Het proces

De CSA kent drie type gebruikers, namelijk de operatiekamers, poliklinieken en de buitenlocaties.¹⁹ Deze gebruikers leveren niet-steriel herbruikbaar instrumentarium aan de CSA. Omdat

instrumenten hergebruikt worden, ontstaat een bijzondere relatie met de gebruikers, enerzijds is de gebruiker een leverancier, anderzijds een afnemer.

In deze paragraaf wordt het proces op de CSA op hoofdlijnen beschreven. Eventuele relevante details uit dit proces worden apart benoemd.

4.1.1 Transport naar de CSA

De wijze van transport is afhankelijk van het type gebruiker. Het transport op de locatie

’s-Hertogenbosch (±90%) wordt dagelijks verzorgd door twee transportmedewerkers. 60% van het herbruikbare instrumentarium is afkomstig van de operatiekamers, 40% van de poliklinieken.

Het transport vanuit buitenlocaties wordt verzorgd door een externe logistieke dienst. Het klantorderontkoppelpunt²⁰ ligt hierdoor op de CSA. Het klantorderontkoppelpunt wordt in de theorie beschreven als het punt waarop een order van een polikliniek of operatiekamer wordt overgedragen aan de CSA en andersom. Voor de poliklinieken en buitenlocaties wordt een lokale voorraad proces aangelegd. De operatiekamers beschikken over een centrale voorraad.

4.1.2 Desinfectieruimte

Zowel intern als extern transport levert niet-steriel instrumentarium af in de desinfectieruimte. In de desinfectieruimte wordt het instrumentarium voorbereid op het desinfectieproces. Deze voorbereiding houdt in dat sets door een medewerker worden ontdaan van wegwerpartikelen en dat het instrumentarium wordt opengelegd, zodat ook de scharnieren van het instrumentarium optimaal gereinigd worden. Daarna worden de sets op een inzet²¹ geplaatst en voorzien van netten om ervoor te zorgen dat het instrumentarium tijdens het reinigingsproces op zijn plaats blijft.

19 Het Jeroen Bosch Ziekenhuis heeft drie buitenlocaties. In Rosmalen bevindt zich een buitenpolikliniek en ook in Boxtel en Zaltbommel heeft het Jeroen Bosch Ziekenhuis vestigingen.

20 Wezeman, M.M.V. (2007). Grondslagen administratieve organisatie deel B processen en systemen (20e druk). Wolters-Noordhoff. Blz. 57

21 Een inzet is een kar waarop alle sets worden verzameld. Vanaf de inzet kunnen de sets in een wasmachine worden geplaatst.

Grondig vervuilde sets krijgen een extra behandeling vooraf, zij worden eerst gereinigd in een Ultrasoon²². Laminaten worden op dezelfde wijze voorbereid. Voor het

desinfectieproces gaat de inzet de reinigingsmachine in, een reinigingsprogramma duurt 45 minuten.

Uitzonderingen op deze standaard procedure in de desinfectieruimte, zijn sets met een gele barcodesticker. De meest voorkomende afwijkende procedures in deze ruimte zijn het handmatig reinigen van instrumentarium, het reinigen van instrumentarium in de Medisafe²³ en het smeren en oliën van instrumentarium.

De CSA beschikt over zeven reinigingsmachines. Naast de reinigingsmachines voor het

instrumentarium beschikt de desinfectieruimte over een grote wasmachine, carwash genaamd.

Hierin worden alle karren, klompen, bakken en deksels gereinigd.

Om de kwaliteit te waarborgen worden de reinigingsmachines jaarlijks gevalideerd op basis van gestelde eisen vanuit de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

4.1.3 Setkamer

De reinigingsmachines worden ontladen in de setkamer. Al het handmatig gereinigde

instrumentarium wordt via een doorgeefluik aangeboden aan de setkamer. In de setkamer vindt een scheiding plaats van sets en laminaten.

De medewerkers in de setkamer scannen de barcode van de set en zien in het systeem welk instrumentarium de set dient te bevatten. Het instrumentarium wordt één voor één uit de set gehaald en gecontroleerd. In het mandje, voorzien van een inlegvel en sticker met barcode, wordt het instrumentarium teruggeplaatst. De barcode is gekoppeld aan het instrumentenvolgsysteem (hierna: IVS)²⁴. De sticker vermeldt de naam van de set, de datum van sterilisatie en de

houdbaarheidsdatum. Een complete set wordt ingepakt in speciaal groen en blauw papier, Meatax genaamd, en voorzien van speciale tape en de eerder afgedrukte sticker. Na gebruik van de set wordt deze sticker in het patiëntendossier geplakt, zodat herleid kan worden met welke set een patiënt is behandeld. Laminaten worden apart verpakt in speciale zakjes.

Ingepakte sets en laminaten worden in nestel-stapelkorven²⁵ gelegd en op een inzet geplaatst. Een volle inzet wordt in de autoclaaf gereden, nadat de barcodes zijn gescand. De autoclaaf steriliseert met behulp van stoom en onder hoge druk waarbij temperaturen van 134 graden Celsius worden bereikt.

22 In een Ultrasoon worden grondig vervuilde instrumenten gereinigd met behulp van geluidstrillingen.

23 De Medisafe is een reinigingsmachine speciaal voor bewerkelijk en kwetsbaar instrumentarium.

24 In het IVS staat onder andere welke sets er zijn en wat de inhoud van een set is.

25 Nestel-stapelkorven zijn grote ijzeren manden die men kan stapelen en in elkaar kan zetten. Deze korven worden gebruikt om de inzet voor de autoclaven te beladen.

