerplaatsen een zodanige vorm krijgen, dat geen sloten moeten wor-den gedempt. Voor de toegang tot de parkeerplaatsen zijn 10 duikers 0 40 cm noodzakelijke

1.4. A a n l e g v a n s p e e l - e n l i g w e i d e n

De oppervlakte aan speel- en ligweiden is 20 ha. De verschillen-de werkzaamheverschillen-den bestaan uit het egaliseren, het draineren met een drainafstand van 8 m, het eventueel dempen van sloten (3,5 km) of het leggen van dammen met duikers, het verschralen met een 15 cm dikke zandlaag, het egaliseren van het zand, het doorfraisen van de zandlaag met de bovengrond, het inzaaien alsmede het aanbrengen van beplantingen en voorzieningen. In tabel 1 is onderscheid gemaakt in de zandprijs. Bij het beschikbaar komen van het zand uit de

3 directe omgeving is gerekend met een prijs van ƒ 4,50 per m .

Indien het zand echter van elders moet worden aangevoerd moet reke-3 ning worden gehouden met een prijs van ƒ 10,- per m „

1.5. A a n l e g v a n v o e t p a d e n

De totale lengte aan voetpaden is 14 km. In tabel 1 is een prijs opgevoerd waarbij is uitgegaan van een aan te brengen zandlaag van

3 1

1 m /m over een breedte van ca. 3 m, waardoor een verhoging van ca. 40 cm ontstaat; hierop wordt 10 cm gebrande mijnsteen over een breedte van 2 m aangebracht. Slootkruisingen worden voorzien van dammen met duikers 0 40 cm. In het totaal zijn 100 van deze dammen noodzakelijk. Naast de beschreven uitvoeringsmethode is het ook mogelijk uitsluitend een zandpad of een onder profiel gebracht klei-pad aan te leggen, waarop na inzaaiïng een grasmat ontstaat die in-tensief moet worden gemaaid,

1.6. A a n p a s s i n g e n i n h e t o n t w a t e r i n g s -s y -s t e e m

Naast de te graven bermsloten dient een aantal sloten te worden verruimd of te worden gegraven« De totale lengte aan te graven of

Tabel 1. Overzicht van de i n v e s t e r i n g e n ten behoeve van de inrichting van e e n b o s c o m p l e x met r e c r e a t i e v e voorzieningen (260 ha)

Werkomschrijving Hoeveelheden Eenheidsprijs

in gids Investeringen in gids minimaal 39 000 7 000 22 500 68 500 1324 800 200 000 1 524 800 600 000 36 000 8 000 8 000 135 000 6 000 8 000 12 000 40 000 32 000 maximaal 39 000 7 000 22 500 68 500 1324 800 500 000 1 824 800 600 000 36 000 30 000 8 000 300 000 6 000 8 000 12 000 40 000 32 000 1 • Opruimwerkzaamheden

afbreken en afvoeren van afrastering opruimen van s e m i - v e r h a r d e paden rooien van boomgaard

Aanleg van wegen aanleggen van wegen aansluiting provinciale weg

260 ha 1 4 0 0 m 7 , 5 ha

3 680 m

3- Aanleg van parkeerplaatsen

aanbrengen van m i j n s t e e n en voorzieningen 4. Aanleg van s p e e l - en ligweiden

drainage

dempen van sloten

leggen van dammen m e t duikers lichtploegen en e g a l i s e r e n bezanden 1500 m 3 / h a ƒ 1 0 / m 3 bezanden 1500 m 3 / h a ƒ 4, 5 0 / m 3 e g a l i s e r e n

f r a i s e n

zaaiklaar maken en inzaaien voorzieningen beplanting 2 ha 24 000 m ' 10 000 m 3 20 stuks 20 ha 20 ha 20 ha 20 ha 20 ha 20 ha 20 ha 2 ha 5. Aanleg voetpaden

aanbrengen van zandlaag 1 m 3 / m ' ƒ 1 0 / m 3 14 000 m ' aanbrengen van zandlaag 1 m 3 / m '

f 4 , 5 0 / m 3 1 4 0 0 0 m ' aanbrengen van m i j n s t e e n 0, 25 m 3 / m '

