3. De beeldvorming over Radosław Sikorski in de Europese media
3.2 Een nieuwe generatie Europese politic
Journalisten schrijven vaak over de moderne en directe vorm van diplomatie van minister Sikorski. Soms wordt Sikorski gerekend tot een nieuwe generatie Europese politici. Jordi Vaquer schreef in 2012 een artikel voor de Spaanse krant El Pais genaamd ‘Nuevo lenguaje diplomático’. Vaquer stelt in dit artikel dat Europese politici een duidelijke toon moeten aanslaan als ze willen dat de Europese stem wordt gehoord op het politieke wereldtoneel. In dit artikel analyseert Vaquer de opkomst van nieuwe Europese staten binnen de EU, en daarbij ook de nieuwe generatie politici die volgens hem de kar trekken. Radosław Sikorski, Carl Bildt en Alexander Stubb (ministers van Buitenlandse Zaken van respectievelijk Zweden en Finland) noemt hij als voorbeelden van deze nieuwe generatie.
In dit artikel komt een aantal eigenschappen aan bod die deze nieuwe generatie kenmerkt. De politicus van deze generatie schuwt de discussie niet, is direct en recht voor zijn raap, mengt zich graag in politieke debatten op Twitter, is politiek rechts georiënteerd, jong en heeft in een Engelstalige omgeving gestudeerd. Daarnaast onderhoudt deze politicus nauwe banden met denktanks en opiniemakers. Op die manier hebben zij een nieuwe weg ingeslagen binnen de Europese diplomatie en hebben ze een grotere invloed op het
buitenlandse beleid van de EU dan veel van hun voorgangers.112
Ook Eijsvoogel en Smeets van het NRC Handelsblad noemen Sikorski een ‘nieuw type politicus’. Hiermee doelen zij vooral op zijn directe taal tegenover Angela Merkel en David Cameron in zijn toespraken. Toen Sikorski Nederland bezocht had hij ook een boodschap voor Mark Rutte: Europa moet beter gepromoot worden in Nederland. Het feit dat deze pro- Europese houding niet direct te verwachten is van een Poolse politicus maakt hem nog 112 J. Vaquer, ‘Nuevo lenguaje diplomático’, El Pais online, gepubliceerd op 24 september 2012,
specialer, volgens Eijsvoogel en Smeets. In Leiden zei Sikorski zelfs dat het opgeven van soevereiniteit nou eenmaal nodig is voor de toekomst van Polen en die van de EU. Zoals Eijsvoogel zegt voldoet Sikorski niet aan het standaardbeeld van de Europese functionaris als grijze muis. 113 Ook Bart Beirlant van De Standaard deelt deze mening. Hij zegt dat Sikorski ‘in
het ‘oude Europa’ misschien nog niet zo bekend is, maar dat hij al wel een fenomeen is. Hij heeft al meer meegemaakt in zijn leven dan de meeste van zijn collega’s van Buitenlandse Zaken’.114
Jordi Vaquer van El Pais gaat nog iets verder. Hij zegt dat een ander gezamenlijke eigenschap van deze drie eerdergenoemde ministers is dat zij alle drie regelmatig in kleine politieke schandalen terechtkomen. Zij zoeken ook goede verstandhouding met Europese instellingen, ook al leidt dit af en toe tot conflicten. Volgens Vaquer past dit gedrag van Sikorski en zijn collega’s bij het Europa van nu. Hij ziet het als taak van de huidige Europese ministers om de ideeën van Europese denktanks over te brengen op de media, regeringen en burgers. Van belang is om samen te werken met sociale en economische partners en de pers. Volgens Vaquer heeft Polen deze nieuwe functie begrepen en vormt daarom momenteel het hart van het buitenlandse beleid van de EU.115
Sikorski is inderdaad, zoals verschillende journalisten van mening zijn, een opvallende persoonlijkheid binnen de Europese politiek. Hij staat bekend om zijn directe diplomatie, niet alleen achter de schermen, maar ook zeker voor het grote publiek. Een van de manieren waarop hij dit doet is via Twitter, waar hij zich graag mengt in politieke debatten of kritiek levert op journalisten of collega’s. Als lid van de nieuwe generatie Europese politici weet hij als geen ander hoe hij Polen op de kaart moet zetten. In dat opzicht is hij zeker geslaagd als moderne diplomaat. Aan deze open en directe vorm van diplomatie zit echter ook een negatieve kant; niet iedereen is gediend van Sikorski’s uitspraken in de (sociale) media.
