Proefexamen Globalisering
1 De keuze
1 Vliegverkeer gaat erg snel.
2 1 Er is voor- en natransport nodig. 2 De prijs is soms vrij hoog. 3 Er is kans op aanslagen. 3 Veel vliegvelden in dit overzicht liggen in West-Europa, Noord-Amerika en Japan.
2 Productie
4 Outsourcing.
5 Er zijn speciale zones aangewezen waar buitenlandse bedrijven zich mogen vestigen.
6 Economisch: het is handig om bedrijven bij elkaar in de buurt te vestigen in verband met havens en andere soorten infrastructuur.
Cultureel: landen als China willen niet dat de buitenlandse invloed groot wordt bij allerlei culturele minderheden in het land. 7a India was vroeger een Britse kolonie.
7b Het ontwikkelen van het nieuwe product, de vormgeving en de verkooporganisatie gebeuren in het Verenigd Koninkrijk. De (massa)productie kan naar een land als India.
3 Globalisering
8 1Er is een sterke opkomst van vliegvelden in Azië. 2 Het aantal passagiers is enorm toegenomen: er zijn dus veel meer internationale contacten.
9 De belangrijkste vliegvelden liggen nog steeds in West-Europa en Noord-Amerika.
10 Transport concentreert zich vaak in havens en vliegvelden. Dat zijn de knooppunten. Deze havens en vliegvelden liggen bijna altijd in of bij een grote stad. Dat trekt uit andere gebieden mensen aan.
11 De internationale migratie neemt toe omdat de verbindingen in de wereld beter worden, omdat de reiskosten dalen en omdat er meer bekend is over andere gebieden.
12 Het is nu veel eenvoudiger om informatie over andere gebieden te krijgen.
4 Ontwikkeling
13 De centrumgebieden hebben grote vliegvelden met veel vrachtvervoer. De perifere gebieden hebben weinig vrachtvervoer.
14 Bangalore is (nog) geen hub. Vanuit Bangalore moeten internationale reizigers meestal eerst naar een ander vliegveld in India om van daaruit verder te vliegen.
15 Mumbai is wel een hub. Vanuit allerlei richtingen worden mensen en vracht aangevoerd. Mumbai is een zeer grote stad.
5 Schaalvergroting
16 Verschillende bedrijven gingen met elkaar samenwerken. Dat is schaalvergroting. De voordelen die hierbij horen, noem je schaalvoordelen. Die treden bijvoorbeeld op doordat beide maatschappijen gezamenlijk vliegen tussen twee plaatsen en niet meer elk apart.
17 In India wonen heel veel mensen en hun welvaart stijgt snel. Dat is een groeimarkt. In het Verenigd Koninkrijk groeit de markt niet meer zo snel.
18 India is heel lang een Britse kolonie geweest.
19 De Britse luchtvaartmarkt is verdeeld tussen enkele grote maatschappijen. De Indiase maatschappijen zijn klein. Zij zijn gunstige kandidaten voor een overname.
Bij de autoverkoop zijn de Britse automobilisten interessant. Daar zijn er heel veel van en zij kopen regelmatig een andere auto. Op die markt maken goedkope auto's uit India een goede kans.
6 Transport
20 1 Het transport over grote afstand werd veel goedkoper (door de schaalvoordelen). 2 Allerlei belemmeringen aan de grens vielen weg (zoals invoerrechten). 3 Veel staatsbedrijven zijn geprivatiseerd.
21 Door de lucht gaan vooral producten die snel bederven. Snel transport is dan belangrijk. Per vliegtuig gaan meestal kleine hoeveelheden.
22 Bij vervoer door de lucht zijn de kosten veel hoger.
7 Contacten
23 Bij amerikanisering neemt de Amerikaanse invloed in de wereld toe. Dat kan zowel op politiek gebied als op economisch gebied, cultureel, enzovoort. Door de betere verbindingen over de wereld neemt deze invloed snel toe.
Niet overal vinden mensen dit prettig. Als reactie op de amerikanisering kunnen groepen terugvallen op strenge principes, bijvoorbeeld op het gebied van geloof en religie. In dat geval spreken we van fundamentalisme.
24 De antiglobalisten willen de internationale afspraken over bijvoorbeeld handel tegengaan. Zij vinden het een slechte ontwikkeling dat alle delen van de wereld op elkaar gaan lijken en dat de onderlinge concurrentie toeneemt.
De andersglobalisten willen wel veranderingen, maar niet zo snel en op een manier die meer rekening houdt met de zwakke mensen in de samenleving. Zij streven naar een slow world in plaats van een fast world.
8 Exclusieve economische zones
25 Dat zijn steden of gebieden waar buitenlandse bedrijven onder gunstige voorwaarden mogen produceren en/of verkopen. 26 Ze komen vooral voor in Zuidoost-Azië, Midden-Amerika en in het Midden-Oosten.
27 Vooral in Zuid- en Oost-Azië, met name in China en Indonesië.
28 Vanuit verschillende gebieden trekken mensen naar deze zones. Daar is werk en daar stijgt de welvaart sneller dan in andere delen van het land.
29 Transport per schip. De eez’s liggen allemaal aan de kust.
30 Buitenlandse bedrijven mogen zich overal in West-Europa vestigen. Er zijn bijna geen gebieden met speciale voorrechten voor buitenlandse bedrijven.
