De bijlage is overgenomen van het Handboek onderscheidingen geeft een overzicht van de dapperheidsonderscheidingen in volgorde van rang c.q. hiërarchie. Na de Militaire Willems-Orde komt de Bronzen Leeuw, het Bronzen Kruis, het Kruis van Verdienste, het Vliegerkruis.148
De Bronzen Leeuw (1944)
Artikel 1
Er wordt ingesteld de Bronzen Leeuw. Artikel 2
De Bronzen Leeuw wordt door Ons toegekend aan militairen in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden, die
zich in den strijd tegenover den vijand door het bedrijven van bijzonder moedige en beleidvolle daden hebben onderscheiden.
De Bronzen Leeuw is in 1944 ingesteld, en is bedoeld voor militairen, die zich ten behoeve van de Nederlandse Staat in de strijd tegenover de vijand door het bedrijven van bijzonder moedige en beleidvolle daden hebben onderscheiden. Behalve aan Nederlandse militairen, kan de Bronzen Leeuw ook worden uitgereikt aan Nederlandse burgers en buitenlanders. Decoratievoorstellen voor de Bronzen Leeuw worden beoordeeld door de Commissie Dapperheidsonderscheidingen van het ministerie van Defensie. De minister van Defensie doet de voordracht aan het Staatshoofd, die de toekenning via een koninklijk besluit bekrachtigt. Sinds 1944 hebben 1210 mensen de Bronzen Leeuw ontvangen.
De uitvoering van het versiersel bestaat uit een kruis uitgevoerd in brons, gedekt door een cirkelvormig schild. Op de voorzijde een reliëf van de gekroonde Nederlandse Leeuw. De achterzijde is vlak. Het kruis is bevestigd aan een 37 millimeter breed lint, verdeeld in negen gelijke verticale banen, afwisselend oranje en ‘Nassaus blauw’, de banen aan de randen beide Nassaus blauw. Mensen aan wie de Bronzen Leeuw al een keer is toegekend, en die daarna weer door gelijkwaardige daden de onderscheiding ontvangen, dragen het cijfer ‘2’ in goud op het lint van de Bronzen Leeuw. Bij een volgende gelijkwaardige daad wordt het cijfer verhoogd tot ‘3’.
Het Bronzen Kruis (1940)
Er wordt ingesteld een Bronzen Kruis. Artikel 2
Het Bronzen Kruis wordt door Ons toegekend aan militairen in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden, die zich door moedig of beleidvol
optreden tegenover den vijand hebben onderscheiden.
Het Bronzen Kruis, ingesteld in 1940, wordt toegekend aan Nederlandse militairen, die zich ten behoeve van de Nederlandse Staat door moedig of beleidvol optreden tegen de vijand hebben onderscheiden. Behalve aan Nederlandse militairen, kan het Bronzen Kruis ook worden uitgereikt aan Nederlandse burgers en buitenlanders. Decoratievoorstellen voor het Bronzen Kruis worden beoordeeld door de Commissie
Dapperheidsonderscheidingen van het ministerie van Defensie. De minister van Defensie doet de voordracht aan het Staatshoofd, die de toekenning via een koninklijk besluit bekrachtigt. Sinds 1940 hebben 3497 mensen het Bronzen Kruis ontvangen.
De onderscheiding bestaat uit een een vierarmig bronzen kruis, bevestigd op een oranje lint van 37 millimeter breed, met in het midden een 6
millimeter brede verticale streep ‘Nassaus blauw’. Mensen aan wie het Bronzen Kruis al een keer is toegekend, en die daarna door
gelijkwaardige daden wederom de onderscheiding ontvangen, dragen het cijfer ‘2’ in goud op het lint van het Bronzen Kruis. Bij een volgende gelijkwaardige daad wordt het cijfer verhoogd tot ‘3’ en zo verder.
Artikel 1.
Er wordt ingesteld een Kruis van Verdienste. Artikel 2.
