Voor de schatting van de groei van het aantal banen in Almere als gevolg van de voorgenomen
schaalsprong wordt er een inschatting gemaakt over de ontwikkeling van de woningbezetting55
en de verhouding tussen de bevolking en het aantal banen. Deze twee indicatoren bepalen immers de ontwikkeling van het aantal banen in Almere. De woningbezetting geeft weer hoeveel mensen er naar verwachting in Almere zullen gaan wonen gegeven de toename van de woningvoorraad. Daarmee kan ook een schatting van de bevolkingsvolgende werkgelegenheid worden gemaakt. Het gaat daarbij vooral om werkgelegenheid in plaatselijke voorzieningen zoals winkels en scholen. Daarnaast betekent groei van de beroepsbevolking een groter en gevarieerder aanbod van arbeid. Dit lokt bedrijvigheid uit (start-ups) en trekt bedrijvigheid aan uit andere regio’s (relocation). Beide kunnen aanleiding zijn voor groei van het aantal banen per inwoner, samengevat in een kengetal. De werkgelegenheidsontwikkeling kan worden geschat door het aantal woningen te vermenigvuldigen met het aantal bewoners per woning en het aantal banen per inwoner. Eén en ander kan worden samen gevat in het kengetal
werkgelegenheid per woning.
Inschatting Almere 2010
Op basis van de recente CBS cijfers gepresenteerd in tabel F.3 is een inschatting gemaakt van het aantal woningen, de bevolking en het aantal banen in Almere in 2010. Deze inschatting is het referentiekader en is weergegeven in tabel F.4. Hierbij zijn we er van uitgegaan dat het aantal banen per inwoner niet verandert maar dat de dalende trend in de woningbezetting die al wel is ingetreden voor Nederland en Flevoland nu ook voor Almere is ingezet. Daarom is de woningbezetting iets lager (2,56 in plaats van 2,58 in het laatst bekende jaar 2006). Voor het aantal woningen is de trend uit het verleden doorgetrokken. Met gebruikmaking van de hierboven beschreven methodiek kunnen wij vervolgens een inschatting maken van de bevolking en het aantal banen. Tabel F.4 presenteert de uitkomsten. Deze vormen het startpunt
161
Tabel F.4 Inwoners en werkgelegenheid in Almere in 2010
Woningen (× dzd) 75
Inwoners (× dzd) 192
Werkgelegenheid (× dzd)a 60
Inwoners per woning (1) 2,56
Werkgelegenheid per inwoners (2) 0,31
Werkgelegenheid per woning (1)×(2) 0,80
a
In personen met een baan van twaalf uur per week of meer. Een persoon met één baan van 10 uur per week telt dus niet mee. Als iemand twee banen heeft van twaalf uur elk, telt dit mee als één baan.
Bron: cijfers over 2010 zijn geschat o.b.v. 2006 en 2007 cijfers. Het betreft schattingen voor 1 januari 2010.
Almere 2010-2030
Op basis van de bovenstaande inschatting van Almere in 2010, het TM-scenario voor Flevoland voor 2030, de prognoses van PEARL voor Almere voor 2030 en het uitgangspunt dat tussen (begin) 2010 en eind 2030 er 60 dzd woningen bij komen is de groei van het aantal arbeids- plaatsen in Almere geschat.
We laten meerdere schattingen zien van de groei van het aantal banen. Allereerst
presenteren we een tweetal inschattingen die zijn gebaseerd op twee verschillende interpretaties van het TM-scenario en de ontwikkeling van de woningbezetting voor Almere volgens Pearl. Deze twee interpretaties zijn een opmaat voor een achttal inschattingen die zijn gebaseerd op basis van combinaties van beide interpretaties en op basis van de bevolkingsprognoses die met PEARL zijn gemaakt voor Almere.
1. Een ‘lage’ inschatting op basis van trendmatige ontwikkeling: In het TM-scenario kent Flevoland een constante verhouding tussen het aantal banen en inwoners. Op basis van de
aanname dat Almere een gelijke trendontwikkeling kent als Flevoland56 blijft deze verhouding
voor Almere 0,31. Zowel in het TM-scenario als in de PEARL prognose vindt er een daling van de woningbezetting plaats. Volgens de bevolkingsprognoses (CBS, PBL) op basis van PEARL daalt de gemiddelde woningbezetting in de periode 2010-2025 met 11% naar 2,29 voor Almere. Indien we deze trend doortrekken voor de periode 2025-2030 dan zal deze verhouding voor Almere in 2030 gedaald zijn tot 2,25 bewoners per huis. Uitgaand van de cijfers komen we op een schatting van de groei van de werkgelegenheid (gemeten in personen met een baan van
minimaal 12 uur per week) in Almere met 34 dzd57 (‘lage schatting’). Hoewel we lager
56
Zie Figuur 2.1. De baan/inwoner-verhouding voor Flevoland is in het TM-scenario voor zowel 2010 als 2030 0,34.
