Dit hoofdstuk beschrijft allereerst de organisatie waar het onderzoek plaatsvindt. Vervolgens wordt ingegaan op de aanleiding van het probleem en de probleemsituatie op de CSA. Er wordt een projectkader gegeven en hieruit komt een algemene vraag voort. Aan de hand van de probleemsituatie en het projectkader wordt er een doelstelling geformuleerd. Het opgestelde onderzoeksmodel laat de te volgen stappen zien. Naar aanleiding van het onderzoeksmodel zijn een aantal hoofd- en deelvragen opgesteld.
2.1 Bedrijfsbeschrijving
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis (hierna: JBZ) is in 2002 ontstaan, door de fusie van het Bosch Medisch Centrum en het Carolus-Liduinaziekenhuis. Hieronder volgt een beschrijving van het JBZ waarbij wordt gekeken naar de diensten en de grootte van het ziekenhuis en de plaats van de CSA.
Beschrijving diensten
Het JBZ is een topklinisch ziekenhuis, dat wil zeggen dat hoogwaardige patiëntenzorg, opleiding en onderzoek tot de kerntaken van het ziekenhuis behoren. Ieder jaar worden 350 co-assistenten en 88 arts-assistenten begeleid en opgeleid. Het is de ambitie van het JBZ om het meest
patiëntgerichte en patiëntveilige ziekenhuis van Nederland te worden.2 Voor het wetenschappelijk onderzoek heeft men speerpunten op het gebied van kanker, afweer en infecties, innovatie en techniek, hart- en bloedvaten en leven in balans.
Grootte bedrijf
Het JBZ telt momenteel 4000 medewerkers en 240 medisch specialisten, hierdoor is het de grootste werkgever in de regio. Jaarlijks worden er meer dan 500.000 polikliniekbezoeken en ruim 60.000 ziekenhuisopnamen verzorgd.3 Het JBZ is het enige ziekenhuis in de regio ’s-Hertogenbosch en heeft een verzorgingsgebied van Boxtel tot Oss en van Zaltbommel tot Vlijmen.
In 2011 heeft men een totale omzet van € 303,6 miljoen behaald. Het resultaat over 2011 is positief en bedraagt € 1,5 miljoen. Dit lage voordelige resultaat is te verklaren door het feit dat het JBZ als non-profit organisatie niet gericht is op het behalen van winst. Behaalde winst wordt gereserveerd en toegevoegd aan het eigen vermogen. Het is voor ziekenhuizen, met het oog op financiering, van belang dat men een solvabiliteit heeft van minimaal 15%. Men kan in dit geval deelnemen aan het Waarborgfonds voor de Zorgsector (hierna: WFZ).4 Als lid van het WFZ kan het JBZ tegen gunstige condities financiering aantrekken voor investeringen.
2 http://www.jeroenboschziekenhuis.nl/Publicaties/101300/Over-JBZ-Organisatie (Bezocht op: 04-02-2013)
3 http://www.jbz.nl/Publicaties/100084/Overige-top-navigatie-Over-JBZ (Bezocht op: 04-02-2013)
4 http://www.wfz.nl/site/index.php?c=het_wfz&PHPSESSID=7b89e7c6a0f77c3bb5ad6f2cf0996e38(Bezocht op:
04-02-2013)
Plaats van de afdeling
De afstudeerstage zal plaats vinden op de CSA. Deze afdeling verzorgt het reinigen,
desinfecteren en steriliseren van (operatie) instrumentarium. Dit doen zij voor de operatiekamers, poliklinieken en verpleegafdelingen.5 De CSA is één van de twee multi-user RVE’s. Dit wil zeggen dat andere afdelingen gebruik maken van de diensten van de CSA. Het organogram6 van het JBZ is opgenomen in bijlage 1.
2.2 Aanleiding
In juni 2011 is in ’s-Hertogenbosch een nieuw ziekenhuis geopend, waarbij drie ziekenhuizen zijn samengevoegd op één locatie. Voorheen had elk ziekenhuis een eigen Sterilisatie Afdeling.
Kostprijzen waren er wel, maar bij elke locatie of op een andere manier berekend of al sterk verouderd. Er is na de opening in juni geen aandacht besteed aan het ontwikkelen van een nieuwe kostprijs systematiek voor de CSA. Sinds juni 2012 beschikt de CSA over een nieuw unithoofd. Het unithoofd overweegt een systeem van voor- en nacalculatie voor de CSA, waarbij de kostprijzen goed in kaart gebracht zijn. Men wil nu en in de toekomst over een actuele kostprijs systematiek beschikken. Ook is tijdens het onderzoek gebleken dat er vanuit verschillende afdelingen vraag is naar de kostprijs van een sterilisatieproces, met het oog op het vervangen van instrumentarium door disposables.
