F= Frank Provoost
M: Je bent al lang hoofdredacteur van De Mare. F: Ja.
M : Hoe zag de redactie eruit toen je hier begon?
F: Ik ben begonnen als stagiair gek genoeg. Dus toen dat was denk ik in, <ehm> wanneer zou dat zijn, ‘99 echt super lang geleden. Of ‘98, nee ik denk ‘99. Ik studeerde hier
Nederlands en <ehm> toen had je nog geen Master ofzo dus er was gewoon 1 keuzevak journalistiek, wat verketterd bij Nederlands omdat dat veel te praktisch was, dat kon toch niet?. Dat was een soort van HBO. Je gaat toch ook niet naar de universiteit om te leren metselen? Dus je gaat toch ook niet…? Dat werd toen echt gezegd, zeg maar, door de… Toen <ehm> wilde ik stage lopen bij het Leidsch Dagblad, maar toen hadden ze al iemand. En toen dacht ik, dan ga ik bij De Mare stage lopen. Toen was het echt een beetje een <ehm>, een beetje Groene Amsterdammer-achtig <ehm> vibe. Dus <ehm>, ik ben nu ook een oude lul, maar ik denk dat de redactie toen nog wel ouder was. Allemaal <ehm> heel serieus en <ehm> plechtig enzo. Wel leuk verder, maar misschien is het ook gewoon anders als je in de twintig bent. Dan ben je misschien helemaal niet zo bezig met een Rector
Magnificus en <ehm> grote onderwijsbelangen en overheidsdingen. Dus toen was het allemaal wel wat plechtiger en toen heb ik <ehm> de Master [Journalistiek] aan de Uva gedaan. Die werd toen net opgestart. Ik wilde die in Rotterdam doen, maar daar moest je absurd veel geld voor betalen en toen begon de UvA er ook mee als proef. Was toen nog niet de Master maar <ehm> maar de eerste versie daarvan. Toen heb ik stage gelopen bij de Volkskrant, NRC en dat was allemaal te gek. Toen dacht ik dan ga ik nu een jaar lanterfanten en backpacken en toen was er opeens een vacature hier als eindredacteur. In die tussentijd waren, ik was ook naar het buitenland geweest, dus tussen dat ik ging werken en die stage zit denk een jaar of drie of vier. Toen was precies eigenlijk die redactie nogal verjongt. Er was nog een oude hoofdredacteur, en Christiaan Weijts die werkte er nog, die kende ik ook van mijn studie Nederlands die is later schrijver geworden. En toen <ehm> ging die oude hoofdredacteur weg en toen werd een andere jongere redacteur hoofdredacteur. Die gast was echt een jaar of wat ouder dan ik. Toen was het echt gewoon de schoolkrant, het was echt goud. Toen kwam Arjen van Veelen, Thomas van Do, Franka Treur die schreef voor ons <ehm>, Susan Hertzberger. Dus dat was echt een super toffe schoolkrant. <ehm> toen was het echt onze krant geworden, er was veel meer kameraadschap en dat was heel fijn. Toen ging die hoofdredacteur weg en werd ik hoofdredacteur. Sindsdien is het eigenlijk een beetje zo gebleven. Ik heb geprobeerd om die sfeer zo te houden.”
M: En sinds je hoofdredacteur bent geworden, wat zijn eigenlijk volgens jou de belangrijkste veranderingen die er in die periode bij De Mare hebben plaatsgevonden?
F: <ehm> ik denk dat het allemaal wat toegankelijker is geworden. En dat beeld veel belangrijker is geworden. Vroeger was het allemaal een beetje lange lulverhalen, om het oneerbiedig te zeggen. Er werden elke week <ehm> drie proefschriften besproken op hele pagina’s, over de VOC of weet ik veel. Je vind het zelf heel tof, maar ik weet niet of alle lezers het ook toch vinden. Dus ik denk dat het wel meer toegankelijk is geworden. <ehm> en verder…
M: Heeft dat te maken denk je met de komst van dingen als een website en social media? F: <ehm> bij ons is dat echt een heel ingewikkeld verhaal. Maar dat is wel leuk juist voor jouw casus.
