voor-loopige informatien ten hunnen laste, binnen andere drie maal vierentwintig uren, worden gezonden naai-de Resinaai-dentie-plaats van het Hoge Gerechtshof, om al-daar aan den Procureur-Generaal te worden overge-leverd, om, vervolgens tegen hem, voor hetzelve Ge-rechtshof, te worden geprocedeerd, als naar Rechten.
Art. 22. Ingevalle echter de Gouverneur-Generaal
in Rade mögt oordeelen , dat het algemeen belang kwam
te vorderen, dat eenig Persoon, of Persoonen, verdacht
van eenige handelingen, strekkende tot ondermijning van
het Publiek Gezag, of tot stooring van de Publieke
Rust en Veiligheid ofte uit hoofde van eenige andere
o o r z a a k , van g r o o t gewigt en aangelegenheid, onver-wijld uit de Bezittingen van den S t a a t in Oost-Indien zouden behooren te worden verwijderd, zal de G o u v e r -n e u r - G e -n e r a a l i-n E a d e v e r m o g e -n , zooda-nig P e r s o o -n , of Persoonen , te doen v e r t r e k k e n of desnoods op te zenden n a a r E u r o p a , m i t s , in zoodanig g e v a l , daarvan en van de redenen daartoe gemoveerd h e b b e n d e , met de eerste gelegenheid, in d u p l o , omstandig kennis gevende aan den Asiatischen E a a d , aan welke de G o u v e r n e u r - G e n e r a a l in R a d e , deswegen verantwoordelijk zal zijn, doch n i m m e r in rechten kunnen worden a a n g e s p r o k e n , dan wanneer, aan den Asiatischen R a a d blijken m ö g t , d a t , daarin g e -handeld was uit volstrekte willekeur, bijzondere vijand-s c h a p , of opzettelijke onrechtvaardigheid.
D e Commissie tot de Oost-Indische zaken zegt van deze a r t i k e l e n , in h a r e Consideration en advijs van den 3 1s t e n A u g u s t u s 1 8 0 3 het volgende:
„ D e storing der P u b l i e k e R u s t , in afgelegene B e -zittingen, k u n n e n d e zijn van de geduchtste gevolgen, j a w a a r d o o r derzelver veiligheid of b e h o u d , al ligt
zou-den kunnen worzou-den in gevaar g e b r a g t , zoo hebben wij g e m e e n d , dat v o o r a l , aan het Uitvoerend G e z a g , een spoedig en k r a c h t i g middel behoorde te worden in han-den g e g e v e n , om h a n d e l i n g e n , daartoe s t r e k k e n d e , en nog veel meer dadelijke aanslagen op die veiligheid, des noods onmiddelijk te kunnen stuiten.
H i e r toe is de inhoud van de 2 1s t e en 22sle artikelen betrekkelijk. Bij het eerste w o r d t aan den G o u v e r n e u r G e n e
-raal, de m a g t g e g e v e n , om persoonen , daarvan v e r d a c h t , onmiddelijk in verzekerde b e w a r i n g te kunnen doen n e m e n , doch z o o d a n i g , dat deze Politieke D e t e n t i e , in geen geval langer dan zes E t m a l e n kan voortduren , en de Gede-tineerden , wanneer de H o o g e Regeering bij een voorloopig onderzoek o o r d e e l t , dat er grond is tot beschuldiging:, deswegens niet anders k u n n e n worden terecht gesteld clan voor het H o o g e Gerechtshof van Indien. By artikel 22 , is welgemelde R e g e e r i n g geauthoriseerd , om wanneer het algemeen belang mögt vorderen , dat eenige Persoon of P e r s o n e n , verdacht van h a n d e l i n g e n , strekkende tot ondermijning van het P u b l i e k G e z a g , of tot storing van de Publieke R u s t of Veiligheid, ofte uit hoofde van eenige andere oorzaak van g r o o t gewigt en aangelegenheid, onverwijld, uit de Bezittingen van den S t a a t in Oost-Indiën zouden behooren verwijderd te w o r d e n , zoodanige P e r s o o n of Personen dadelijk te doen v e r t r e k k e n , of des noods op te zenden n a a r E u r o p a ,
Eene diergel j'ke macht w a s ook bevorens door 's lands w e t t e n , aan het Indisch B e s t u u r toegekend doch onbe-paald. Wij voor ons van de nuttigheid en noodzakelijk-heid der zaak zelve o v e r t u i g d , meenen echter, dat ook hierin tegen alle misbruik van g e z a g , kan en behoort te worden g e w a a k t , eensdeels door de uitoefening van die m a g t , alleen te bepalen tot die gewigtige en buiten-gewoone gevallen , zooeven omschreven , anderdeels door de Regeering deswegens verantwoordelijk te stellen aan den Asiatischen R a a d , en zelfs aansprakelijk te verklaren in
r e c h t e n , waar dezelve volgens het oordeel van dien R a a d , daarin mocht hebben gehandeld uit volstrekte willekeur, bijzondere vijandschap, of opzettelijke o n r e c h t v a a r d i g h e i d , t e r w y l , in allen gevalle bij het 2 3s t e artikel gezorgd i s , dat van die m a g t n i m m e r misbruik kan worden g e m a a k t tot het oefenen van eenigen Politieken invloed op het
