Omschrijving verdiepingsregio

De provincie Groningen telt 23 gemeenten, waaronder de hoofdstad Groningen.3 De provincie Groningen heeft in totaal ongeveer 580.000 inwoners. Met 198.000 inwoners vormt de gemeente Groningen de grootste gemeente, gevolgd door de gemeente Oldambt (voorheen gemeenten Winschoten, Reiderland en Scheemda) met 38.500 inwoners (CBS 2014). De gemeenten in het oosten van de provincie Groningen grenzen aan Duitsland. Dit heeft tot gevolg dat grote aantallen Duitsers de grens oversteken om te winkelen, waarvan een deel eveneens een bezoek brengt aan Nederlandse seksclubs.

Vergunde prostitutievormen

Hieronder wordt een overzicht gegeven van de verschillende vormen van vergunde prostitutie in de provincie Groningen.

Raamprostitutie

In de stad Groningen is raamprostitutie toegestaan op twee plekken. In het noordwesten van het centrum in de Hoekstraat, Muurstraat en de Vishoek (A-kwartier) en in het zuidwesten van het centrum in de Nieuwstad. In de Nieuwstad zijn drie exploitanten die samen 40 panden bezitten. Elk pand mag maximaal vier ramen bevatten (APV Groningen 2009). In totaal zijn er 95 werkruimten. In het noordwesten van het centrum zijn een vergelijkbaar aantal exploitanten die gezamenlijk 22 panden bezitten, met daarin in totaal 52 werkruimten. Uit de internetanalyse, waarbij onder meer op een klantenforum is gekeken naar de vermoedelijke etniciteit van de raamprostituees, komt naar voren dat ongeveer 65% van de vrouwen werkzaam in de Nieuwstad waarschijnlijk van Oost-Europese afkomst is, terwijl ongeveer 15% Nederlands is [INT]. In het A-kwartier is 60% van de vrouwen afkomstig uit Latijns-Amerika, terwijl 30% Oost-Europees is.4 Deze verhoudingen komen overeen met onze observaties tijdens het veldwerk in de raamprostitutiegebieden. De bezettingsgraad van de ramen

3 De 23 gemeenten in de provincie Groningen zijn: Appingedam; Bedum; Bellingwedde; De Marne; Delfzijl; Eemsmond; Groningen; Grootegast; Haren; Hoogezand-Sappemeer; Leek; Loppersum; Marum; Menterwolde; Pekela; Oldambt; Slochteren; Stadskanaal; Ten Boer; Veendam; Vlagtwedde; Winschoten; Winsum; en Zuidhorn.

4 Deze cijfers hebben overigens alleen betrekking op de vrouwen over wie een recensie is geschreven op het klantenforum hookers.nl.

Bijlage 1 Groningen 165

verschilt per periode, maar de laatste jaren is er vaker sprake van leegstand [E2, E3]. Ongeveer 70% van de ramen lijkt te zijn bezet, zo blijkt uit informatie van exploitanten en eigen observaties [VW, E2 en Tromp e.a. 2009]. Tevens is er volgens enkele geïnterviewden sprake van een doorstroom die groter is dan enkele jaren geleden [S14, E3]. Naast de raamprostitutie in de stad Groningen is er inpandige raamprostitutie in Winschoten. Dit pand heeft 13 kamers, waarvan gemiddeld zes kamers bezet zijn [E1]. De hoogte van de huur van de raambordelen verschilt per exploitant. In Winschoten liggen de huurprijzen van kamers drie tot vier keer lager dan in de stad Groningen [E1, E2, E3].

Seksclubs en privé-huizen

Het aantal vergunde seksclubs en privé-huizen in de provincie Groningen is de laatste jaren afgenomen. In de stad Groningen zijn geen vergunde seksclubs meer. Waar voorheen in de provincie Groningen richting de Duitse grens seksclubs in overvloed aanwezig waren, zijn er momenteel nog zes vergunde seksclubs en privé-huizen verspreid door de provincie Groningen. Een van deze clubs is momenteel niet geopend wegens te lage klandizie en te weinig aanbod van vrouwen. De afname van het aantal clubs heeft volgens diverse sleutelinformanten, exploitanten en prostituees te maken met de economische crisis, waardoor klanten minder te besteden hebben [S8, S15, E4, P3, P8, P4]. Exploitanten noemen ook concurrentie door thuisprostitutie als reden voor afname van zowel het aanbod van prostituees als de vraag van klanten [E2, E4, E8]. Er werken voornamelijk vrouwen uit Oost-Europa in clubs, maar in sommige clubs zijn ook regelmatig Nederlandse vrouwen aanwezig aldus enkele exploitanten [E1, E4, E5]. Tijdens ons veldwerk zijn we slechts in een aantal clubs enkele Nederlandse vrouwen tegengekomen [VW].