Sikorski is sinds februari 2010 actief op het sociale medium Twitter. Hier plaatst hij mededelingen over bijeenkomsten, geeft hij reacties op internationale ontwikkelingen en berichten in de media. Meestal zijn deze berichten in het Pools en een enkele keer in het Engels, al naar gelang het doel van het bericht. De website www.twiplomacy.com doet onderzoek naar de politieke en diplomatieke wereld op Twitter. Tegenwoordig maken veel politici gebruik van Twitter om hun standpunten te verkondigen en contact te onderhouden 113 J. Eijsvoogel en H. Smeets, ‘Willen de lidstaten wel echte leiders?’.
114 B. Beirlant, ‘Een Pool met branie’. 115 J. Vaquer, ‘Nuevo lenguaje diplomático’.
met hun volgers. Sikorski heeft met 218.000 volgers het populairste Twitteraccount van alle Poolse politici. Zijn meest geretweete bericht is een kaart van Oekraïne met daarop alle omvergeworpen beelden van Lenin aangegeven. Zijn populairste foto is van hemzelf voor een omvergetrokken beeld van Lenin.116
Regelmatig krijgt Sikorski kritiek op zijn berichten op Twitter. Wawrzyniec Smoczyński schreef voor het Poolse opinieblad Polityka een artikel over Sikorski en is hierin erg kritisch over zijn werkzaamheden. Hij noemt allereerst de groeiende invloed van Sikorski in de Europese politiek, maar voegt daaraan toe dat hij door zijn impulsieve karakter soms ook de plank volledig misslaat, bijvoorbeeld op Twitter. Smoczyński vergelijkt Sikorski met de voormalige Franse president Nicolas Sarkozy. Beide politici hebben een grote ambitie en nemen vaak initiatieven, maar boeken tegelijkertijd bescheiden resultaten. Ze komen in eerste instantie charmant over, maar zijn vaak gewoonweg grof.117
Volgens Smoczyński heeft Sikorski twee kanten: enerzijds heeft hij grote resultaten geboekt met het Poolse buitenlandse beleid. Hij heeft het beleid nieuw leven ingeblazen na de vorige minister van Buitenlandse Zaken Anna Fotyga, heeft grootse politieke visies en heeft er, door middel van zijn toespraak in Berlijn, voor gezorgd dat het Poolse
voorzitterschap van de EU op de kaart werd gezet. Maar, zoals Smoczyński het verwoord, kunnen goed en slecht soms hand in hand gaan. Tegenover de eerdergenoemde politieke successen staan verschillende diplomatieke misstappen. Als voorbeeld noemt hij Sikorski’s bericht op Twitter, toen bleek dat er geen Poolse televisiezenders beschikbaar waren in het Berlijnse hotel waar hij verbleef. Hij schreef een officiële brief aan de manager van het hotel en verkondigde dit direct op Twitter. Volgens Smoczyński is dit een voorbeeld van de
impulsieve missers van Sikorski.118
Smoczyński concludeert dat het ongeremde gedrag van Sikorski wel eens tegen hem kan keren. Op dit moment doet Polen het goed in de Europese Unie, maar zodra de EU- fondsen gaan tegenvallen zal de positie van Sikorski wel eens kunnen veranderen. De grote successen die Sikorski de afgelopen jaren heeft aangekondigd kunnen in de toekomst eigenlijk alleen maar gaan tegenvallen, net zoals gebeurde bij Nicolas Sarkozy. Sikorski en Sarkozy zijn beiden in staat om nationale successen aan zichzelf toe te schrijven. Het wordt 116 Twiplomacy, ‘Poland’, http://twiplomacy.com/info/europe/poland/, geraadpleegd op 24 juni 2014. 117 W. Smoczyński, ‘Polski Sarkozy’, Polityka online, gepubliceerd op 4 april 2012,
http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1525765,1,sikorski-o-celach-polskiej-polityki-zagranicznej.read.