Sets met gele barcodesticker kennen ook in de setkamer een afwijkende procedure.

De meest voorkomende procedures in de setkamer zijn het doormeten en toetsen van

de lichtdoorlaatbaarheid van instrumenten met coating, het op een andere wijze verpakken en het steriliseren van instrumenten in de Sterrad²⁶.

Conform wettelijke verplichting wordt iedere dinsdag automatisch een vacuümtest en dagelijks een handmatig te starten Elektronisch Testsysteem (ETS) in een lege autoclaaf uitgevoerd. Daarnaast ondergaan de autoclaven eens per jaar een keuring om de kwaliteit van het sterilisatieproces te waarborgen.

4.1.4 Steriele ruimte

In de steriele ruimte ontladen de autoclaven automatisch. Conform de eisen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg moet de inhoud een kwartier uitwasemen, alvorens het instrumentarium wordt opgeruimd. Het gehele sterilisatieproces verloopt automatisch, wordt geregistreerd en

gedocumenteerd. De speciale tape op de verpakking geeft door verkleuring aan of de inhoud gesteriliseerd is. Pas na controle van het sterilisatieproces gaat het instrumentarium naar het magazijn voor steriele opslag. De rapportages worden een jaar bewaard.

Instrumentarium voor de operatiekamers wordt centraal opgeslagen in het magazijn voor steriele opslag. Instrumentarium bestemd voor de poliklinieken wordt in een andere ruimte opgeslagen en uitgesorteerd naar polikliniek. Transportmedewerkers verspreiden vanuit deze ruimte het

instrumentarium over het ziekenhuis.

Naast de hoofdlocatie heeft het JBZ drie buitenlocaties. Deze worden ook voorzien van

gesteriliseerd instrumentarium. Dit instrumentarium wordt klaargezet door een medewerker van de CSA en getransporteerd door een chauffeur naar de buitenlocaties. De transportdienst levert het gebruikte instrumentarium ook weer af op de CSA.

Hieronder wordt schematisch het proces dat op de CSA plaatsvindt, weergegeven. Dit proces is van toepassing op de verwerking van instrumentarium. Endoscopen kennen een ander proces.

Afbeelding 3: Proces op de CSA

26 De Sterrad steriliseert met lagere temperaturen dan de autoclaaf en is hierdoor geschikt voor kwetsbaar instrumentarium.

4.1.5 Endoscopen

De endoscopen worden op twee plaatsen in het ziekenhuis gedesinfecteerd. De

processen zijn hetzelfde. De afdeling MDL (maag darm lever)/Endoscopie is een directe gebruiker van endoscopen, het desinfectieproces vindt dan ook op deze afdeling plaats. De overige

endoscopen worden gedesinfecteerd op de CSA. Voor deze endoscopen is transport van en naar de CSA noodzakelijk.

Endoscopen bestaan uit kanalen. Het is van groot belang dat deze kanalen goed worden gereinigd.

Daarom gaan de gebruikte endoscopen eerst in een bad en ondergaan ze een lektest. Vervolgens wordt de buitenkant met een speciale spons, water en reinigingsmiddel gereinigd. Hierna vindt het doorspuiten en ragen van de kanalen plaats. Endoscopen zijn erg kwetsbaar, het is dus van groot belang dat men zorgvuldig met de endoscopen omgaat. Vervolgens gaat de endoscoop in de endodesinfector²⁷. Alle kanalen van de endoscoop moeten worden aangesloten op slangen. Met barcodes wordt de endoscoop, naam van de arts en het patiëntnummer vastgelegd. Dit alles gebeurt in de vieze ruimte.

De kanalen van de endoscoop worden in de endodesinfector gereinigd. Bij het reinigingen wordt een temperatuur van 42 graden Celsius bereikt, het proces duurt ongeveer 36 tot 40 minuten. Het proces kan alleen gestart worden als alle kanalen zijn aangesloten. De endoscopen worden in de schone ruimte uitgenomen na afloop van het reinigingsproces. Men moet bij het uitnemen nagaan of alle slangen nog aangesloten zitten, ook moet het proces zijn goedgekeurd door de machine. Is dit niet het geval dan moet de endoscoop opnieuw worden gedesinfecteerd.

Bij een goed verlopen proces, wordt de endoscoop in een droogkast gehangen. Iedere endoscoop heeft zijn eigen plaats. Het droogproces duurt gemiddeld twee uur. Registratie vindt plaats op het moment dat de endoscopen in de droogkast worden gehangen. Op de afdeling MDL/Endoscopie blijven de endoscopen in de droogkasten hangen totdat ze worden opgeroepen door de afdeling.

Na een oproep wordt de endoscoop in een schone krat gestopt en voorzien van een plastic hoes met een groene smiley erop. Wanneer een arts de endoscoop heeft gebruikt, wordt de hoes omgedraaid en is een rode smiley te zien.

Bij reiniging op de CSA worden de endoscopen na het droogproces direct in de kratten verpakt en door de transportmedewerkers naar de desbetreffende polikliniek vervoerd. Ook hier gebruikt men de hoezen met groene en rode smiley. In geval van spoed mogen endoscopen ook nat worden aangeleverd. Deze endoscopen moeten dan wel binnen vier uur gebruikt worden, anders kan niet worden gegarandeerd dat ze nog schoon zijn.

Endoscopen worden alleen maar gedesinfecteerd en dus niet gesteriliseerd.

27 Een endodesinfector is een reinigingsmachine speciaal ontworpen voor het desinfecteren van endoscopen.