In de implementatieliteratuur naar traditie van Lipsky wordt er veel aandacht besteed aan de omgang van street-level bureaucrats met het beleid dat zij moeten uitvoeren. Zoals deze stroming terecht zegt geven zij het beleid uiteindelijk vorm. Uit dit onderzoek blijkt echter dat niet alleen de street-level bureaucrat (klantmanager) bepaalt hoe beleid er uiteindelijk uit komt te zien, maar dat ook de rest van de organisatie hierbij een belangrijke rol speelt. Tussen beleidsmakers (top-down implementatie) en uitvoerend ambtenaren (bottom-up implementatie) zitten nog meer organisatorische lagen. Overheidsorganisaties kennen een verticale organisatiestructuur, waardoor er verschillende managementslagen zitten tussen de beleidsmakers en de uitvoerend ambtenaren. Bij de uitvoer van de Participatiewet zijn bijvoorbeeld, naast klantmanagers, ook transitiebegeleiders die de nieuwe werkwijze moeten introduceren, er zijn participatieadviseurs die de bindende factor zijn tussen stadsdeel, ketenpartners en klantmanagers, en teamleiders die hun klantmanagers een bepaalde opdracht meegeven et cetera.
Net als bij een doorfluisterspel wordt beleid gaande weg door de verschillende managementlagen geïnterpreteerd en doorgegeven. Met elke stap door de organisatiestructuur wordt beleid zodoende verder ingevuld en vormgegeven. Om een voorbeeld te geven: de transitiebegeleiders moeten ieder een team van klantmanagers ondersteunen in de transitie naar de nieuwe werkwijze. De manier waarop zij dit doen en uitleg geven aan de nieuwe werkwijze, beïnvloed eveneens de uiteindelijke omgang met die werkwijze en daarmee het beleid. Hetzelfde geldt voor de verschillende teamleiders. Als een teamleider zelf nog niet de omslag heeft gemaakt naar doelmatig werken, zal hij/zij die opdracht ook niet zo doorgeven aan zijn/haar team, waardoor die eveneens die omslag niet zo snel zullen maken. De verschillende tussenlagen in een organisatie spelen dus eveneens een belangrijke rol in de uiteindelijke vormgeving van het beleid. Om het proces van beleidsimplementatie te begrijpen is het daarom nodig om in een vervolgonderzoek ook naar deze tussenlagen te kijken.
63
8. Referenties
8.1 Literatuur
Abraham, M., Flight, S. en Roorda, W. (2011) Agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak Onderzoek voor Veilige Publieke Taak 2007 - 2009 – 2011, Amsterdam: DSP groep
Bergen, A. en While, A. (2005) ‘Implementation Deficit’ and ‘street-level bureaucracy’: policy, practice and change in the development of community nursing issues, Health and Social Care in the Community 13(1): 1-10
Bovens, M.A.P., ‘t Hart, P. en Van Twist, M.J.W. (2007) Openbaar bestuur. Beleid, organisatie en politiek, Deventer: Wolters Kluwer Uitgeverij
Bovens, M. A. P., Zouridis, S. (2002). Van street-level bureaucratie naar systeem-level bureaucratie.
Over ICT, ambtelijke discretie en de democratische rechtsstaat, te vinden op:
https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/12211
Bryman, A. (2015) Social research methods. Oxford: Oxford university press.
Dunn, W.N. (2015) Public Policy Analysis, Londen: Routledge
Flyvberg, B. (2006). Five Misunderstandings about case-study research, Qualitative Inquiry, 12(2): 219-245.