ƒ 4 4 / m 3 14 0 0 0 m ' profileren van het zand 4 200 m 2 leggen van dammen met duikers 100 stuks

6' Aanpassingen in het o n t w a t e r i n g s s y s t e e m graven en herprofileren van sloten

4 m 3 / m ' 40 000 m 3 leggen van dammen met duikers 0 40 cm 10 stuks leggen van duiker 0 80 c m 13 m '

7. Aanpassingen in het o n t s l u i t i n g s s y s t e e m

leggen van dammen met duikers 0 40 c m 45 stuks

Subtotaal

Onvoorzien c a . 2%

BTW 14%

Afgerond

8. Aankoop van grond incl. gebouwen 260 ha

Totaal 1 5 0 / h a 5 / m ' 3 000/ha 360/n 3 0 0 0 0 0 / h a 1 , 5 0 / m ' 3 / m 3 4 0 0 / s t 4 0 0 / h a 1 5 0 0 0 / h a 6 750/ha 300/lia 4 0 0 / h a 6 0 0 / h a 2 0 0 0 / h a 1 6 0 0 0 / h a 1 0 / m ' 4 , 5 0 / m ' H / m ' 0, 3 0 / m 2 4 0 0 / s t 2 / m 3 5 0 0 / s t 1 3 0 / m ' 4 0 0 / s t 285 000 63 000 1 5 4 0 0 0 1 2 6 0 0 40 000 2 6 9 6 0 0 80 000 5 000 3 900 88 900 18 000 2 854 800 57 096 2 911896 407 666 3319562 3 300 000 472 000 140 000 154 000 12 600 40 000 346 600 80 000 5 000 3 900 85 900 18 000 3 418 800 68376 3 487176 488 205 3 975 381 4 000 000 30 000/^a 7 800 000 7 800 000 11100 000 11800 000

te verruimen sloten bedraagt ca«, 10 km. Achter de bestaande bebouwing wordt een sloot gegraven waarbij zoveel mogelijk op bestaande sloten wordt aangesloten» Het nieuwe ontwateringssysteem is zodanig gekozen dat de bestaande duikers onder de provinciale weg hun functie blijven behouden» In verband hiermee moet een duiker 0 80 cm onder de ont-sluitingsweg worden aangebra< ht ,

1.7» A a n p a s s i n g e n i n h e t o n t s l u i t i n g s -s y -s t e e m

Ten behoeve van de busexploitatie worden alle percelen ontsloten» Hiervoor worden 45 dammen met duikers 0 40 cm aangelegd»

1.8c A a n k o o p v a n g r o n d

Voor de aankoop van grond is ƒ 30 000 per ha opgevoerd» Hierin is tevens de aankoop van de gebouwen en de vergoeding voor de be-drijfsbeëindiging verdisconteerd. .

2. MOGELIJKE BESPARINGEN OP DE INVESTERINGEN

2»1 » W e g e n

Gezien het hoge investeringsniveau van de wegen dient de totale lengte zoveel mogelijk te worden beperkt. Door een andere situering van de parkeerplaatsen kunnen insteekwegen vervallen» De weglengte wordt dan met 790 m verminderd»

De maximale kaveldiepte bedraagt bij het ontwerp ca» 800 m, deze kaveldiepte komt voor aan de noordzijde van de ontsluitings-weg» Wordt deze in oost-west richting gelegen ontsluitingsweg zover

in noordelijke richting verschoven dat de maximale kaveldiepte van 800 m aan de zuidkant ervan komt te liggen, dan levert dit een be-sparing op van 250 m weglengte.