M: Hmh
F: Dat geldt natuurlijk voor alle universiteitsbladen, maar voor misschien voor ons wel in het bijzonder dat er altijd gezeik is met het bestuur. Die betalen het slechte nieuws dat ze <ehm> terugkrijgen, om het kort door de bocht te zeggen. Dat is natuurlijk helemaal niet zo of niet altijd zo, want er zijn heel veel goede verhalen we maken over wetenschap of, weet ik veel, waar ze gewoon heel veel profijt van kunnen hebben. Maar mensen onthouden dan altijd dat stuk over racisme of over intimidatie of dat soort dingen. Dus dat is altijd een beetje <ehm> soort van de guerilla tussen de communicatieafdeling, bestuur en de redactie. En <ehm> eigenlijk zijn alle gevaren, gevaarlijke momenten, machtswisselingen. Dus bij
hoofdredacteuren of bij collegevoorzitters of een nieuwe Rector. Dat zorgt altijd voor gelazer. Dus ik was eigenlijk, ik denk dat ik net een paar jaar hoofdredacteur was, toen kwam er een nieuwe Rector. Toen landde er meteen een plan op de mat, van <ehm> we hebben een nieuwsbrief tegenwoordig bij de communicatieafdeling. Dat is eigenlijk al nieuws dus waarom is De Mare nog nieuws? Die moeten maar gewoon een <ehm> debat-/opinieblad worden en dat kon dan ook wel eens in de twee weken. Sparen we drukkosten, dat zeggen ze natuurlijk niet hardop, maar dat is… Dus dat gaat het alleen over debat en achtergrond en niet over het nieuws. Dat is natuurlijk een nogal onzinnige gedachte, want een
nieuwsbrief van een communicatieafdeling is geen nieuwsbrief maar een PR perikel, dat is gewoon een promotiebrief, propagandabrief wat je wil. Je kan natuurlijk niet verwachten dat je dan een blad hebt dat alleen maar debat en opinie heeft zonder dat de feiten bekend zijn. Want de feiten zijn bij ons waarschijnlijk anders, dan in de nieuwsbrief. Dus het werd
allemaal nogal een <ehm> gevecht. Dus toen hebben wij ons nogal vastgebeten dat we dan in ieder geval op papier moeten blijven. Want de achterliggende gedachte is, het werd toen zo gebracht: ja hallo <ehm> het is 2000 zoveel digitaal is ‘the way forward’ <ehm> we
hebben websites papier is ouderwets. Terwijl het stiekem ook een soort van <ehm>, hoe zeg je dat, slinkse sterfhuisconstructie is, om het even grof te zeggen. Zo van, dan kan het budget door de helft, want er <ehm> er is geen papier meer nodig. Of nouja het komt maar eens in de twee weken. Dus dan kan de redactie misschien ook wel kleiner, dus je ziet gewoon dat was het begin van het eind. En ik zag bij de collega's die alleen digitaal verder gingen dat het bereik in ieder geval al wel afnam. Omdat ja, papier is ook een soort
monopolie, je ziet ze in de universiteit omdat het overal ligt. Je website is een van de bazillion websites die iedereen al zoekt en moet je maar hopen dat mensen daarom terecht komen. Dus toen hebben we <ehm> eigenlijk sindsdien een totaal waanzinnige guerilla volgehouden om een zo slecht mogelijke website te houden, om het maar even zo te zeggen. Ik chargeer een beetje, hij is nog wel een keer vernieuwd. Maar we hebben pas eigenlijk pas sinds april vorig jaar een website die alles doet. Dus lekker leest op je mobiel en <ehm> ook redelijk vaak ververst wordt. Waar gewoon nieuwe dingen opkomen en ook soms andere dingen dan in de krant. Maar dat is omdat er inmiddels weer een andere Rector is die <ehm> ons wel ziet zitten.
M: Ja, want…
F: Het is een beetje, ja… Ik snap dat buitenstaanders zouden denken, hoe hebben ze dat… Hoe durven ze zo achterlijk te blijven? Maar daar zat eigenlijk een strategisch belang achter. M: Ja, want <ehm> het Ublad verschijnt dus alleen nog digitaal, vind jij daarin dat dat er dan in Utrecht een verkeerde beslissing daarin genomen is? Toendertijd?
F: Ik denk dat onderschat is wat je belang is van die plekken in de universiteit, die
monopoliepositie die ik net al aangaf. Omdat je ja… Volgens mij hebben zij ook vooral lezers op het moment dat ze met de nieuwsbrief meeliften dat die update wekelijks wordt
uitgestuurd. Dan gaan mensen klikken, daarna zijn ze je site weer <ehm> vergeten. Dan gaan ze weer gewoon naar De Volkskrant of de New York Times of tuinieren.nl of weet ik veel. Terwijl als je naar je college of je experiment of wat dan ook loopt. Of gaat lunchen en je loopt langs zo’n bak, denk je hé die kan ik wel even lezen.
M: Maar natuurlijk is het wel zo dat, er ook bij De Mare net als in Utrecht steeds meer kranten terugkwamen, die bleven gewoon liggen in de bak. En is de ook de oplage van De Mare terugeschroeft.
F: Met iets van 5000 ja.
M: Zou je daarin niet kunnen stellen, dat als je als Mare zijnde nog zo blijft focussen op de papieren versie ben je dan niet bang dat je de digitale boot mist?