Het Kruis van Verdienste wordt door Ons toegekend aan Nederlanders, Nederlandsche onderdanen of vreemdelingen, die zich in verband met vijandelijke actie door moedig en beleidvol optreden hebben
onderscheiden en daarmede het belang van het Koninkrijk hebben gediend.
Het in 1941 ingestelde Kruis van Verdienste wordt verleend aan Nederlanders en buitenlanders, die zich in het belang van de
Nederlandse staat in verband met vijandelijke actie door moedig en beleidvol optreden hebben onderscheiden. Directe confrontatie met de vijand is voor dit Kruis dus geen vereiste. Decoratievoorstellen voor het Kruis van Verdienste worden beoordeeld door de Commissie
Dapperheidsonderscheidingen van het ministerie van Defensie. De minister van Defensie doet de voordracht aan het Staatshoofd, die de toekenning via een koninklijk besluit bekrachtigt.
Sinds 1941 hebben 2083 mensen het Kruis van Verdienste ontvangen. Het versiersel bestaat uit een vierarmig bronzen kruis, bevestigd aan een 37 millimeter breed lint van ‘Nassaus blauw’ met in het midden een 6 millimeter brede verticale streep oranje. Mensen aan wie het Kruis van Verdienste al een keer is toegekend, en die daarna door gelijkwaardige daden wederom de onderscheiding ontvangen, dragen het cijfer ‘2’ in goud op het lint van het Kruis van Verdienste. Bij een volgende
Het Vliegerkruis (1941)
Artikel 1
Er wordt ingesteld een Vliegerkruis. Artikel 2
Het Vliegerkruis wordt door Ons toegekend aan militairen, in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden, die zich door daden van initiatief, moed en volharding tegenover de vijand dan wel in verband met vijandelijke actie, hebben onderscheiden en deze daden hebben bedreven gedurende een of meer vluchten in een luchtvaartuig. Het Vliegerkruis is in 1941 ingesteld en is bedoeld voor Nederlandse militairen die - gedurende één of meerdere vluchten ten behoeve van de Nederlandse Staat in een vliegtuig - zich door daden van initiatief, moed en volharding, tegenover de vijand of in verband met vijandelijke actie, hebben onderscheiden. Ook niet-militairen en buitenlanders kunnen, onder dezelfde voorwaarden, in aanmerking komen voor decoratie met het Vliegerkruis.
Decoratievoorstellen voor het Vliegerkruis worden beoordeeld door de Commissie Dapperheidsonderscheidingen van het ministerie van
Defensie. De minister van Defensie doet de voordracht aan het
Staatshoofd, die de toekenning via een koninklijk besluit bekrachtigt. Sinds 1941 hebben 735 mensen het Vliegerkruis ontvangen.
De onderscheiding is uitgevoerd met een vierarmig zilveren kruis, bevestigd aan een diagonaal gestreept oranje-wit lint. Het lint is 27 millimeter breed, de strepen 2,7 millimeter. Daarbij lopen de strepen onder een hoek van 45 graden van links naar rechts, beginnend met een oranje streep. Mensen aan wie het Vliegerkruis al een keer is toegekend, en die daarna door gelijkwaardige daden wederom de onderscheiding ontvangen, dragen het cijfer ‘2’ in goud op het lint van het Vliegerkruis. Bij een volgende gelijkwaardige daad wordt het cijfer verhoogd tot ‘3’ en zo verder.
Literatuurlijst
Afbeelding titelpagina
H.G. Meijer en R. Vis, Het Vliegerkruis, 89. Foto betreft de uitreiking van een Bronzen Kruis aan radiotelegrafist Carel van Haren, Nederlands- Indië, 1942.