2.2. S p e e l - e n l i g w e i d e n

Door het bezanden liggen de investeringen voor de speelweiden hoog. Wordt in eerste instantie 50 % van de oppervlakte langs de randen bezand en daarna bij het onderhoud de totale oppervlakte ver-schraald, dan geeft dit een aanzienlijke besparing op de investe-ringen»

2.3» V o e t p a d e n

De voetpaden kunnen worden uitgevoerd door een onverhard klei-pad onder profiel te brengen en daarop een grasbegroeiing in stand

te houden» Het is dan wel noodzakelijk intensief te maaien

(20 x per jaar). Daarnaast zijn diverse tussenvormen mogelijk, zoals verschraling van het onverharde kleipad en een onverhard zandpad. Tevens is gedeeltelijke verharding van de paden mogelijk.

3» ONDERHOUD EN BEHEER

3» 1 » W e g e n

Voor het jaarlijkse onderhoud van de verharding is een bedrag 1 .

van ƒ 1 per m opgevoerd» Omdat in het ontwerp wordt gedacht aan lanen is met een totale bermbreedte van 10 m gerekend» Deze bermen worden eenmaal per jaar gemaaid» Het onderhoud van de bermsloten is

ondergebracht bij de sloten»

3,2. P a r k e e r p l a a t s e n

De parkeerplaatsen worden eenmaal per jaar geëgaliseerd en aan-gevuld met gebrande mijnsteen» Verder vindt eenmaal per jaar on-kruidbes tri j ding plaats met kasoron 70 kg/ha.

c eu d u u CO CU 4) "Ü CX O G <u oo 13 •i-I l-i cd a ca cu X> cu cu o CD .£> cd H co • O r-l 0 0 e e CU 0 0 Ci • H M cd Cu ca eu PQ •I-I cd

i

G ' M B a at N " - 1 • H CO U T) a . r - i CO 6 0 •H C CU - l - l C CU w G <u • o cu r - l cu cu > cu o X o o o o vr o 00 G •H > J ! O CO a o y. u CU co CM O O oo CN o CT\ o o o o a a o vO co c CU 0 0 cu 3 o sO a a o o CT* l O f~- CN C cu 00

I

cu cu 4-1 co c • H > G cu cd > I-I cu > e CU u cd oo c • l - l G • H l - l CU > CO cu S l 4-1 CO O o 00 G •H 0 0 •i-t N O O O O o o o cd cd o o O >A o r^ m so cd .e o o I-» cd JA cd cd J3 cu N CU CU 4-> cu P . o . o m en a a C eu • H eu i-i cu cu a co cu *a G cd > O ui O m e cu co •i-i cd M 14-1 CU 4J

•a

i-H S 0J CU n P. CU CX co O ' H r-l cu cd T3 00 cu G cd > O O o 0 0 r^ «tf CN O O CN en r-r» II N II H II II II O o m i»» sO o o o I-» o o 00 o r^ — O II O II r» il il 9 i II — il vO II cd JA o o CN cd JG O o

I I

G CU "O cd P . 4J CU O > • i-I cd cd N cu 00 G G eu 4-1 JA o cd u •a cu 00 U-l o u o, u cu • a G O cd cd o H

3,3, S p e e l - e n l i g w e i d e n

De speel- en ligweiden worden twintig maal per jaar gemaaid, eenmaal per jaar gesleept en gerold» Ze worden bemest met 200 kg kunstmest per ha per jaar. Verder vindt plaatselijk distelbestrij-ding plaats met M0C»P,A» De speel- en ligweiden worden bezand met

1 cm per jaar» Het onderhoud van de beplantingen vindt over de eerste vier jaar plaats» Meubilering wordt in vier jaar afgeschreven»

3.4» V o e t p a d e n

De voetpaden worden viermaal per jaar gemaaid, terwijl de on-kruidbestrijding in de verharding, met kasoron, evenals het uit-vullen, eenmaal per jaar plaats vindt. Onverharde voetpaden worden twintigmaal per jaar gemaaid»

3»5» S l o t e n

Alle sloten worden eenmaal per jaar opgeschoond door een hydrau-lische kraan» De breedte van de sloten is zodanig dat met een werk-gang kan worden volstaan.