31 1Daar is de infrastructuur slecht. 2 Daar is vaak politieke instabiliteit.
32a Nee, want in West-Europa’s zijn geen eez’s. Wel kan het vrachtverkeer door de lucht toegenomen zijn doordat uit eez’s in andere werelddelen goederen naar Europa komen.
b Ja. Oost-Azië heeft veel eez’s en levert ook veel luchtvracht. Daarnaast gaan er natuurlijk ook veel goederen per schip de wereld over.
c Deze situatie geldt ook voor Oost-Europa. Daar zijn wel goedkope productiegebieden, maar het merendeel van de goederen die daar wordt geproduceerd, gaat over de weg naar West-Europa.
9 Veranderingen in cijfers
33/35 Kijk uit: in de atlas staan wel getallen, maar dat zijn momentopnames, Je kunt hier geen ontwikkeling aan aflezen. Hieronder worden enkele voorbeelden uitgewerkt, maar andere voorbeelden kunnen soms ook. Als je twijfelt neem je contact op met je docent.
- Milieu: 1 CO2-productie. 2 CFK-verbruik. Beide nemen toe. Dit wijst erop dat de industrie een snelle groei doormaakt. Dat gebeurt mede door opdrachten uit het buitenland.
- Ontwikkelingskenmerken: 1 BNP 2 Inflatie 3 Aandeel landbouw in het BNP.
Het BNP zal langzaam groter worden. Gelijktijdig zal het aandeel van de landbouw in het BNP dalen. Dit wijst op een groei van de economie. Als het beter gaat, zal de inflatie gemiddeld lager worden. Dat wijst op een meer stabiele economie. - Energiegebruik: 1 Hoeveelheid energieverbruik 2 Elektriciteitsproductie.
Naarmate een land zich verder ontwikkelt, zullen deze toenemen.
- Beroepsbevolking: 1 Het aandeel van de beroepsbevolking in de landbouw, industrie en diensten. De industrie en de diensten zullen verder groeien als India zich verder ontwikkelt.
- Levensomstandigheden: 1 Analfabetisme 2 Voedselvoorziening 3 Allerlei gebruiksgoederen.
Het analfabetisme zal afnemen: het onderwijs wordt beter als het land meer welvaart krijgt. Er zal ook meer voedsel beschikbaar zijn. (Dit gegeven zegt echter niets over de kwaliteit van het voedsel.)
Ten slotte zullen de mensen meer gebruiksgoederen krijgen.
De globalisering zorgt in India langzaam voor meer werk en meer welvaart. Daardoor zullen de punten die hierboven genoemd zijn, langzaam veranderen.
34/35 Voor het Verenigd Koninkrijk kun je meestal dezelfde criteria kiezen. Maar de verklaring is niet overal dezelfde. - Milieu: 1 De CO2-productie moet langzaam afnemen om het milieu te sparen. CO2 is een belangrijk broeikasgas dat zorgt voor de opwarming van de aarde. 2 Het CFK-verbruik moet terug naar nul. Deze stoffen zijn verboden.
- Ontwikkelingskenmerken: Het BNP zal niet zo snel veranderen. Door de globalisering bestaat zelfs de kans dat er een daling optreedt, bijvoorbeeld als de werkloosheid sterk toeneemt. De inflatie zal laag blijven. Dat heeft vooral te maken met het financieel beleid. Overal probeert de centrale bank dat laag te houden.
- Energie: Het energiegebruik zal niet snel veranderen. Het gebruik is hoog. In alle welvarende landen probeert de regering dat verbruik omlaag te krijgen, maar dat lukt bijna niet.
- Beroepsbevolking: In de landbouw werken maar weinig mensen. Dat geldt ook voor de industrie. De dienstensector is de grootste groep. De omvang daarvan zal niet zo veel veranderen, maar er kunnen wel verschuivingen optreden.
- Levensomstandigheden: Deze zijn gunstig. Dat zal waarschijnlijk voorlopig zo blijven.
Zolang het Verenigd Koninkrijk een centrale rol kan blijven spelen in de globalisering (bijvoorbeeld door nieuwe ontwikkelingen te bedenken) zal de welvaart in dit land hoog blijven.
35 De samenstelling van de beroepsbevolking in het Verenigd Koninkrijk heeft te maken met de de-industrialisatie. Daardoor daalde het aantal banen in de industrie. In India neemt daardoor de werkgelegenheid in de industrie toe. - De dienstensector in India is vrij groot. Dat is geen teken van welvaart omdat er veel banen in de informele sector zijn. - Rijke landen zullen het vooral van kennis moeten hebben om de concurrentie van de opkomende landen te kunnen weerstaan. Die kennis zal zich concentreren in creatieve centra.
- Mede door de vrijemarkteconomie verdwenen veel belemmeringen aan de grenzen en kon in landen met lage lonen de industrie toenemen.
- Als mensen met een hoge opleiding naar een ander land verhuizen, spreken we van braindrain. Als landen zich verder ontwikkelen, zal dat verschijnsel kleiner worden.
Door de opkomst van India en andere landen ontstaan er in de wereld veel centra met grote productie. Zij onderhouden veel contacten met elkaar. Zo ontstaat een netwerk. (Dit voorbeeld van een netwerk speelt op mondiaal niveau. Op andere niveaus komen ook netwerken voor.)
