6.1 Samen zorgen dat de cliënt thuis zorg krijgt
In deze Leergang Informele Zorg voor professionals hebben we je meege-nomen in een toekomstige wijze van professioneel zorg verlenen. We heb-ben je informatie verstrekt om je op deze manier van zorg verlenen voor te bereiden. Om oog te hebben voor informele zorg naast de professionele zorg en samen te zorgen dat de cliënt in zijn thuissituatie zo goed mogelijk zorg krijgt. Deze verschuiving biedt een mogelijkheid voor de huidige en toekom-stige maatschappelijke zorgvraag.
We zetten de belangrijkste uitgangspunten nog even op een rijtje:
Bestaansrecht/bedoeling
Mantelzorger Vrijwilliger
Zorgteam Client
Anders denken in de zorgketen
We nemen afscheid van domeindiscussies en stellen de burger met een be-perking/zorgvraag en de mantelzorger centraal. Zorgprofessionals zoeken de samenwerking met andere spelers op het brede terrein van wonen, zorg en welzijn.
6.2 Van zorgen voor naar zorgen dat …
De huidige situatie
Bij een tijdelijke of langdurige beperking waarbij de zelfzorg verstoord is, be-gint de zorg bij de directe omgeving: de mantelzorger. Deze schakelt de pro-fessionele zorg in die tot nu toe beschikbaar is. De informele zorg is feitelijk aanvullend op de mantelzorg en de professionele zorg.
Zelfzorg Mantelzorg Professionele zorg Informele
zorg
De toekomstige situatie
Doordat het aantal zorgvragen in volume geweldig gaat toenemen, is het noodzakelijk dat alle mogelijke informele zorg wordt ingezet, voordat de pro-fessionele zorg wordt ingeschakeld of samen met de propro-fessionele zorg wordt verleend.
Bij een tijdelijke of langdurige beperking waarbij de zelfzorg verstoord is, begint de zorg met mantelzorg en vrijwilligers. De professionele zorg in haar huidige omvang is nog steeds beschikbaar, maar vooral waar er sprake is van een hoge complexiteit.
Zelfzorg Mantelzorg en
inzet vrijwilligers
Professionele zorg
Informele zorg: mantelzorg en inzet vrijwilligers
Dat betekent een nauwe samenwerking tussen:
de zorgorganisatie;
de gemeente(n), verantwoordelijk voor de Wmo;
het zorgkantoor, verantwoordelijk voor de Wlz;
De cliënt met zijn directe omgeving (de mantelzorg) wordt centraal gezet en er wordt constructief samengewerkt door alle partijen op gebied van wonen, zorg en welzijn.
Â
Wat betekent dit uitgangspunt voor jouw organisatie?Inrichting
De bovenstaande toekomstvisie vraagt aan jou om naast je professionele rol van zorgbevorderaar (kennis, kunde, vaardigheid) ook de rol van case-manager, communicator, samenwerkingspartner, collega en andere ge-vraagde rollen in te vullen. Het vraagt om aandacht te hebben voor de cliënt en zijn thuissituatie en samen te kunnen werken met allerlei professionele en vrijwillige collega’s. Het vraagt om zelfsturing, persoonlijk leiderschap, eigenaarschap nemen en verantwoordelijkheid durven nemen. Het vraagt waar nodig buiten de protocollen durven en kunnen handelen en tegelijker-tijd vanuit deze uitgangspunten werken. Naast kennis en kunde is vooral zelfkennis en bewustzijn noodzakelijk. Het vraagt om anders denken: en/of, en/en. Het vraagt van je om je handelen uit te kunnen leggen waar dit nodig is, anderen in te kunnen schakelen waar of als dit nodig is en om je zorg-manager in te schakelen als het opschaling betreft.
Â
Wat doet dit uitgangspunt met jou als zorgprofessional?Wat betekent dit uitgangspunt voor jou als zorgprofessional?
Is dit een grote verandering voor jou of valt dit wel mee?
Hoe zie je het voor je?
Leefbaarheid
Deze toekomstvisie vraagt vooral om jezelf aan te kijken, jezelf af te vragen of je je kunt committeren aan deze veranderende rol. Kun je en wil je deze rol invullen en hoe kun je dit doen vanuit je eigen kracht en motivatie?