3»6o B e b o r d i n g

Het onderhoud van de bebording bestaat uit het schoonhouden, het onderhouden en vervangen van verkeersborden, wegmarkeringen, palen, afrasteringen en dergelijke. Hiervoor is een bedrag van ƒ 10/ha/jaar opgevoerd»

3»7» V u i l a f v o e r

Gedurende het hoogseizoen (tien weken) worden de papierbakken tweemaal per week geledigd, vijf weken er voor en vijf weken er

na gebeurt dat eenmaal per week» Voor het overige deel van het jaar is niets in rekening gebracht» Het vuil wordt naar een centraal depot gebracht.

c <u 4J CO O # CO u 9) CU X! CU Xi a <u i co -o s o x: u cu "O ß o CU TJ c CO > X! y •H N u X I CO H ß M • H CD co ß • < -CD - ^ 4 J CA CO " O q 1-4 W oc M CO O . T 3 CO •o • H 0) X! c Ol w rH 60 ß • iH 0) Xi I - l Ol cu > o t>0 ß X! y co S O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O v O O O i n O O O O O O O O O O O O O O O O vO CO O CN o u n v o o o o o o m o i c N O v o s t — o o m — (M CN «tf - * o CN — • * CN 0 0 CN CN «• c d c d c d c d c d c d c d c d a X ! X ! X : X ! X ! X ! X ! X ! cd cd X! X! cd cd X! X! ß o 6 cd •u M x: — o o o m o o o o es o — m — CN u n O O O O O O O C N r ^ c o o o o o o o m c N cN o m —• en — CN o o o o — >* m » c d c d c d c d c d c d c d c d c d c d c d c d S o g £ X X X X £ X £ X X X X ^ w cd Xi 1-1 3 3 © C O C N C N C N O O O O O C N O f O - t f O O O © 00 vO CN CN CN — CN CN — O v D v O v O vO •> — CN co en G CU 4J CO u <u X! ß cu G <u 00 ß ß ß eu eu cd eu ß > o " 00 ß •|H Ti U Cfl X ! U <u > G eu 00 01 3 e o r— G CU B u CU X I cd ß X ! CU * ^ U G eu o co -U • H f-t o cd m 00 CU ß CU ß eu CU 4-1 co co 4J ß cd •••"i Cd 'iH f* e o. u cu cu •M M co P H ß 00 CU ß - H •r-l Cd T ) cd • r - l g • H •U ß CO 0) CU TJ X I "H G -O CU CU • r - l S 4-1 ß 00 CO U - H CU ^ -• e ß CU O ß XI eu I I-H eu cu ex Crt oo ß ß CU ' H H A B rH • ! - ) CJ O ' H M M — ß CO eu eu Xi 00 00 ß G - H •H h eu — v£> un cN (-1 3 cd 3 X! »^-^ un o — o ß ß CU CU M 3 cd 3 X! O O O vO «tf CN en a cu 4-1 co cd r H CO o. cd X! CJ co u <u 4J cd B H - d ß i-H Cd i-H cu cu ß cd - H ' (X 4J Cd i-H X I CU co N ( X 3 r H -iH CU CU CU co T J X i Xi S CU cd a 4-1 cu o > cd B G

ï

4-1 •iH 3 co x: ß o • r - > co ••H a. S o cu > u 0 0 CU ß o •r* > ß "O MH eu »H cd 4-1 O r H O X I - H rH CU 3 co m > un vo r^ u r H CU cd cu + cd x s • H cu o o u xi ß ß 4J cu co cd 4J r H x : cu o xi •H TJ N ß CU o o u H O oo o i 00 00 en un vo — O l CN vO II u n H oo u o CN o o o un o CN rH -<r cd — H « •o ß o u CU 0 0

3r.8o T o e z i c h t e n b e h e e r

Voor het toezicht en het beheer zijn twee manjaar in rekening gebrachte

3.9, G r o n d b e l a s t i n g e n w a t e r s c h a p s l a s t e n

De kosten voor grondbelasting en waterschapslasten zijn ca. ƒ 100,- per ha.