2.3 Probleemsituatie
Het te reinigen, desinfecteren en steriliseren instrumentarium wordt gesorteerd in meer dan 3000 verschillende sets. Ook zijn laminaten7 en endoscopen onderdeel van het proces. De CSA krijgt een budget vanuit het ziekenhuis om haar activiteiten uit te voeren. Dit budget is gebaseerd op
gegevens uit het verleden. Het budget van de CSA bedraagt voor 2013 € 4,4 miljoen. Men heeft echter geen inzicht in de kostprijzen van de uitgevoerde activiteiten op de CSA. Elke set bevat verschillende soorten en hoeveelheden instrumentarium. Er is door verschillen in de aanschafprijs, afschrijving en verwerking voor iedere set een andere kostprijs.
Het is belangrijk voor de CSA om de kosten goed in beeld te hebben en ervan bewust te zijn wat de kostprijs is van alle activiteiten. Vervolgens kan men dan op zoek gaan naar een efficiëntere werkwijze. Dit heeft ook positieve gevolgen voor het gehele ziekenhuis, omdat de activiteiten op de CSA efficiënter en dus goedkoper kunnen worden uitgevoerd, dit met het oog op de ingevoerde marktwerking in de zorg. Op deze manier kan het ziekenhuis afspraken maken met de
zorgverzekeraars tegen lagere prijzen. Dit levert een concurrentievoordeel op voor het gehele ziekenhuis.
7 Een laminaat is een instrument dat los wordt verpakt.
2.4 Projectkader
In de periode van stage zullen de kosten van de CSA inzichtelijk worden gemaakt. Er zal een kostprijs berekend worden voor elke set, elk laminaat en elke endoscoop. Het is van belang dat de kostprijs systematiek ook in de toekomst een actueel beeld blijft geven. Om een kostprijs te kunnen berekenen, zal eerst een beeld moeten worden verkregen in de processen, waarna een geschikte methodiek kan worden vastgesteld.
2.5 Doelstelling
De doelstelling van dit onderzoek is:
Het inzichtelijk maken van de kosten op de CSA, door de processen op de CSA in kaart te brengen en daarvoor een kostprijs te berekenen met behulp van een systematiek die ook in de toekomst een actueel beeld geeft.
2.6 Onderzoeksmodel
2.6.1 Schematische weergave
2.6.2 Verwoording
Na literatuurstudie over kostprijzen en methoden, interviews met medewerkers en observaties tijdens het meewerken op de CSA (A) wordt er een analyse gemaakt van de onderwerpen:
methodes om kostprijzen te berekenen, processen op de CSA en jaarstukken (B), waarna een geschikte methode wordt geselecteerd voor het berekenen van kostprijzen(C). Naar aanleiding van deze selectie worden de kostprijzen van sets, laminaten en endoscopen op de CSA bepaald (D).
2.6.3 Kernbegrippen
- Kostprijzen en methoden - Jaarrekeningen
- Budgetrapportages - CSA
2.7 Vraagstelling
Met behulp van het onderzoeksmodel zijn een aantal hoofd- en deelvragen opgesteld.
Hoofdvraag 1
Welke relevante aspecten kunnen worden ontleend uit de literatuur en documenten van de organisatie ten behoeve van kostprijzen?
Deelvragen
1.1 Welke aandachtspunten kunnen worden ontleend uit de literatuur over kostprijsmethoden?
1.2 Welke aandachtspunten kunnen worden ontleend aan de observaties tijdens het meewerken op de CSA met betrekking tot het proces?
1.3 Welke aandachtspunten kunnen worden ontleend aan de interviews met medewerkers van het JBZ?
1.4 Welke aandachtspunten kunnen worden ontleend aan de jaarrekeningen en budgetrapportages?
Hoofdvraag 2
Welke resultaten komen voort uit de confrontatie van de bestudeerde literatuur met de uit te voeren werkzaamheden?
Deelvragen
2.1 Welke methoden om kostprijzen te berekenen zijn er?
2.2 Hoe verloopt het proces op de CSA?
2.3 Wat heeft de CSA jaarlijks te besteden?
2.4 Welke kosten worden er jaarlijks gemaakt voor de CSA?
Hoofdvraag 3
Welke methode is geschikt voor het berekenen van de kostprijzen op de CSA?
Deelvragen
3.1 Wat is het achterliggende doel van de kostprijzen?
3.2 Welke mate van detail is gewenst?
3.3 Welke methode sluit het beste aan bij het proces op de CSA?
Hoofdvraag 4
Wat zijn de kostprijzen van sets, laminaten en endoscopen op de CSA?