Persoonlijke drijfveren

Allereerst zullen we kijken naar de persoonlijke drijfveren van minister Sikorski. Aan de hand van verschillende artikelen kijken we wat, volgens deze journalisten, de achtergronden van Sikorski’s keuzes zijn. In hoeverre zijn Sikorski’s drijfveren in de loop der tijd veranderd? We zullen ons beperken tot twee belangrijke en opvallende drijfveren die regelmatig besproken worden: Sikorski’s persoonlijke ervaringen met het communisme in Polen en zijn

pragmatische instelling die terugkomt in zijn beleid, maar ook in zijn persoonlijke carrière. Op 30 mei 2014 publiceerde Der Spiegel International een artikel over Sikorski genaamd ‘Mr. Perfect from Warsaw: The Rise of Poland's Foreign Minister’, geschreven door Jan Puhl. Puhl is, zoals de titel al doet vermoeden, zeer te spreken over de politieke

capaciteiten van Sikorski en prijst hem vanwege zijn studietijd in Oxford, zijn kennis van de Engelse taal en het feit dat hij precies weet wat hij wil als minister. Ook noemt Puhl een van Sikorski’s belangrijkste drijfveren: zijn persoonlijke ervaringen met het communistische regime in Polen. Zijn afkeer van het communisme ontstond al op jonge leeftijd toen hij als student betrokken raakte bij Solidariteit en ook in zijn optreden in Oekraïne komt zijn anticommunistische houding naar voren. Ook zegt Puhl dat Sikorski, zoals velen die

opgroeiden in het communistische tijdperk, een groot wantrouwen tegenover Rusland heeft. Dit is volgens Puhl ook de reden dat Sikorski het beleid van Duitsland ten opzichte van Rusland te vriendschappelijk van toon vindt.105

Jan Puhl van Der Spiegel heeft voor dit artikel uitvoerig onderzoek gedaan naar de achtergrond van Sikorski en noemt bijvoorbeeld zijn vrouw, Anne Applebaum, als belangrijke inspiratiebron van zijn beleid. Het artikel gaat verder voornamelijk over Sikorski’s rol in de crisis in Oekraïne. Om te voorkomen dat Rusland macht in Oost-Europa behoudt of verder uitbreidt, is Sikorski voor een hardere aanpak van president Poetin door de EU en de NAVO. In het uiterste geval zou dit zelfs moeten leiden tot militaire bedreiging van Rusland. Puhl noemt de crisis in Oekraïne Sikorski’s belangrijkste missie, onder andere vanwege zijn anticommunistische drijfveer.106

105 _{J. Puhl, ‘Mr. Perfect from Warsaw: The Rise of Poland's Foreign Minister’, Der Spiegel International online,}

gepubliceerd op 30 mei 2014, http://www.spiegel.de/international/europe/polish-foreign-minister-sikorski-in- the-limelight-in-ukraine-crisis-a-972239.html.

Ook Financial Times Magazine besteedt aandacht aan deze drijfveer van Sikorski. John Thornhill en Jan Cieski publiceerden in mei van dit jaar een artikel over Sikorski waarin zij hem onder andere interviewden over de situatie in Oekraïne. Zij beginnen hun artikel met de volgende woorden: ‘For foreign ministers, crises are often the most professionally

rewarding of times, as well as the most personally trying.’ Bovendien stellen Thornhill en Cieski dat Sikorski de eerste Poolse minister is die een grote rol speelt in een internationaal politieke kwestie. Ook benadrukken deze journalisten hoe belangrijk internationale veiligheid nog steeds is voor Sikorski. Volgens Sikorski moet er nu meer geïnvesteerd worden in

defensie. Een oorlog tussen Rusland en Oekraïne zou op termijn veel duurder uitpakken voor de EU. Daarnaast is hij van mening dat de EU niet langer op de defensiekracht van de VS kan blijven vertrouwen, maar zelf initiatief moet nemen. Volgens de auteurs is extreem

scepticisme tegenover Rusland vast onderdeel van het wereldbeeld van Sikorski.107

Bart Beirlant schreef voor de Belgische krant De Standaard een artikel over Sikorski en analyseert hierin Sikorski’s carrière en toekomstperspectief. Beirlant, die in dit artikel zeer positief is over de politicus, noemt twee ontwikkelingen die Sikorski de afgelopen tien jaar heeft doorgemaakt. Ten eerste is hij verschoven van rechtse, anticommunistische politicus naar een meer gematigde centrumpoliticus. Ten tweede is hij van ‘lauwe aanhanger van de EU veranderd in een overtuigd Europeaan’. Zijn periode bij de denktank American Enterprise zou hieraan bijgedragen hebben.108 _{De tweede opvallende drijfveer van Sikorski is namelijk}

zijn pragmatisme. Na 1989 koos Polen zo snel mogelijk voor aansluiting bij het Westen. Ook in Sikorski’s carrière lijkt pragmatisme een rode draad te zijn.