SAMENVATTING EN CONCLUSIES

Op basis van een door de afdeling Landschapsarchitectuur van het Staatsbosbeheer ontworpen boscomplex van 260 ha met recreatieve voorzieningen (bijlage 1) zijn de kosten van aanleg, beheer en onder-houd geraamd„

De cultuurtechnische maatregelen betreffen opruimingswerkzaam-heden, aanleg van wegen (3680 m ) , aanleg van parkeerplaatsen (2 ha), aanleg van speel- en ligweiden (20 ha), aanleg van voetpaden (14 km) alsmede aanpassing van het bestaande ontwaterings- en ontsluitings-systeem. De investeringen voor deze werkzaamheden zijn geraamd op

f 4 000 000 waarvan 53,5 % voor de aanleg van wegen, 17,6 % voor de parkeerplaatsen, 13,7 % voor de speel- en ligweiden en 10,1 % voor de voetpaden (tabel 1)„

Voor de aankoop van grond is ƒ 30 000 per ha opgevoerd.

Door een andere situering van de wegen en parkeerplaatsen als-mede door een vereenvoudigde uitvoering is een besparing van ƒ 780 000 mogelijk (tabel 2)„

De onderhouds- en beheerskosten (tabel 3) bedragen ca,

ƒ 205 000 per jaar (ƒ 800/ha/jaar), Belangrijke posten hierbij zijn het onderhoud van de speel- en ligweiden (ca. 34 % ) , het toezicht en beheer (ca. 28 %) en grondbelasting en waterschapslasten (ca. 14 % ) .

Bijlage 2 geeft een overzicht van het plan van uitvoering.

LITERATUUR

HEESTER, J. en G.F.P. IJKELENSTAM, 1971, Nadere uitwerking van een recreatieconcentratie in de Lopikerwaard. Nota ICW 630. KLEEF, H„A„ VAN en Th.J. LINTHORST, ing,, 1971. Methoden en kosten

van baggeren voor enkele landinrichtingsalternatieven in de Eilandspolder, Nota ICW 603.

KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE HEIDEMAATSCHAPPIJ, 1963, Calculatie-Vademecum«

WAARD, J„ DE en H0D»L„ VAN RIJN, 1971. De onderhoudskosten van plat-telandswegen. Cultuurtechn. Tijdschrift 11,1»3-16. WIJK, ASL.M0 VAN en J.A. VAN DEN HURK, 1971. Geschiktheid voor

speel- en ligweiden en bos. Rapport 1„ ICW-Stiboka.

eu £ _

c

<b L. CU

ï

CU > O)

m

M

o

sz

O

CD £ _ O .O

O

a

o

o

E

o

• * - > CU

E

10 O -Q • o £_ O D O)

E

o

o

.Q <U " O C

o

o

-M «/> CU JO O JZ

o

(D L. O O •"-% O

en

a

o

o

E

o

• « - » (U

E

»/> O JQ •4-* O

o

a

i_ Q) <U . * O

a

•*->

E

O) 0) O) c «o -•-»

c

o

CC

ui

c o c J Q O

a

CU O > «

E

o

o

o

o

o

o

m

o

m

CM o J

L. <Ü ^ 3 • o •*-> O)

E

E

o

TJ 0) "O '<b $ O) —

c

CD i

a

<rt •o

o

a

O > c <D en c •o c <u

E

> (D C <b >

o

L. O)

3:

o

c O L. J3

E

o

o.

o

o

to-O

o-m

o

m-CM o-J