F: Nouja daarom hebben we dus wel een fatsoenlijke website gemaakt toen bleek dat de kust veilig was. Maar dat duurde ook weer heel… Dat is alsnog absurd laat omdat er dan… Dat is gewoon hoe de universiteit werkt <ehm> volgens mij had ik al 5 jaar geleden dat voorsteld, zullen we dat doen?
M: Dat zag ik inderdaad ook in de jaarverslagen, twee fte of redacteuren erbij
F: Dat is het hele verhaal ja. Dus voordat dat zover is zeggen ze dan, we gaan eerst een lezersonderzoek doen. <ehm> we moeten wel weten of het nodig is en of jullie wel goed je werk doen. Dat duurt dan weer… Moet weer helemaal uitbesteed worden, dan ben je gewoon 2,5 a 3 jaar verder voor het besluit valt. Dan moet er dus nog een site gebouwd
worden. Dus dat is dus zo’n ‘waste of time’, maar zo rolt de carrousel nou eenmaal. Plus dat je… Dan krijg je dat lezersonderzoek, dat is natuurlijk altijd een 7, nooit een… Dan zeggen ze ook gewoon, 7 ja, ja. Dan zou je ook kunnen zeggen er is niks nodig, want je hebt al een 7. Het is gewoon allemaal bestuurlijke vertraging, we klappen een paar duizend euro stuk op een onderzoek.
M: Hadden jullie het anders wel eerder willen doen? Een website?
F: Ja tuurlijk, ja! Ik ben een soort van, getraumatiseerd is misschien overdreven. Maar er is vroeger zoveel gepipeld dat ik een soort van dacht ik wil eerst zeker weten dat die fte’s binnen zijn voordat we dat gaan doen. Want ja <ehm> anders zijn we weer de sjaak. M: Als we dan helemaal teruggaan naar, eigenlijk de opus 1 webiste van De Mare, ik heb hem gevonden.
F: Oh echt?
M: Ja, je kan als je het archief steeds verder doorklikt terug, kom je bij tenminste de oudste die ik kon vinden.
F: Ja volgens mij zit er officieel nog een voor, maar die zal niet meer online staan. M: Dan kom je bij een witte pagina met vijf artikelen. Want het valt mij op dat
universiteitsbladen best wel vroeg zijn met websites, in vergelijking met landelijke media. Wat, als jij dat weet, wat is oorspronkelijk de gedachte geweest van het opzetten van zo’n website? Want het gaat vaak over de jaren ‘90.
F: Ik denk dat de oudste, hier staat 2000, maar ik denk dat het 1997 was. We kunnen zo wel even in het papieren archief kijken. Op de voorpagina stond een hele mooie advertentie van ‘bookmark this page!’ www.leidenuniv.nl/sos/*dinges#krulmare. Echt niet te doen. Volgens mij was de universiteit toen <ehm> ook al meer internet dan daarbuiten. Dus ik denk dat dat ermee te maken had, maar dat is wel echt van voor mij tijd. Dat mensen dachten ja dit moeten we… NRC was volgens mij heel vroeg. En dat toen gedacht is, dat moeten wij ook hebben. Nou ja toen stelde het ook ook nog niet zoveel voor. Als in het was gewoon een copypaste van alle letters achter elkaar.
M: De indruk die ik krijg is dat het in eerste instantie ook met name bedoeld was al een digitaal archief. Waar mensen als ze een stuk op papier gelezen hadden, maar het krantje niet meer hadden…
F: Dat zal ook nog wel mee gespeeld hebben ja. Het levert ook hilarische dingen op. Als je hier teruggaat heb je de lustrum Mare. En dat was, daar heb ik ook nog aan meegewerkt gewoon als student, weet ik nog. Dat was om het lustrum te vieren, waren er allemaal ‘fake’ interviews met kopstukken, uit de rijke geschiedenis van de <ehm> universiteit. Dus
interviews met Willem van Oranje, Hugo de Groot. Er had ook iemand, <ehm>, even kijken, die eerste vrouwelijke prof, waarvan ik even haar naam niet meer weet. Ja deze Sofia Antonianus, 1929. Dat was gewoon een fake interview, maar omdat het natuurlijk totaal niet
meer herleidbaar is en gewoon een dode link is. Hebben mensen daarop gegoogeld en hebben ze het volgens mij, niet op de 444 dies, dus dat zal 440 jaar zijn. Hadden ze een soort van goodiebag met allemaal universiteitsgadgets gemaakt. Daar zat dus ook een soort van ansichtkaart in of sticker. Met een quote uit dit fake interview wat de eerste vrouwelijke prof zei over het mannenbolwerk Leiden. Wat gewoon totaal verzonnen was, maar niemand had door…. Omdat natuurlijk die hele context is kwijt van dat nummer.