Massagesalons

De provincie Groningen telt zes massagesalons met een vergunning als prostitutie-inrichting. In de stad Groningen mogen maximaal drie prostitutievergunningen worden verleend. Deze zijn alle drie verleend. De overige drie salons liggen verspreid over de provincie. De APV van Groningen omschrijft een prostitutie-inrichting als een “voor publiek toegankelijk gebouw, voer- of vaartuig dan wel enig gedeelte daarvan, waarin bedrijfsmatig of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was, seksuele handelingen worden verricht” (APV Groningen 2009). Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt in verschillende seksuele handelingen.

Door exploitanten en werknemers van vergunde massagesalons worden wel huisregels benadrukt, waarbij gesteld wordt dat zij alleen handmatige dienstverlening (oftewel happy ending) aanbieden en er geen sprake is van daadwerkelijke penetratie [S11, E6, P995]. Dit wordt ook bevestigd door een van de sleutelinformanten [S11].

Parenclubs

In de provincie Groningen is één parenclub met een vergunning als prostitutie-inrichting. Deze parenclub is gevestigd in de gemeente Delfzijl. Ondanks dat deze club beschikt over een prostitutievergunning, wordt prostitutie niet toegestaan. Een parenclub trekt over het algemeen een ander soort publiek, waarbij klanten niet met prostitutie geassocieerd willen worden [E4]. Het aantal klanten in de parenclubs is de afgelopen jaren afgenomen, omdat de huidige generatie hieraan minder behoefte heeft volgens de exploitant [E8].

Escort

Er zijn geen escortvergunningen uitgegeven in de stad Groningen. Wel beschikken in de provincie enkele van de vergunde clubs met een prostitutievergunning ook over een escortvergunning. Deze seksclubs maken echter nauwelijks gebruik van deze vergunning, omdat hier volgens hen weinig vraag naar is [E1, E8].

Tippelzone

Straatprostitutie is verboden in de provincie Groningen. Alleen aan de Bornholmstraat op een industrieterrein in Groningen wordt straatprostitutie gedoogd. Deze tippelzone is dagelijks geopend van 19.00 tot 02.00 uur. De zone bestrijkt ongeveer 100 meter en heeft verschillende afwerkplekken. Op de zone is een Huiskamer aanwezig behorende tot het straatprostitutieproject van Verslavingszorg Noord Nederland. Hier kunnen de vrouwen tot rust komen, zijn sanitaire voorzieningen aanwezig, kunnen vrouwen eten en drinken krijgen en worden er regelmatig spreekuren en medische verzorging aangeboden.

5 De code 99 verwijst naar één of meerdere van de ruim 50 korte gesprekken die tijdens het veldwerk zijn gehouden met geïnterviewden verdeeld over de vier verdiepingsregio’s.

Bijlage 1 Groningen 167

In tegenstelling tot de vrouwen in de raamprostitutiegebieden in de stad Groningen zijn de meeste vrouwen op de zone van Nederlandse afkomst. Vrouwen zijn gemiddeld tussen de 35 en 45 jaar. In 2013 zijn 105 unieke prostituees op de tippelzone geweest, waarvan ongeveer 65% te maken heeft met verslavingsproblematiek (cocaïne en/of heroïne) [S4, B3]. De meeste vrouwen op de tippelzone hebben een verleden van misbruik en mishandeling achter de rug [B3]. Alle Nederlandse vrouwen die op de tippelzone werkzaam zijn ontvangen een uitkering. Daarnaast komen er de laatste jaren meer niet-verslaafde vrouwen op de tippelzone werken. Dit zet kwaad bloed bij de verslaafde vrouwen, waaronder enkele prostituees waarmee is gesproken [P4, P12]. Volgens hen zijn de niet-verslaafde vrouwen mooier, waardoor zij klanten inpikken van de verslaafde vrouwen voor wie de tippelzone is bedoeld. Enkele niet-verslaafde vrouwen zijn volgens hen ook werkzaam in het Groningse raamprostitutiegebied. Dit wordt bevestigd door enkele sleutelinformanten, die deze verschuiving wijten aan de daling van de prijzen die in de raamprostitutiegebieden worden gevraagd voor seksuele diensten [S3, S13].

Thuisprostitutie

Er zijn in de gemeente Groningen geen thuiswerkers die een exploitatievergunning hebben. Vergunningen kunnen worden aangevraagd bij de gemeente, maar het is de vraag of die uiteindelijk verleend worden. In het bestemmingsplan is bijvoorbeeld vastgelegd dat prostitutie in woonbuurten niet is toegestaan. In de gemeente Groningen worden thuiswerkers niet actief opgespoord mits er geen sprake is van: een bedrijfsmatig karakter6; een grote vaste klantenkring; of qua inkomen volledig afhankelijk zijn van prostitutie [S11].