57
De berekening is als volgt. In 2030 zijn 75.000 + 60.000 = 135.000 woningen in Almere. Een woningbezetting van 2,25 en een banen/bevolking verhouding van 0,31 geeft (135.000 *2,25* 0,31 =) 94.000 banen in 2030 en een baan/huis-verhouding van 0,70. In 2010 waren er 60.000 banen (zie tabel F.4). Per saldo dus een groei van (94.000 - 60.000 =) 34.000 banen. In sommige gevallen wijken de getallen iets af van een berekening op basis van de afgeronde getallen zoals gegeven in de tekst. Dit komt doordat wij in onze berekening niet uitgaan van afgeronde getallen op duizendtallen. De berekeningen zijn als spreadsheet op aanvraag beschikbaar bij de auteurs.
uitkomen dan de andere − hierna te presenteren − schattingen willen we deze inschatting zeker geen ondergrens noemen. De aannamen zijn immers redelijk plausibel.
2. Een ‘hoge’ inschatting op basis van absolute waarde TM-scenario voor 2030: Een andere inschatting kan worden verkregen door vast te houden aan de kengetallen in het TM-scenario voor Flevoland en te veronderstellen dat Almere in 2030 in alle opzichten voldoet aan dit gemiddelde voor Flevoland. Dit impliceert dat de woningbezetting 2,42 en de verhouding banen/bevolking 0,36 worden en daarmee de verhouding banen/woningen in 2030 0,87 wordt. Deze veronderstelling zou een forse stijging van het aantal banen per inwoner betekenen ten opzichte van de meest recente CBS-cijfers (0,36 in 2030 in vergelijking met 0,31 in 2010 zie tabel F.4). Uitgaand van dit cijfer (en van de verhouding banen/woningen van 0,80 in 2010 uit tabel F.4) komen we op een schatting van de groei van de werkgelegenheid (gemeten in personen met een baan van minimaal 12 uur per week) in Almere met 58 dzd (‘hoge schatting’). Deze inschatting betekent (impliciet) dat Almere − ondanks zijn sterke groei− zijn relatieve achterstand in banen ten opzichte van Flevoland inhaalt. Het vasthouden aan de inschattingen uit het TM-scenario betekent dat het aantal banen per huis stijgt van 0,80 naar 0,87.
3. Combinatie van beide TM-interpretaties en PEARL: Onderstaand maken we gebruik van beide TM-interpretaties en de bevolkingsprognoses die met PEARL zijn berekend voor Almere in 2030 om te komen tot alternatieve prognoses. Hierbij worden de TM scenario’s wederom gebruikt om een inschatting te maken van het aantal banen per inwoner en de Pearl-scenario’s worden gebruikt voor het schatten van het aantal inwoners per huis. Zoals aangegeven is de verhouding tussen banen, bevolking en de woningbezetting (aantal personen per woning) cruciaal. Voor de verhouding tussen banen en bevolking wordt uitgegaan van de beide
interpretaties van het TM scenario voor Flevoland. De gehanteerde verhoudingen tussen banen en bevolking is 0,36 (‘hoge inschatting’) en 0,31 (‘lage inschatting’).
163
Tabel F.5 Veronderstellingen over woningen en banen per bevolking in Almere in 2030
Woningbezetting 2030 Aanname Banen/bevolking 2030 Aanname
1 2.29 PEARL vanaf 2025 constant 0.36 Almere krijgt dezelfde waarde
als Flevoland in TM 2030
2 2.25 PEARL Extrapolatie trend 0.31 Almere kent zelfde
ontwikkeling als Flevoland tussen 2010 en 2030 (constant)
3 2.42 Almere krijgt zelfde niveau
als Flevoland in TM 2030
4 2.26 Almere kent zelfde
ontwikkeling als Flevoland tussen 2010 en 2030 (-11%)
Op basis van deze veronderstellingen kunnen wij acht verschillende inschattingen geven van de toename in het aantal banen in 2030 ten gevolge van de schaalsprong van 60 dzd nieuw te bouwen woningen. Hierbij is de volgende rekenlijn gehanteerd. Een toename met 60 dzd woningen tussen 2010 en 2030 leidt tot een totaal van 135 dzd woningen in 2030.
Vermenigvuldiging van het aantal woningen met het aantal bewoners per woning geeft een inschatting van het aantal inwoners. Door deze vervolgens te vermenigvuldigen met het aantal banen per inwoner wordt een inschatting gemaakt van de werkgelegenheid. Tabel F.6 geeft een overzicht van het geschatte aantal inwoners en banen in 2030 op basis van de acht verschillende aannames over de combinatie van woningbezetting en de verhouding tussen banen en inwoners. Schatting 4 en 5 vormen de twee uitersten die eerder zijn besproken, de anderen liggen er tussenin.
Tabel F.6 Schatting werkgelegenheid en inwoners Almere 2030 Bewoners/woning (a) Banen/ inwoner (b) Banen/woning (=axb) Banen 2030 (×dzd) Verschil 2010 (×dzd) Inwoners 2030 (×dzd) Verschil 2010 (×duizend) 1 2.29 0.36 0,82 111 52 309 117 2 2.29 0.31 0,71 97 37 309 117 3 2.25 0.36 0,81 109 50 304 112 4 2.25 0.31 0,7 95 34 304 112 5 2.42 0.36 0,87 118 58 327 135 6 2.42 0.31 0,75 103 43 327 135 7 2.26 0.36 0,81 110 50 305 113 8 2.26 0.31 0,7 96 36 305 113
De inschattingen van de additionele werkgelegenheid lopen dus uiteen van 34 dzd tot 58 dzd. Het rekenkundige gemiddelde van deze schattingen is 46 dzd. Om schijnnauwkeurigheid te vermijden ronden wij de verwachte werkgelegenheidsgroei op basis van het TM-scenario af op 50 dzd banen.