M: Ja, je gaf zelf ook al aan dat het waarschijnlijk is dat eigenlijk universiteitsbreed er aandacht kwam voor, nou digitalisering en…
F: Ja
M: Het opzetten van websites, en ik vraag me af of het College van Bestuur er dan ook in die periode een rol gespeeld heeft bij De Mare moet een website krijgen...
F: Oh, nee dat denk ik niet.
M: Of dat het echt vanuit de redactie kwam?
F: Ja dat denk ik wel. Dit moeten we hebben… Dit is gewoon een soort van, gadgetachtig zeg maar. Maar je moet een website hebben, want de New York Times heeft het nu ook, zeg maar. Dat het gewoon <ehm> een soort van innovatiedrang was. Dat het zo totaal onontgonnen gebied was <ehm> dat het ook geen kwaad kon. Die gewoon makkelijk te maken is met gewoon goede <ehm> en alle voorzieningen voor die tijd. Ik bedoel ik ging toen ook <ehm> om mijn studie in het buitenland te regelen naar de universiteit om te mailen, dat kan je je nu niet meer voorstellen. <Lacht> Omdat je thuis dat facking inbelmodem <ehm> dat was gewoon niet te doen. Dus dat is gewoon, de voorzieningen waren er en dan is het gewoon een <ehm> fijn ‘hebbedingetje’.
M: Ja
F: Toen wist echt nog niemand hoe journalistiek en internet nog… Die NRC sites was ook gewoon, zeg maar, een lap tekst met heel soms een foto, weet je.
M: Ja, en je gaf het al even kort aan, want in die beginperiode en ook wel daarna, wat was eigenlijk de balans tussen die papieren krant en de website?
F: Archief. [De website was] een veredeld archief. Die een keer in de week werd geupdate. Uitbesteed toen ook nog aan, volgens mij, een of andere internet wizzkid dachten wij. Die kreeg dan alle PDF’s en die <ehm> sloopte dan gewoon de tekst eruit en die <ehm> zette dat gewoon allemaal online. Nou dat zijn we op den duur wel zelf gaan doen. <ehm> ook een nog wel een soort update voor de site gehad dat we gewoon zelf konden beheren. En zelf konden updaten als er echt belangrijk nieuws was.
M: En in die beginperiode, heb je enig idee waarom dat toen zo was? Omdat andere media dat ook zo deden? Of omdat er bij jullie nog niet de kennis was omdat actiever te gebruiken of niet de behoefte?
F: Niet de behoefte denk ik. En gewoon niet <ehm> geen enkele <ehm> meerwaarde is wat te grof gezegd, maar gewoon 99 procent van de focus lag gewoon op de papieren krant. Het was hooguit handig bij scoops ofzo, omdat je dat makkelijk kon doorsturen naar, weet ik veel, andere kranten. Dat je dingen gewoon beter kon pluggen. Maar <ehm> ja, er was niet echt een benul van, hier splitsen de wegen. Dit wordt <ehm> de korte internetjournalistiek ofzo. Het was gewoon 1 op 1 alles doorschuiven.
M: Ja, en dan gaat het ook om met name de periode daarna, dat jullie zelf die website, er dingen op konden zetten. Veranderde er eigenlijk met de komst van zo’n soort website ook iets binnen de redactie? Veranderde er dingen?
F: <ehm> Ja wel een beetje, maar ook nog niet zo heel erg hoor. Ik denk dat het nu een beetje… <ehm> dat ‘online first’ dingen dat is echt pas sinds die nieuwe site, van wat is het, maart vorige jaar. Even kijken wanneer hij precies de lucht in ging. <ehm> Wanneer is dit? Nog geen datum. Oh ja 18 april 2019. Sindsdien zijn we… <lacht> hebben we de 20-jarige achterstand ingehaald. <lacht> nee maar het is denk ik, het komt echt door die geschiedenis van tegenwerking. En <ehm> dat internet werd een soort dreiging daardoor.
M: Want bestond er binnen de redactie ook, wat ik in het begin ook aangaf bij veel media had je dat er met de komst van een website of met social media, dat redacties zeker krantenredacties dat als een gevaar zien. Ook in sommige gevallen, of dingen zoals ik ben tegengekomen ‘ik ga niet schrijven voor internet’.
F: Oh nee, <ehm> dat niet. Het is ook juist heel fijn dat je <ehm> met sommige actualiteit of actuele dingen dat je gewoon weet dan hobbelen we gewoon helemaal achteraan als we daar donderdag nog een keer mee komen. Dus <ehm> dan is het gewoon fijn dat je… Stel er gebeurt iets op donderdag zelf ofzo, nou die krant ligt dan al, die wordt al rondgereden. Dan denk ja okee, we kunnen nu nog een vlammend commentaar schrijven of een