Gradener, J. en Spierts, M. (2006) Empowerment of Social Services Professionals, In: Duyvendak, J.W., Knijn, T. en Kremer, M. (2006) Policy, People, and the New Professional. De-professionalisation and Re-professionalisation in Care and Welfare, Amsterdam: Amsterdam University Press: 164-180
t Hart, P. (2014). Ambtelijk Vakmanschap 3.0: Zoektocht naar het handwerk van de
overheidsmanager, Den Haag: Nederlandse School voor Openbaar Bestuur
Hoijtink, M. (2007) Mondige maatschappelijk werkers en managers met visie, Maatwerk, 8(4): 150- 253
Hood, C. (1995) The ‘new public management’ in the 1980s: Variations on a theme, Accounting, Organizations and Society 20(2-3): 93-109
Hupe, P. en Hill, M. (2007) Street-level bureaucracy and Public Accountablity, Public Administration 85(2): 279-299
64 Jones, C., Hesterly, W. S., & Borgatti, S. P. (1997). A general theory of network governance: Exchange conditions and social mechanisms, Academy of management review, 22(4): 911-945.
Lipsky, M. (1971) Street-level bureaucracy and the analysis of urban reform, Urban Affairs
Quarterly 6(4): 391-409.
Lipsky, M. (1980) Dilemmas of the individual in public services, New York: Russell Sage Foundation Oostdam, R.J. (18-11-2009) Tijd voor dikke leerkrachten. Over maatwerk als kern van goed onderwijs, Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam
Polstra, L. (2011) Laveren tussen belangen. Groningen: Kenniscentrum Arbeid, Hanzehogeschool Groningen
Raj Pudel, N. (2009) A Critical Account of Policy Implementation Theories: Status and Reconsideration, Napalese Journal of Public Policy and Governance XXV(2): 36-54
Raijmakers, L.M. (2014) Leidende motieven bij decentralisatie. Discourse, doelstelling en daad in het Huis van Tholbecke, Leiden: Universiteit van Leiden
Stone, D. (2001) Policy Paradox. The art of Political Decision Making, New York: Norton & Company
Van der Veer, J., Schalk, J. en Gilsing, G. (2011) Decentralisatie: maatwerk of uniformiteit. Het Wmo- beleid van Nederlandse gemeenten, Beleid en Maatschappij 38(3): 265-282
Van Hassel, D., Tonkens, E., en Hoijtink, M. (2012) Vluchten in bureaucratie, Beleid en Maatschappij 39(1): 5-24.
Van Hulst, M., de Graaf, L. & van den Brink, G. (2012). The Work of Exemplary Practitioners in Neighbourhood Governance, Critical Policy Studies, 6(4), 434-451.
Van der Horst, H. en De Vries, H. (2001) Van persoonlijke, integrale en continue zorg naar medisch maatwerk, Huisarts en Wetenschap (december 2001)44: 587-590
Warren, M.E. (2011) Voting with Your Feet: Exit-based Empowerment in Democratic Theory, American Political Science Review 105(4): 683-701
65
8.2 Bronnen
Beroepsvereniging voor Klantmanagers (BVK) (z.d.) Te vinden op: https://www.debvk.nl/
Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) Visualisatie Personen met een uitkering per gemeente, Te vinden op: http://visualisatie.cbs.nl/nl-NL/Visualisation/PersonenMetEenUitkeringPerGemeente
De Monitor (08-02-2017) Wel of geen verplicht werk: wat is beter voor mensen in de bijstand?, Te vinden op: https://demonitor.ncrv.nl/werken-voor-je-uitkering/wel-of-geen-verplicht-werk-wat-is- beter-voor-mensen-in-de-bijstand-rotterdamse-en-amsterdamse-aanpak-volstrekt-verschillend
Gemeente Amsterdam (02-04-2015) Samenvatting ‘Alle Amsterdammers doen mee’. Meerjarenbeleidsplan Sociaal Domein 2015-2018, Te vinden op:
file:///C:/Users/stero/Downloads/223c_15_bijlage_3_samenvatting_mjbp_definitieve_versie%20(1). pdf
Gemeente Amsterdam (02-06-2016) Koersbesluit Re-Integratie, Amsterdam: Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam (17-01-2017) Leidraad Participatie, Amsterdam: Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam (z.d.) Beleidsvoorschriften Werk, Participatie en Inkomen, Te vinden op: https://www.amsterdam.nl/beleidwerkeninkomen/1-re-integratie/#h9f0d227a-6528-42c3-96fa- 2d7022382e6c