volgens Smoczyński tijd dat Sikorski stopt met zichzelf complimenten geven en alleen zijn echt persoonlijk verworven successen gaat vieren.119
Eerder dat jaar verscheen er een artikel van Chris Hensen in NRC Handelsblad
genaamd ‘Polen neemt geen genoegen met 'correctie' fout Obama’. Dit artikel is geschreven naar aanleiding van de verspreking van Obama over Poolse concentratiekampen in plaats van nazi concentratiekampen. Sikorski plaatste direct een bericht op Twitter met commentaar op deze verspreking. Hij zei hierin dat minister-president Tusk de volgende ochtend een officieel standpunt zou innemen en dat hij de ‘onwetendheid en incompetentie’ van het Witte Huis betreurt. Hensen neemt het in zijn artikel voor Sikorski op, door zijn heftige reactie in lijn met het moderne buitenlandse beleid te plaatsen. In Polen was een dergelijke reactie erg
belangrijk voor de peilingen en daarnaast past het bij het nieuwe assertiviteit van het land.120
Matthew Bodner schreef voor de onafhankelijke Russische krant The Moscow Times een artikel over de ontwikkelingen in Oekraïne en de rol van de drie Europese ministers van Buitenlandse Zaken: Sikorski, Fabius en Steinmeier. Opvallend is dat vooral Sikorski in dit artikel naar voren komt en in het bijzonder met een foto van zijn Twitteraccount.121 Nadat de
overeenkomst tussen Janoekovitsj en de oppositieleiders was getekend, publiceerde Sikorski een triomfantelijke foto van zichzelf bij een omvergeworpen beeld van Lenin. Ook komt de openlijke uitspraak van Sikorski tegen een oppositieleider aan bod in het artikel van Bodner. Sikorski zei destijds: 'Ofwel jullie ondertekenen het akkoord, ofwel jullie krijgen de staat van beleg, het leger, en dan zullen jullie allen dood zijn.' Jan Hunin van De Volkskrant noemt Sikorski ‘te voortvarend’ met deze uitspraak. Hij zegt dat deze uitspraak vast goedbedoeld was, maar het akkoord bleek de dag erna al achterhaald te zijn.122
Sikorski’s imago in de media is wisselend. Enerzijds wordt hij neergezet als een moderne diplomaat van de nieuwe generatie, die zijn vak goed verstaat en veel invloed heeft in de EU. Anderzijds leiden zijn directe communicatie en standpunten soms tot negatieve berichtgeving over hem in de media. Opvallend is dat Sikorski’s berichten op zijn
Twitteraccount voor veel journalisten een bron voor kritiek vormen. Journalisten zijn meestal 119 W. Smoczyński, ‘Polski Sarkozy’.
120 C. Hensen, ‘Polen neemt geen genoegen met 'correctie' fout Obama’, NRC Handelsblad online, gepubliceerd
op 31 mei 2012, http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2012/mei/31/polen-neemt-geen-genoegen-met-correctie- fout-obama-12322397.
121 M. Bodner, ‘Ukraine Opposition Signs Deal With Yanukovych’, The Moscow Times online, gepubliceerd op 21
febuari 2014, http://www.themoscowtimes.com/news/article/ukraine-opposition-signs-deal-with- yanukovych/495045.html.
positief over zijn beleid en daadkrachtige optreden in de EU en Oekraïne, maar zijn negatief over zijn impulsieve uitspraken op Twitter.