Afbeeldingen Bijlage 1
Bronzen Leeuw, Bronzen Kruis, Vliegerkruis en Kruis van Verdienste Ministerie van Defensie, Handboek Onderscheidingen, 2014
Primaire bronnen
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Defensie: Fonds
Onderscheidingen, nummer toegang 2.13.184, inventarisnummer 28, 29 en 30.
Literatuurlijst
• Bezemer K., Geschiedenis van de Nederlandse Koopvaardij in de
Tweede Wereldoorlog. (Amsterdam, 1987)
• Blatherwick, F.J., Canadian Orders, Decorations and Medals, (Ottawa, 1994)
• Crook, M.J., The evolution of the Victoria Cross, (Londen, 1975) • D'Artillac Brill Sr., P.J., Beknopte geschiedenis der Nederlandse
ridderorden, (Den Haag, 1951)
• Dessing, A.M.F., Tulpen voor Wilhelmina. De geschiedenis van de
Englandvaarders, (Amsterdam, 2004)
• Giesbertsen, D., Van de Militaire Willems-Orde tot het Kruis van
Verdienste
Decoraties van het Koninkrijk der Nederlanden, (Utrecht, 2015)
• Elgers, W.F.J, Gelton, P.Th., Rijpkema, R.W., 75 jaar Commissie
Dapperheidsonderscheidingen 1941-2016 (Zeist, 2016)
• Klinkert, W., Van Waterloo tot Uruzgan: de militaire identiteit
van Nederland, (Amsterdam, 2008)
• Mc Creery, C., The Canadian Honours System, (Ontario, 2005) • Mikaelian, A., Medal of Honor, (New York, 2002)
• Moran, J., The Anatomy of Courage: The Classic WWI Study of
• Müller, E.H., De Bronzen Leeuw, Voor bijzonder moedige en
beleidvolle daden, (Zeist, 2016)
• Müller, E.H., Het Bronzen Kruis. Voor moedige en beleidvolle
daden. (Zeist, 2016)
• Meijer, H.G., Bronzen Leeuw – Bronzen Kruis, (Amsterdam, 1990)
• Meijer, H.G., Mulder, C.P., Wagenaar, B.W., Orders and
Decorations of the Netherlands, (Venlo,1984)
• Meijer, H.G., Vis, R., Het Vliegerkruis, (Amsterdam, 1997)
• Nuno de Oliveira H., Braganca J.V., Estrela P.J., The Great War in
Phaleristics, International Colloquium, (Lissabon, 2014)
• Purves, A.A., Orders and Decorations, (Londen, 1972)
• Rijpkema, R.W. & Cuperus, J., 1815-2015 Militaire Willems-Orde.
200 jaar moed, beleid en trouw, (Zeist, 2015)
• Robinson, P.,Military honour and the conduct of war. From
ancient Greece to Iraq, (Londen, 2006)
• Willbanks, J., America's Heroes: Medal of Honor Recipients from
the Civil War to the conflicts in Iraq and Afghanistan, (Santa
Barbara, 2011)
• Zelm van Eldik, J., Moed en deugd, (Zutphen, 2003)
Artikelen
• Keers, B. (2007), Het Vliegerkruis, Decorare, 2007-
• Mejan, Th.P. en Kamphuis P.H. (2015) ‘200 jaar Moed, Beleid en Trouw. De Militaire Willems-Orde en ons decoratiestelsel in beweging (1815- 2015)’, Militaire Spectator, jaargang 184-3.
• Mejan, Th.P. (2015), Van Waterloo tot Afghanistan Tweehonderd
jaar dapperheidsonderscheidingen bij de Koninklijke Marine (1815 – 2015), blad Koninklijke Vereniging van Marine Officieren,
jaargang 125-5.
• Olsthoorn, P.H.J. (2015) De relatie tussen fysieke en morele moed, Militaire Spectator, jaargang 184-3.
• Rusch, C. Störmer H., An Evolutionary Perspective on War Heroism, Militaire Spectator, jaargang 184-3.
Overig:
Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Databank Dapperheidsonderscheidingen