Hillhorst, P. en Van der Land, J. (20-11-2015) #13-De Participatiewet is schijn-decentralisatie, pleidooi voor bestuurlijke ongehoorzaamheid, Te vinden op: http://www.socialevraagstukken.nl/de-
participatiewet-is-schijn-decentralisatie-pleidooi-voor-bestuurlijke-ongehoorzaamheid/
Jekuntmeer.nl (z.d.) De sociale kaart van Amsterdam, Te vinden op: https://amsterdam.jekuntmeer.nl/sociale-kaart
Klijnsma, J. (24-06-2016) Beantwoording van Kamervragen over decentralisatie en maatwerk, Te vinden op: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2016/06/24/beantwoording- van-kamervragen-over-decentralisatie-en-maatwerk
66 Koning Willem-Alexander (17-09-2013) Troonrede 2013, Te vinden op:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/toespraken/2013/09/17/troonrede-2013
Lans, J., Van der (20-12-2006) 1965 Marga Klompé en de Bijstandswet. Van genade naar recht (naar verplichte participatie), Canon Sociaal Werk Nederland, Te vinden op:
http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=32&canon_id=31
NRC.nl (01-07-2015) Decentralisatie? Dat is ieder voor zich, Te vinden op:
https://www.nrc.nl/nieuws/2015/07/01/decentralisatie-dat-is-ieder-voor-zich-1511120-a1371349
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (13-06-1996) Memorie van toelichting - Wijziging van de Algemene Bijstandswet in verband met de preventie en bestrijding van armoede en van sociale uitsluiting, Te vinden op:
https://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vi3ag6qwukw2
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (November 2014) De boete belicht, Te vinden op: https://www.eerstekamer.nl/overig/20141216/rapportage_de_boete_belicht/f=y.pdf
Participatienieuws (z.d.) De Participatiewet en de gevolgen voor de gemeentes, Te vinden op: https://www.participatienieuws.nl/participatiewet/343-de-participatiewet-en-de-gevolgen-voor- gemeentes
Schrijvers, C.T.M. en Storm, I. (2009) Naar een integrale aanpak van gezondheidsachterstanden. Een beschrijving van maatregelen binnen en buiten de volksgezondheidssector, Bilthoven: RIVM
Tweede Kamer der Staten Generaal (14-05-2003) Vaststelling van een wet inzake ondersteuning bij arbeidsinschakeling en verlening van bijstand door gemeenten (Wet werk en bijstand), Te vinden op: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-28870-3.html
Tweede Kamer der Staten Generaal (02-02-2012) Wijziging van de Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening, de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten en enige andere wetten gericht op bevordering deelname aan de arbeidsmarkt voor mensen met arbeidsvermogen en harmonisatie van deze regelingen (Invoeringswet Wet werken naar vermogen), Te vinden op:
67 Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) (02-05-2016) Vereenvoudiging Participatiewet en Wet banenafspraak, Te vinden op: https://vng.nl/onderwerpenindex/werk-en-
inkomen/participatiewet/nieuws/vereenvoudiging-participatiewet-en-wet-banenafspraak
Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) (16-08-2016) Brief aan Staatssecretaris J. Klijnsma. Betreft advies regelgeving beoordeling banenafspraak en toegang doelgroepregister, Te vinden op: https://vng.nl/files/vng/brieven/2016/20160816_brief-kabinet_advies-regelgeving-beoordeling- banenafspraak-en-toegang-doelgroepregister.pdf
Worldbank a (z.d.) Population, total, Te vinden op: http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL
Worldbank b (z.d.) Life expectancy at Birth, total, Te vinden op: http://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN?locations=NL