Je bent nu misschien geneigd om ja, natuurlijk! te zeggen. Dat is ook logisch na een leergang van zes bijeenkomsten. Toch hopen we nu juist dat je dit niet even zomaar zegt, maar dat je deze vraag ook echt even bewust gewaar bent.
Wat betekent deze ontwikkeling voor jou en voor je eigen ‘automatische’ wij-ze van zorg verlenen? Ooit heb je voor de zorg gekowij-zen. Wellicht onbewust om te gaan zorgen voor … Dat is een (on)bewuste keuze geweest. Nu wordt er van je gevraagd om dit zorgen voor … los te laten en te veranderen in zorgen
Het kan bijna niet anders dan dat dit iets met je doet en iets aan spanning geeft. Bewust of onbewust. We willen dit niet versterken of groter maken.
We willen het alleen maar even aanraken. In de afgelopen jaren zijn er met veel enthousiasme allerlei projecten opgestart met vrijwilligers in organisa-ties. Projecten met mantelzorgers zijn er nog niet zoveel. In de praktijk blijkt dat deze ontwikkeling met veel enthousiasme ontvangen wordt, maar een-maal eraan begonnen, vraagt dit ook iets van professionals. Je moet namelijk het zorgen voor … iets loslaten en anderen erin betrekken. Hulp vragen aan anderen. Iets wat je zelf graag doet (en waar je waardering uit haalt) losser laten. Je waardering uit andere dingen halen. Duidelijk zijn in wat je vraagt.
Dat wat je praktisch automatisch doet, omdat je het goed kan, overgeven aan een ander. Het verschil zien en dat accepteren en nog veel meer zaken uit de dagelijkse praktijk. Ook voor mantelzorgers blijkt dit in de praktijk een van de moeilijkste leersituaties te zijn: de zorg voor hun naasten aan anderen overlaten. Een deel van de zorg loslaten en toch in contact blijven om te zien of het juist gebeurt. Immers, jij als professional en de mantelzorger thuis als partner of ouder hebben zo jullie eigen opvatting over kwaliteit en goed zor-gen voor …
Deze ontwikkeling vraagt erom in contact te zijn (en te blijven) met jezelf en daarnaast om met anderen echt in contact te zijn (en te blijven). Hoe houd je je enthousiasme, balans en energie in een omgeving waar ook onrust, on-duidelijkheid, onzekerheid en spanning zijn? Dit is een echte uitdaging in de leefbaarheid en motivatie voor jezelf.
Â
Wat vraagt de verandering van zorgen voor naar zorgen dat… aan jou als professional?Wat motiveert je om mee te doen in deze manier van zorgen dat…?
Wat heb je al als kracht(en) om in te zetten in deze aanpak?
Waar zit voor jou de spanning in deze aanpak?
Hoe zorg je voor je eigen balans en energie?
Hoe zorg je dat je energie houdt in onrust en spanningssituaties?
Sturing
Deze toekomstvisie vraagt om zelfsturing, zelfdenken en zelf de regie hou-den. Verantwoordelijkheid nemen, maar geen verantwoordelijkheid over-nemen van anderen. Een beroep doen op anderen in hun verantwoordelijk-heid.
Â
Hoe zie je dit voor je?Wat vind je gemakkelijk?
Wat vind je lastig?
Hoe kun je ervoor zorgen dat je zelf de regie houdt?
Hoe houd je dit vast?
Wat heb je nodig?
6.3 Komen tot een plan
Stel je voor dat je morgen gaat beginnen als zorgprofessional en samen gaat werken met de informele zorg. Ga hierbij uit van mantelzorg en vrijwilligers-zorg.
Waar staan jullie over een half jaar tot een jaar?
Â
Hoe zie je dit voor je?Wat zie je jezelf doen?
Wat heb je al om in te zetten?
Wat kan meewerken in de huidige situatie?
Wat lijkt je er lastig in?
Hoe zou je hiermee om kunnen gaan?
Wat wordt je eerste stap om …?
Wat heb je nodig om …?
Wie kom je hierin tegen in de organisatie?
Wat vraagt dit van jou?