H o g e Gerechtshof van I n d i e n , of de P e r s o n e n hetzelve u i t m a k e n d e , w a a r o m t r e n t wy geen bedenking hebben g e v o n d e n , eene uitzondering te m a k e n , daar d e , door o n s , voorgeslagen plaatsing van dit Gerechtshof, op eenen genoegzamen afstand van de Hoofdplaats of eenige andere Hoofd-bezitting, de gevallen genoegzaam onmogolyk m a a k t , waarin het g e b r u i k dier m a g t , ten h u n n e n opz i c h t e , noodopzakel^k opzou kunnen opzyn. Gel) k nu de G o u -v e r n e u r - G e n e r a a l -volgens onze -voorstellen, permanent zoude zyn aan het hoofd var. het Indisch bestuur, moet men ver-wachten, dat de keus van het Staats-Bewind, tot deze gewich-tige bediening, altijd vallen zal op v o o r w e r p e n , daartoe volkomen b e r e k e n d , en zoodanig bekend door h u n n e p r o -biteit en verdiensten, dat d a a r o m t r e n t niets aan de uit-komst worde o v e r g e l a t e n , en dit tot onzen g r o n d s l a g n e m e n d e , hebben wij ons voorgesteld het g e v a l , d a t , in zaken van groote aangelegenheid, en betreffende het welvaren van de Bataafsche R e p u b l i e k , ofte het behoud b a r e r B e z i t t i n g e n , de meerderheid der H o o g e R e g e e r i n g , ware van een ander gevoelen, dan de G o u v e r n e u r -Generaal , zonder dat het mogelijk zij de verschillende opiniën tot elkander te b r e n g e n , en gemeend het
oir-baar van den Staat te v o r d e r e n , dat in die gevallen (in navolging van hetgeen in de Engeische Bezitting e n , in OostIndiën plaats heeft), aan den G o u v e r -n e u r - G e -n e r a a l de magt worde g e g e v e -n , om het Besluit op te m a k e n , overeenkomstig zijn bijzonder gevoelen, doch ook geheel alleen onder zijne afzonderlijke verantw o o r d i n g ; daar liet ons is v o o r g e k o m e n , dat het p u -bliek welzijn ten hoogsten zoude kunnen worden geëx-p o n e e r d , wanneer de M a n , door het S t a a t s - B e w i n d zelve, aan het Hoofd der Zaken g e p l a a t s t , en reeds als zoodanig met eene veel uitgestrektere v e r a n t w o o r d i n g b e l a s t , dan de bijzondere leden der R e g e e r i n g , — die het best den schakel kent van alle zaken en o m s t a n d i g h e d e n , het b e s t u u r der Aziatische bezittingen concerneerende, e n , zal hij dit B e s t u u r wel en g e l u k k i g uitoefenen, alle ver-richtingen der R e g e e r i n g , in zaken van g e w i c h t , tot be-v o r d e r i n g be-van zijne deugdzame o o g m e r k e n , moet k u n n e n doen z a m e n w e r k e n , — in die g e v a l l e n , door overeen-s t e m m i n g , zoude kunnen worden g e n o o d z a a k t , tot de uitvoering van m a a t r e g e l e n , welke h i j , in conscientie, zoude v e r m e e n e n , tegen de wezenlijke belangen van den Staat te strijden.
Deze magt moge g r o o t e r schijnen , clan die bevo-rens aan de G o u v e r n e u r s - G e n e r a a l s in Oost-Indie toe-kwam , doch dezelve wordt rijkelijk o p g e w o g e n , door de bepaalde verantwoordelijkheid, w a a r o n d e r deze A m b -tenaar, gelijk in meer dan andere o p z i g t e n , ook hier-o m t r e n t vhier-olgens hier-onze vhier-ohier-orstellen, g e b r a g t w hier-o r d t , en dhier-ohier-or
de b e p a l i n g e n , voorkomende bij het 26s c Artikel van bet C h a r t e r , waarbij de strengste maatregelen zijn g e n o m e n , ten einde de Asiatische E a a d , aan welken de G o u v e r n e u r -Generaal altijd ten vollen ondergeschikt blijft, in alle gevallen , waarin hij noodzakelijk mögt hebben geoor-deeld van deze buitengewone magt gebruik te m a k e n , ten spoedigste een n a a u w k e u r i g en volledig verslag bekome van alles, wat daartoe betrekking heeft, en dus in staat worde gesteld, o m , des n o o d s , zoodanige voorzie-ningen te kunnen d o e n , als de zaak zoude mogen ver-eischen; terwijl die zelfde magt reeds aanmerkelijk w o r d t beperkt bij het 2 5s t e a r t i k e l , volgens hetwelk dezelve zich niet v e r m a g uit te s t r e k k e n , tot het nemen of uitvoeren van zoodanige Besluiten , welke niet wettiglijk zouden hebben kunnen worden g e n o m e n , met concur-rentie van de E a d e n , nochte tot het opbrengen van eenige b e l a s t i n g e n , en ook alleen w o r d t toegekend aan een G o u v e r n e u r - G e n e r a a l , door het Staatsbewind aan-gesteld en dus met dat gedistingueerd vertrouwen v e r e e r d , hetwelk de voorname g r o n d van dit ons voorstel u i t m a a k t . "
Gelijk gezegd i s , bleef de arbeid der Commissie voor-loopig zonder v r u c h t . L O D E W I J K N A P O L E O N werd in 1806 K o n i n g van Holland en het bestuur der Asiatische B e zittingen werd opgedragen aan een Minister van K o o p -handel en Koloniën.
I n 1 8 0 7 werd de G o u v e r n e u r - G e n e r a a l D A E N D E E S benoemd en in diens I n s t r u c t i e vinden we bijna woordelijk de voornoemde artt. 2 1 en 22 van het O n t w e r p der