Voorstelling van de respondenten

Voor dit onderzoek werden enkel mensen bevraagd die minstens kennis of professionele

ervaring hebben met sociale robots en/of ethiek bij technologieën. Dit zorgt ervoor dat inzicht

en voeling met de ethische kwesties omtrent deze robots zo goed mogelijk gegarandeerd kunnen

worden. Doordat de markt van sociale robots nog redelijk beperkt is, waren deze personen

echter moeilijk te vinden in België. Indien deze gevonden werden, bleek ook niet iedereen in

staat te zijn om zijn/haar tijd toe te wijden aan een interview. Hierdoor werd er evenzeer in

Nederland gezocht naar potentiële respondenten. Het ging hierbij om (ex-)academici, maar ook

onder andere IT-consultants en juristen kwamen in aanmerking om in de steekproef opgenomen

te worden. Er werd dus met een selecte steekproef gewerkt, aangezien de personen niet op

willekeurige basis werden gekozen. Door het beperkte aantal van 9 personen in de steekproef,

zijn de resultaten dan ook niet representatief. Hierna worden de respondenten nader voorgesteld

om duidelijkheid te scheppen over de manier waarop ze met sociale robots en ethische zaken

in aanraking komen. Dit wordt uiteindelijk afgesloten met een samenvattende tabel.

3.3.3.1 Voorstelling Brechtje Jansen

Brechtje Jansen is communicatieadviseur in een ziekenhuis. Daarbij ligt haar focus niet op

sociale robots, maar soms worden er wel dergelijke robots aangeschaft, zoals bijvoorbeeld de

speelgoeddinosaurus Pleo voor op de kinderafdeling. Voordien heeft mevrouw Jansen gewerkt

als onderzoeksassistente op de Hogeschool Utrecht. Daarbij begeleidde ze studenten in de

bepalen wat wel en niet kan. Ook in de huidige situatie met COVID-19 komen er belangrijke

ethische zaken naar voren, zoals patiënten die geen bezoek mogen ontvangen en in isolatie

verzorgd worden. Dit moet dan op een correcte en ethische wijze gecommuniceerd worden.

Bovendien kwam ze reeds in het verleden als onderzoeksassistente tevens in aanraking met

ethiek, aangezien zieke kinderen in een ziekenhuis de doelgroep waren.

3.3.3.2 Voorstelling Michiel Joosse

Michiel Joosse is business analist bij het Nederlands Openbaar Ministerie en werkt rond een

specifieke wet over verplichte zorg. Voordien studeerde meneer Joosse informatiekunde en

deed vervolgens onderzoek naar interactie tussen mens en robot. Hij is dan ook gepromoveerd

op zijn proefschrift over sociale robots in een publieke ruimte, namelijk het vliegveld. In zijn

huidige job als business analist heeft hij te maken met rechtsgelijkheid en rechtsongelijkheid,

dus hier vormt zich dan ook het raakvlak met ethiek.

3.3.3.3 Voorstelling Tom Ederveen

Tom Ederveen is de oprichter van het bedrijf RobotXperience. Binnen dat bedrijf probeert men

ontwikkelingen op gebied van technologie, in het bijzonder robots, onder de aandacht te

brengen. Hij komt specifiek in aanraking met sociale robots vanuit de combinatie van robotica

en zorg. Hierbij zijn ook ethische aspecten van groot belang, vooral bij het aftasten van hoe ver

men wil gaan met sociale robots in de zorg. Meneer Ederveen is geen techneut, maar wel een

bedrijfseconoom en bekijkt dus alles vanuit de organisatie- en maatschappijkant.

3.3.3.4 Voorstelling Tony Belpaeme

Tony Belpaeme is professor robotica aan de faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur

van de Universiteit Gent. Daarnaast is hij tevens professor aan Plymouth University in het

ziekenhuis. Dit roept al snel ethische vragen op bij mensen, waar de onderzoekers dan ook een

antwoord op moeten hebben.

3.3.3.5 Voorstelling Thea Storm

Thea Storm is vrijwilligster bij een verzorgingscentrum en een verzorgingstehuis. Momenteel

is ze bezig met het programmeren van de sociale robot Zora. Mevrouw Storm is van oorsprong

een IT’er. Bij dat programmeren komt ze tevens in aanraking met ethische zaken. Onder andere

privacy van de gegevens die een sociale robot verzamelt, is een van de belangrijkste ethische

kwesties waar zijzelf vaak mee te maken krijgt.

3.3.3.6 Voorstelling Matthijs Smakman

Matthijs Smakman werkt als hogeschooldocent aan de Hogeschool van Utrecht. Daar is hij

coördinator van de minor Social Robotics. Hij werkt voor het instituut voor ICT. Daarnaast is

hij ook promovendus aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij onderzoekt de ethische

vraagstukken rond sociale robots bij inzetting in het primair onderwijs. Binnen zijn

promotieonderzoek is meneer Smakman dus volledig bezig met de ethische zaken rond sociale

robots.

3.3.3.7 Voorstelling Margo van Kemenade

Margo van Kemenade is general manager bij Holland Academy, een organisatie die ongeveer

144 opleidingen kosteloos voorziet als nascholing of bijscholing voor professionals. Daarnaast

voert ze als PhD student onderzoek naar de morele bezwaren die zorgverleners en studenten in

de zorg hebben ten aanzien van de inzet van sociale robotica in de zorgsector. Ethische aspecten

vormen dus het centrum van haar onderzoek. Bovendien is mevrouw van Kemenade tevens

docent “ethiek en techniek” bij werktuigbouwkunde en electrical engineering.

3.3.3.8 Voorstelling Gino Vaes

kunnen worden en daar de eerste stappen in te zetten. Sociale robots zijn een van de

technologieën die men op de radar heeft staan. Er wordt gekeken naar human-like robots, zoals

NAO of Pepper, maar voorlopig is er daar verder niets mee gedaan geweest. Een van de ethische

zaken waar meneer Vaes vooral mee te maken krijgt, is privacy. Binnen Colruyt Group is

privacy immers een van de prioriteiten.

3.3.3.9 Voorstelling Jochanan Eynikel

Jochanan Eynikel werkt als bedrijfsfilosoof bij het ondernemersnetwerk ETION, een netwerk

dat ongeveer 1500 bedrijven en organisaties in Vlaanderen verenigt. Dit zijn bedrijven en

organisaties die bewust kiezen om op een waarde gedreven manier te ondernemen. Hij is zelf

actief in de denktank rond het thema “waarde gedreven ondernemerschap”, maar ook alles wat

te maken heeft met waarde gedreven innovatie en ethiek van technologie. Meneer Eynikel is

tevens auteur van het boek ‘Robot aan het stuur’. Het is meer de filosofie rond robotica waarmee

hij in aanraking komt, in plaats van de echte technologie zelf.

Tabel 5: Overzicht bevraagde personen

ID

Geslacht

Sector

Beroep

R01

V

Gezondheidszorg

Communicatieadviseur

R02

M

Publieke sector

Business analist

R03

M

IT-sector

Ondernemer, spreker

R04

M

Publieke sector

Professor

R05

V

Vrijwilligster

Programmeur

R06

M

Publieke en IT-sector

Docent, promovendus

R07

V

Publieke sector

General manager, docente,

PhD student

In document Een juridische blik op ethische kwesties bij sociale robots (pagina 58-62)