Sikorski heeft tijdens zijn ministerschap altijd gepleit voor toenadering tot de EU, maar tegelijkertijd heeft hij gezorgd voor stabiele bilaterale relaties met bijvoorbeeld de VS en Duitsland. Volgens Financial Times Magazine heeft de Irakoorlog ervoor gezorgd dat Polen zich minder op de VS is gaan richten. Volgens Sikorski zelf hebben de VS teveel fouten

gemaakt tijdens de Irakoorlog. Polen heeft de VS altijd gesteund in deze oorlog, maar maakt nu vaker eigen keuzes. Volgens Thornhill en Cienski ligt deze verschuiving volledig in lijn met de politieke ontwikkelingen in Polen. Hoewel er veel nationalisme heerst en velen sceptisch staan tegenover de euro, zijn de Polen over het algemeen vóór lidmaatschap van de EU. 107 _{J. Thornhill en J. Cienski, ‘Radoslaw Sikorski in the hot seat’, FT Magazine online, gepubliceerd op 23 mei}

2014, http://www.ft.com/cms/s/2/ccaea1fa-db04-11e3-8273-00144feabdc0.html.

Sikorski’s keuze om zich meer op de EU te richten is volgens Thornhill en Cienski in dat opzicht gemakkelijk te verklaren.109

Dat Sikorski tegenwoordig een pro-Europese koers vaart heeft volgens Juurd

Eijsvoogel en Hubert Smeets van het NRC Handelsblad te maken met de huidige succesvolle positie van Polen in de EU. Ook is dit succes de reden waarom Sikorski wegkomt met zijn kritiek op Duitsland en Groot-Brittannië in 2011. ‘Sikorski kan een potje breken, en het helpt dat Polen een belangrijke speler in Europa is geworden, zeker nu de Frans-Duitse as nog maar gebrekkig functioneert’ stellen Eijsvoogel en Smeets. Toen Sikorski in 2013 een bezoek bracht aan de Universiteit Leiden hielden zij een kort interview met hem. Sikorski betoogde hier dat verdergaande Europese samenwerking nu de meest logische keuze voor Polen en de rest van Europa is, op het gebied van handel, maar ook zeker op het gebied van defensie en veiligheidsbeleid. Voor de VS is Oost-Europa niet langer een van de belangrijkste

aandachtsgebieden en volgens Sikorski moet de EU nu zelf verantwoordelijkheid nemen.110

Sikorski’s pragmatische instelling is niet alleen zichtbaar in het buitenlandse beleid van Polen, maar ook in zijn carrière. Zo is Jan Hunin van De Volkskrant van mening dat Sikorski de situatie in Oekraïne wel erg gebruikt voor zijn eigen belangen in de internationale politiek. Hoewel Hunin hem een bekwaam diplomaat noemt, is dit artikel alles behalve lovend. Sikorski, die ‘een Oekraïense oppositieleider voor het oog van de camera voor schut zette, voor zijn huis een bordje met ‘verboden voor communisten’ heeft hangen en zichzelf liet fotograferen voor een omvergetrokken standbeeld van Lenin’ en gebruikt de crisis in Oekraïne als een platform voor zijn eigen politieke ambitie.111 _{Ook het artikel in Financial}

Times Magazine komt het eigenbelang van Sikorski aan bod. Volgens Thornhill en Cienski is de crisis in Oekraïne de perfecte manier om door te breken in Europa, voor Polen maar ook voor Sikorski zelf.

Het beeld dat de media schetsen van Sikorski is grotendeels door hemzelf gecreëerd. In zijn toespraken en interviews komen de twee bovenstaande drijfveren vaak duidelijk naar voren. De artikelen die gebruikt zijn in deze paragraaf zijn allen geschreven na het uitbreken van de crisis in Oekraïne. De media zijn, zeker in het kader van zijn betrokkenheid in

109 _{J. Thornhill en J. Cienski, ‘Radoslaw Sikorski in the hot seat’.}

110 _{J. Eijsvoogel en H. Smeets, ‘Willen de lidstaten wel echte leiders?: Interview Radek Sikorski, Poolse minister}

van Buitenlandse Zaken’, NRC Handelsblad online, gepubliceerd op 15 juni 2013,

http://www.nrcreader.nl/artikel/1406/radek-sikorski-willen-de-lidstaten-wel-echte-leiders.

111 _{J. Hunin, ‘Anticommunist wil gewichtige rol in EU’, De Volkskrant online, gepubliceerd op 26 februari 2014,}

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/3603561/2014/02/26/Anticommunist-wil- gewichtige-rol-in-EU.dhtml.

Oekraïne, erg geïnteresseerd in Sikorski’s anticommunistische instelling. Sikorski’s

pragmatische instelling wordt ook door verschillende journalisten genoemd en wordt als positief ervaren als het gaat om zijn beleid. Wat betreft zijn pragmatische instelling in zijn carrière, zijn de meningen verdeeld. Hij wordt door De Volkskrant geschetst als een politicus die handig gebruik maakt van de ellende in Oekraïne. Overigens wordt zijn afkeer van het communisme, en de gevolgen ervan voor de betrekkingen met Rusland, door De Volkskrant gezien als een negatieve eigenschap.